شهرستان سراب، بهشتی میان کوهساران

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

شهرستان سراب، بهشتی میان کوهساران

سراب چون در کنار سراورود ساخته شده آن را سراو یا سراب نام نهاده‌اند. منطقه سراب از جمله مناطقی است که از دیرباز مسکونی بوده است. وجود کتیبه اورارتویی، ‌تپه‌های باستانی و معابد سنگی در حومه این شهر نشانگر قدمتتاریخی منطقه است. شهر سراب هم چنان ارزش و اعتبار شهری خود را حفظ کرد و به لحاظ موقعیت ویژه جغرافیایی و حاصلخیزی خاک همیشه مورد توجه حکمرانان قرار داشت و در دوران حکومت مغولان از مراکز عمده حکومتی آذربایجان بود.شهرستان سراب هم اکنون دربرگیرنده شهرها، بخش‌ها و روستاهای زیادی است و از مناطق آباد و سرسبز استان آذربایجان‌شرقی به شمار می‌رود. با کجارو همراه باشید.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

جغرافیای شهرستان سراب


سراب در ۴۷ درجه و ۳۴ دقیقه طول و ۳۷ درجه و ۵۷ دقیقه عرض جغرافیایی و در ارتفاع ۱۶۸۰ متری از سطح دریا قرار گرفته، این شهرستان در غرب استان آذربایجان‌شرقی واقع است و از شمال با مشگین‌شهر در استان اردبیل، از جنوب با میانه و هشترود، از شرق با استان اردبیل و از غرب با بستان‌آباد همجوار است. تلخه‌‌رود از ۴ کیلومتری جنوب و رود پیسلرچای از یک کیلومتری مشرق، و هندرودچای از میان شهر عبور می‌کند. آب و هوای سراب نسبتا سرد و خشک است. (سراب در مسیر اصلی بستان آباد–اردبیل قرار دارد و از این طریق در ۷۳ کیلومتری شهر بستان‌آباد و ۱۳۴ کیلومتری شهر تبریز و در ۸۵ کیلومتری شهر اردبیل قرار گرفته است.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

تاریخچه شهرستان سراب






شهرستان سراب تا سال۱۳۲۴ از بخش‌های تابعه اردبیل بود. در کتاب حدودالعام (سال۳۷۲هجری قمری) به نام‌های سرآو و سراره از این شهر یاد شده‌ است و به دلیل این که بر سر راه ابریشم قرار داشت از قدیم‌الایام مورد توجه بوده ‌است. سراب در حمله مغول در سال ۶۱۷ هجری آسیب فراوان دید، جنگ شاه عباس و خلیل‌پاشا در صحرای سراب رخ داده، در سال ۱۲۰۵ هجری قمری به دستور آقامحمدخان سراب را ویران کردند و در سال ۱۲۴۲ هجری قمری نیز فتحعلی‌شاه مدتی برای تدارک جنگ با روس در سراب به سر برد.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

آب و هوای شهرستان سراب

شهرستان سراب به واسطه قرار گرفتن ما بین دو رشته کوه بزقوش در جنوب و ارتفاعات سبلان در شمال دارای آب و هوایی سرد و کوهستانی است که در تابستان معتدل و در زمستان‌ها دارای آب و هوای سرد بوده و یکی از نقاط سردسیر کشور به شمار می‌رود. تعداد روزهای یخبندان در سراب به طور متوسط ۱۵۰ تا ۱۴۸ روز در سال و مقدار بارندگی سالانه از ۲۵۰ میلی‌متر در نقاط پست تا ۴۸۰ میلی‌متر در ارتفاعات متغیر است. چهره عمومی این شهرستان توسط رشته‌کوه سبلان در شمال و رشته‌کوه بزقوش در جنوب و پیوستن رشته‌کوه بزقوش توسط ارتفاعات ایلانجوق به سبلان در شرق شکل یافته که این عوارض باعث بسته شدن این شهرستان از سه طرف شمال، شرق و جنوب گشته و منطقه را به صورت چاله و دشتی درآورده است که به سمت غرب باز می‌شود. ارتفاع مرکز شهرستان از سطح دریا حدود ۱۶۵۰ متر است و رشته‌کوه بزقوش با ارتفاع ۳۳۰۲ متر، بلندترین نقطه دشت سراب را از شهرستان میانه جدا می‌سازد. کوه‌های متعددی که از شرق به غرب کشیده شده در تمام سال پوشیده از برف و یخ است.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

نقاط دیدنی و تاریخی شهرستان سراب

شهرستان سراب به دلیل وجود آب و هوای بسیار مطبوع و کوهستانی و همچنین پیشینه تاریخی کهن دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیاری از جمله: سنگ‌نوشته اورارتی (در نزدیکی روستای قیرخ‌قیزلار در شمال شرق سراب)، سنگ افراشته‌های قیرخ‌قیزلار، سنگ‌نوشته رازلیق، مسجد جامع سراب (مربوط به قرن نهم هجری)، تپه باستانی قلعه‌جوق (در ۲/۵ کیلومتری شمال سراب در کنار جاده رازلیق به سراب)، چهارطاق ساسانی آغمیون، مقبره مغولی اسفستان (در ۶ کیلومتری شرق سراب منسوب به دوره مغول)، پل گاودوش‌ آباد اوقان، آبشار اسب فروشان، چشمه الله حق و... است.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

سنگ نوشته اورارتی قیرخ‌قیزلار


این کتیبه به خط میخی اورارتویی بر روی صخره‌ای در دره قراکوه در روستای قیرخ‌قیزلار نزدیک سراب در ۱۲ سطر و به ابعاد ۱۰۶ در ۷۵ سانتی متر کنده شده است. این کتیبه مربوط به آرگیشتی پسر روسا است و در آن از تصرف سرزمین‌های گیردو، گیتو هانی و توایشدو سخن رفته است. در نزدیکی این سنگ نبشته، وجود سنگ افراشت‌ها قابل مطالعه است. همچنین در شمال این سنگ افراشت‌ها یکی از ۲۱ قلعه‌ای که شاه اورارتویی فتح کرده واقع شده است.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

سنگ نوشته رازلیق


رازلیق تابع شهرستان سراب است و از شمال به کوه سبلان محدود می‌شود، در این محل در بستر رودخانه پسلر سنگ‌نوشته‌ای وجود دارد که به سنگ‌نوشته رازلیق معروف است. برای رسیدن به پای کتیبه ابتدا باید به رازلیق رفت از رازلیق باید راهی روستای دیزهج سفیا شد، سنگ‌نوشته در کنار این روستا (ضلع شمال غربی) در کوه زاغالان بر روی صخره‌ای مرتفع واقع شده است.ابعاد این سنگ نبشته ۸۰ در ۱۲۰ سانتی‌متر و متن آن ۱۶ سطر است. این سنگ‌نوشته مربوط به آرگیشتی دوم (۶۸۵-۷۳۰ ق.م) پادشاه اورارتو و به مناسبت پیروزی در جنگ و تسخیر سرزمین‌های آرهوفشولو، بوقو، گیردو، گیتوهانی، توایشدو، روتومنی، نوشته شده است.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

مسجد جامع سراب


سراب مانند دیگر شهرهای آذربایجان دارای مسجد جامع تاریخی است که تاریخ بنای آن به قرن نهم هجری می‌رسد. اما اخیرا در حفاری‌های به عمل آمده که جهت تعمیرات انجام می‌شد معلوم شد که مسجد فعلی بر روی یک مسجد بسیار قدیمی احداث شده که آثار آن دیده می‌شود.این مسجد بدون مناره و گلدسته بوده و از نظر ساختمانی عبارت است از یک شبستان بزرگ، یک حیاط کوچک، یک منبر و سه محراب، ۳۶ ستون اصلی و ۲۹ ستون کاذب و نیم‌ستون که طاق‌های جناقی و گنبدهای مدور مسجد بر آن‌ها نهاده شده است.دردب وردی شرقی دارای کتیه‌ای مرمرین بوده است که با خط نسخ متداول دوره گورکانیان و ترکمانان آق قویونلو معاصر سلطنت ابوالنصراوزون، حسن آق قویونلو بوده و تاریخ آن به سال ۸۷۵ هجری قمری ثبت شده است. این کتیبه به همراه یک کتیبه دیگر که در حفاری‌ها و خاکبرداری داخل مسجد در جریان مرمت و بازسازی مسجد پیدا شده بود فعلا در سازمان میراث فرهنگی استان نگهداری می‌شود.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

چهار طاق ساسانی آغمیون

در ۹ کیلومتری شمال شرق سراب سمت راست جاده طاران به آغمیون در فاصله سیصد متری یک چهار طاقی ساسانی قرار دارد. این چهار طاقی به صورت بقعه در آمده و تماما از قلوه سنگ بنا شده است. ابتدا این بنا آتشکده بوده و در گذر زمان به امامزاده تبدیل شده است. درون آن یک گور قرار دارد و در بین اهالی محل به امامزاده حسن مشهور است. چهار طاقی به شکل مربع با اضلاع بیرونی ۴ متر است و ارتفاع گنبد آن بالغ بر ۴ متر است.

[مدینه* خادمه یاس فاطمی *]

منطقه نمونه گردشگری اسبفروشان


در طول دامنه‌های سرسبز بزقوش چشمه‌ها و آبگرم‌های متعددی وجود دارد. یکی از این آبگرم‌ها «آبگرم اسبفروشان» است. اسم این آبگرم از نام روستایی که در پایین‌دست چشمه به همین نام قرار دارد گرفته شده است. آبگرم اسبفروشان با توجه به موقعیت زیبای طبیعی و اثر درمانی آن از دیرباز مورد توجه اهالی منطقه واقع بوده، به طوری که در دوره ولیعهدی عباس میرزا، حاکم منطقه دستور ساماندهی آبگرم را صادر می‌کند. پیرو این دستور بر چشمه آبگرم بنایی به سبک بناهای دوره قاجار که متشکل از طاق‌های گنبدی شکل با مصالح آجر و ملات آهک بوده احداث می‌کنند. متاسفانه این طاق نماهای زیبا و تاریخی طی سال‌های اخیر در توسعه استخرها تخریب و از بین رفته‌اند، در حال حاضر تنها نمونه‌هایی از بنای اصلی مابین دو استخر به جا مانده است.بلندترین نقطه در محدوده طرح این منطقه ۳۲۶۹ متر از سطح دریا ارتفاع داشته و حداقل ارتفاع ۱۶۵۰ متر است.منطقه نمونه گردشگری اسب‌فروشان در ۲۲ کیلومتری جنوب سراب واقع گردیده و طول مسیر از مرکز شهرستان تا آبگرم آسفالته است. در این محدوده دو استخر مجزای مردانه و زنانه به ابعاد ۴×۸ متر بصورت بهداشتی احداث شده و همچنین جهت توسعه صنعت گردشگری در منطقه و رفاه حال مسافرین محترم، زیرساخت‌های گردشگری احداث شده و به مرور در حال تکمیل و تجهیز است. از جمله این امکانات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:مسجد، آب بهداشتی، برق‌رسانی، احداث دو باب سرویس بهداشتی، احداث ۵۰ آلاچیق، غذاخوری، مهمانپذیر و ... .