در طول 8 سال نبرد با عراق، بصره به عنوان حسرتی بزرگ در دل ایرانیها ماند. تلاش های نافرجام بسیاری برای بصره شد اما همگی در بن بست شکست گیر افتادند. در توضیح و توجیه کربلای 4 بجای آنکه از واژه شکست استفاده شود از واژه هایی مانند عدم فتح و ناکامی استفاده میشود این کلمات ناخوداگاه تعریف پیشفرض واژه پیروزی را تحت تاثیر قرار میدهد.
کربلای 4 قرار بود یکی از بزرگترین عملیات های جنگ باشد استفاده از استعداد رزمی 250 گردان پیاده، 6 تیپ و 26 گردان توپخانه نوید یک عملیات بزرگ را میداد. اما منجر به شکستی عجیب شد.
از تلاش ایران برای انجام عملیات کربلای 4 و در فاصله کمتر از 2 هفته کربلای 5 میتواند استنباط کرد که این عملیات در جهت تکمیل عملیات والفجر 8 در منطقه فاو بوده است. به همین منظور منطقه عملیاتی کربلای 4 انتخاب میشود و هدف تصرف ابوالخصیب و محاصره نیروهای مستقر در شبه جزیره فاو و تهدید بصره از جنوب، تهدید جاده صفوان ـ بصره و شهر بصره است.
با توجه به موقعیت فاو انتظار آنکه فرماندهان نظامی عراق در پی تصرف دوباره فاو باشند وجود داشت! ( هرچند گویی در زمان سقوط فاو چنین انتظار نمیرفته است! ) به همین منظور تکمیل اهداف والفجر 8 در این منطقه دسترسی به یک پدافند قابل اعتماد را به ایران میداد.
علاوه بر دلایل فوق ایجاد جناح جدید در تهدید شهر بصره نیز یکی دیگر از دلایل انجام این عملیات بود. ایران شکست تلخ رمضان را فراموش نکرده بود و اقدامات سنگین مهندسی عراق بصره عملا نفوذ ناپذیر شده بود. محسن رضایی فرمانده وقت سپاه این چنین موقعیت بصره را در کربلای 4 توصیف میکند : " اگر هدف بصره باشد، با گرفتن زمینی در جنوب و جنوب غربی خرمشهر دشمن از 3 جا مورد تهدید قرار میگیرد و مضطرب و نگران میشود و نمیتواند احتمال بدهد که تلاش اصلی از کدام سمت و برای چه هدفی است. "
اما وضعیت کربلای 4 به شکل دیگری رقم خورد، نیروهایی که برای غافلگیر کردن عراق رفته بودند، خود غافلگیر شدند و سریعا عملیات لغو شد و تلاش ایران به عقب نشینی منجر شد.
در رابطه با لو رفتن کربلای 4 هیچ وقت پاسخی درستی برایش پیدا نشد. اطلاعات جسته گریخته، بریده بریده و ناقص منتشر شد و سندی که قابل استناد باشد منتشر نشده. در مسئله لو رفتن عملیات چند سناریو مطرح میشود : نهضت آزادی باعث لو رفتن عملیات شد ، اواکس های امریکایی عملیات را لو دادند، عملیات از رده بکلی سری خارج شد ، نفوذی های سازمان مجاهدین خلق باعث لو رفت عملیات شدند. هنوز مشخص نیست که اگر عملیات لو رفته است، علت و عامل آن چیست؟
نه پاسخی روشن وجود دارد و نه فرماندهان تا به امروز تحلیل جامعی ارائه دادهاند و نه در مورد عملیات کربلای 4 یک تحقیق مستقل و مستدل و مستند انجام شده است.
پ.ن : گاها صحبت و تحقیق در مورد شکست های ایران در جنگ به شکل زیر سوال بردن تقدس جنگ و شهدا تفسیر میشود!
اگرچه هنوز حداقل جواب خون 175 شهید غواص داده نشده است!
@warhistory1
L.t