دوره ظهور و تکامل دانشهای حدیثی
گرچه پیش از نگارش موطأ مالک، مسند احمد و صحاح سته، دانش های مختلف حدیثی؛ یعنی مصطلحات حدیث، رجال حدیث و فقه الحدیث به صورت پراکنده و محدود بر اساس رویکرد نیازها مورد توجه بوده است، اما پس از تالیف این آثار، این دانشها به صورت رسمی و دارای نظامی منسجم پدید آمد و به سرعت از سده سوم تا سده دهم به رشد و تکامل رسید.
برای روشن شدن زمینه های ظهور این دانشها باید توجه داشته باشیم که دوره تدوین جوامع روایی به صورت کلی کنکاش سه عرصه را برای حدیث پژوهان ضروری ساخت. در حقیقت آنان دریافتند که برای تعامل صحیح تر، استفاده و فهم روایات گرد آورده در جوامع روایی، منقح ساختن این سه عرصه لازم است که این سه عرصه عبارت بودند از: