صفحه 2 از 2 نخستنخست 12
نمایش نتایج: از شماره 11 تا 19 , از مجموع 19

موضوع: آشنایی با مبانی فقه الحدیث

  1. Top | #11

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    3- توجه به زبان روایات

    چنان که گفته شد، روایات، منطبق با زبان عرف صادر شده و در زبان محاوره ای عرف و نیز در شعر و نثر پدیده هایی؛ هم چون مجاز، تشبیه، استعاره، تمثیل یا نمادگویی، حذف بخشی از گفتار با تکیه بر قرائن و... وجود دارد، بی آن که در فهم آنها دچار چالش جدی شویم. اگر مجموعه ای از گفتاری که در یک روز با آن روبرو می شویم را مورد توجه قرار دهیم می بینیم که حجم قابل توجهی از این پدیده ها در گفتار ما متداول است.
    این پدیده ها در آیات قرآن نیز به صورت گسترده منعکس شده است. به عنوان مثال در آیه: ثم استوی الی السماء و هی دخان فقال لها و للارض ائتیا طوعا او کرها قالتا أتینا طائعین(627). سپس آهنگ [آفرینش ] آسمان کرد و آن بخاری بود، پس به آن و زمین فرمود: خواه یا ناخواه بیایید. آن دو گفتند: فرمان پذیر آمدیم.
    شماری از مفسران گفته اند: زبان این آیه زبان تمثیل است؛ یعنی مخاطبه واقعی میان خداوند با آسمان و زمین - که جماد و فاقد شعوراند -، صورت نگرفته است، بلکه کرنش و اطاعت پذیری کامل آنها به صورت زبان حال و در قالب گفت و شنود به تصویر کشیده شده است(628).
    و نیز آیاتی، نظیر: و جاء ربک و الملک صفاً صفاً. و (فرمان) پروردگارت و فرشته (ها) صف در صف آیند. و وجوه یومئذ ناضره الی ربها ناظره(629). در آن روز چهره هایی شاداب اند، به سوی پروردگار خود می نگرند. به مجاز حذف تفسیر شده است(630).
    برخی از مفسران گفته اند: در این دو آیه واژه رحمت حذف شده است. بدین ترتیب مقصود از آمدن خداوند آمدن رحمت اوست و منظور ازنگریستن به خداوند نگریستن به رحمت اوست. بنابراین از این آیات جسمانیت خداوند به دست نمی آید.
    در روایات نیز پدیده های مجاز، تشبیه، استعاره، تمثیل و... نیز به صورت قابل توجه راه یافته است. به عنوان مثال در روایت معروف: لاصلاه لجار المسجد الا فی المسجد؛ برای همسایه مسجد نماز جز در مسجد روانیست. گفته شده که بخاطر دلالت مجاز حذف در آن راه یافته است. و صورت کامل روای چنین است: لا صلاه کامله لجار المسجد الافی المسجد بنابراین مقصود از این روایت بطلان نماز همسایه مسجد در صورتی که در خانه نماز بخواند، بلکه به این معناست که نماز چنین شخصی فاقد کمال است، نه فاقد شرط صحت(631).
    امضاء


  2. آیه های انتظار

    آیه های انتظار


    لیست موضوعات تصادفی این انجمن

     

  3. Top | #12

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    و نیز در روایت معروفی درباره آفرینش عقل چنین آمده است: لما خلق الله العقل استنطقه، هم قال له: اقبل، فاقبل، ثم قال له: ادبر، فادبر...؛ هنگامی که خداوند عقل را آفرید آن را به نطق در آورد و به او فرمود: پیش بیا و عقل پیش آمد. آنگاه فرمود: عقب رو و عقل به عقب بازگشت(632).
    برخی از شارحان این حدیث گفته اند که مقصود از این روایت، مخاطبه واقعی میان خداوند و عقل نیست، بلکه تصویری از زبان حال عقل است. به عنوان مثال علامه مجلسی آورده است که به گفت و گو پرداختن با عقل، پشت و رو کردن عقل از باب استعاره تمثیلیه است تا نشان دهد که محور تکالیف، کمالات و توقیات عقل است(633).
    هم چنین در برخی از روایات از گریه آسمان و زمین بر مرگ مؤمن سخن به میان آمده است. نظیر روایت امام کاظم (علیه السلام) که در آن آمده است: اذا مات المؤمن بکت علیه الملائکه و بقاع الأرض التی کان یعبد الله علیه(634) هرگاه مومنی از دنیا برود، فرشتگان و بخش هایی از زمین که بر روی آنها خداوند را عبادت کرده، برای او می گریند.
    امضاء

  4. Top | #13

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    گریه فرشتگان، حقیقی است، اما گریه مناطقی از زمین که بر روی آن عبادت کرده ممکن است از باب مجاز تمثیل باشد.
    علامه شعرانی در حاشیه این روایت چنین آورده است: چنین گفتاری در زبان عربی و فارسی متداول است. و شاعر عربی می گوید:
    لما الی خبر الزبیر تواضعت - سور المدینه و الجبال الخشع(635)
    هنگامی که خبر زبیر آمد، دیوار شهر و کوه ها تواضع کردند و سر به خاک ساییدند.
    ... و در شعر فارسی چنین آمده است:
    ماتم سرای گشت سپهر چهارمین - روح الامین به تعزیت آفتاب شد
    گردون سر محمد یحیی به باد داد - محنت رقیب سنجر مالک رقابت شد(636)
    هم چنین ملاصالح مازندرانی احتمال داده که این روایت از باب مبالغه در بزرگداشت مؤمن است؛ زیرا عرب در مرگ انسان های گران قدر از باب مبالغه در شأن آنان می گوید که آسمان و زمین بر او می گریند(637).
    در برخی از روایات آمده است که آسمان و زمین بر شهادت امام حسین (علیه السلام) چهل شبانه روز گریستنداند(638). به نظر می رسد این روایت نیز بر زبان نمادین و مجاز تمثیل قابل حمل است.
    امضاء

  5. Top | #14

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    4 - نقش سیاق در معنارسانی

    سیاق را به معنای اسلوبی که گفتار بر اساس آن جاری می شود،(639) شیوه سخن، طرز جمله بندی(640) تسلسل و پی درپی هم آمدن گفتار(641) دانسته اند.
    شهید صدر در تعریف آن آورده است:
    سیاق عبارت است از نشانه هایی که معنای لفظ مورد نظر را کشف کند. چه این نشانه ها، نشانه های لفظی باشند؛ مانند کلماتی که با لفظ مورد نظر کلام واحدی را با اجزاء به هم پیوسته به یکدیگر تشکیل می دهند و چه این نشانه ها قرائن حالیه ای باشند که کلام را در بر گرفته و بر معنای خاص دلالت دارند.(642).
    با توجه به موارد کارکرد سیاق، به نظر می رسد که مقصود از آن تنها نشانه های لفظی است و بر قرائن حالیه، سیاق اطلاق نمی گردد، هر چند ممکن است این قرائن در نوع معنادهی گفتار موثر باشد.
    هر گفتاری افزون بر واژه های و نوع چینش آنها با در نگریستن به مجموعه و صدر و ذیل آن در بسیاری از موارد قرائنی را به دست می دهد که برای فهم صحیح تر آن کمک می رساند. این امر در آیات قرآن که فقرات آن از یکدیگر با عنوان آیه جدا شده بیشتر مشهود است. به عبارت دیگر در موارد زیادی مراجعه به آیه بدون توجه به آیات پیشین و پسین، معنادهی کاملی را به دست نمی دهد، اما وقتی به آیات قبل و بعد، یا حتی صدر و ذیل همان آیه توجه شود، این معنادهی کامل شده و ابهام های احتمال مرتفع می شود(643).
    سیاق در روایات نیز گاه نقش تعیین کننده ای ایفاء می کند و مانع برخی برداشته های ناقص، یا نادرست می گردد. به یک نمونه اشاره می کنیم.
    امضاء

  6. Top | #15

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    الف - به رغم تواتر حدیث غدیر عموم متکلمان اهل سنت زیر بار دلالت آن نرفته اند.
    بسیاری از آنان با اذعان به صحت روایت: من کنت مواه فهذا علی مولاه می گویند: مقصود از ولایت در این حدیث، حکومت و امامت، یا جانشینی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نیست، بلکه مقصود دوستی و یاری است؛ یعنی هر کس من دوست، یا یار او هستم علی نیز چنین است.
    یکی از براهین محکم متکلمان شیعه در پاسخ از این شبهه تمسک به قاعده سیاق است.
    آنان می گویند: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) پیش از بیان این جمله فرموده است: الست اولی بالمومنین من انفسهم و اموالهم؛ آیا من نسبت به جان و مال مؤمنین از آنان اولی به تصرف نیستم؟.
    و مسلمانان همگی پاسخ آری دادند. این سخن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ناظر به آیه شریفه: النبی اولی بالمومنین من انفسهم(644) - پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به مومنان از خودشان سزاوارتر است، - است و روشن است که ولایت در گفتار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و آیه مزبور به معنای ولایت در تصرف؛ یعنی همان حاکمیت علی الاطاق است و وقتی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با گفتن این جمله به عنوان مقدمه فرموده است: هر کسی من مولای او هستم علی مولای اوست مقصود، ولایت در تصرف است؛ یعنی هر کسی من نسبت به او ولایت در تصرف دارم علی (علیه السلام) نیز نسبت به او ولایت در تصرف دارد. می بینید که سیاق به عنوان دلیلی محکم از مفهوم روایت ابهام زدایی کرده است(645).
    امضاء

  7. Top | #16

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    5 - توجه به قرائن خارجی

    روایات ائمه (علیه السلام) بسان حلقات یک زنجیر به هم مرتبط و متصل است. بدین خاطر ائمه (علیهم السلام) روایات خود را از طریق پدران خود عین روایات پیامبر دانسته اند. گویا از نظر محتوا و متن میان مجموعه روایات آنان که طی حدود 250 سال ارائه شده، هماهنگی کاملی وجود دارد و این امر نشان گر آن است که روایات در نهایت به منشأ وحیانی متصل است.
    و چنان که در آیه: افلا یتدبرون القرآن و لو کان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافا کثیرا(646) آیا در قرآن نمی اندیشند؟ اگر از جانب غیر خداوند بود قطعاً در آن اختلاف بسیاری می یافتند. آمده است که هر آنچه منتسب به خداوند باشد با تناقض و تضاد روبرو نخواهد بود.
    امضاء

  8. Top | #17

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    از این گفتار دو نکته قابل استفاده است:
    الف - در مجموعه آیات و روایات بخاطر هماهنگی پیکره آن ها، اختلاف به صورت تنافی و تناقض راه ندارد. بنابراین اگر در جایی از روایات به تنافی با قرآن، یا سنت قطعی برخورد کنیم، در صورتی که روایت تأویل بردار نباشد، مردود است؛ یعنی از ائمه (علیهم السلام) صادر نشده و منشأ آن یا جعل است، یا اشتباه راویان در نقل و کتابت.
    ب - مجموعه آیات و روایات نسبت به یکدیگر جنبه تفسیری و تبیینی دارند؛ زیرا مجموعه آنها به منزله گفتار یک گوینده است که حق دارد در آغاز، یا وسط یا پایان گفتار خود با آوردن قرائنی، مقصود خود را به دست دهد. سر تفسیر آیات قرآن با آیات دیگر همین نکته است. روایات نسبت به قرآن و نیز نسبت به روایات دیگر چنین حالتی دارند؛ یعنی می توانند در رفع ابهام های یکدیگر کمک رسانده و مفسر یکدیگر باشند.
    امضاء

  9. Top | #18

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    بر این اساس توجه به رابطه روایات با قرآن و به عکس و نیز رابطه روایات نسبت به یکدیگر، حائز اهمیت زیادی است. مفاهیمی؛ هم چون مجمل و مبین، عام و خاص، مطلق و مقید، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و... بر همین اساس شکل گرفته است که بخش قابل توجهی از آنها در مباحث اصول فقه مورد بررسی قرار گرفته و در فقه کارآیی خود را نشان داده است.
    مقصود ما از توجه به قرائن خارجی همین نکته است؛ یعنی وقتی یک روایت را در هر یک از عرصه های دینی از نظر واژه ها، ساختار جمله، سیاق و... مورد بررسی قرار داده و به معنا و مفادی دست یافتیم، نباید شتاب زده آن را مراد جدی و نهایی ائمه معصومین (علیه السلام) دانسته و به عنوان آموزه دینی قلمداد کنیم، بلکه لازم است در کنکاشی شایسته، تمام یا عموم روایات و آیات مرتبط با آن موضوع را گردآوری کنیم، آنگاه دسته بندی آنها پرداخته و پس از انجام مبانی فقه الحدیث درباره هر یک از آنها، نتیجه نهایی را دنبال کنیم.
    امضاء

  10. Top | #19

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    پیداست که هر قدر این مراحل با دقت بیشتری انجام گیرد، منظر نهایی ارائه شده با منظر واقعی دینی هماهنگ تر خواهد بود و به عکس کوتاهی در چنین کاوشی نگاهی یک سویه از پیکره دین به دست خواهد داد. بدون تردید یکی از مهم ترین عوامل انحرافات و پیدایش مذاهب و فرق در میان مسلمانان همین یکسو نگری و عدم توجه به قرائن بیرونی برای به دست آوردن نتیجه نهایی از یک متن دینی؛ اعم از قرآن و روایات است.
    به عنوان مثال نگاه جبرگرایانه که در طیف گسترده ای از متفکران اسلامی پدید آمد و به پیدایش فرقه هایی؛ هم چون مجبره انجامید، ناشی از یکسو نگری به آن دسته از آیات و روایاتی است که از ظاهر بدوی آنها جبر فهمیده می شود.
    و یا متصوفه به مجموعه ای از آیات و روایات در نگریسته اند که در آنها از دنیا و محبت به آن نکوهش شده و به گرایش به زهد و آخرت ترغیب شده است.
    بدون تردید اگر این دو دسته به بخشی دیگر از آموزه های دینی توجه می کردند، که در آنها به صراحت به آزادی و اختیار انسان و نیز نکوهش عزلت و گوشه گزینی تاکید شده، به چنین ورطه های خطرناکی نمی غلتیدند.
    بر این اساس ائمه (علیهم السلام) هماره از کسانی که بدون اطلاع و احاطه به همه آموزه های دینی و چگونگی عرضه آنها به یکدیگر به کار داوری، یا تفسیر یا فقاهت می پردازند، به شدت نکوهش کرده و آنان را از این کار بر حذر داشته اند.(647)
    والحمدلله رب العالمین




    امضاء

  11. تشكر

    عهد آسمانى (10-03-2019)

صفحه 2 از 2 نخستنخست 12

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

موضوعات مشابه

  1. پاسخ: 2
    آخرين نوشته: 03-04-2010, 15:42

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi