صفحه 4 از 4 نخستنخست 1234
نمایش نتایج: از شماره 31 تا 35 , از مجموع 35

موضوع: تحلیل بازتاب مراسم آیینی نوروز عام و خاص در هفت‌گنبد نظامی

  1. Top | #31

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    November 2012
    شماره عضویت
    11038
    نوشته
    8,625
    صلوات
    396
    دلنوشته
    4
    ادرکنا یا سیدالشهدا
    تشکر
    2,047
    مورد تشکر
    1,879 در 1,039
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    2-3-3. وصل یار

    جمعی از زیبارویان و کنیزکان در باغی گردهم آمده‌اند و به تفریح و خوش‌گذرانی چون شنا و آب‌بازی، رقص و موسیقی سرگرم هستند. کنیزکی از این گروه با آزادی و انتخاب خود به نزد شخصیت اصلی داستان آورده می‌شود تا با خواجه ساعتی به سر برد و خواجه در این گمان که زن خلاف خواست قلبی خود در آن جا حضور دارد، مدتی دودل و دلسرد است؛ اما چون به واقعیت پی می‌برد، کشش دوچندان می‌گردد. نیروهایی اهریمنی از هم‌آغوشی آن دو، چهار بار ممانعت می‌کنند. در پایان خواجه به‌صورت رسمی با کنیز ازدواج می‌کند.
    ششم فروردین زادروز زرتشت پیامبر است. به نظر می­رسد، داستان خواجه و زیبارو بازآفرینی روایت هم آغوشی پدر و مادر اشو زرتشت است که بی‌تردید تداعی‌کنندۀ ششم فروردین روز خرداد است. براساس متون زرتشتی با وجود چندین بار ممانعت دیوان از هم‌آغوشی پدر و مادر زرتشت نطفۀ او در وجود مادر بسته شد (رضی، ۱۳۸۴: ۸۰). خواجه و زیبارو چهار بار خلوت می‌گزینند، نخستین بار دیوار سست بود و خشت‌ها فروریختند و دو دلداده به هم نرسیدند (ر.ک: نظامی،1388 : 162/ 4362- 4354). دومین بار تعقیب گریز گربه و موش و افتادن خشتی بر پیشانی خواجه مانع کام‌جویی آنان شد (ر.ک: نظامی، 1388: 163/ 4398- 4394). سومین بار فروافتادن کدوها از درخت باعث به هم خوردن خلوت دو یار گردید (ر.ک: نظامی،1388: 164/ 4433- 4424) و چهارمین بار جدال چند روباه و یک گرگ در ابتدای غاری سبب برهم خوردن بساط خواجه و زیباروست (ر.ک: نظامی،1388: 165/ 4471- 4464).
    نخستین بار:
    خشت بر خشت رخنه‌ها بشکافت
    (نظامی، ۱۳۸۸: 162)

    جایگاه سست بود سختی یافت

    دومین بار:
    دید موشی به کنج سوراخی

    گربۀ وحشی از سر شاخی
    خواجه را خشت بر جبین افتاد
    (نظامی، ۱۳۸۸: 163)

    جست بر مرغ و بر زمین افتاد
    سومین بار:
    طبلی و آنگه چه طبل، طبل رحیل

    بانگ آن طبل رفت میل به میل
    شحنه با کوس و محتسب با سنگ
    (نظامی، ۱۳۸۸: 164)

    خواجه پنداشت کامدست به جنگ
    چهارمین بار:
    به هم افتاده از برای شکار

    روبهی چند بود بر در غار
    تا کند دور یک ز دیگرشان

    گرگی آورده راه بر سرشان
    راهشان بر بساط خواجه و بس
    (نظامی، ۱۳۸۸: 165)

    به هزیمت شدند و گرگ از پس
    براساس متون زرتشتی، تولد زرتشت بسان یک معجزه بوده است و دیوان برای اینکه این اتفاق نیفتد، پیش از تولد و پس از تولد در پی نابودی او بوده‌اند. اورمزد، فْرَوَهر زرتشت را در هومی قرارداد، پوروشسب و دُغدو آن را با شیر ترکیب کرده و نوشیدند. پس برای فرزند خواستن آن دو با هم اندر بستر شدند. آن گاه دیوان از روی بدخواهی بر پوروشسب بانگ برآوردند که: ای پوروشسب چگونه این چنین کاری را می‌کنی؟ آن دو که این بانگ را شنیدند، چون مردم شرمگین از بستر بیرون‌ شدند. پس برای دیگربار به بستر رفتند که باز بانگ دیوان شنیدند و همچون مردم شرمگین از هم جدا شدند. برای بار سوم، با یک دیگر به بستر رفتند که بانگ دیوان شنیدند، پس چونان مردم شرمگین از بستر بیرون ‌شدند، پس با هم سخن گفتند و مشورت کردند. سرانجام هم‌بستر شدند و باهم در آغوش یکدیگر رفتند و گفتند از این هم­آغوشی جدا نشویم تا به فرزند رسیم. چنین بود که اَشو‌زرتشت به وجود آمد و اندر گیتی فَرّه و فرَوَهر و گوهر تن وی در زاهدان مادرش به هم آمیخت (رضی، ۱۳۸۴: ۸۰). روایت هم‌آغوشی زیبارو و خواجه اشاره‌ای غیرمستقیم به زادروز زرتشت ششم فروردین است.
    امضاء


  2. آیه های انتظار

    آیه های انتظار


    لیست موضوعات تصادفی این انجمن

     

  3. Top | #32

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    November 2012
    شماره عضویت
    11038
    نوشته
    8,625
    صلوات
    396
    دلنوشته
    4
    ادرکنا یا سیدالشهدا
    تشکر
    2,047
    مورد تشکر
    1,879 در 1,039
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    2-3-4.
    بهمن امشاسپندان

    بهمن نماد اندیشۀ نیک، خرد و دانایی است که در وجود آدمی قرار دارد و او را به سوی نیکی و درستی رهنمون می­کند. بهمن در واقع نزدیک‌ترین امشاسپندان به اهورامزداست و در آفرینش جهان هستی نقش دارد. او در روز رستاخیز در مورد کردار آدمیان داوری می‌کند. اوست که نیک­کرداران و درست‌کاران را به بهشت رهنمون است (دوستخواه، 1370: 952) نظامی با همسان‌سازی صفات بهمن امشاسپندان و قهرمان تأکیدی دوباره به ششم فروردین کرده است؛ بخصوص که بهمن امشاسپندان در آفرینش جهان هستی نقش دارد و آفرینش موضوع گاهنبار ششم بندهش است:
    کار نیکان به بد نیانجامد

    غرفه دیرینه بُد فرود آمد
    این از آن سو شد آن ازین سو جست
    (نظامی، ۱۳۸۸: 162)

    این ز مویی و آن به مویی رست
    از چنان کار بد رهایی داد

    بخت ما را چو پارسایی داد
    نیک شد هیچ نیک بد نکند
    (نظامی، ۱۳۸۸: 166)

    آنکه دیوش به کام خود نکند
    کافرین بر چنین عقیده پاک

    سر نهادند پیش او بر خاک
    وز سرشت بدش نگهدارند
    (نظامی، ۱۳۸۸: 166)

    که در او تخم نیکویی کارند
    گل یاسمن و جامۀ سپید نشانی از امشاسپندان بهمن است که نگهبان و نگهدار جانوران سودمند است (صالحی، ۱۳۹۰: ۸۴).
    یاسمن خرمنی چو گنبد نور

    بود در کنج باغ جایی دور
    بر سرش بیشه در بنش غاری

    برکشیده علم به دیواری
    نازنین را درو کشید بناز
    (نظامی، ۱۳۸۸: 165)

    یاسمن را ز هم درید بساز
    شه در آغوش خویش جایش ساخت
    (نظامی، ۱۳۸۸: 167)

    چون سمن سینه زین سخن پرداخت
    سپید رنگ اصلی این گنبد و نماد آناهیتا ایزد بانوی آب‌ها و نماد امشاسپندان بهمن است. نظامی این دو روز فرخنده را درهم‌آمیخته تا تقدس ششمین روز نوروز را بالا ببرد، همچنین ابوریحان بیرونی جشن بهمنجنه که در دوم بهمن ماه برگزار می‌شد را به ایزدبانوی آب، آناهیتا، منتسب می‌داند و توضیحاتی در مورد رسم شست­شوی مردمان و سنت آب­پاشان آورده (بیرونی، ۱۳۶۳: ۳۳۱). درواقع نظامی یکشنبه و جمعه را به ترتیب اولین و ششمین روز نوروز در نظر گرفته است.
    خانه را کرد ز آفتاب سپید

    روز آدینه کاین مقرنس بید
    شد سوی گنبد سپید فراز
    (نظامی، ۱۳۸۸: 156)

    شاه با زیور سپید بناز
    شب‌نشین سپیده‌دم‌زاده
    (نظامی، ۱۳۸۸: 157)

    شاه از آن جان‌نواز دلداده
    چون سمن صافی و چو سیم سپید

    چشمه‌ای یافت پاک چون خورشید
    وز سپیدیست مه جهان‌افروز
    (نظامی، ۱۳۸۸: 166)

    در سپیدی است روشنائی روز
    جز سپیدی که پاک پالودست

    همه رنگی به عیب آلوده‌‌ست
    سنت آمد سپید پوشیدن
    (نظامی، ۱۳۸۸: 167)

    در پرستش بوقت کوشیدن
    امضاء

  4. Top | #33

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    November 2012
    شماره عضویت
    11038
    نوشته
    8,625
    صلوات
    396
    دلنوشته
    4
    ادرکنا یا سیدالشهدا
    تشکر
    2,047
    مورد تشکر
    1,879 در 1,039
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    2-3-5.
    دخت کسری

    گنبد سپید متعلق به شاهدخت ایران دختر کسری از نژاد کیکاووس است. با توجه به عناصر و نشانه‌های پیشین بعید نیست که در اینجا نیز اشاره‌ای دیگر به ‌روز ششم فروردین شده باشد، کسری تغییر یافته واژۀ «خسرو» همانا منظور کی­خسرو بزرگترین پادشاه کیانی است. کیخسرو در ششمین روز فروردین موفق به کسب چندین پیروزی و افتخار گردید. کشتن افراسیاب، رفتن به گرودمان (بهشت برین) و دادن پادشاهی به لهراسب (ر.ک: آسانا، 1391: 10-8) همگی در این روز مقدس رخ داده است. اشاره به دخت کسری نشان از کاربرد هدفمندانه و آگاهانه نظامی در به‌کارگیری عناصر و نمادهای نوروز خاص است.
    درستی نام و خوب چون طاووس
    (نظامی، ۱۳۸۸: 55)

    دخت کسری ز نسل کیکاووس
    امضاء

  5. Top | #34

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    November 2012
    شماره عضویت
    11038
    نوشته
    8,625
    صلوات
    396
    دلنوشته
    4
    ادرکنا یا سیدالشهدا
    تشکر
    2,047
    مورد تشکر
    1,879 در 1,039
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    نتیجه­

    جشن نوروز که با تأثیرپذیری از سنن و آیین‌های فلات ایران و اسطوره‌های بین‌النهرینی شکل‌ گرفت با گذر زمان از جشنی محلی به جشنی ملی بدل گشت. این درآمیختگی فرهنگی را می‌توان در روایت‌های گوناگون نوروز و ریشه‌های آن یافت. هرچند بسیاری از منابع نوروز را منتسب به جمشیدشاه می‌دانند، شواهدی وجود دارد که ارتباط این جشن را با مراسم آیینی ازدواج مقدس نشان می‌دهد؛ چراکه بسیاری از قصه‌ها و روایت‌های تاریخی و عامیانه به ارتباط ازدواج و نوزایی طبیعت اشاره دارند. هرچند در قصه‌های عامیانه و پریان ارتباط نوروز و فصل بهار با باززایی و ازدواج روشن و مبرهن است، در ادبیات کلاسیک فارسی رویکردها به ارتباط نوروز و جمشید است، در این میان نظامی با بهره‌گیری از باورهای مرتبط با آیین‌ها و اندیشه باززایی و نوزایی و به کمک ذهن تیز معماساز خود به سنن و آداب پیش از نوروز، نوروز عام و خاص اشاره ‌کرده است. بخش اول داستان ارتباط ازدواج و نوروز را یادآوری می‌کند و بخش دوم با آوردن نشانه­ها و نمادهایی از جشن فروردینگان و سنن مرتبط با جشن ملی نوروز اشاراتی به باورها و روایت‌های نوروزی کرده است. نظامی با نگاه یک فرهنگ­شناس بسیاری از سنن، باورها، روایات و اسطوره‌ها آیینی و دینی پیش از اسلام را در این مجموعه بی‌نظیر با زبان رمز و تمثیل گنجانده است
    امضاء

  6. Top | #35

    عنوان کاربر
    همكار انجمن
    تاریخ عضویت
    November 2012
    شماره عضویت
    11038
    نوشته
    8,625
    صلوات
    396
    دلنوشته
    4
    ادرکنا یا سیدالشهدا
    تشکر
    2,047
    مورد تشکر
    1,879 در 1,039
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    [1]. Marduk
    [2] . Ishtar
    [3] .Inanna
    [4]. Dumuzi
    [5] .Vererthraghna
    [6]. Panjket
    مراجع
    اندروبویل، جان.‌ (1385). «صخره زاغ: یک غار مهری در فولکلور ارمنی»، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، دین مهر در جهان باستان (مجموعه گزارش‌های دومین کنگره بین‌المللی مهرشناسی)، تهران: توس، 103-89.
    انصاری دمشقی، شمس‌الدین محمد بن ابی‌طالب‌. (۱۳۸۲). نخبه‌الدهر فی عجائب‌البر والبحر، ترجمۀ سید حمید‌ طبیبیان، تهران: اساطیر.
    اوشیدری، جهانگیر‌. (۱۳۷۱). دانشنامه مزدیسنا، تهران: نشر مرکز.
    آسانا، جاماسب جی دستور منوچهر جی جاماسب.‌ (۱۳۹۱). ماه فروردین روز خرداد، پژوهش سعید عریان، تهران: انتشارات علمی.
    آموزگار، ژاله.‌ (۱۳۹۰). زبان فرهنگ اسطوره، چ3، تهران: معین.
    بهار، مهرداد. (۱۳۸۷). از اسطوره تا تاریخ، گردآورنده ابوالقاسم اسماعیل‌پور، چ6، تهران: چشمه
    ــــــــــــ‌. (۱۳۶۲). «نوروز، زمان مقدس»، چیستا، فروردین، شماره ۱۷ و ۱۸، 778-772.
    بیرونی، ابوریحان‌. (۱۳۶۳). آثارالباقیه، ترجمۀ اکبر داناسرشت، چ2، تهران: امیرکبیر.
    پوپ، آرتر؛ اکرمن، فیلیس‌. (1387). سیری در هنر ایران، ترجمۀ نجف دریابندری، ج 2، تهران: علمی فرهنگی.
    خیام، عمر.‌ (1312). نوروزنامه، تصحیح مجتبی مینوی، تهران: کاوه.
    دوستخواه، جلیل.‌ (1370). اوستا (گزارش و پژوهش)، تهران: مروارید.
    رضی، هاشم.‌ (1381). تاریخ رازآمیزی میترایی در شرق و غرب: پژوهشی در تاریخ آیین میترای از آغاز تا عصر حاضر، تهران: بهجت.
    ـــــــــــ. (۱۳۸۴). متون شرقی و سنتی زرتشتی، ج1، تهران: بهجت.
    زنر، رابرت. چالز‌. (۱۳88). طلوع و غروب زرتشتی‌گری، ترجمۀ تیمور قادری، تهران: مهتاب.
    سلیمی، هاشم.‌ (1381). «جشن بهار کردی»، فرهنگ مردم، شماره 3 و 4، 61-56.
    صالحی، کوروش‌. (۱۳۹۰). جشن‌های کهن ایرانی، مشهد: ایران آزاد.
    علی اکبری، نسرین؛ حجازی، مهرداد.‌ (1388). «تحلیل استعلایی ‌هفت‌پیکر»، پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، شماره 3، 58-35.
    فردوسی طوسی، ابوالقاسم.‌ (1384). شاهنامه، تهران: افکار.
    فرُنبغ دادگی.‌ (1380). بندهش، ترجمۀ مهرداد بهار، چ2، تهران: توس
    فریزر، رابرت.‌ (۱۳۸۸). شاخه زرین، ترجمۀ کاظم فیروزمند، چ6، تهران: آگاه.
    فقیری، ابوالقاسم.‌ (۱۳۸۹). آداب‌ورسوم نوروزی در فارس، شیراز: تخت جمشید.
    کزازی، میرجلال الدین.‌ (1379). «یاقوت آسمان»، متن‌پژوهی ادبی، شماره 13، 5-1.
    ــــــــــــــــــــــ. (1387). نامه باستان، ج2، تهران: سمت.
    محمدپور، عادل.‌ (1387). «جشن پیر شالیار در آینه مردم هورامان»، فرهنگ مردم ایران، شماره 15، 150 – 143.
    معین، محمد.‌ (۱۳۸۴). تحلیل هفت‌پیکر نظامی، تهران: معین.
    میرشکرایی، محمد.‌ (1379). «زمان مقدس آغازین»، کتاب ماه هنر، شماره 29 و 30 ،67 - 64.
    جاحظ، عمرو بن بحر.‌ (1996). المحاسن و الاضداد، ج 1، بیروت: دارو مرتبه الهلال.
    دهخـدا، علی‌اکبر.‌ (1377). لغت­نامه دهخدا، زیر نظر محمد معین، جعفر شهیدی، از دورۀ جدید، چ2، تهران: مؤسسه لغت­نامه دهخدا.
    کمبل، جوزف.‌ (1389). اساطیر مشرق زمین، ترجمۀ علی اصغر بهرامی، تهران: جوانه رشد.
    محامی، طاهر‌. (1389). «چرا گرگ، چله و هندوانه در ادبیات اساطیری آذربایجان مبارک اند»، پایگاه خبری آیناز نیوز، کدخبر: 88686. [قابل دسترس در سامانه]:
    نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف.‌ (۱۳۸۸). هفت‌پیکر، برات زنجانی، تهران: انتشارات(؟؟؟).
    امضاء

صفحه 4 از 4 نخستنخست 1234

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

موضوعات مشابه

  1. بیاییم شکرگزاری را از امام صادق علیه السلام بیاموزیم
    توسط نیایش*خادمه یوسف فاطمه(س)* در انجمن امام جعفر صادق (ع)
    پاسخ: 9
    آخرين نوشته: 11-08-2015, 09:07
  2. چرا باید بگوییم: « امام خامنه ای »
    توسط شهاب منتظر در انجمن ولايت فقيه
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 11-05-2015, 11:15
  3. «استاد صادق آیینه وند» محب آل الله و امام صادق (ع) و رئیس پژهشگاه علوم انسانی به رحمت حق پیوست.
    توسط شهاب منتظر در انجمن اخبار علمي . احتماعي .اقتصادي . فرهنگي . هنري
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 07-05-2015, 23:11
  4. مادرانه های بانوی آب و آیینه
    توسط *خادمه رقیه خاتون(س)* در انجمن خانواده
    پاسخ: 9
    آخرين نوشته: 28-03-2015, 12:19
  5. پیام مقام معظم رهبری در آیین برائت از مشرکین
    توسط ملکوت* گامی تارهایی * در انجمن تبري و تولي
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 15-11-2010, 11:35

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi