الگوهای رفتاری حضرت فاطمه زهرا (علیه السلام)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

پوشش در مقابل مرد نابینا

از علی بن الحسین امام سجاد علیه السلام نقل شده است که فرمود:
مردی کوری از فاطمه زهراء علیها السلام اجازه خواست که به خانه آن حضرت وارد شود. حضرت فاطمه علیها السلام خود را از وی پوشانید. پیامبر (صلی الله علیه وآله) با دیدن این منظره فرمودند: چرا خود را از او پوشاندی و حال آنکه او تو را نمی بیند. حضرت پاسخ دادند: اگر او مرا نمی بیند من که او را می بینم، و به علاوه شامه او بوی مرا استشمام می نماید. پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند: شهادت می دهم که تو پاره تن من هستی !. (253)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

شفاعت فاطمه (ع) از گریه کنندگان حسین علیه السلام

روایت شده است هنگامی که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به دخترش از کشته شدن فرزندش حسین علیه السلام و مصائب آن حضرت خبر داد، فاطمه علیها السلام بسیار گریست و گفت: پدرجان ! این حادثه چه وقت اتفاق خواهد افتاد؟ فرمود: هنگامی که من و تو و علی نباشیم.
گریه حضرت فاطمه علیها السلام شدت یافت و گفت: پدرجان ! پس چه کسی بر او گره می کند و چه کسی عزای او را بر پای می دارد؟ حضرت فرمود: ای فاطمه ! زنان امت من بر زنهای اهل بیتم و مردانشان بر مردان اهل بیتم گریه خواهند کرد و نسلی پس از نسل دیگر هر سال عزاداری را تجدید می کنند. روز قیامت که بر پا می شود، تو شفیع زنان می شوی و من شفیع مردان و هر یک از آنان که بر مصیبت حسین علیه السلام گریه کنند دستش را می گیریم و او را به بهشت وارد می نماییم.
ای فاطمه ! در روز قیامت همه چشمها گریانند به جز چشمی که بر مصیبت حسین علیه السلام گریه کرده باشد. (254)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

وجه نامگذاری فاطمه علیها السلام

امام صادق علیه السلام از رسول (صلی الله علیه وآله) نقل می کنند که:
پیامبر (صلی الله علیه وآله) به علی علیه السلام فرمودند: آیا مردانی فاطمه علیها السلام چرا به این نام نامیده شده است؟ علی علیه السلام عرض کردند: نه یا رسول الله. رسول مکرم فرمودند: زیرا که آتش بر وی و شیعیانش ممنوع گردیده است.
همچون حضرت رضا علیه السلام چنین فرمودند: شنیدم رسول خدا (صلی الله علیه وآله) می فرمودند: فاطمه را فاطمه نایمده اند، زیرا که خدای تبارک و تعالی وی و فرزندانش را از آتش باز داشته و بر کنار داشته اند. البته آن فرزندانی از ایشان که خدا را ملاقات کنند در حالی که ایمان به پروردگار داشته و بر آنچه نیز که بر من نازل گردیده اعتقاد داشته باشند. (255)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

نزدیکترین حالات زن

روزی رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) از اصحابش سؤال فرمود: زن چیست؟ گفتند عورت (به معنای شرم و حیا است. حضرت فرمود: در چه زمان و چه حالتی او نزدیکتر به پروردگار خود می باشد؟ اصحاب جواب این سؤال را ندانستند. هنگامی که حضرت فاطمه علیها السلام این مطلب را شنید، فرمود: نزدیکترین حالت او به پروردگارش زمانی است که در اندرون خانه اش به سر می برد. رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: همانا فاطمه پاره تن من است. (256)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

فاطمه علیها السلام مصداق آیات قرآن

بر اساس روایاتی که مورد قبول و اتفاق شیعه و سنی است حضرت فاطمه علیها السلام مصداق آیات متعددی از قرآن است که از آن جمله:
1- مصداق خیر کثیر: خدای متعال در قرآن او را کوثر یا خیر کثیر نامید.
انا اعطیناک الکوثر... (257).
اساس نزول آن، سخن مشرکان در مورد پیامبر بود که خداوند پیامبر را به خیر کثیر از نسل فاطمه بشارت می دهد و شماتت کنندگان پیامبر را ابتر می نامد.
2- مصداق آیه قدر: امام صادق علیه السلام در تفسیر و معنی آیه
انا انزلناه فی الیلة القدر (258)
فاطمه علیها السلام را معنی آن دانسته و مصداق کسی می داند که در شب قدر نازل شده است.
3- مصداق آیه نسائنا در داستان مباهله که بین پیامبر (صلی الله علیه وآله) و مسیحیان نجران پدید آمد، پیامبر از میان زنان و اقوام فقط حضرت فاطمه علیها السلام را مصداق آیه نسائنا قرار داد و بقیه را خارج کرد.
4- مصداق آیه تطهیر:
انما یرید الله الیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهر کم تهیراً.(259)
این آیه در مورد پیامبر و علی و فاطمه و حسن و حسین علیه السلام نازل شد. بعد از نزول آهی - به گفته انس بن مالک - پیامبر شش ماه یا به روایتی تا آخر عمر شریفش هنگام طلوع فجر از خانه بیرون می آمد و رهسپار مسجد می شد و مرتب در آن هنگام مقابل در خانه فاطمه علیها السلام می ایستاد و می فرمود: اهل بیت من ! به یاد نماز باشید خداوند می خواهد از شما اهل بیت هرگونه پلیدی را دور کند. (260)
5- مصداق آیه ذی چ:
قل الا اسألکم علیه اجراً الا المودة فی القری. (261)
فاطمه علیها السلام از نظر خویشاوندی نزدیگترین ذی القربایی است که در قرآن مودت او در خواست شده است. این فاطمه است که خون پیامبر در رگهای او جاری است و بضعه رسول و پاره تن رسول خدا (صلی الله علیه وآله) است.
6- مصداق آیه ایثار و اطعام:
و یوثررون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصة (262)
و مصداق آیه و یطعمون الطعام علی حبه مسکیناً و یتیماً و اسیراً. (263)
فاطمه است که به همراه علی و فرزندانش و فضه افطاری خود را در راه خدا دادند و با آن روزه خود را افطار کردند. و این عمل شایسته سه روز پی در پی ادامه یافت.
7- مصداق آیه اهل بیت: (264) فاطمه علیها السلام مصداق کامل اهل بیت رسول خداست که در دامان وحی پرورش یافته، و کاملترین افراد و عزیزترین آنها در نزد رسول خداست. در حدیث کساء می خوانیم که پیامبر (صلی الله علیه وآله) کسانی خود را روی فاطمه علی و حسن و حسین علیه السلام انداخت و فرمود: خدایا اینان اهل بیت و خاندان من هستند و به ام سلمه فرمود: تو به خیر و نیکی هستی ولی از اهل بیت من نیستی.
8- مصداق آیه:
لن تنالو البر حتی تنقوا مما تحبون. (265)
این آیه اشاره به هدیه دادن آن حضرت در شب عروسی است. که در شب عروسی فقیری از آن حضرت درخواست لباس کهنه ای کرد که آن حضرت لباس نو خود را به آن فقیر هدیه داد.
9- مصداق آیه:
مرج البحرین یلتفیان...(266)
که این آیه در امر ازدواج فاطمه و علی علیه السلام است که ثمره این ازدواج لؤلؤ و مرجان یعنی امام حسن و امام حسین علیه السلام هستند.
10- مصداق آیه: ذریاتنا در تفسیر آیه
ربنا هب لنا من ازواجنا و ذریاتنا قرة اعین و اجعلنا للمتقین اماماً (267)
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) از جبرئیل درباره کلمات ازواج و ذریه و قره عین و اماماً پرسید. جبرئیل گفت: مصداق ازواجنا، خدیجه و مصداق ذریه فاطمهو حسن و حسینقرة عین و علی علیه السلام را مصداق امامذکر کرد.
11- مصداق آیه:
تتجافی جنوبهم عن...(268)
می نویسند این آیه در شب زفاف فاطمه علیها السلام نازل شده است.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

فاطمه علیها السلام، نخستین کسی که وارد بهشت می شود

در ضمن حدیثی طولانی از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) نقل شده که فرمود: ای فاطمه ! سوگند به آن کسی که مرا به راستی مبعوث کرد، ورود در بهشت بر همه آفریدگان حرام است تا اینکه من داخل آن شوم، و تو نخستین کسی هستی که پس از من وارد بهشت می شوی، در حالی که زیوری پوشیده و برخودار از نعمت، و خوشحالی.
ای فاطمه گوارایت باد ! سوگند به آن کسی که مرا به حق مبعوث کرد، تو بانوی زنان هستی که وارد بهشت می شوند. سوگند به آن کسی که مرا به راستی مبعوث فرمود، همانا دوزخ چنان فریادی بر می آورد که هیچ فرشته مقرب و پیامبر مرسلی باقی نمی ماند مگر آنکه از هوش می رود. پس به او خطاب می شود: ای دوزخ ! خداوند جبار به تو می گوید: به عزت من، آرام باش و در جای خود آرام بگیر، تا اینکه فاطمه علیها السلام دختر رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به سوی بهشت برود، هر آینه حسن و حسین علیه السلام با تو داخل می شوند. حسن علیه السلام در سمت راست و حسین علیه السلام در سمت چپ تو، و تو از بالاترین نقطه بهشت در پیشگاه پروردگار، بر دیگران اشراف داری.
ای فاطمه ! من به دشمنی و حکومت با دشمنان، تو به پا می خیزم و آنان که حق تو را گرفتند و رشته دوستی با تو را بریده و بر من دروغ بستند. پشیمان خواهند شد و در مقابل من به زمین کشانیده می شوند و من می گویم: پروردگارا، امت من، امت من ! و گفته می شود: آنان بعد از تو کلام حق را تبدیل و تحریف نمودند. سپس آنان را به سوی دوزخ می برند. (269)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

آنچه خوبان همه دراند...

در احادیث معتبر از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) نقل شده که فرمودند:
خداوند در پیامبران بوی به بهشتی قرار داده، و در حورالعین بوی گل یاس بهشتی، و در ملائکه بوی گل سرخبهشتی، و در دخترم زهرا علیها السلام هر سه بوی را جمع فرموده است.
در جای دیگر فرمودند:
خداوند هیچ پیامبر و امامی را مبعوث نکرده مگر آنکه از او بوی به استشمام می شده است. پس به بخورید و به همسرانتان نیز بخورانید تا فرزندانتان خوش بو و خوش سیرت شوند. (270)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

ای آدم ! اگر آنها نبودند تو را خلق نمی کردم

ابوهریره از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) روایت کرده است که آن حضرت فرمود: هنگامی که خدای متعال آدم ابوالبشر را آفرید و از روح خود در او دمید، آدم به جانب راست عرش نظر کرد، آنجا پنج شبح غرقه در نور که در حال سجود و رکوع بودند مشاهده کرد. به درگاه پروردگار عرضه داشت: خداوند ! آیا پیش از آفریدن من کسی را از خاک آفریده ای؟ خدای متعال فرمود: نه خلق نکرده ام.
آدم عرض کرد: پس این پنج شبح که آنها را در هیئت و شکل خود می بینم چه کسانی هستند؟
خداوند فرمود: این پنج تن، از نسل تو هستند که عبارتند از محمد و علی و فاطمه و حسن و حسین علیه السلام که اگر آنها نبودند تو را نمی آفریدم. اگر این پنج تن نبودند بهشت و دوزخ، عرش و کرسی و آسمان و زمین و فرشتگان و انسن و جن را خلق نمی کردم. (271)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

سفارشهای پیامبر به فاطمه

امام علی (ع) در ادامه‌ی گفتار فرمود: پیامبر (ص) پس از دیدار ما، به من فرمود: از خانه بیرون برو، و با حضرت زهرا (س) در خانه ماند و بین آنها این گفتگوی خصوصی انجام شد:
پیامبر: دخترم! حالت چطور است؟ شوهرت را چگونه یافتی؟
فاطمه: پدر جان، شوهرم را بهترین شوهر یافتم، ولی جمعی از زنان قریش نزد من آمدند و به من گفتند: «رسول خدا ترا به ازدواج یک مرد فقیر و تهیدست درآورده است!».
پیامبر: دخترم! نه پدرت فقیر است و نه شوهرت، خزائن تمام طلا و نقره‌ی زمین را خداوند در اختیار من قرار داد، ولی پاداشی را که در پیشگاه خدا است، انتخاب نمودم، دختر عزیزم! اگر آنچه را پدرت می‌داند، می‌دانستی، دنیا در نظرت ناچیز جلوه می‌کرد، سوگند به خدا در خیرخواهی تو کوتاهی نکردم، شوهر تو در تقدّم به اسلام از همه مقدّمتر است و در علم، از همه عالمتر، و در حلم از همه بردبارتر می‌باشد، دخترم! وقتی که خداوند توجّه خاصّی به زمین کرد، در سراسر زمین، دو مرد را برگزید یکی از آن دو را پدر تو قرار داد و دیگری را شوهر تو قرار داد.
ای دخترم! «شوهر تو نیکو شوهری است، در همه‌ی امور از او اطاعت کن».

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

گفتار پیامبر به علی

علی (ع) در ادامه‌ی سخن فرمود: سپس پیامبر (ص) مرا صدا زد، اجابت کردم، فرمود: «وارد خانه‌ی خود شو! و به همسر خودت محبّت و مهربانی کن، زیرا فاطمه (س) پاره‌ی تن من است، هر که او را برنجاند، مرا رنجانده است، و هر که او را شاد کند، مراشاد کرده است، شما را به خدا می‌سپارم و او را حافظ شما می‌گردانم».
حضرت علی (ع) می‌گوید:
فَوَاللَّهِ ما اَغْضَبْتُها وَ لا اَکْرَهْتُها عَلی اَمْرٍ حَتّی قَبَضَها اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اِلَیْهِ، وَ لا اَغْضَبْتَنِی وَ لا عَصَتْ لِی اَمْراً، وَ لَقَدْ کُنُْتُ اَنْظُرُ اِلَیْها فَیُکْشَفُ عَنَّیِ الْهُمُومَ وَ الْاَحْزانَ.
: «سوگند به خدا هیچگونه او را خشمگین و مجبور به کاری نکردم تا آن زمان که خداوند روح او را به سوی خود قبض کرد، و او نیز هیچگاه مرا ناراحت نکرد و از من نافرمانی ننمود، و من هر زمان به او نگاه می‌کردم، همه‌ی اندوه‌ها و حزنها و رنجهایم، برطرف می‌شد».