آوای محبت: سیری در فضائل و آثار صلوات

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

وسیله قرب به پیامبر

محبت اهل بیت(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) اساس دین ماست. چنان که پیامبر خدا(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) فرمودند:
اَساسُ الاِسلامِ حُبّی وَ حُبُّ اَهلِ بَیتی؛(2)اساس و پایۀ
ص: 35
________________________________________
1- شرح و فضائل صلوات،ص 57،به نقل از جلاء الافهام،ص 46،ح 68.
2- دلائل الصدق، ج 4، ص 215؛ شرح الاخبار، ج 3، ص 515.
اسلام، محبت من و محبت اهل بیت من است.
اگر کسی دیگری را دوست دارد، وسیلۀ قرب و وصول و رسیدن به او را نیز دوست دارد و در جست و جوی آن است.
یکی از نشانه های محبت درونی این است که انسان همواره به یاد محبوب خود باشد و نامش بر زبان او جاری گردد.
بنابر این، کسی که به دنبال قرب و وصول به محمد و آل محمد است، باید ذکر شریف صلوات را زیاد بر زبان جاری کند. که گویای محبت حبیب خدا و اهل بیت(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) است. پس هر چه عشق و علاقه به این خاندان دارید، باید بر ایشان صلوات بفرستید

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

اصول دین در صلوات

مرحوم حاج آقای دولابی می فرمود: خداوند متعال اصول دین را در صلوات گنجانده است. اصول دین که پنج اصل مهم و اساسی دین است در صلوات آمده است. ببین صلوات چقدر مهم است!
وقتی می گوییم: «اللّهم»، اقرار به توحید است. هنگامی که نام پیامبر را می آوریم و بر او درود می فرستیم، نبوت را پذیرفته ایم. آل پیامبر را که ذکر می کنیم، این امامت است. حق این ها را که ادا کردی، عدالت است؛ یعنی عدل را هم پیاده کرده ای. وقتی به شما جزا و مزد بدهند، قیامت و معاد است.
ص: 36
بنابر این، در این ذکر مختصر خدای متعال اصول دین را پیاده کرده است. صلوات بر محمد و آل محمد اصل و مغز دین است

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

رمز اجابت دعا

در روایت آمده است که رمز اجابت دعا یاد پیغمبر و اهل بیت گرامی اوست. اگر کسی در دعاهایش خدا را به اینها قسم ندهد، دعایش مستجاب نمی شود. حتی روایات فراوانی از اهل سنت در این باره نقل شده است. پیغمبر خدا(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) فرمود:
لا یَزالُ الدُّعاءُ مَحجُوباً حَتّی یُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ؛(1) دعا همواره در حجاب است تا این که دعا کننده بر محمد و آل محمد درود بفرستد.
یعنی دعاهایی که می کنید، در پرده و حجاب است و درها باز نمی شود و لبیک اجابت نمی آید، مگر این که رمز باز شدن درهای اجابت را بگویید. هر در بسته ای کلیدی دارد. باید با آن کلید قفل را باز کرد و در بسته را گشود.
حضرت آدم(عَلَیه السَّلام) چهل سال ناله کرد، ولی چون رمز را نمی دانست، برای او فایده ای نداشت. تا آن هنگام که جبرائیل آمد و رمز را به او یاد داد و گفت: خدا را به این نام ها قسم بده ،آن گاه در باز شد.(2)
ص: 37
________________________________________
1- الکافی، ج 2، ص 491؛ بحارالانوار، ج 90، ص 316.
2- نگاه کنید به: بحارالانوار، ج 11، ص 192.
ان شاء الله هیچ گاه این رمز را فراموش نکنیم: صلوات بر محمّد و آل محمّد. فرمودند:
ما مِن عَبدٍ مَکروبٍ یَخلُصُ النِّیَّهَ وَ یَدعُوبِهِنَّ اِلّا استَجابَ اللهُ لَهُ؛(1) هر بندۀ اندوهناکی که با صدق نیت، خدا را به حق محمد و آل محمد بخواند،
خداوند دعایش را مستجاب می کند.
یعنی اگر کسی خداوند را به حق محمد و آل محمد بخواند، دعایش ردخور ندارد و حتماً مستجاب خواهد شد

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

نجات از آتش

در روایت دیگری آمده است که اگر کسی در جهنم متذکر نام پیغمبر و اهل بیت او شود، خداوند در آنجا آتش ها را خاموش می کند.
حدیث زیبایی نیز در «خصال» شیخ صدوق آمده است که امام باقر(عَلَیه السَّلام) فرمودند: بنده ای را که دارای جرم و گناه زیادی است، در جهنم می اندازند. هفتاد خریف که هر خریف هفتاد سال است - یعنی 4900 سال - در آتش جهنم است. هر چه دعا می کند فایده ای ندارد؛ چون رمز یادش رفته است.
بعد از حدود پنج هزار سال، نام پیامبر یادش می آید. آن گاه خدا را به حق محمد و آل او می خواند که به من رحم کن.
ص: 38
________________________________________
1- تفسیر فرات الکوفی، ص57؛ بحارالانوار، ج 26، ص333.
خداوند به جبرئیل وحی می کند که به نزد بندۀ من فرود آی و او را از آتش بیرون بیاور. جبرئیل او را بیرون می آورد. خداوند متعال از او می پرسد: ای بندۀ من، چه مدت در میان آتش بودی و مرا سوگند میدادی؟ عرض می کند: پروردگار من، از مدت آن آگاه نیستم.
خداوند می فرماید: آگاه باشید! به عزت و جلالم سوگند! اگر مرا به محمد و اهل بیتش فرا نخوانده بودی، خواری تو را در آتش به درازا می کشیدم. ولی من بر خود حتم کرده ام که هر بنده ای که مرا به حق محمد و اهل بیتش بخواند، هر گناهی که میان من و اوست بیامرزم. و من امروز گناه تو را آمرزیدم.(1)
یعنی در جایی که نام این خانواده هست، آتش کارساز نیست. اصلاً آتش یعنی دوری از خدا و دوری از اهل بیت(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) . بهشت قرب یعنی انس و همجواری با خدا و چهارده معصوم(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) و خوب ها.
بنابر این، توسل به پیامبر و اهل بیتش(عَلَیهِمُ السَّلام) تنها وسیله برای نجات از آتش دوزخ است و بهترین و کوتاه ترین توسل، صلوات بر محمد و آل محمد است. پیامبر خدا(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) فرمودند:
لَن یَلِجَ النّارَ مَن صَلّی عَلَیَّ؛(2)کسی که بر من صلوات بفرستد، وارد آتش نمی شود.
ص: 39
________________________________________
1- الخصال، ج 2، ص 398، ح 2؛ بحارالانوار، ج 91، ص 1، ح 1.
2- جامع الاخبار، ص 60؛ بحارالانوار، ج 91، ص 64.
ذکر صلوات با آتش و جهنم سازگاری ندارد. اگر کسی بر ذکر صلوات مداومت داشته باشد، از آتش محفوظ می ماند.
نزدیک ترین مردم به پیامبر(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم)
روایات فراوانی راه نزدیک شدن به پیامبر خدا را برای ما ترسیم می کند. اگر یکی از مسیرها را طی کنیم، در حقیقت همۀ راه های نزدیک شدن به پیامبر را طی کرده ایم؛ یعنی همه را جمع کرده ایم.
هر کس عبودیتش بیشتر است، به پیامبر خدا نزدیک تر است؛ چون جایگاه پیامبر خدا در آنجا قرار دارد. در نماز این گونه شهادت می دهیم: «اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبدُهُ وَ رَسُولُه.» او در مقام عبودیت است.
هر کس خاکی تر است، هر کس در پیشگاه خداوند افتاده تر است، هر کس در عالمِ نیستی و فنا بیشتر راه می رود، هر کس بیشتر جان به خدا داده است، هر کس بیشتر تفویض کرده است و هر کس بیشتر مرده است، آن کس جلوتر و به پیامبر نزدیک تر است.
زنده کدام است بر هوشیار
آن که بمیرد به سر کوی یار
مردن هم مراتب دارد. هر کس بیشتر مرده است، جلوتر است. خداوند به پیامبرش می فرماید: «ِانَّکَ مَیتٌ.»(1)
ص: 40
________________________________________
1- سورۀ زمر، آیۀ 30.
در رأس همۀ بندگان شایستۀ خدا که موت کامل داشتند و در برابر خدای متعال تسلیم محض بودند، پیامبر خدا و بعد از ایشان امیر المؤمنین(عَلَیه السَّلام) است.
خداوند نمی فرماید که ای پیامبر ما، بعداً می میری، بلکه می گوید: «اِنَّکَ مَیتٌ؛ الآن مرده هستی.» یعنی در برابر ارادۀ
حق تعالی هیچ اراده ای نداری؛ تسلیم محض! کسانی هم که به تو گرایش دارند، باید بمیرند؛ یعنی از خودشان بگذرند و خدا را ببینند. و کسانی به پیامبر خدا نزدیک ترند که مرده تر باشند.
باز در روایت آمده است: هر کس خوش اخلاق تر است، به پیامبر نزدیک تر است. یا هرکس که محبتش به پیامبر بیشتر است، به آن حضرت نزدیک تر است. و در رأس همه، امیر المؤمنین (عَلَیه السَّلام) قرار دارد که جان پیامبر است.
یکی دیگر از راه های نزدیک شدن به پیامبر خدا، درود و صلوات فرستادن بر آن حضرت است. پیامبر خدا(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) فرمودند:
اَولَی النّاسِ بی یَومَ القیامَهِ اَکثَرُهُم عَلَیَّ صَلاهً فِی دارِ الدُّنیا؛(1)نزدیک ترین مردم به من در روز قیامت کسی است که در دنیا بیشتر بر من صلوات بفرستد.
انسان کسی را که بیشتر دوست دارد، بیشتر یاد می کند، بیشتر دعایش می کند و دوستیش افزایش می یابد. چون کسی را که زیاد یاد کرد و دعا نمود، عشق و محبت او بیشتر در دلش
ص: 41
________________________________________
1- بحارالانوار،ج 91،ص 63؛مستدرک الوسائل،ج 5 ،ص 334.
می نشیند و به او نزدیک تر می شود.
از هر طریق که بروید، به همین جا می رسید. این یک واقعیت است. و زیاد صلوات فرستادن بر پیامبر و آل او یکی از راه های آسان و سبک و سریع برای دست یافتن به این قرب است

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

صلوات و آمرزش گناهان

روایات فراوانی داریم که یکی از خاصیت ها و برکات ذکر صلوات پاک کردن گناهان است. البته گوینده و مراتب اخلاص عمل هم تأثیر گذار است.
میزان تأثیر صلواتِ خود پیامبر، یا امام زمان(عَلَیه السَّلام)، یا ملائکه تا انسان های معمولی و کلاس های پایین متفاوت است. ولی صلوات به طور کلی این خاصیت و کاربرد را دارد که می تواند همۀ گناهان را پاک کند. همانند برخی از شوینده ها که قدرت پاک کنندگی آنها بسیار بالاست و همه نوع چرک و آلودگی را پاک می کند.
این خاصیت صلوات است. بستگی به این دارد که شما با صدق و اخلاص خویش چقدر از آن بهره بگیرید. از پیامبر خدا(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) نقل شده است:
مَن صَلّی عَلَیَّ کُلَّ یَومٍ ثَلاثَ مَرّاتٍ وَ فی کُلِّ لَیلَهٍ ثَلاثَ مَرّاتٍ حُبّاً لی وَ شَوقاً اِلَیَّ کانَ حَقّاً عَلَی الله
ص: 42
عَزَّوَجَلَّ اَن یَغفِرَ لَهُ ذُنوبَهُ تِلکَ اللَّیلَهَ وَ ذلِکَ الیَومَ؛(1) کسی که هر روز سه مرتبه و هر شب سه مرتبه از روی محبت و اشتیاق به من، بر من صلوات بفرستد، سزاوار است که خداوند عز و جل گناهان آن شب و
روزش را بیامرزد.
از روی محبت یعنی دلش برای رسول خدا تنگ شده است و دوست دارد از او یاد کند. اصلاً دنبال ثواب و پاداش نیست.
هر چه میزان خلوص و معرفت زیادتر باشد، برکات صلوات هم بیشتر است. در فرمایشات معصومین(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) هیچ گونه شک و تردید به خود راه ندهید.
قُولُکُم حُکمٌ وَ حَتمٌ؛(2) سخنان شما حکمی حتمی و
تخلف ناپذیر است.
صلوات گناهان را پاک می کند. منطق پیامبر منطق وحی است. سخنش محکم و استوار و حتمی است. آنچه می گوید، بر اساس حقیقت است و یقینی است.
صلوات اتصال است؛ اتصال به پیامبر و اهل بیتش. قطره ای که به دریا متصل شود، پاک می شود. و صلوات از روی اخلاص و حقیقت اتصال می آورد.
ص: 43
________________________________________
1- الدعوات، ص 89؛ بحارالأنوار، ج 91، ص 70، ح 63.
2- من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 616؛ البلد الامین، ص 302؛ مفاتیح الجنان، ص 899، زیارت جامعۀ کبیره

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

مقام خُلّت


از عواملی که موجب محبت و دوستی با خدا می شود، مداومت بر ذکر صلوات است. خداوند پیغمبر را خیلی دوست دارد. مراد و محبوب خدا از عالم پیغمبر است. لذا کسی که زیاد یاد پیغمبر خدا کند و برای او دعا کند، قطعاً مورد محبت خدا قرار می گیرد.
خداوند متعال حضرت ابراهیم(عَلَیه السَّلام) را به مقام «خُلّت» رساند. همۀ انبیا به مقام خلّت و دوستی خاص خدا نرسیده اند؛ چون مقام بسیار بلندی است. همۀ پیامبران دوست خدا بوده اند، ولی نه آن دوست خاص و صمیمی.
حضرت ابراهیم(عَلَیه السَّلام) که از همۀ انبیا به پیغمبر خدا و امامان نزدیک تر بوده است، به مقام امامت و خلّت رسیده است. در روایتی از امام عسکری(عَلَیه السَّلام) آمده است:
اِنَّما اتَّخَذَ اللهُ اِبراهیمَ خَلیلاً لِکَثرَه صَلاتِهِ عَلی مُحَمَّدٍ وَ اَهلِ بَیتهِ صَلَواتُ اللهِ عَلَیهِم؛(1) خداوند حضرت ابراهیم(عَلَیه السَّلام) را به مقام خُلّت برگزید، به خاطر این که بر
محمد و آل محمد زیاد صلوات می فرستاد.
ابراهیم(عَلَیه السَّلام) آن محبوب حقیقی خدا را زیاد یاد می کرد و بر او درود می فرستاد.
اگر در روایات علل دیگری برای مقام خُلّت حضرت
ص: 44
________________________________________
1- بحارالانوار، ج 91، ص 54، ح 23؛ علل الشرایع، ص 34، باب 32، ص ح 3.
ابراهیم ذکر کرده اند، شاید آن هم فرع همین علت باشد؛ چون وقتی انسان محب اصلی را پیدا کرد، بقیۀ چیزها همه شعاع آن است.
روایات اوصاف دیگری را هم برای حضرت ابراهیم برشمرده اند که موجب شده تا به این مقام دست یابد، ولی این علت کامل تر است

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

محبوبیت الهی

از چیز هایی که موجب می شود انسان دوست خدا بشود، یعنی خداوند او را به دوستی برگزیدند، زیاد صلوات فرستادن بر محمد و آل محمد است؛ چون پیغمبر محبوب و حبیب خداست.
حبیب الله از لقب های پیغمبر ماست، هم به معنای فاعلی و هم به معنای مفعولی؛ یعنی هم محب خداست و هم محبوب خدا.
یُحِبُّهُم وَ یُحِبُّونَهُ؛(1) خداوند آنان را دوست دارد و آنان نیز
خدا را دوست دارند.
اصلاً شاید بتوان گفت: تنها محبوب خدا در دنیا پیامبر است و همۀ خوب ها و خوبی های عالم هم در اوست.
یکی از بزرگان می فرمود: خوب است انسان بیش از یک معشوق نداشته باشد. خداوند احد است و یک معشوق هم
ص: 45
________________________________________
1- سورۂ مائده، آیۀ 54.
بیشتر ندارد و آن هم پیامبر است. همۀ امام ها و پیغمبرها و نور حضرت زهرا(عَلَیها السَّلام) هم در او هست. یکی یعنی همه. امیر المؤمنین فرمود:
کُلُّنا مُحَمَّدً؛(1) همۀ ما محمدیم.
خداوند است و محبوبش. همۀ خوبی ها در محبوب اوست. این قدر وجود او وسعت و گسترش دارد! قرآن از زبان فرشتگان می فرماید:
رَبَّنا وَسِعتَ کُلَّ شَیءٍ رَحمَهً وَ عِلماً؛(2) پروردگارا!
رحمت و علم تو همه چیز را فرا گرفته است.
شاید مراد از رحمت در این آیۀ شریفه، وجود نازنین پیامبر عظیم الشأن اسلام (صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) و سعۀ وجودی آن حضرت باشد.
بنابر این، اگر کسی می خواهد محبوب شود، یکی از راه هایش این است که به محبوب خدا زیاد دعا کند.
برخی از پدر و مادرها خیلی بچه شان را دوست دارند و یک فرزند هم بیشتر ندارند. خداوند پس از چهل سال به آنان یک فرزند داده است. همۀ محبت و عشقشان در آن فرزند است. هر چه دارند فدای او می کنند.
این فرزند برای آنان محبوب بالذات است، اما رفقای این فرزندشان را هم دوست دارند؛ چون بوی فرزندشان را
ص: 46
________________________________________
1- المناقب للعلوی، ص 75؛بحارالانوار، ج 26، ص 6.
2- سورۀ غافر (مؤمن)، آیۀ 7.
می دهند. آنچه متعلق به این فرزند است، همه را دوست دارند؛ وسائل، لباس ها و ... .
در روایات آمده است که محبوب حقیقی خداوند متعال همین پیامبر است. اگر شما می خواهید شعاع آن محبت شما را هم بگیرد، پیامبر را محبوب بدارید و بر او و آلش صلوات بفرستید

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

پیغمبر لب هایم را بوسید

از مرحوم آیت الله آخوند ملا علی معصومی همدانی نقل کرده اند که می فرمود:
روزی پیرمردی نورانی و ناشناس بر من وارد شد. احساس کردم بوی عطر دلپذیری از او استشمام می کنم. سلام کرد و نشست. هر لحظه آن بوی خوش توجه مرا جلب می کرد. همان جا ماند تا نوبت به او رسید. آمد پهلوی من نشست و گفت:
برای حساب خمس شرفیاب شده ام. صورت اموال خود را به دست من داد. از بس آن بوی عطر مرا جلب کرده بود، می خواستم از او بپرسم این چه عطری است که شما استفاده کرده اید؟
دیدم سؤال من ایهام دارد و شاید برداشت کند که من می خواهم از آن عطر برایم بیاورد. منصرف شدم و گفتم با
ص: 47
شئونات من مناسب نیست.
صبر کردم تا موقع رفتن او شد. خلاصه نتوانستم تحمل کنم. به ناچار از او دربارۀ آن عطر سؤال کردم.
خندید و در جواب گفت: آقا، اگر مرجع تقلید من نبودید ابراز نمی کردم، اما احترام شما بر من لازم است. می گویم، اما به شرط آنکه تا زنده هستم، آن را به کسی نگویید.
عادت من این است که زیاد صلوات می فرستم. از هر فرصتی استفاده می کنم و به ذکر صلوات مشغولم. شبی در عالم رؤیا محضر مبارک خاتم انبیا مشرف شدیم. ما سه نفر بودیم که در مقابل آقا قرار گرفته بودیم.
حضرت رو به ما کرد و فرمود: کدام یک از شما بیشتر بر من صلوات می فرستد؟
خواستم بگویم: من، پیش خود گفتم: از کجا که من بیشترین صلوات را بر آن بزرگوار می فرستم؟ آنها از ما فی الضّمیر افراد مطّلع هستند. سکوت کردم. مرتبۀ دوم باز سؤال فرمود که کدام یک از شما بیشتر بر من صلوات می فرستد؟
باز به همین جهت ساکت ماندم. در مرتبۀ سوم، حضرت فرمود:
شما بیشترین صلوات را بر من می فرستی، جلو بیا. بر خاستم و دو زانو در خدمت آن حضرت نشستم. آقا خم شد و لب های مرا بوسید.
ص: 48
از وقتی که حضرت بوسه بر لبانم زد، این بوی خوش از من متصاعد است و من اصلاً از عطر استفاده نکردم و هرچه حمّام هم می روم و صابون می زنم، اثر ندارد و این بوی خوش از من جدا نمی شود. البته هر کسی این بوی خوش را استشمام نمی کند، بلکه معدودی از افراد هستند که متوجه می شوند.
آن گاه فرمودند: من هم موفق شدم و جای بوسۀ رسول اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) را بوسیدم.
مرحوم آیت الله آخوند همدانی در سالهای آخر عمر، تقریباً بینایی خود را از دست داده بود و از فاصلۀ بسیار نزدیک کمی دید داشت، به قدری که نوشته را می خواند. اما اگر کسی بر او وارد می شد، تشخیص نمی داد، بلکه سؤال می کرد، و او را معرفی می کردند. آن وقت احوالپرسی می نمود و به مناسبت صحبت می کرد. ولی هرگاه آن پیرمرد از در می رسید، با استشمام آن بوی خوش، او را می شناخت و احتیاج به معرفی نداشت.(1)
یاد پیغمبر(صَلَّی اللهُ عَلَیه وَ آلِه وَ سَلَّم) و در کنار یاد خدا
در روایتی در ذیل آیۀ «اَقیمُوا الصَّلوه»(2) آمده است : یعنی صلوات بر محمد و آل محمد را به پا دارید. خداوند می فرماید:
ص: 49
________________________________________
1- بر منبر خاطره، ص 283.
2- سورۀ بقره، آیۀ 43.
قَد اَفلَحَ مَن تَزَکّی»؛(1)یعنی رستگار شد کسی که خودش را تزکیه و پاک کرد، یا کسی که زکات داد.
خداوند در باب تزکیه در قرآن کریم می فرماید:
فَلا تُزَکُّوا اَنفُسَکُم؛(2) پس خودستایی نکنید.
یعنی نگویید من خوبم.
اللهُ یُزَکّی مَن یَشاءُ؛(3)خداوند است که هر کس را
می خواهد پاک می کند.
یعنی کسی که خودش را در معرض تزکیه قرار دهد، خداوند او را پاک خواهد کرد.
خداوند در آن آیه می فرماید: «قَد اَفلَحَ مَن تَزَکّی وَ ذَکَر اسمَ رَبِّهِ فَصَلّی»؛ یعنی رستگار شد کسی که بعد از پاکیزگی اسم ربش را یاد کرد، «فَصَلّی».
امام هشتم(عَلَیه السَّلام) فرمودند: «فصلّی» که در این آیه آمده است، معنایش نماز نیست؛ اگر معنایش نماز باشد، مشقت بار و طاقت فرساست. چون بنابر این معنا، هر وقت کسی یاد خدا کرد، باید نماز بخواند. یعنی باید دائما در حال نماز باشد. بلکه معنایش این است که هر وقت یاد خدا کرد، بر محمّد و آل محمّد صلوات بفرستد.
ص: 50
________________________________________
1- سورۀ اعلی، آیۀ 14.
2- سورۀ نجم، آیۀ 32.
3- سورۀ نور، آیۀ 21.
نام و یاد پیامبر، در کنار نام و یاد خداست. انسان باید بداند که یاد خدا مرهون پیامبر و آل اوست. چنان که امام صادق(عَلَیه السَّلام) می فرمودند:
بِنا عُرِفَ اللهُ وَ بِنا عُبِدَ اللهُ؛(1) خداوند به وسیلۀ ما
شناخته شده و به وسیلۀ ما عبادت شد.
هر چه خوبی دیدی و هر چه یاد خدا کردی، در کنارش صلوات بر محمد و آل او را فراموش نکن

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

کار همیشگی خدا و فرشتگان

گمان نمی کنم ذکری زیباتر و جامع تر و کامل تر از ذکر صلوات وجود داشته باشد. اگر کاری بهتر از صلوات بر محمد و آل او بود، خدا و ملائکه هم همان کار را می کردند. خداوند متعال و ملائکه چه می کنند؟ قرآن پاسخ می دهد:
إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا؛(2) خداوند و فرشتگان بر پیامبر درود می فرستند؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و کاملاً
تسلیم (فرمان او) باشید.
کار همیشگی خدا و ملائکه صلوات فرستادن بر پیامبر است. ان شاء الله هر وقت انسان متذکر شد، بر محمد و آل محمد صلوات بفرستد تا همکار خدا و ملائکه شود.
ص: 51
________________________________________
1- ارشاد القلوب، ج 2، ص 414؛ بحارالانوار، ج 26، ص 260، ح 38.
2- سورۀ احزاب، آیۀ 56.
تسبیح خداوند
شخصی از امام صادق(عَلَیه السَّلام) پرسید: در یک آیه آمده است:
یُسَبِّحُونَ اللَّیلَ وَ الَّنهارَ لا یَفتَرُونَ؛(1) فرشتگان (تمام)
شب و روز را تسبیح می گویند و سست نمی گردند.
یعنی ملائکه شب و روز مشغول تسبیح خدا هستند و هیچ سستی در این کار ندارند. از طرف دیگر فرمودند: خداوند و ملائکه دائماً مشغول صلوات فرستادن هستند. چگونه این دو را جمع کنیم؟ حضرت فرمودند: صلوات مشتمل بر تسبیح خداوند هم هست

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

درود خداوند

یک وقتی دیدند که پیامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه وَ سَلَّم) بسیار متبسم و خندان اند. طبیعی است که آدم عاقل خنده و گریه اش دلیلی دارد. کسی پرسید: یا رسول الله، چرا خندان هستید؟ فرمود: خدای متعال به من وحی فرمود: ای پیغمبر، هر کس بر تو صلوات بفرستد، من بر او ده مرتبه صلوات می فرستم. هر کس به تو سلام کند، من به او ده مرتبه سلام می کنم.
خیلی عجیب است! پیغمبر پیش خدا چقدر عزیز است که اگر کسی به این عزیز خدا یک مرتبه درود بفرستد، خدا بر او
ص: 52
________________________________________
1- سورۀ انبیاء، آیۀ 20.
2- بحارالانوار، ج 82،ص 96 ؛ریاض السالکین، ج 2، ص17.
ده مرتبه درود می فرستد و اگر کسی یک بار سلام کند، خدا بر او ده بار سلام می کند!
چنان که رسول خدا(صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه وَ سَلَّم) فرمودند:
مَن صَلّی عَلیَّ مَرَّهً صَلَّی اللهُ عَلَیهِ عَشرَاً وَ مَن صَلّی عَلَیَّ عَشرَاً صَلّی اللهُ عَلَیهِ مِائَهَ مَرَّهٍ وَ مَن صَلّی عَلَیَّ مِائَهَ مَرَّهٍ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ اَلفَ مَرَّهٍ وَ مَن صَلّی عَلَیَّ اَلفَ مَرَّهٍ لا یُعَذِّبُهُ اللهُ فِی النّارِ اَبَداً؛(1) هر کس یک مرتبه بر من صلوات بفرستد، خداوند ده مرتبه بر او صلوات می فرستد. و هر کس ده مرتبه بر من صلوات بفرستد، خداوند صد مرتبه بر او صلوات میفرستد. و هر کس هزار مرتبه بر من صلوات بفرستد، خداوند هرگز او را در آتش عذاب نخواهد کرد