رویکرد اسلام در مورد اثبات زنا

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

رویکرد اسلام در مورد اثبات زنا

اسلام هیچ مدعایی را بدون دلیل نمی پذیرد. ولی بعضی از مدعاهاست که با گفتن حرف یک نفر هم قبول می شود حتی اگر آن یک نفر زن باشد، مثل مسائل زنانه ای که یک زن از طرف خودش بگوید. وقتی کسی می خواهد زنش را طلاق دهد، چون طلاق در حال عادت جایز نیست، از زن می پرسند تو پاکی یا در حال عادتی؟ اگر گفت پاکم، کافی است و اگر گفت در حال عادتم، حرفش (قبول) است. دیگر نمی گویند دو نفر شاهد اقامه کن، حرف خودش معتبر است.

در بعضی موارد حتما باید دو شاهد مرد باشد مثل دعاوی مالی. ولی در دعاوی ناموسی آنجا که پای حرمت ناموس است، پای لکه دار شدن عفاف است، اسلام می گوید حتی دو شاهد عادل هم کافی نیست. اگر دو شاهد عادل که مردم پشت سر آنها نماز می خوانند و حتی از آنها تقلید می کنند بیایند و شهادت دهند که به چشم خودمان دیدیم که فلان زن زنا کرد اسلام می گوید کافی نیست، شما دو نفرید. سه نفر شاهد عادل هم اگر باشد می گوید کافی نیست.

اگر چهار نفر شاهد عادل بیایند شهادت بدهند، آن وقت اسلام حاضر است که آن زن را متهم بشناسد و دلیل را کافی بداند. ممکن است بگویید اگر چنین چیزی باشد چندان اتفاق نمی افتد. چهار شاهد عادل از کجا پیدا شوند تا شهادت دهند زنی زنا کرده است؟ می گوییم مگر اسلام در مسأله زنا بنایش بر تجسس و تحقیق و تفتیش است؟
اسلام که می گوید چهار شاهد، هدفش این نیست که بخواهد تجسس و تحقیق شود تا بگویید با این شرایط سنگین، در صد هزار مورد یکی هم اتفاق نمی افتد که بیایند شهادت بدهند. اصلا اسلام می خواهد زنا کمتر ثابت شود. شاهد نیامد، نیامد. اگر هزار زنا صورت بگیرد و مخفی بماند، از نظر اسلام آسان تر است از اینکه یک زن عفیفی که زنا نکرده، مورد اتهام قرار گیرد، و این (برای اسلام) اهمیت بیشتری دارد.

خداوند می فرماید:«و الذين يرمون ازواجهم و لم يكن لهم شهداء الا انفسهم فشهاده احدهم اربع شهادات بالله انه لمن الصادقين* و الخامسه ان لعنت الله عليه ان كان من الكاذبين، نور، 6»: و كسانى كه همسران خود را (به عمل منافى عفّت) متّهم مى كنند، و گواهانى جز خودشان ندارند، هر يك از آنها بايد چهار مرتبه به نام خدا شهادت دهد كه از راستگويان است .
اينجا يك سؤال مطرح می شود و آن اينكه شما گفتيد كه اگر مردی زنی را متهم به زنا كرد بايد چهار شاهد بياورد. حال اگر چهار شاهد نداشت تكليفش چيست؟ بايد بداند كه چون شاهد ندارد، اگر شهادت دهد خودش را تازيانه می زنند، پس وظيفه اش سكوت كردن است. حال اگر آن مردی كه ديده آن زن زنا می كند شوهر آن زن باشد تكليفش چيست؟ آيا او هم اگر چهار شاهد وجود داشت بيايد پيش حاكم شرعی اظهار كند كه زن من زنا كرده است؟ اگر بخواهد چهار شاهد پيدا كند آنها كارشان تمام شده است.

اگر شاهد، غير شوهر بود، می گفتند حال كه چهار شاهد نيست، سكوت كن، حرف نزن، به تو چه ربطی دارد؟ اگر بگويی، خودت را تازيانه می زنند. شوهر وقتی پيش حاكم شهادت می دهد بايد چهار بار سوگند به خدا بخورد و خدا را گواه بگيرد كه اينكه می گويد راست است و دروغ نمی گويد. يعنی يك بار شهادت دادن كافی نيست، بايدچهار بار باشد. چهار بار هم بايد توأم با سوگند باشد. آيا اين مقدار كافی است؟ باز هم كافی نيست. در مرتبه پنجم بايد به خودش لعنت كند و بگويد : " لعنت خدا بر من اگر دروغ بگويم ".

آيا همين جا كار تمام می شود و به زن می گويند ثابت شد كه تو زنا كرده ای؟ نه. به زن تكليف می كنند و می گويند شوهرت " لعان " كرد، يعنی چهار بار قسم خورد و يك بار هم خودش را لعنت كرد اگر دروغگو باشد، تو چه می گويی؟ اگر زن اقرار كرد مجازات می شود و اگر هم سكوت كرد و از خود دفاع نكرد، باز مثل اقرار است، ولی يك راه ديگر جلوی زن می گذارند، می گويند تو هم بيا مثل او قسم بخور.
تو هم چهار بار قسم بخور كه شوهرت دروغ می گويد. چهار بار خدا را گواه بگير و قسم بخور كه شوهرت دروغ می گويد و در دفعه پنجم بگو " غضب خدا بر من اگر شوهرم راست می گويد. اگر حاضر نشد اين كار را انجام دهد می گويند معلوم است تو زنا كرده ای و مجازات می شود. اما اگر حاضر شد و گفت من هم از خودم دفاع می كنم، تكليف چه می شود؟

مرد چهار بار شهادت داده و خودش را هم لعنت كرده اگر دروغ گفته باشد، و زن هم چهار بار قسم خورده كه شوهرش دروغ می گويد و برای پنجمين بار گفته است كه " غضب خدا بر من اگر شوهرم راست گفته باشد "، اسلام چه حكم می كند؟ آيا اينجا مرد را در حكم قاذف و تهمت زن می شناسد و به او تازيانه می زند؟ نه. آيا زن را گناهكار می شناسد و او را مجازات می كند كه در اينجا مجازاتش رجم و سنگسار است؟ نه. پس چه می كند؟ اسلام می گويد: حال كه كار به اينجا كشيده است، ميان شما جدايی مطلق بايد باشد و طلاق هم لازم نيست، همين عمل در حكم طلاق است، شما ديگر از يكديگر جدا هستيد، او اين طرف جو و او آن طرف جو، ديگر از اين ساعت زن و شوهر نيستيد. اين عمل در فقه اسلام " لعان " يا " ملاعنه " ناميده می شود.