راه جوان ماندن با غذا و داروهای گیاهی

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

6- سیر

سیر در زبان قرآن کریم فوم نامیده شده و مورد تقاضای بنی اسرائیل است، که خداوند چون سایر سبزیها، آن را از زمین برویاند (624) در احادیث اسلامی هم این سبزی یا واژه ثوم مورد ستایش قرار گرفته است.
امام علی (ع) روایت کرده است، که رسول خدا فرمود: کلوا الثوم و تداو وابه، فان فیه شفاء من سبعین داء.(625)
سیر بخورید و خود را با آن مداوا کنید، زیرا در این سبزی شفاء درمان هفتاد نوع بیماری وجود دارد.
حسن زیات می گوید: وقتی در مکه اعمال حج خود را انجام دادم، به هنگام بازگشت وارد مدینه شدم و برای ملاقات به جستجوی امام باقر (ع) پرداختیم، گفتند. آن حضرت به روستای بزرگ ینبع رفته است، ناچار برای زیارت آن حضرت به آن محل رفتم، فرمود: ای حسن! تا اینجا آمده ای؟ گفتم: آری، قربانت گردم، سزاوار ندانستم به مدینه بیایم و تو را زیارت نکنم، حضرت فرمود: من سیر خورده ام و اینجا آمدم تا از مسجد رسول خدا (ص) دور باشم.(626)
ابوبصیر می گوید: از امام صادق (ع) درباره خوردن پیاز و سیر سؤال کردم تا آن حضرت فرمود: خوردن سیر تازه و خشک و پخته آن مانعی ندارد. (627)
رسول خدا، سیر را به خاطر بوی بد آن ناپسند می دانست و می فرمود: هر کس سبزی بدبوی سیر را می خورد، به خاطر بوی بد آن به مسجد ما نزدیک نشود، اما اگر کسی سیر بخورد و به مسجد نیاید، مانعی نخواهد داشت.(628)
همچنین رسول گرامی اسلام، فرموده است: هر کس سبزیهای بد بوی سیر و پیاز را می خورد، در مجالس عمومی شرکت نکند، زیرا همانطور که افراد مسلمان از بوی بد سیر و پیاز اذیت می شود، فرشتگان آسمانی هم ناراحت و اذیت خواهند شد!
فلا یغشانا فی مجالسنا، و ان الملائکة تتأذی بما یتأذی به المسلم. (629)
از مجموع احادیثی که درباره سیر مطالعه کردیم، دو نتیجه کلی به دست می آید.
1 - خوردن سیر مطلوب و مفید است، امامان (ع) هم آن را می خوردند، و حتی آن را وسیله معالجه و دوای هفتاد نوع بیماری می شمردند.
2 - هر کس سیر خام می خورد، می بایست از شرکت در مسجدها و مجامع عمومی، مانند: حرمها و زیارتگاهها و بالاخره جلسه های عمومی خودداری کند و از این ناحیه مردم آزادی نکند، چنانکه امام باقر (ع) هم وقتی سیر را برای خاصیت و جنبه دوائی آن خورده بود، از شهر و مردم کناره گیری کرده و به روستا و مزرعه رفته بود. (630)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

جنبه درمانی

نویسندگان کتاب سیر و بیماریهای قلبی می نویسد: در سالهای اخیر، مقام و منزلت سیر به عنوان یک دارو، به نحو چشمگیری رو به افزایش بوده و این یار دیرینه توانسته به پشتگرمی این همه پژوهش علمی، پیام خود را به گوش جهانیان برساند... در سال 1982 در ایالت متحده آمریکا، یکی از فرآورده های سیر روانه بازار شد و به میزان بسیار بالای فروش، یعنی حدود دو میلیون طی یک سال دست یافت. در ژاپن هم وزارت بهداشت ترکیبات سیر را به عنوان داروی ضد فشار خون، به رسمیت شناخته است.در اسپانیا و سویس نیز سیر مانند هر داروی رسمی و استاندارد دیگری در داروخانه ها به فروش می رسد. در انگلستان هم، بیش از 300 میلیون کپسول سیر، در سال مصرف می شود. (631)
دانشمندان به محض آگاهی از اینکه، ممکن است سیر بتواند از بیماریهای قلبی جلوگیری کند، پیرامون این مطلب، دست به تحقیقات گسترده ای زده اند، نخستین آزمایشها در دانشکده کیوتو در ژاپن، دانشگاه ویسکانسین در آمریکا و دانشگاه ایالتی می سی، سی پی آمریکا انجام گرفت و پاره ای پژوهشها مشخص کرد، خوراندن سیر به حیوانات سالم و طبیعی هم، مقدار چربی و کلسترول آنها را تا حدود 25 درصد کاهش می دهد... (632)
تحقیقات دانشمندان روی انسان هم عملی گردید و به اثبات رسید: سیر نه تنها میزان کلسترول و چربی خون را تا حد شایان توجهی پائین می آورد، بلکه در مقایسه با داروهای شیمیائی سالمتر هم بوده و علائمی چون سرگیجه و درد قفسه سینه و مشکلات جریان خون در پاها را از بین می برد. (633)
پژوهشهای بعدی نشان داد، که سیر برای رقیق کردن خون نیز بسیار مؤثر است، و در این مورد سیر مانند آسپرین، قرصی که این روزها مصرف زیاد دارد، عمل می کند و تمایل خون به لخته شدن را کاهش می دهد و از تشکیل لخته های خونی، یعنی علت اصلی سکته های قلبی و مغزی جلوگیری می کند. (634)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

لخته شدن خون

اکنون بیماریهای قلبی و گردن خون، به صورت قاتل شماره یک بشر در آمده، و دقیقاً بیش از نیمی از مرگ و میرها ناشی از این ناحیه است.(635)
در حال حاضر، بیماری قلبی، به آن چنان نسبت بالائی رسیده، که حتی شاهد سکته های قلبی در بین جوان ترها و گروههای سنی پائین هستیم. سازمان بهداشت جهانی، پس از بررسی اوضاع سال 1969 پیش بینی کرد، بشر گرفتار آن چنان اپیدمی وحشتناکی خواهد شد، که هرگز با آن روبرو نبوده،در بریتانیا همین اپیدمی مسئول بیش از نیمی از مرگ و میرها است. (636)
بنابراین، برای اطلاع بیشتر از وضع سکته ها و بیماریهای قلبی، لازم است بدانیم: چربی ها و لخته های خون داخل سرخ رگها، درست به رسوب دیواره های نهرهای لایروبی نشده می مانند، البته این لخته های کوچک، تا زمانی که خون بتواند نسبتاً به راحتی از رگها عبور کند خطری ندارند، اما همین که در اثر گذشت زمان رگها تنگ تر شدند، این مکانیسم زندگی بخش، به ضد خود تبدیل خواهد شد، این مکانیسم زندگی بخش، به ضد خود تبدیل خواهد شد، زیرا لخته های بزرگ خون قادرند، سرخ رگها قلبی، یا رگهای مغز را مسدود کرده، سبب سکته های قلبی یا مغزی شوند و سیر یکی از بهترین درمانهائی است، که آن را برای جلوگیری از لخته شدن خون می شناسیم.(637)
باری، بر اساس نتائج حدود 25 پژوهش کلینیکی، با خوردن روزانه، یک تا دو پرده سیر تاره، می توان میزان کلسترول خون را 15 درصد پائین آورد، و همین کافی است، تا احتمال سکته قلبی حدود 30 درصد کمتر شود.(638)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

غذاهای تقویت قلب

همان دانشمندان، غیر از خوردن سیر و پیاز، غذاها و خوراکیها دیگری را هم برای تقویت قلب مفید و مؤثر می دانند، و می نویسند: از میان سبزیهای دیگر، تربچه، شلغم، گل کلم و ترب، هم برای پاک کردن کبد از انواع سم ها کمک می کند.
فلزات معدنی، مانند: منیزیم، پتاسیم و منگنز که در ارتباط با قلب و گردش خون از اهمیت ویژه ای برخوردارند، در بیشتر دانه های گیاهی، مانند: آفتاب گردان، کنجد، ملاس، اسفناج، جعفری، آب سیب و سرکه سیب، یافت می شوند و خوردن این مواد را خصوصاً به بیماران قلبی توصیه می کنیم.
گیاهان معطر و ادویه، بسیار مفید سودمند است، مثلاً زنجبیل روی دستگاه گوارش، هم اثر محرک دارد و هم آرام کننده، در ضمن میزان کلسترول خون را پائین می آورد. ادویه تند، مانند: زنجبیل و قرنفل و خردل، سبب باز شدن رگهای خونی بسیار باریک و رسیدن خون به بافتهای انتهائی و پیرامونی بدن می شوند، عرق را هم بیشتر می کنند، اگر در مصرف آنها زیاده روی افراط نشود، برای گردش خون مفید است.
گیاهانی مانند: آویشن، نعناع و به ویژه سنبل الطیب، علاوه بر تقویت قلب، اثرهای داروئی بسیار عالی دیگری دارند.(639)
پزشک دیگری می نویسد: سیر مقداری ویتامینهای C.A را دارا می باشد، اگر به صورت خام و یا پخته، مخلوط در غذاها مصرف شود، مصارف درمانی متعدد دارد، مخصوصاً در طب عوام برای سیر، اثر ضد عفونی کننده، اشتها آور، کم کننده فشار خون، تقویت قوای جنسی و ادرار، بیان کرده اند، اثر ضد عفونی آن در بیماریهای مختلف ریوی مانند: سل، قانقاریای ریوی و سیاه سرفه، مورد تأیید همگان است.(640)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

تا می توانید...

روزنامه ها هم، تحت عنوان تا می توانند سیر و تره بخورید مطالب مفید و تازه ای بیان داشته اند و می نویسد: یک گروه تحقیقاتی ژاپنی پی بده، که سبزیهائی چون سیر و تره می توانند بدن انسان را، در مقابل حساسیتهای مختلف مصون نگهدارند.
به گفته یوکیوتاناکا یکی از محققان ارشد مؤسسه بهداشت عمومی اوساکا و سرپرست تیم فوق، پس از آزمایش 44 نوع سبزی بر بدن موش، ثابت شد که پیاز، پیازچه، زنجبیل، ریشه کنار و خصوصاً تره و فرنگی و سیر می توانند با اثرهای ناشی از حساسیت مقابله کنند.
طبق تحقیق فوق، سیر هشت برابر قویتر از پیازچه و چهار برابر قویتر از تره فرنگی برای مقابله با حساسیت مؤثر است .(641)
همان روزنامه، درباره خواص سیر و شیوه های استفاده کردن از این سبزی داروئی و غذائی می نویسد: سیر دارای ویتامینهای، ب، ث و بوده و در نوع کشت بیابانی آن، ویتامین ث فراوانتر است. سیر را به صورت خام با ماست یا سالاد نیز مصرف می کنند، این سبزی سبب هضم غذا شده، نفخ معده را بر طرف می کند، باعث رقیق شدن خون می گردد، برای درمان روماتیسم تأثیر مفید دارد، رنگ رخساره را باز کرده، برای خورد کردن سنگ کلیه مؤثر است و چنانچه مرتب خورده شود، برای رشد موها اثر دارد، عضلات قلب را تقویت می کند و جهت بیماری گالی و کچلی نیز از آن استفاده می شود.
سیر، از آسیای مرکزی بوده و اکثر مردم از آن به عنوان غذای اصلی استفاده می کنند، به همین جهت اغلب مردم این منطقه، کهنسال و قوی بوده و در میان آنها بیماری سرطان کمتر مشاهده می شود.
یونانیها سیر را، گل سرخ بودار نامیده و از آن تنها به عنوان غذا، بلکه به عنوان دارو استفاده می کنند. جالینوس حکیم سیر را، نوشداروی روستائیان نامیده، همکار او دیوسکورید سیر را، مقوی، مدر انگل کش، ضد سم و برای درمان آسم، یرقان و جوشهای پوستی مؤثر دانسته است.
در شوروی (سابق) داروئی از سیر به نام آلسین ساخته اند، که از آن به عنوان داروی میکرب کش (آنتی بیوتیک) استفاده می کنند.
برای استفاده از سیر، یک حبه آن را روی نان له کرده، مقداری روغن زیتون روی آن بریزید و به عنوان عصرانه به بچه ها بدهید، یک پرده سیر را در یک لیتر آب جوشانده و روزانه سه فنجان از آن را میل کنید، این جوشانده برای برطرف کردن عفونتهای روده بسیار مؤثر است. سیر را به میزان دو حبه در روزانه له کنید، در سالاد مخلوط نمائید و همراه با روغن زیتون و لیمو ترش بخورید.
به خاطر اینکه بوی بد سیر بر طرف گردد، پس از خوردن آن، مقداری سبزی جعفری بجوید، یا یک سیب رنده کرده، با یک قاشق مربا خوری بخورید، یا چند دانه قهوه پس از صرف ناهار و شام در دهان بگذارید و بجوید، یا چند قطره اسانس گلپر در دهان بریزید و دهان را شستشو بدهید. (642)
خلاصه، نکته بسیار مهمی را که بارها در طول این بحثها تکرار کرده ایم، باز هم تکرار می کنیم، که نخست، همانطور که مثلاً در مورد استفاده از سیر امام صادق (ع) هم فرموده: لا بأس بأکله بالقدر (643) پرهیز از افراط و زیاده روی در خوردن سیر، به طور جدی مورد توجه باشد و ثانیاً از مشاوره و مراجعه به پزشکان مؤمن و متخصص هم غفلت نگردد.
محمد زکریای رازی هم می گوید: سیر بدن را به مقدار زیادی گرم می کند، حرارت مطبوع دارد، این بزرگترین مزیت اوست، بادها را در بدن پراکنده می سازد و از هر غذائی بیشتر این خاصیت را دارد و جلو قولنج را می گیرد.(644)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

7- کاهو

کاهو که در زبان عربی خس نامیده شده، در احادیث اسلامی هم، مورد توجه بوده و برای آن خواص و آثار مفیدی بیان داشته است.
امام صادق (ع) فرموده است: علیکم بالخس، فانه یصفی الدم.(645)
برای شما لازم است، که حتماً کاهو بخورید، زیرا خوردن کاهو موجب تصفیه و سالم شدن خون می گردد.
پیامبر اسلام، فرموده: کل الخس، فانه یورث النعاس، و یهضم الطعام.(646)
کاهو بخورید، زیرا خوردن کاهو، خواب آور بوده و هضم غذا را نیز آسان می گرداند.
از نظر پزشکی و درمانی هم، می خوانیم، محمد زکریای رازی، گفته است: سبزی کاهو از نظر طبیعت خنک است، خواب آور و فرو نشاننده تشنگی است و برای مزاجهای گرم سازگار است.
کاهو برای مزاجهائی که دچار بیماریهای سرد و بادهای مختلف هستند، سازگار نیست، برای معالجه سرفه پشت هم، که علت ماده رقیق و تحریک کننده ای است، که از سر ترشح می شود، خوردن کاهو مناسب است.(647)
پزشک دیگری، می نویسد: کاهو سبزی اشتها آور و ممتازی است، که خواص زیادی به آن نسبت می دهند، کاهو برای افراد مبتلا به نفریت، بیماران عصبی و کبدی توصیه شده، اثر ضد تب، ضد روماتیسم، ضد خونریزی نیز به آن نسبت داده می شود. علاوه بر این، کاهو به خاطر داشتن ماده ای به نام لاکتوکاریوم خواب آور است، برای درمان، برونشیت های سخت، سیاه سرفه، تحریکات عصبی و رفع سیلان منی نیز موثر است.
کاهو، به علت داشتن مقداری سلواز تخلیه روده ها را آسان می کند و برای مبتلایان به یرقان، انسداد مجرای کیسه صفرا، حبس البول و نیز اشخاصی که کلسترول خون آنها زیاد است و استعداد چاق شدن دارند، بسیار مفید است. خاصیت مهم دیگر کاهو، تعدیل تمایل جنسی، به واسطه داشتن مقدار زیادی ویتامین E (میلی گرم در 100 گرم کاهو) است، مصرف آن با سرکه انگبین، مزه آن را مطبوع و هضم آن را آسان می کند، در کاهو مقداری آهن، مس، فسفر، کلسیم، سدیم، منگنز و ویتامینهای آ، ب، ث، وجود دارد.(648)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

سالاد کاهو

درباره، سالاد کاهو دکتر غیاث الدین جزایری می نویسد:
سالاد کاهو و کلم ضد برنشیت، کاهو و سیب زمینی ضد کم خونی، و سالاد کاهو و گوجه فرهنگی درمان بیماریهای عصبی است. همچنین سالاد کاهو با پیاز درمان کم اشتهائی، سالاد کاهو با تربچه ضد تب، سالاد کاهو با هویج ضد امراض کبدی، سالاد کاهو با کرفس ضد روماتیسم، سالاد کاهو و لبو ضد خونریزی است.
این را هم باید توجه داشته باشیم، که کاهو با این غذاها سازگار نیست. با شیر، شیرینیجات، انجیر، عسل، مرکبات، خربزه، هندوانه، انگور، شاه بلوط و خرما.(649)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

8- کرفس

کرفس نیز در احادیث اسلامی، به عنوان سبزی پیامبران و دارای یک سلسله خواص و آثار مفید، معرفی شده است.
در روایت می خوانیم، که رسول خدا فرمود: خود را به خوردن کرفس عادت دهید، زیرا کرفس، غذای الیاس، یسع و یوشع بن نون بوده است.(650)
نادر خدمتگزار امام موسی بن جعفر (ع) نزد آن حضرت از کرفس سخن به میان آورد، حضرت فرمود: تنها شما نیستید که به کرفس علاقه دارید و از آن استفاده می کنید، بلکه حیوانات هم بدن خود را به آن می مالند و از آن بهره مند می گردند.(651)
در حدیث دیگری می خوانیم، کرفس حافظه را زیاد می کند، قلب را پاک و با صفا می گرداند، جنون را بر طرف و پیسی را مداوا می کند . (652)
پزشکان هم، درباره خواص بهداشتی و درمانی کرفس می نویسند: از ریشه کرفس تنهاست، که در معالجه آب آوردن انسان، بیماری نقرس، روماتیسم، زیاد شدن اسید اوریک خون، سنگ کلیه، یرقان، آسم، ضعف اعصاب، نفخ و بیماریهای مثانه استفاده می شود.
گرفس، مدر، مقوی معده، ضد اسکوربوت، نیرو دهنده، بادشکن، صفرا بر و تب بر است، در سابق از شیر تازه برگهای آن، در رفع تبهای نوبه استفاده می شده است، ساقه و برگهای کرفس را نباید دو ریخت، بلکه باید آن را خشک کرده و برای خوشمزه کردن آش و سوپ استفاده کرد. اشخاصی که به ورم کلیه مبتلا هستند، نباید آن را مصرف کنند، کرفس سرشار از، سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفر و نیز ویتامینهای C.B.A می باشد.(653)
محمد زکریای رازی هم می گوید: کرفس، بسیار گرم است و دفع ادرار را زیاد می کند، به ترشح شیر مادران می افزاید، این سبزی قدرت غریزه جنسی را تقویت می نماید، نوع کرفس باغی برای معده بسیار نافع و برای معالجه قی نیز مفید است و نفخ آن زودگذر است.
کسانی که مزاج آنها سرد است، آن را به خوبی تحمل می کنند و نیازی به خوردن داروی ضد آن ندارند، مگر اینکه در خوردن آن از حد اعتدال خارج شوند. (654)
دکتر غیاث الدین جزایری می نویسد: کرفس به علت داشتن عطر مخصوص، یک غذای عالی و ضد روماتیسم می باشد، با آن می توان خورشت خوش طعمی ساخت، کرفس داری شوره ای است و خون را پاک می کند، بهترین درمان تنگ نفس است و اشتها را تحریک می کند، مخصوصاً اگر با برگهای جوان آن سالاد تهیه کرده و قبل از غذا بخورند.
کرفس، دارای ویتامینهای C.B.A بوده، فسفر، پتاسیم، و آهک دارد، همیشه در موقع استفاده از کرفس برگهای سبز آن را هم به غذا اضافه کنید، تا خواص بیشتری عاید شما شود. (655)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

9- کلم

کلم دارای انواعی است، که کلم سفید و پیچ بخشی از آن است و به نوع دیگری کلم قمری یا قنبیط گفته می شود، اما آنچه در حدیث مورد سفارش قرار گرفته، مطلق کلم است.
در حدیث می خوانیم: کان النبی (ص) یعجبه الکرنب. (656)
هرگاه رسول خدا، کلم را می دید، آن را مورد تعریف و ستایش قرار می داد.
محمد زکریای رازی گفته است: کلم اندکی بدن را گرم می کند و آبی که از پختن آن با گوشت بدست می آید، ملین است و برای کسانی که طبعی گرم دارند خوب نیست. (657)
دکتر غیاث الدین جزایری می نویسد: کلم به علت داشتن آهک زیاد، ارسنیک و ید، یکی از غذاهای بسیار عالی و مفید است، برای سستی استخوان، سل و کم خونی نظیر ندارد، داری مقداری کلرفیل، یا خون نباتی است، که بر منافع آن فزوده است، کلم سرشار از ویتامینهای مختلف، مخصوصاً ویتامین ث است، کلم ضد کرم بوده و برای اسهال خونی تجویز می شود و درمان بادیامان است.
انواع کلم، به خاطر داشتن گوگرد که میکربهای سم زای معده را نابود می سازد، مسکن سردرد است، قوه بینائی را تقویت می کند، خواب آور است، صدا را باز می کند و خوردن برگ کلم خام، ورم طحال را نیز معالجه می نماید.(658)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

10- نعناع

نعناع هم از سبزیهای بسیار مفید است، جنبه داروئی دارد و پزشکانی، که در گیاه درمانی تحقیق کرده اند، درباره آن می نویسند: گیاهانی مانند: آویش، نعناع و به ویژه سنبل الطیب، علاوه بر تقویت قلب، اثرهای داروئی بسیار دارد.(659)
محمد زکریای رازی می گوید: نعناع برای معده نافع است، جلو استفراغ را می گیرد، نفخ کمی ایجاد می کند، شهوت را می فزاید، برای مزاجهای سرد خوب است، برای جبران کمی حرارت این سبزی و سایر سبزیها، باید به خوردن سرکه متوسل شد.(660)
دکتر غیاث الدین جزایری می نویسد: نعناع دارای هورمون مخصوصی است که محرک دستگاه و غدد گوارشی می باشد، این هورمون اثر مطبوعی روی غدد آمیزشی دارد، یک فنجان نعناع دم کرده بعد از غذا، هضم را آسان و اختلالات معده را بر طرف می کند، نعناع دوست با وفای کبد است، ترشی صفرا را رقیق می کند و کلسترول خون را پائین می آورد، به همین جهت پیری را تأخیر می اندازد.
نعناع، به خاطر داشتن اسانس و عطر مخصوص، میکرب کش قوی است و مخصوصاً سرماخوردگی و (گریپ) را بر طرف می نماید و در بیماریهای حصبه و کولی با سیلوز که یک نوع بیماری روده است، بسیار مفید بوده، به طور قطع از مرض جلوگیری می کند و حتی اگر آب آلوده به میکرب حصبه را با نعناع بخورند، مبتلا نخواهند شد، نعناع معالج بیماری پوستی، مخصوصاً اگزما بوده و ضماد آن برای سوختگی و بر طرف کردن سرخی و خارش پوست مفید است.(661)