مصادیق ریزش
در طول تاریخ برخی از منسوبان خاندانهای صالح (پیامبران، امامان، سادات، دانشمندان و متدیّنان) به عللی، مسیر زندگی خود را تغییر داده و به پرتگاه انحراف و گمراهی، سقوط کردهاند.
ریشهیابی گسست معنوی و عقیدتی آنان، نیازمند پژوهشی دیگر است؛ لذا در این نوشتار فقط به معرفی چند نفر میپردازیم که مدعی انتساب به خاندان نبوت و امامت بودند اما با رفتار و عملکرد ناشایست خود، از درگاه معصومان (ع) طرد و رانده شده و پیوند خانوادگی و مکتبی آنان برای همیشه قطع شد!
عبرت آموز
در جریان طوفان نوح (ع) افراد مؤمن نجات یافتند؛ اما یکی از پسران و همسران آن حضرت، به سبب پیوستن به گروه کافران و عدم تبعیت از رهنمودهای پیامبر الهی، به عذاب دنیایی و آخرتی دچار شدند و پیوند نسبی و شناسنامهای هم به کمک و فریادشان نرسید.
خداوند پیش از وقوع طوفان، به پیامبرش وعده داده بود که اهل و خاندان او را از "هلاکت" نجات خواهد بخشید اما پس از نزول عذاب، پسر ناخلف او (کنعان) را غرق ساخت و به نوح (ع) یادآور شد:
(إِنّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِک إِنّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ...).(23)
پیشوایان معصوم و مفسران اسلام در خصوص پیام این آیه، فرمودهاند که:ملاک و شاخص "اهلیت"، ایمان و عمل صالح است نه انتساب و خویشاوندی و نژاد. پسر نوح با بدان بنشست
خاندان نبوتش گم شد
سگ اصحاب کهف روزی چند
پی نیکان گرفت و مردم شد(24)
***
از این رو، امام رضا(ع) به برادرش (زیدالنّار) هشدار میدهد که: سید و علوی بودن، نه تنها "مجازات گناه" را کاهش نمیدهد بلکه باعث سنگینی جرم هم میشود. آن حضرت با توجه به آیه فوق، فرمود:
"او (کنعان) پسر واقعی نوح (ع) بود، اما چون خدا را نافرمانی کرد، خداوند هم او را از پدرش نفی و دور ساخت".
امام رضا(ع) در ادامه، به حسن بن موسی وشّا فرمود:
"کذا من اطاع الله کان منّا و لم یطع الله فلیس منّا و أنت اذا اطعت الله عزوجل فأنت منّا اهلالبیت؛(25) همچنین هر یک از بستگان ما که خدا را عبادت و اطاعت کند، از ما بوده و گرنه جزو ما نیست. و تو نیز هرگاه خدای عزوجل را اطاعت کنی، پس جزو ما خاندان [نبوت و امامت] خواهی بود".