آشنایی با روایان حدیث شیعه { ضباعه دختر زبیر بن عبدالمطلب }

[نصرالله عاشق خداومولا]

آشنایی با روایان حدیث شیعه

ضباعه دختر زبیر بن عبدالمطلب

ضُباعَه بنت زبیر بن عبدالمطلب همسر مقداد بن عمرو و دختر عموی پیامبر(ص). ضباعه از راویان پیامبر(ص) به شمار می‎رود که برخی صحابه و تابعین مانند ابن عباس از وی روایت نقل کرده‎اند.

[نصرالله عاشق خداومولا]

نسب

پدر ضباعه، زبیر بن عبدالمطلب، برادر ابوطالب و عبدالله بن عبدالمطلب[۱] و مادرش عاتکه بنت ابووهب بن عمرو بن عائذ بن عمران بن مخزوم بود.[۲]

[نصرالله عاشق خداومولا]

روایت


ضباعه از جمله زنان روایت‎گر از پیامبر(ص) به شمار می‎آید که کسانی مانند عروة بن زبیر، اعرج، عبدالله بن عباس، عایشه، جابر بن عبدالله انصاری و انس بن مالک از وی روایت نقل کرده‎اند که از جمله روایات مهم وی، سؤال از پیامبر(ص) درباره اشتراط در حج است:


ضباعه می‎گوید:


«نزد رسول الله(ص) رفتم در حالی که شکایت می‎کردم، حج را متذکر شدم. فرمود: حج به جای آور و شرط کن بارخدایا تاجایی که برایم مقرر کرده‎ای و توان دارم بروم.»[۹]


همچنین نقل است که پس از غزوه بدر ضباعه به همراه خواهرش ام حکم نزد حضرت زهرا(س) رفتند و پس از آن هر سه نزد پیامبر(ص) آمدند و از سختی کارها شکایت کردند و درخواست سهمی از غنایم بدر کردند. پیامبر(ص) به ایشان فرمود: شما را به چیزی بهتر از آن هدایت می‎کنم و آن سی و سه مرتبه تکبیر، سی و سه مرتبه تسبیح، سی و سه مرتبه تحمید است و پس از آن بگو: «لا إله إلا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد، و هو علی کل شی‏ء قدیر».[۱۰]


واقدی ضباعه را از جمله زنان بنی‌هاشم ذکر کرده است که با پیامبر(ص) بیعت کرده‎اند.[۱۱]

[نصرالله عاشق خداومولا]

پانویس


کلینی، کافی، ج۵، ص۳۴۴
الاصابه، ج۸، ص۲۲۰
بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۰۵.
مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۲، ص۲۶۵.
کلینی، کافی، ج۵، ص۳۴۴
الاصابه، ج۵، ص۲۲.
انساب الاشراف، ج۲، ص۲۶۴ و ۲۶۵
المحبر، ص۶۴
اسد الغابه، ج۶، ص۱۷۸
اسد الغابه، ج۶، ص۳۱۹


المحبر، ص۴۰۶

[نصرالله عاشق خداومولا]

منابع


ابن اثیر جزری، ابوالحسن عزالدین، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹/۱۹۸۹
این حجر عسقلانی، احمد بن علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، الطبعة الأولی، ۱۴۱۵/۱۹۹۵
ابن عبدالبر، أبو عمر یوسف بن عبد الله بن محمد، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، الطبعة الأولی، ۱۹۹۲م / ۱۴۱۲ه‍.ق
بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، جمل من انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، الطبعه الأولی، ۱۴۱۷/۱۹۹۶
حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، خلاصه الاقوال (معروف به رجال علامه)، منشورات المکتبه الحیدریه، نجف، چاپ دوم، ۱۳۸۱ ه‍.ق
زرکلی، خیرالدین، الاعلام قاموس تراجم لاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دار العلم للملایین، الطبعة الثامنة، ۱۹۸۹ م
کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، محقق و مصحح علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ه‍.ق
هاشمی بغدادی، ابوجعفر محمد بن حبیب بن امیه، المحبر، تحقیق ایلزة لیختن شتیتر، بیروت، دار الآفاق الجدیدة، بی‌تا