آشنایی با شهر کنگاور

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

حمام "توکل”

حمام تاریخی "کهنه” که در میان مردم کنگاور به حمام "توکل” معروف است، در بین حمام‌های تاریخی این شهر قدیمی‌ترین محسوب شده و در ضلع غربی معبد آناهیتا و در ضلع جنوبی راسته پالاندوز‌ها در محله گرگون کنگاور قرار دارد.

این حمام دارای سربینه‌ای هشت ضلعی و با قطرهای ۵۸۵ × ۵۷۵ سانتیمتر است. در هر ضلع صفحه‌ای ساخته شده که رختکن حمام است.

وسط صفحه شرقی در ورودی به سربینه و در وسط صفحه شمال شرقی راهرو ورودی به حمام گرم است که در آنجا لبه حوض را با سنگ تراشیده شده بالا آورده‌اند.


همچنین در گرمخانه، برای رفتن به حمام گرم از راهرویی به شکل L. باید گذشت. در ضلع سمت راست این راهرو محل مستطیل شکلی با طاق گهواره‌ای دیده می‌شود.

بام گرمخانه از دو قسمت تشکیل می‌شود. قسمت وسط گنبدی مدور و اطراف گنبد طاق‌های جناغی است. در ضلع شمالی بنا، خزینه آب گرم و در سمت غرب، خزینه آب سرد است، اما اخیرا محل ورود به خزینه آب گرم را چیده و حمام را به دوش تبدیل کرده‌اند و خزینه آب سرد هم به خلوتی مبدل شده است. سقف هر دو خزینه جناغی است.

در ضلع شرقی گرمخانه محوطه‌ای مستطیل شکل است با طاق هلالی که تنورخانه حمام بوده و هست.

حمام قدیمی توکل مربوط به دوره صفوی است که این اثر در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۸۷۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است..

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

حمام حسن خان

این حمام درمحله شهرآباد یکی دیگر از حمامهای قدیمی کنگاور می‌باشد. بنای این حمام نیز بدین ترتیب است: سربینه این حمام هشت ضلعی است که بیشتر به مستطیل شبیه است. یعنی چهار کنج مستطیل بریده و از آن صفه‌های کوچکی درآورده اند که نتیجه یک هشت ضلعی که دو به دو با هم برابر می‌باشند، بوجود آمده است. درازای سربینه ۷۵۳ و پهنای آن ۴۳۴ سانتیمتر است. حمام گرم شباهت زیادی به سربینه دارد. در ضلع غربی و شرقی دو صفه است به دهانه ۳۱۲ و عمق ۱۸۰ سانتیمتر پشت صفه شرقی خزینه آب گرم است که محل ورود به آن بسته شده و به منبع آب گرم بدل شده است. صفه ضلع شمالی به دهانه ۱۶۱ و عمق ۱۰۵ سانتیمتر است. در ته این صفه حوضچه‌ای برای شستن لنگ است. صفه جنوبی شبیه صفه شمالی است. در دیوار انتهای صفه محل ورود به تنویر خانه حمام قرار دارد.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

قلعه ساری اصلان (خانه قدیمی غلامحسین خان ساری اصلانی)




قلعه ساری اصلان در محله‌ی قدیمی "در عمارت" کنگاور واقع شده و تاریخ احداث آن حدوداً به اواخر دوره قاجاریه بر می‌گردد. این خانه که تن‌ها بازمانده‌ی خانه‌های قدیمی کنگاور است بر محور شمالی – جنوبی استقرار یافته و در سال‌های گذشته به واسطه دیوار حائلی به دو بخش مجزا تفکیک شده است. بیشتر مصالح این خانه، چون دیگر بناهای بومی کنگاور خشت و آجر بوده و سقف‌ها با تیر و تخته و کاه گل پوشش یافته اند. سازه دیوار‌ها از جنس خشت و پوسته بیرونی (البته در نمای داخلی) از آجر با طرحهای تزئینی است. کلیه‌ی نمای خارجی به استثنای سردر‌ها از کاهگل پوشیده شده است.