صراحت و صداقت، یعنی بدون تزویر و حیله صحبت کردن و برای رسیدن به اهداف خود هر سخنی را هرچند کذب نگفتن، و این صفت، از ویژگیهای ممتاز و افتخار آمیز پیامبر اکرم صلیالله علیه وآله بوده است.
پس به همان میزانی که تزویر و توجیهگری و فریبکاری و تصنّعی سخن گفتن، گفتار را کم تأثیر یا بیتأثیر میکند، صراحت و صداقت آن را نافذ و تأثیرگذار میگرداند.
همانطور که خداوند متعال از رسولش مىخواهد که به مردم بگوید:
«من نیز بشرى مثل شما هستم».1و این جمله بیانگر صادق بودن پیامبر بوده و اگر پیامبر نکته و راهکاری به مردم میدهد به خاطر خود آنها بوده است و خیر آنها را میخواهد و در آیه دیگر خداوند متعال میفرماید:
«من زمان فرا رسیدن قیامت را نمىدانم و علم آن نزد خداست».2 این آیه در مقام این نکته است که بیان بدارد که پیامبر نیز مانند شما یک انسان بوده و گاهی از برخی مسائل اطلاع ندارد و لذا این خود نشانگر صداقت او خواهد بود.
و در سوره مبارکه انعام خداوند از لسان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله میفرماید:
«من به شما نمىگویم که گنجهاى خدا نزد من است و نه آنکه از غیب آگاهم و نمىگویم که من فرشتهام».3 این آیه نیز بیانگر بعد دیگری از صداقت رسول خدا خواهد بود چرا که ایشان هیچگاه وعدههای دروغین به انسانها نداده و همیشه تلاش نموده است که آنها را به درستی و با توجه به واقعیت راهنمایی کند، این در حالی است که شاید این گونه برخوردها گرچه در ظاهر از ارزش انسان مىکاهد و در نظر دیگران فردى عادى جلوه مىکند، اما فاصلهها را از بین مىبرد از این رو، مردم شیفته صداقت هستند.