آشنایی با شهر اراک
جغرافیای سیاسی
شهرستان اراك در جنوب غربی استان تهران و در فاصله 288 كیلومتری آن قرار دارد و مركز استان مركزی محسوب می شود این شهر از شمال به شهرستان ساوه، از شمال غربی به همدان و از مغرب به شهرستان ملایر، خمین، و الیگودرز و از شرق به محلات و از شمال شرقی به تفرش و آشتیان محدود می باشد. مساحت اراك 98/7178 كیلومتر مربع و یا 4/24 درصد كل مساحت استان را شامل می شود.( در سال 1372) شهرستن اراك دارای 2 شهر، 3 بخش و 18 دهستان و321 آبادی به شرح ذیل است بخش خنداب ( با 89 روستا ) دارای دهستان انارج ( با 11 آبادی ) دهستان جاورسیان ( با 17 آبادی ) دهستان خنداب، ( با 29 آبادی ) دهستان دهچال ( با 19 آبادی ) دهستان سنگ سفید ( با 13 ابادی ) و بخش مركزی ( با 161 روستا ) دارای دهستان امان آباد ( با 12 روستا ) دهستان امیریه ( با 11 روستا ) دهستان داود آباد ( با 7 روستا) دهستان ساروق ( با 19 روستا ) دهستان سه ده ( با 16 روستا ) دهستان شمس آباد ( با 20 روستا ) دهستان شهر میقان ( با 41 آبادی) دهستا مشك آبادی ( با 12 روستا ) دهستان معصومیه ( با 23 روستا ) و بخش وفس ( با 71 روستا ) دارای دهستان اسفندان( با 15 روستا ) دهستان خسروبیگ ( با 20 روستا) دهستان خنجین ( با 23 روستا) دهستان میلاجرد ( با 13 روستا ) می باشد ( اطلاعات فوق مربوط به سال 1370 می باشد.شهرستان اراك از شمال به تفرش، از مغرب به همدان و ملایر، از مشرق به شهرستان محلات و از جنوب به شهرستان خمین و شازند محدود شده است. اراك مركز شهرستان و همچنین مركز استان به اضافه شهر سنجان، كمیجان، خنداب، 4 نقطه شهری، شهرستان اراك را تشكیل می دهد .مساحت اراك 7178 كیلومتر مربع بوده كه 4/24 درصد از كل مساحت استان را شامل حاشیه و از لحاظ وسعت زمین شهرستان استان بعد از شهرستان ساوه است.همان طوری كه گفته شد، شهرستان اراك مركز استان كه دارای 7 شهرستان تابعه می باشدكه معادل 3/56 درصد از جمعیت شهری استان را به خود اختصاص داده كه بدین ترتیب قطب جمعیتی استان است. اراك دارای اماكن مذهبی و فرهنگی هماره با تفرجگاهها و مكان هایی برای پر كردن اوقات فراغت در این شهرستان قرار دارد.شهرستان اراك به لحاظ برخورداری از چند عامل آب و هوایی (مانند مجاورت با كویر میقان، وجود ارتفاعات و …… ) دارای نوسانان اقلیمی است، به طوری كه میانگین دما در زمستان در ایستگاه اراك 8/1، ایستگاه شمس آباد اراك 9/0 و ایستگاه كرهرود 1/1 درجه سانتی گراد می باشد .به طوركلی تابستانهای نسبتاً ملایم و زمستانهایی سرد و از خصوصیات اقلیمی شهرستان اراك است. وجود ارتفاعات در غرب و جنوب شهرستان و دشتهای هموار در مركز و شمال، از عمدهترین خصوصیات توپوگرافی شهرستان اراك است از مهمترین كوههای آن می توان به سفیدخانی و هفتاد قله اشاره كرد.وجود كارخانه ها و صنایع مختلف در محدودة شهرستان (عمدتاً شهر اراك) از سویی موجب مركزیت یافتن استان و از سویی دیگر باعث جذب فعالیتهای صنعتی و خدماتی در اراك شده است.استان مركزی از جمله استانهایی است كه كارخانه های صنعتی متعددی در آن متمركز شده اند اساس اقتصادی استان را به ترتیب اهمیت، بخش های خدمات، صنعت و كشاورزی تشكیل می دهند . به طور تقریبی در حدود 19 درصد مساحت استان، اراضی كشاورزی، 57 درصد اراضی مرتعی و %24 را اراضی غیر مزروعی از قبیل دریاچه ها، كویرها، جاده ها و شهرها تشكیل می دهند. محصولات مهم كشاوزی استان شامل، گندم، جو، حبوبات، آفتابگردان، پنبه، چغندر قند، گوجه فرنگی و پیاز است. تولید برخی از فرآورده های كشاورزی در شهرستانهای مختلف این استان بیش از میزان مصرفی محلی است، در نتیجه به استانهای مجاور صادر می شود . از شهرستانهای اراك، گندم، جو، انگور، سبزیجات و خشكبار، از شهرستان ساوه؛ انار و طالب و پسته، از شهرستان محلات؛ كاهو و گل، از شهرستان تفرش، بادام و گردو و از شهرستان خمین؛ پیاز، لوبیا و گندم به سایر شهرها و استانها و همچنین به خارج از كشور صادرات می شود . مهمترین كارخانه های صنعتی اراك عبارتند : ماشین سازی ، آلومینیوم سازی ، كابل سازی ، واگن سازی پارس، كمباین سازی ، لاستیك سازی ، قند و … از دیگر صنایع استان می توان از كارخانه هپكو، كارخانه های سازندة پروفیل و لودرهای آبیاری آلومینیومی، كارخانة آونگان( سازندة پایه های فلزی انتقال نیرو)، كارخانه های ادوات كشاورزی، كارخانههای تولیدی نورد آلومینیوم، رنگ روناس پالایشگاه، پتروشیمی، آذرآب و نیز سایر كارخانه های مستقر در شهرستان ساوه نیز نام برد.همانطور كه قبلاً اشاره شد، اراك دارای اماكن مذهبی و فرهنگی با تفرجگاه و مكان هایی برای پر كردن اوقات فراغت است در ذیل به برخی مراكز دیدنی اشاره می شود .آتشكده مزدقان – امامزاده ابراهیم – امامزاده حسن- امامزاده حوا خاتون- امامزاده حسین- امامزاده عبدالله – كودرز- امامزاده محمدبن موسی بن جعفر (ع)- امامزاده محمد عابد- امامزاده هفتادو دو تن – بنای تاریخی پیرمراد- بنای تاریخی حمام چهار فصل – بنای تاریخی كاروانسرای پارك طبیعت شهید باهنر – پارك و شهربانی لاله- دریاچه قاسم آباد- شكارگاه چرّا- شكارگاه هفتاد قله- شهر زیر زمینی زلف آباد - غار سفیدخانی غار وفس - مجموعه تاریخی بازار اراك – مدرسه سپهداری- مقبره آقا نورالدین و و غار قلعه جوق – غارهای انجدان – غار آسیلی- غار طاقچه – غار گیوه كش – غار شغال دره و … .