مبانی معرفتی مهدویت

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

سالكان مسلّح

وقتی روایات می‌فرمایند: منتظران حضرت حجّت(عج) اگر در شرق باشند و حضرت در غرب باشد، بدون واسطه، هم حضرت را می‌بینند و هم همدیگر را؛ متوجّه می‌شویم مسلّم از طریق دستگاه‌های مدرن امروزی این ارتباط محقّق نمی‌شود، چراكه استفاده از دستگاه‌های مدرن منحصر به شیعیان حضرت نیست، ولی روایت می‌فرماید شیعیان چنین توانایی را دارند و دیگر این كه روایت می‌فرماید: «منتظران حضرت مهدی(عج) خود را آماده ظهور می‌كنند، ولو به یك تیر». می‌فهمیم یاران واقعی حضرت در عین این‌كه در سیر و سلوك پیشرفت كرده‌اند و بُعد مكانی و زمانی را پشت سر گذاشته‌اند، روحیة جنگاوریِ خود را نیز حفظ كرده‌اند؛ یعنی یاران واقعی حضرت سالكانی مسلّح هستند.
اگر انسان بخواهد ناقص نماند باید همه ابعادش را رشد دهد، و به پیامبر خدا و ائمه معصومین(ع) اقتدا كند. به پیامبری اقتدا كند كه در راه سیر در عالم معنا تا ارتباط با خدا در معراج، پیش رفته است و در رابطه با دفع ظلم از شمشیرش خون می‌چكید و این است كه یاران واقعی حضرت چون در تمام ابعادِ انسانی خود را رشد داده‌اند، سالكان مسلّح می‌باشند.
انتظار ظهور امامی معصوم در متن حاكمیت جهان، یعنی اعتقاد به قدرت اسلام؛ چراكه شیعه سخت معتقد است كه اسلام قدرت آن را دارد تا همة جهان را زیر سایه اندیشه اسلامی اداره كند.
خدایا! برای این‌كه انسان‌ها درست بیندیشند، به آن‌ها بدیهیاتی را الهام فرمودی كه بدون هیچ تفكّری به راحتی آن را در خود پذیرفته‌اند و آن را مبانی شناخت خود قرار داده‌اند؛ یعنی چون به طور بدیهی مثلاً؛ می‌دانند جمع نقیضین محال است، پس می‌فهمند حالا كه روز است، همین حالا، همین‌جا نمی‌تواند شب باشد. خدایا! برای درست عمل كردن هم امامانی قرار دادی كه عین عمل به حق‌اند.الهی! ما را آن‌چنان به آن‌ها نزدیك كن كه وجود ما سراسر انجام عمل حق گردد و این حاصل نمی‌شود مگر با نظر مبارك امام ‌زمان(عج)؛ پس خدایا! قلب مبارك آن حضرت را از ما راضی گردان تا نظر آن حضرت بر قلب ما بیفتد. یا الله!
در آخرین فراز یك نكتة دقیقی است كه اجازه دهید به‌طور مختصر شرح دهیم، و آن نكته این است كه هر انسانی یك تعداد بدیهیاتی در اندیشة خود دارد كه آن بدیهیات به او كمك می‌كنند تا در اندیشیدن به خطا نیفتد و همواره برای اثبات صحیح‌بودن و یا خطابودن اندیشه‌ها از آن‌ها كمك می‌گیرد. مثل «امتناع اجتماع نقیضین» یعنی این‌كه انسان به‌طور بدیهی می‌داند دوچیزِ نقیض - مثل هستی و نیستی - نمی‌تواند در یك‌جا جمع شود. یا به ‌طور بدیهی می‌دانیم جزء هر چیز از كلّ آن چیز كوچك‌تر است. این‌ها موضوعاتی است بدیهی و غیر اكتسابی كه خداوند به‌هر كس داده است.
این بدیهیات و اولیات را از جایی نیاموخته‌ایم، بلكه خداوند برای درست فهمیدن به هر انسانی لطف كرده است. حالا باید متوجه بود همان‌طور كه در اندیشه و تفكر، بدیهیاتی داریم كه عامل هدایت اندیشه و عقل نظری است، خداوند برای تشخیص عمل درست از عمل غلط، نیز انسان‌هایی قرار داده كه عین درست عمل كردن‌اند، یعنی معصوم‌اند، تا انسان در عمل به آنها رجوع كند و از خطای در عمل مصون بماند و باید از خدا خواست تا ما به آنها نزدیك شویم تا در درست عمل‌كردن موفق گردیم. و توجه به چنین مقامی به‌عنوان امام‌زمان(عج) و توجه به چنین نیازی یعنی نزدیكی به آن حضرت، فلسفة تمام تلاش‌ها و نیایش‌های شیعه است.
به امید به ظهور پیوستن قدرت واقعی اسلام عزیز در كلّ جهان
«والسلام علیكم و رحمة‌الله و بركاته»

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

سالكان مسلّح

وقتی روایات می‌فرمایند: منتظران حضرت حجّت(عج) اگر در شرق باشند و حضرت در غرب باشد، بدون واسطه، هم حضرت را می‌بینند و هم همدیگر را؛ متوجّه می‌شویم مسلّم از طریق دستگاه‌های مدرن امروزی این ارتباط محقّق نمی‌شود، چراكه استفاده از دستگاه‌های مدرن منحصر به شیعیان حضرت نیست، ولی روایت می‌فرماید شیعیان چنین توانایی را دارند و دیگر این كه روایت می‌فرماید: «منتظران حضرت مهدی(عج) خود را آماده ظهور می‌كنند، ولو به یك تیر». می‌فهمیم یاران واقعی حضرت در عین این‌كه در سیر و سلوك پیشرفت كرده‌اند و بُعد مكانی و زمانی را پشت سر گذاشته‌اند، روحیة جنگاوریِ خود را نیز حفظ كرده‌اند؛ یعنی یاران واقعی حضرت سالكانی مسلّح هستند.
اگر انسان بخواهد ناقص نماند باید همه ابعادش را رشد دهد، و به پیامبر خدا و ائمه معصومین(ع) اقتدا كند. به پیامبری اقتدا كند كه در راه سیر در عالم معنا تا ارتباط با خدا در معراج، پیش رفته است و در رابطه با دفع ظلم از شمشیرش خون می‌چكید و این است كه یاران واقعی حضرت چون در تمام ابعادِ انسانی خود را رشد داده‌اند، سالكان مسلّح می‌باشند.
انتظار ظهور امامی معصوم در متن حاكمیت جهان، یعنی اعتقاد به قدرت اسلام؛ چراكه شیعه سخت معتقد است كه اسلام قدرت آن را دارد تا همة جهان را زیر سایه اندیشه اسلامی اداره كند.
خدایا! برای این‌كه انسان‌ها درست بیندیشند، به آن‌ها بدیهیاتی را الهام فرمودی كه بدون هیچ تفكّری به راحتی آن را در خود پذیرفته‌اند و آن را مبانی شناخت خود قرار داده‌اند؛ یعنی چون به طور بدیهی مثلاً؛ می‌دانند جمع نقیضین محال است، پس می‌فهمند حالا كه روز است، همین حالا، همین‌جا نمی‌تواند شب باشد. خدایا! برای درست عمل كردن هم امامانی قرار دادی كه عین عمل به حق‌اند.الهی! ما را آن‌چنان به آن‌ها نزدیك كن كه وجود ما سراسر انجام عمل حق گردد و این حاصل نمی‌شود مگر با نظر مبارك امام ‌زمان(عج)؛ پس خدایا! قلب مبارك آن حضرت را از ما راضی گردان تا نظر آن حضرت بر قلب ما بیفتد. یا الله!
در آخرین فراز یك نكتة دقیقی است كه اجازه دهید به‌طور مختصر شرح دهیم، و آن نكته این است كه هر انسانی یك تعداد بدیهیاتی در اندیشة خود دارد كه آن بدیهیات به او كمك می‌كنند تا در اندیشیدن به خطا نیفتد و همواره برای اثبات صحیح‌بودن و یا خطابودن اندیشه‌ها از آن‌ها كمك می‌گیرد. مثل «امتناع اجتماع نقیضین» یعنی این‌كه انسان به‌طور بدیهی می‌داند دوچیزِ نقیض - مثل هستی و نیستی - نمی‌تواند در یك‌جا جمع شود. یا به ‌طور بدیهی می‌دانیم جزء هر چیز از كلّ آن چیز كوچك‌تر است. این‌ها موضوعاتی است بدیهی و غیر اكتسابی كه خداوند به‌هر كس داده است.
این بدیهیات و اولیات را از جایی نیاموخته‌ایم، بلكه خداوند برای درست فهمیدن به هر انسانی لطف كرده است. حالا باید متوجه بود همان‌طور كه در اندیشه و تفكر، بدیهیاتی داریم كه عامل هدایت اندیشه و عقل نظری است، خداوند برای تشخیص عمل درست از عمل غلط، نیز انسان‌هایی قرار داده كه عین درست عمل كردن‌اند، یعنی معصوم‌اند، تا انسان در عمل به آنها رجوع كند و از خطای در عمل مصون بماند و باید از خدا خواست تا ما به آنها نزدیك شویم تا در درست عمل‌كردن موفق گردیم. و توجه به چنین مقامی به‌عنوان امام‌زمان(عج) و توجه به چنین نیازی یعنی نزدیكی به آن حضرت، فلسفة تمام تلاش‌ها و نیایش‌های شیعه است.
به امید به ظهور پیوستن قدرت واقعی اسلام عزیز در كلّ جهان
«والسلام علیكم و رحمة‌الله و بركاته»

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

امـام زمـان، مرشدِ حقیقی سالکان راستین

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
﴿ اَلسَّلامُ عَلَیْكَ یا حُجَّةَ‌اللهِ فِی اَرْضِهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْكَ یا عَیْنَ‌اللهِ فِی خَلْقِه ﴾
﴿ اَلسَّلامُ عَلَیْكَ یا نُورَ‌اللهِ الَّذی یَهْتَدِی بِهِ الْمُهْتَدُونَ وَ یُفَرَّجُ عَنِ الْمُؤْمِنِیْن ﴾(86)
سلام بر تو ای حجّت خدا در زمین، سلام بر تو ای دیدبان الهی در بین خلق، سلام بر تو ای نور خدایی كه هدایت‌طلبان به‌وسیلة آن هدایت یابند و به‌كمك آن نور، برای مؤمنین فرج حاصل شود.....
سلام بر امام ‌مهدی(عج) كه وسیلة هدایت الهی در سراسر زمین است و هیچ هدایت‌خواهی را تنها نمی‌گذارد.
بعضی از عقاید فوق‌العاده دقیق و عمیق است و برای رسیدن به آن باید اندیشه را خیلی جلو برد تا بتوان به آن دست یافت. از جمله آن عقاید دقیق، عقیده و توجه به حضور اولیاء معصوم الهی در طول تاریخ حیات بشر و عقیده به حضور فعّالِ مقصد اولیاء، یعنی حضرت بقیة‌الله‌الاعظم است.
عنایت به مطالبی كه بنا است در این بحث مورد ارزیابی قرار گیرد، إن‌شاءالله ما را متوجه چنین حقیقتی می‌نماید، تا بتوانیم از انوار عالیة آن وجود مقدس بهره‌های كافی بگیریم.
اصل و باطن اولیاء معصوم(ع)، قرآن است به طوری که خود قرآن می‌فرماید: «اِنَّه لَقُرْانٌ کَریمٌ. فِی کِتابٍ مَکنوُنٍ. لا یَمَسُّهُ اِلاّ الْمُطَهَّرون»(87) یعنی حقیقت قرآن که مکنون و غیرقابل دسترسی است، توسط مطهرون یعنی اهل‌البیت پیامبر(ع) قابل دسترسی و لمس است، و لذا اصل و قلب ولیّ‌الله یعنی ائمه معصومین(ع)، قرآن است. پس هرچه به مقام ولایت نزدیک شویم، به قرآن نزدیک شده‌ایم. در مورد ولیّ‌الله، فقط تعبیرها فرق می‌کند بدین صورت که چه بگوییم پیامبریا امام زمان یا سیدالشهداء(ع)، در اصل یک حقیقت است.
خود معصومین در مورد این‌که همه دارای یک حقیقت نوری واحدی هستند. می‌فرمایند: «خَلْقُنَا واحِدٌ وَ عِلْمُنَا واحِدٌ وَ فَضْلُنَا واحِدٌ وَ كُلُّنَا واحِدٌ عِنْدَاللهِ تَعالی»؛ یعنی خلق و ایجاد ما واحد و علم و فضل ما واحد و همة ما در نزد خداوند تعالی واحدیم. و بعد راوی از تعداد امامان از امام‌صادق(ع) سؤال می‌كند، حضرت می‌فرمایند: «نَحْنُ اِثْناعَشَر هكَذا حَوْلَ‌الْعَرْشِ رَبِّنا عَزّوَجَلَّ فِی مُبْتَداءِ خَلْقِنا، اَوَّلُنا مُحَمَّدٌ وَ اَوْسَطُنَا مُحَمَّد وَ آخَرُنا مُحَمَّد»(88)؛ یعنی هر دوازده نفر ما در چنین شرایطی از اول خلقت‌مان در اطراف عرش پروردگارمان قرار داریم، و اول ما محمّد است و بین ما محمّد است و آخر ما نیز محمّد است. یعنی آنها از نظر مقام تفاوتی با وجود مقدس پیامبر(ص) ندارند. یا می‌فرمایند: «کُلُّنا واحِدٌ مِنْ نُورٍ واحِدٍ»(89) یعنی همة ما یكی هستیم، از نوری واحد. این حرف‌ها که اعتباری نیست، بلكه بیان حقایق عالَم غیب است.
شما می‌بینید انسان حالات گوناگون و متنوع دارد، به همین جهت، دین هم با تمام حالات بشر حرف می‌زند تا او را به یک مقصد برساند. مقصد یکی است، اما حالات بشر متفاوت است. پس راه‌هایی كه برای رسیدن به آن مقصد یگانه مطرح می‌شود، متفاوت است و همة این‌ها می‌خواهند ابعاد تعطیل‌ماندة بشر را پر کنند و او را به یگانة مطلق برسانند. این‌جاست که می‌بینید در یک‌جا می‌گوید به امام‌ زمان(عج) متوسل شوید، در جای دیگر می‌فرماید به نماز و یا قرآن و ... متوسل شوید.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

عهد با امام زمان(عج)

یکی از مواردی که در معارف اسلامی مطرح شده است، تجدید عهد و مداومت بر عرضِ طاعت و تبعیت و ارادت به حضرت حجّت(عج) است. تعبیرهایی که در رابطه با حضرت وارد شده است روی حساب است، تعابیری مثل «ولیّ‌عصر»، «بقیّة‌الله»، «وارث انبیاء»، «آیت عظمی»، «قاموس اکبر»، «صاحب غیبت الهی» و «امام زمان» هر کدام از این تعبیرات وجهی از وجوه حقیقت حضرت(عج) را بیان می‌کند.چون بشر با کلماتی زندگی می‌کند که ظرفیت محدود دارد و این کلمات توان نمایاندن حقیقت آن مقام عالی غیبی را به‌طور كامل ندارد به قول مولوی:
یک دهان خواهم به پهنای فلک

تا بگویم وصفِ آن رَشْک مَلَک

یعنی تمام الفاظ و مفاهیم را باید یك‌جا جمع کرد تا بشود از وصف کسی سخن گفت که همطراز همه ملائکه هستی است.
اگر اصل مسئله روشن شود که چرا مقام امام‌زمان(عج) این‌همه در تغذیه جان ما تأثیر دارد، آن وقت این تجدید عهد با حضرت، به‌خصوص از طریق دعای عهد جای خود را پیدا می‌کند و انسان می‌بیند چه کار مهمی باید انجام دهد. گاهی انسان تصور می‌کند از کارهای مهم خود باید کم کند و به دعای عهد بپردازد، و حال آن که انسان باید برسد به جایی که ببیند این دعا و این عهدِ با حضرت، چه امر مهمی است و او از آن امر مهم غافل است. برای این که روشن شود اصل تجدید عهد بسیار اهمیت دارد مقدمه‌ای را خدمتتان عرض می‌کنیم.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

تصور صحیح از مقام امام(عج)

در مباحث قبل به حمدالله روشن شد كه حضرت حجّت(عج) عین‌الانسان است و هرکس هر درجه‌ای از انسانیّت را كه داراست از عین‌الانسان دارد. در این‌جاست كه باید تصورتان از عین‌الانسان یک تصور صحیحی باشد تا کم‌ کم مسئله روشن شود. آری؛ امام‌زمان(عج) عین‌الانسان است و عین‌الانسان یک حقیقت مجردِ غیرمادی است و اصلاً انسانیّت هیچ‌کس ظهور مادی ندارد بلکه اثرش و مشهدش مادی است، عالم مادی مشهد عالم معناست، امّا مجلای عالم معنا نیست. مثلاً سنگ هیچ خبری از عالم معنا نمی‌دهد یا گرمای خورشید هیچ بویی از عالم معنا ارائه نمی‌دهد، و اینها به‌گونه‌ای نیستند كه محل ظهور کمالات عالم معنا باشند و به‌اصطلاح بگوییم جلوه عالم معنایند. اصلاً عالم معنا چه ربطی به این چیزها دارد؟! به همین جهت است که عالم ماده را مجلای عالم معنا نمی‌دانیم. بلکه بیشتر باید به این نكته توجه داشت كه عالم ماده و امور مادی، ظلمت و حجاب عالم معناست. انسانِ کلّ یعنی حضرت حجّت‌(عج) انسانیت کلّ است و انسانیت کل هیچ‌گاه مادی نیست و ظهورش را هم شما در ماده نمی‌بینید، هرچند اثر مبارک آن حضرت همواره عالم ماده را از برکات خود بهره‌مند می‌کند.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

تفاوت مَجْلا با مشهد

در مورد این‌كه انسانیت یك حقیقت معنوی است و بدن انسان ظرف ظهور و مجلای آن نمی‌تواند باشد، در عین این‌كه مشهد و ظرف ظهور آثاری از آن می‌تواند باشد، می‌توان خشم را در نفس انسان مثال آورد كه نفس انسان وقتی غضبناك شد، آن‌طور نیست كه آن غضب معنوی تجلی كند و صورت نازله‌اش در بدن آن فرد غضبناك موجود گردد، بلكه آثار آن غضب را شما در چهرة انسان غضبناك می‌بینید. در واقع صورت فرد غضبناك، مشهد و محل شهود آثار آن غضب گشت نه این‌كه شما با مرتبه‌ای از خود غضب روبرو شده باشید. مولوی هم در مورد ظهور اثر علت‌های غیبی در بدن نكتة خوبی را مطرح می‌كند. می‌گوید:
لطف شاهنشاه جان بی‌وطن

چون اثر كرده‌است اندر كل تن

لطفِ‌عقلِ‌خوش‌نهادِخوش‌ نسب

چون همه تن را در آرد در ادب

عشقِ شنگِ بی‌قرارِ بی‌سكون

چون درآرد كل تن را در جنون

یعنی ظاهر حركات و سكنات انسانی كه تحت تأثیر لطف خدا و عقل و عشق است، مشخص است و آن حقایق معنوی اثر خود را در تن انسان می‌گذارد. ولی همان‌طور كه عرض شد؛ این غیر از تجلّی است، انسانیت یك حقیقت معنوی است و تجلیّات آن هم حقایق معنوی هستند كه درجان و نفس انسان‌ها موجود می‌شوند و انسان‌ها به‌ اندازه‌ای كه از حقیقت انسانیت بهره داشته باشند، از حیوانیت دور شده و انسان شده‌اند و در آن حال عقل و شهوت و غضب انسانی دارند، و آثار انسانیت در بدن ظاهر می‌شود و نه این‌كه آن انسانیت در بدن نازل شود و شما با وجود نازلة آن روبرو شوید.
استدلال و برهان این مسئله با استفاده از حکمت متعالیه و عرفان در بحث «نحوة حضورحضرت‌حجت(عج) در هستی» و نیز بحث «مقام و تأثیر حضرت‌حجت(عج)» مطرح شده است، مبنی بر این‌که انسانیّت یک حقیقت است و از سنخ وجود و مشکّک است. یعنی ذاتی كه شدت و ضعف دارد. و چیزی که مشکّک است از سنخ وجود است، مثل علم که می‌توان گفت این شخص عالم‌تر از آن شخص است پس علم، هم ذاتی است كه شدت و ضعف دارد و لذا از سنخ وجود است و به عین‌العلم ختم می‌شود. انسانیّت هم که تشکیک بردار است و می‌توان گفت این آقا از آن آقا انسان‌تر است، از سنخ وجود است و به عین‌الانسان ختم می‌شود. عین‌الانسان هم یعنی کلُّ‌الانسان، آن‌هم یعنی حضرت‌حجّت(عج) كه إن‌شاءالله در مباحث قبل به آن عنایت فرموده‌اید.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

نظر به امام‌معصوم، عامل نجات از پوچی‌

موضوعی که می‌خواهیم در این جا مطرح کنیم این‌ است که وقتی متوجه شدیم جان انسان، به انسانیّت اوست و انسانیت انسان‌ها از عین الانسان سرچشمه می‌گیرد. آنگاه این نکته معنای خود را پیدا می‌کند که نظر به امام‌زمان(عج)، افق جان را از تسلیم شدن به روزمرّگی‌ها و پوچی و بی‌هدفی می‌رهاند و انسان در حقیقت، گم‌‌گشتة خود را می‌یابد. مگر هر کدام از ما نمی‌خواهیم انسان شویم؟ انسان شدن فقط از طریق ارتباط با عین‌الانسان یعنی ارتباط با حضرت‌حجّت(عج) امکان دارد و محقق می‌شود. خداوند هم فقط از طریق امام‌زمان‌(عج) است که برای انسان شدنِ ما به ما کمک می‌کند. خداوند همان‌طور که برای الطاف خود مجاری خاص قرار داده، آب را مجرای سیرابی مقدّر کرده و حضرت‌ میکائیل(ع) را مجرای رزق مقدّر فرموده، امام‌زمان(عج) را نیز مجرای انسانیّت انسان‌ها مقدّر فرموده است.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

حقیقت آدمیت، ظرف تجلّی همة اسماء الهی

ما در رابطه با بحث حضرت‌حجّت(عج) واقعاً حیرانیم که مطلب را از کجا شروع کنیم و به کجا ختم کنیم، از خود حضرت مدد می‌خواهیم تا بتوانیم با یک انضباط فکری عمیق و دقیقی مطلب را بیابیم و بیان کنیم.
حتماً مستحضرید كه عین‌الانسان جامعِ جمیع اسماء است، چنانچه قرآن فرمود: «وَ عَلَّمَ آدم الْاَسْماءَ کُلَّها»(90) یعنی خداوند همه اسماء را به آدم تعلیم داد. آن وقت روشن است، ذات خداوندی هنگامی که جلوه می‌کند با اسماء جلوه می‌کند. ذات خداوند در مقام تجلّی، همان «اسم» است. بنابراین مقام آدم، مقام همة اسماء الهی است. نیز در جای خود روشن است كه جلوه و تجلی اسماء نیز مراتبی دارد. هرقدر مرتبة این جلوه عالی‌تر و جامع‌تر باشد و در مرتبه وجودی شدیدتری قرار داشته باشد، آن جلوه جامع‌تر است، پس وقتی می‌فرماید: همه اسماء برای آدم جلوه کرده، یعنی مقام آدم و حقیقت آدم بالاترین مقام در هستی است.
یعنی اوّلین جلوة حق که همه اسماء الهی با آن متحد شده است، مقام «آدمی» است که ظهور کلّش هم در پیامبر اسلام(ص) است. چنانچه خود حضرت فرمودند: «کُنْتُ نَبِیّاً وَ آدمُ بَیْنَ‌الْماءِ وَ الطّینِ»(91) یعنی قبل از وجود عینی و خارجیِ حضرت آدم(ع) حضرت‌محمد(ص) وجود غیبی و معنوی داشته اند. حالا با این تعبیر است که واسطة فیض بودن پیامبر(ص) و ائمه معنا می‌شود که این وساطت یک مقام است نه یک شخص یعنی مسئله بیان و طرح یک شخص و یک فرد نیست بلکه موضوع، بیانِ مقامِ جامعِ جمیع اسماء الهی است. به‌ همین جهت ائمه(ع) اصرار دارند روایاتی که متضمّن بیان این حقایق است برای مردم عادی نگویید،‌ چون مردم از پیامبر و ائمه(ع) فقط یک ظاهری را می‌بینند ولی یک مقامی را که فوق ملائکه است و هستی در قبضة آن مقام است، نمی‌یابند. مثلاً در حدیث قدسی داریم که «لَولاکَ لَما خَلَقْتُ‌ الْاَفْلاکَ» یعنی ای پیامبر اگر تو نبودی افلاک را خلق نمی‌کردم. مردم عادی از این حدیث در حدّ غایت و هدف آخرین خلقت، مطالبی را درک می‌کنند. در حالی که این حدیث هم اشاره به مبدأ دارد و هم غایت. یعنی شروع هستی به حضرت است، غایت هستی هم به حضرت است.(92) سوالی که این جا مطرح می‌شود این است که آیا عالَم هستی را برای حضرت خلق کرده‌اند یا خود حضرت واسطه خلقت بقیه عالم هستند؟ این‌كه می‌فرماید: اگر تو نبودی خلقت عالَم نبود؛ یعنی عالم را برای تو خلق کردیم یا عالَم را از تو خلق کردیم؟ توجه به مقام واسطة فیض بودن، این مسئله را حل می‌کند. یعنی تا مقام حضرت نباشد، بقیه هم نیستند، بقیه موجودات از مقام حضرت می‌ریزند. دقت كنید؛ گفتیم از مقام حضرت، و نه شخص او.
بنابراین مقام امام بالاتر از این حرف‌هاست که ما بخواهیم او را محدود به مکان و زمان و عالم مادی و حتی محدود به عالم ملائک کنیم. ما در شناخت امام(ع) بیشتر، اسیرِ ذهنیت‌های خودمان هستیم، مثل مورچه‌ای که گمان می‌کند خداوند دو شاخک دارد. بشری که محدود به زمان و مکان و خیالات است، مقام امام را محدود به مکان و زمان می‌پندارد. امام‌صادق(ع) می‌فرمایند: «حَدیثُنا صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ لا یَحتَمِلُهُ اِلّا مَلَکٌ مُقَرَّبٌ اَوْ نَبِیٌّ مُرسَلٌ اَوْ مُؤمِنٌ اِمْتَحَنَ اللهُ قَلبَهُ لِلْاِیْمانِ»(93) یعنی حدیث ما و فهم مقام و کلام ما، غیرقابل فهم و تحمل است مگر برای ملک مقرب یا پیامبر مرسل یا مؤمنی که خداوند قلبش را با ایمان امتحان کرده باشد. پس ملاحظه می‌فرمایید که فهم مقام حضرت کار مشکلی است و عموماً مردم امام را در حدّ یک شخص می‌شناسند، ولی ملائکه و پیامبران که قدرت درک و فهم آن مقام را دارند، امام را و کلام و موقعیت امام را درک می‌کنند

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

شرط قبول ارشاد از امام(ع)

حامل ولایت مطلقه حق، خلیفه اعظم حق است. یعنی همة کارهای پروردگار از طریق حضرت‌حجّت(عج) انجام می‌شود.
دو نوع خلیفه داریم خلیفة حقیقی و خلیفة اعتباری. وقتی به کسی بگویند تو به جای ما در این شهر فرمانروایی کن، او خلیفه اعتباری می‌شود. خلافت حقیقی یعنی حقیقتاً وجودش واسطه بین حق و خلق است یعنی تمام کارهای خدا توسط انسان کامل انجام گیرد، او تکویناً منشأ همة کمالاتی است که حضرت حق اراده کرده است كه به مخلوقاتش برساند.
پروردگار هستی تدبیر جهان را با اسماء حسنای خود به انجام می‌رساند و آن مقامی که جامع همه اسماء حسنای پروردگار است، مقام انسان کامل یا امام‌زمان(عج) است. این‌جاست كه شناخت و فهم این مقام کارساز است و انسان اگر متوجه این مقام شد به آن مقام كه مقام حقیقی امام‌زمان(عج) است، نظر می‌کند و آرام‌آرام ارتباط برقرار می‌نماید و از او هدایت می‌گیرد و به راههایی دست می‌یابد که هرگز تصورش را هم نمی‌کرد و در واقع توانسته است امام‌زمان(عج) را مرشد خود بگیرد، ولی همان‌طور که ملاحظه کردید باید اول مقام آن حضرت را بشناسد تا آداب ارتباط را رعایت کند و اگر مقام امام را نشناسد، با کسی می‌خواهد ارتباط برقرار کند که اصلاً وجود ندارد، چون این امامی که او در ذهن خود ساخته با وجود مقدس حضرت منطبق نیست و بعضاً كاملاً متفاوت است.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

معنی مقام خلیفة اعظم حق

مقام پیامبراکرم(ص) مقام ولایت مطلقه است. پیامبراکرم(ص) دارای سه مقام «ولایت» و «نبوت» و «امامت» هستند. یعنی اوّل «ولیّ» است، بعد «نبیّ» است، بعد «امام» یا ولیّ‌الله است، برای اِعمال ولایت خداوند بر مؤمنین. که البته این تقدّم و تأخّر، تقدّم و تأخّر زمانی نیست، بلکه از نظر درجه و رتبه این‌طور است، همان‌طور که حضرت ابراهیم(ع) ابتدا با زدودن جنبه‌های نفسانی، خود را با حق یگانه کرد و به مقام «ولایت» یا قرب و نزدیکی دست یافت و سپس در آن مقام قربِ به حق، به پیامبری مبعوث شد و در مسیر پیامبری وقتی از همه امتحانات سرفراز بیرون آمد به مقام«امامت یا ولیّ ‌اللهی» رسید، که بحث ما روی همان امامت است و منظورمان هم از «ولیّ‌ الله» همین معنی امامت است که محل و مظهر ظهور ولایت حضرت حق است، این مقام غیرآن مقام ولایت و یا نزدیکی اولیه است.
حضرت‌علی‌ و بقیه ‌ائمه(ع) دارای مقام ولایت و امامت هستند. آنچه که اصل است «ولایت» است. ولایت یا امامت بین پیامبر و ائمه(ع) مشترک است. و گفتیم که حامل ولایت مطلقة حق، خلیفه اعظمِ حق است و او قطب اعلی است یعنی هرچه فیض است از او سرازیر می‌شود، در واقع او عالَم کبیر است، و عالم هستی در مقابل آن حضرت، انسان صغیر است.
آدم حقیقی اوّلین مخلوق خداست که ظرفیت پذیرش و تجلّی تمام اسماء الهی را دارد. حضرت آدم(ع) به عنوان اولین پیامبر و ابوالبشر یک نمونه از مقام انسان کامل و جلوه‌ای از مقام خلافت اعظم است، به همین جهت پیامبر اکرم(ص) فرمود: «کُنْتُ نَبِیَّا وَ آدَمُ بَیْنَ الْماءِ وَ الطّین»(94) یعنی من پیامبر بودم و آدم هنوز بین آب و گل بود. حضرت علی(ع) هم می‌فرمایند: «کُنْتُ وَصِیًّا وَ آدمُ بَیْنَ الْماءِ وَالطّین»(95) یعنی قبل از این که آدم از آب و گل خارج شود من وصی پیامبر بودم و به پیامبر اسلام ایمان آوردم. این روایات به مقام پیامبرخدا(ص) و حضرت‌علی(ع) اشاره دارد و یک بحث صراطی است یعنی از مو باریک‌تر و از شمشیر تیزتر است. عده‌ای از افراد نفهمیدند و منکر شدند، عده‌ای هم با ادعای فهم، به کجروی و انحراف و غلوّ کشیده شدند.
گفتیم که آدم حقیقی مخلوق اول است و از او در مجالی مختلف به قلم اعلی تعبیر می‌شود و عالَم هستی از مقام او ظهور می‌یابد. به تعبیری اوّلین مخلوق، «عقل» است و به تعبیری «روح» است و به تعبیری «نورمحمدی(ص)» است. هر یک از این تعابیر جلوه‌ای و شأنی از مقام جامع اسماء الهی یعنی انسان کامل را بیان می‌کند.