رمضان نشان از قامت رعنا

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

رحمت بی بدیل ماه خدا

انس بن مالک می گوید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بر پله اول منبر بالا رفت و فرمود: «آمین» پس بر پله دوم منبر با لا رفت و فرمود «آمین» (2) سپس بر پله سوم منبر بالا رفت و فرمود: «آمین» آنگاه بالای منبر نشست. اصحاب گفتند: ای رسول خدا! برای چه آمین گفتی؟ فرمود: هنگام صعود بر منبر جبرئیل نزد من آمد و در زمانی که در پله اول بودن گفت: به خاک مالیده باد بینی انسانی که نام ترا بشنود و لی بر تو صلوات نفرستند. پس من گفتمی آمین. زمانی که در پله دوم بودم گفت: به خاک مالیده باد بینی انسانی که پدر و مادر خود را درک کند ولی اهل بهشت نشود، پس من گفتم: آمین. و زمانی که در پله سوم بودم گفت: به خاک مالیده باد بینی انسانی که ماه رمضان را درک کند ولی کاری نکند که مشمول رحمت واسعه الهی شود، پس من گفتم: آمین. (1)
افضل الاعمال و یاد مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
همه می دانیم که پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله علیه و آله و سلم در آخرین جمعه ماه شعبان خطبه ای مفصل درباره آداب و اعمال روزه داران در ماه رمضان ایراد کرد.
وقتی رسول الله الاعظم صلی الله علیه و آله و سلم ضمن خطبه شعبانیه فضائل ماه مبارک رمضان را توضیح می داد، امیرالمومنین علی علیه السلام سؤال کرد:
«با فضیلت ترین اعمال در این ماه چیست؟» فرمود: «یا ابالحسن! با فضیلت ترین اعمال در این ماه رمضان، پرهیز از محرمات الهی
________________________________________
1- عن عبدالله ابن مسلمه بن وردان قال: سمعت انس بن مالک یقول: ارتقی رسول الله( درجه ققال: آمین. ثم ارتقی الثانیه. فقال: آمین، ثم ارتقی الثالثه فقال: آمین، ثم استوی فجلس، فقال اصحابه علی ما امنّت؟ فقال: اتانی جبرئیل فقال: رغم انف امری ذکرت عنده فلم یُصلّ علیک فقلت: آمین، فقال: رغم انف امری ادرک ابویه فلم یدخل الجنه، فقلت: آمین فقال: رغم انف امری ادرک رمضان فلم یغفرله. ففلت: آمین. بحار الانوار، ج96، ص347.
ص:21
است». (1)
محرمات الهی همان چیزهائی است که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و اجداد طاهرینش به ما آموخته اند.
در زیارت جامعه کبیره می خوانیم:
بموالاتکم علّمنا الله معالم دیننا. (2)
به واسطه ولایت شما اهل بیت، خدای متعال «معالم دین» را به ما تعلیم داد.
ما وظیفه داریم «محرمات از آن معالم» را ترک کنیم و در دعای ندبه همین وظیفه را معین کرده اند:
... و اَعنّا علی اجتناب معصیته؛ (3)
خدایا! ما را بر پرهیز کردن از معصیت مهدی علیه السلام کمک کن.
در حدیث نبوی نیز آمده است:
افضل اعمال اُمتی انتظار فرج الله عزوجل؛ (4)
هر زمان، بهترین عمل امت من، انتظار فرج و ظهور مهدی عزیز است. در حدیث حضرت سجاد علیه السلام آمده است:
المنتظرون لظهوره افضل اهل کل زمان؛ (5)
________________________________________
1- بحار الانوار، ج96، ص356 و 358.
2- مفاتیح الجنان، زیارت جامعه کبیره.
3- مفاتیح الجنان، دعای ندبه.
4- بحار الانوار، ج52، ص 122.
5- بحار الانوار، ج52، ص 122.
ص:22
منتظران ظهورش بهترین و با فضیلت ترین افراد هر زمان هستند. در نتیجه بهترین مصداق انتظار آن است که با ترک گناه و محرمات الهی خود و جامعه را برای آمدن حضرتش آماده کنیم.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

اذان و یاد مهدی علیه السلام

اذان، همان «اعلام» است؛ اعلام دخول وقت و اقامه نماز. هر کس می تواند این اذان را بگوید، در هر زمان و مکان و ماذنه ای بلند یا کوتاه. تا مؤمنان برای اقامه نماز اجتماع کنند.
یک اذان هم داریم که از آسمان به گوش خلایق می رسد که توسط فرشته ای مقرب در روز ظهور اعلام می شود:
یا معشر الخلایق! هذا مهدی آل محمد؛ با یعوه تَهتدوا ولا تُخالفوا امره فتُضلّوا؛ (1)
ای گروه انسان ها! این، مهدی آل محمد است. با او پیمان ببندید تا هدایت شوید. مبادا از دستورات او سرپیچی کنید که گمراه خواهید شد.
وقت عبادت بزرگ رسید. وقت ظهورِِِِ روحِِ عبادت رسید، وقت اقامه عدل و نجات مستضعفان رسید، وقت زانو زدن در محضر مهدی عزیز، یوسف زهرا علیها السلام رسید.
اینک وقت ملاقات طرفینی شد. که:
متی ترانا و نریک وقد نشرت لواءالنصر تری اترانا نحّف بک
________________________________________
1- بحار الانوار، ج53،ص8.
ص:23
و انت تأمّ الملاء.
آقا جان! چه زمانی که تو ما را و ما شما را ببینیم در حالی که پرچم پیروزی را در عالم برافراشته ای و ما هم چون پروانه به دور شمع وجودت حلقه بزنیم و تو امت بی پناه را امامت کنی؟ (1)
آری، آن روز تعبیرها تغییر می کند. به جای «اَینَ» می گوییم «هذا».
وصالت کی شود ما را میسّر؟
که تا گردد دل و دیده منور
خوش آن روزی که برخیزد ز کعبه
طنین نغمه الله اکبر (2)
اقامه و یاد مهدی علیه السلام
در اقامه هر نماز می گوییم:
قد قامت الصلوه؛
همانا نماز بر پا شد.
در باره نماز روایتی واردشده است که امیر المومنین علیه السلام فرمود: اَنَا صلوهُ المومنین (3)؛ من نماز مومنین هستم. و موید این معناست آن چه در تفسیر آیه شریفه «و استعینوا بالصبر و الصلوه (4)» فرموده اند که مراد از صبر رسول خدا و از صلوه امیر المومنین
________________________________________
1- مفاتیح الجنان، ص537، دعای ندبه.
2- گردی از رهگذر دوست، ص393.
3- پرواز در ملکوت، ج1، ص 24.
4- بقره، 45.
ص:24
صلواتُ الله علیهما می باشد. (1) و محدث قمی در کتاب گران سنگ سفینه البحار از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که فرمود: منظور از قد قامت الصلوه قیام قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشد. (2) اگر کلمه صلوه را مشتق از وصل بدانیم، پس ائمه معصومین علیهم السلام کسانی هستند که در مقام قرب و صال حضرت حق به جایی رسیده اند که برای احدی از مخلوقین امکان وصول به آن مقام نیست.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

نماز و یاد مهدی علیه السلام

هرگاه نماز می خوانیم، می توانیم از نمازی که حضرت مهدی می خواند یاد کنیم که در زیارت آل یس به هر فراز نمازش چنین سلام می دهیم:
السلام علیک حین تصلّی و تقنُت؛
سلام بر تو زمانی که در نماز و قنوتی!
السلام علیک حین ترکع و تسجد؛
سلام بر تو زمانی که در رکوع و سجده ای!
السلام علیک حین تُهَلّل و تکبّر؛
سلام بر تو زمانی که لا اله الا الله و الله اکبر می گویی!
________________________________________
1- تفسیر المیزان، ج1، ص284.
2- سفینه البحار، ج1، ص17، ماده اذن. متن روایت: عن خطّ الشهید عن ابی الولید عن الصادق( فی قوله: «قد قامت الصلوه» انّما یعنی به قیام القائم.
ص:25
السلام علیک حین تحمدُ و تَستَغفر؛ (1)
سلام بر تو زمانی که به حمد و استغفار مشغولی!

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

راه غلبه بر شیطان و یاد مهدی علیه السلام

در خطبه شعبانیه که در فضایل ماه مبارک رمضان بیان شده آمده است:
والشیاطین مغلولَه ٌٌ (2)... و شیطان ها در بندند.
یاد آور می شویم راه های غلبه بر شیطان، زیاد است؛ از جمله:
1. گفتن بسم الله در آغاز هر کار؛
2. گفتن ان شاء الله موقع تصمیم کاری؛
3. گفتن استغفرالله بعد از هر لغزشی؛
4. گفتن سلام موقع ملاقات با دیگران؛
5. وضو داشتن؛
6. فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام . برای غلبه بر شیطان.
7. علاوه بر راه های ذکر شده
یکی از بهترین وسایل شکست شیطان، نماز خواندن است که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در روایتی فرمود:
ما ارغم انف الشیطان افضل من الصلوه فصلّها و ارغِم اَنفَ
________________________________________
1- مفاتیح الجنان، ص523، زیارت آل یس.
2- بحار الانوار، ج 96، ص 358.
ص:26
الشیطان؛ (1)
هیچ چیز مثل نماز، بینی شیطان را به خاک نمی مالد؛ پس نماز بگزار و بینی شیطان را به خاک بمال.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

صف نماز جماعت و یاد مهدی علیه السلام

از آن جا که ظاهر و باطن، لازم و ملزوم یکدیگرند، برون انسان، درون او را و درون او برون او را می سازد و نظم ظاهری در نظم باطنی مؤثر است.
اجتماع پیکرها، اجتماع قلوب را پدید می آورد. اسلام به شرکت در اجتماع و نماز جماعت و جمعه تأکید می کند. در این راستا تاکید دارد حتی از جهت ظاهری، در صف های فشرده مرتب و منظم قرار گیرید که شیاطین نتوانند رخنه کنند و ابهت مسلمین از جهت وحدت و نظم ظاهری، همچون سربازان در صفوف منظم، رعبی در دل دشمنان اسلام ایجاد کند.
فیض کاشانی در کتاب منهاج النجات روایتی را نقل می کند که هیچ قدمی نزد خدا محبوب تر از قدمی که برداشته شود تا صف نماز به هم متصل گردد نیست. (2)
و در حدیث دیگر فرمود:
________________________________________
1- وسایل الشیعه، ج4، ص 236.
2- منهاج النجات (ترجمه)، ص94.
ص:27
در نماز جماعت صف ها را هماهنگ و منظم کنید تا دل هایتان هماهنگ شود، به یکدیگر شانه به شانه متصل گردید تا با هم مهربان باشید. (1)
لذا هر گاه صف های نماز جماعت را منظم می کنیم، یادآور صف های منظم و پولادین لشکر حضرت مهدی علیه السلام باشیم که خدای متعال در قرآن از آن صف ها مداحی کرده است؛ آن جا که در سوره صف می فرماید:
«إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذِینَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِهِ صَفّاً کَأَنَّهُم بُنیَانٌ مَّرْصُوصٌ»؛ (2)
همانا خداوند کسانی را که در راهش در صف های منظم همچون بنیان های محکم مبارزه می کنند، دوست می دارد.
چه خوب است همانطور که خلل و فرجه های صف نماز جماعت را پر می کنیم، بکوشیم خلل ها و کاستی هایی که در صفوف مسلمین در سطح جهان است، اصلاح کنیم تا زمینه ظهور حضرتش آماده و آماده تر شود و قابلیت مجاهده در رکاب حضرتش در مقابل دشمنانش را پیدا کنیم. در زیارت نامه آن حضرت آمده است:
... فابعثنی عند خروجه ظاهراً من حفرتی مؤتزراً کَفَنی حتی اُجاهد بین یدیه فی الصّف الذی اَثنیتَ علی اهله فی کتابک فقلت: کانهم بنیانٌ مرصوصٌ؛ (3)
________________________________________
1- .«استَُوا تستَوُا قلوبکم و تماسوا تراحموا» کنزل العمال، ح575.
2- سوره صف: 4.
3- مفاتیح الجنان، ص528، زیارت نامه امام مهدی( در سرداب مقدس سامرا.
ص:28
... خدایا! مرا در روزی که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ظهور می کند، از قبرم در حالی که کفن پوشم خارج کن، تا این که در رکاب و مقابل روی مبارک آن حضرت جهاد کنم؛ در صفی که در کتابت از اهل آن تجلیل نمودی و فرمودی: «گویی صف آنان، مثل بنیانی محکم و استوار است».

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

دعای قنوت و یاد مهدی علیه السلام

در قنوت نماز که یکی از مستحبات موکد است، خواندن هر دعایی کافی است؛ خواه دعای قرآنی یا غیر آن؛ ولی چه خوب است که دعای قنوتمان، درباره حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و ظهور موفور السرور آن حضرت باشد؛ چرا که حضرات معصومین علیهم السلام در قنوت نماز و غیر آن، در فراق آن گل سرسبد آفرینش ناله ها سردادند و به خدا شکوه ها کرده اند که بعضی از آن ها را بر می شماریم:
1. در روایت آمده است که امیر المومنین علیه السلام در قنوت نماز خود می خواند:
اللهم انا نشکو الیک فقد نبینا و غیبه امامنا ففرج ذلک اللهم بعدل تظهره و امام حق نعرفه.
خدایا! ما به تو شکایت می کنیم از رحلت و از دست دادن پیامبران و غیبت رهبرمان... خدایا! گشایشی فراهم کن با عدالتی که ظاهرسازی و پیشوای حقی که می شناسیم.
2. امام باقر علیه السلام به زراره فرمود:
روز جمعه پیش از آن که برای خود دعا کنی، در قنوت نمازت [برای ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ] دعا کن و این گونه بخوان:
اللهم انا نشکو الیک فقد نبینا و غیبه ولیناصلواتک علیه و آله و شده الزمان علینا و وقوع الفتن بناوتظاهر الاعداء،
ص:29
و کثره عدونا و قلّه عددنا فَافْرُج ذلک یا رب عنا بفتح منک تعجّله و نصر منک تعزه و امام عدل تظهره اله الحق آمین.
خدایا! ما به تو شکایت می کنیم از فقدان پیامبرمان و از غیبت ولی امرمان. از سختگیری روزگار، از وقوع فتنه ها، از همدستی دشمنان، از فزونی دشمنان و کمی یاران.
پروردگارا! گشایشی فراهم ساز، همراه با یک پیروزی نزدیک، نصرت شکوهمند و پیشوای عادلی که برای ما ظاهر فرمایی.ای خدای حق! مستجاب فرما. (1)
3. امام صادق علیه السلام به شیعیان امر کرده است که در قنوت نماز بعد از کلمات فرج (2) همان دعای قنوت امیرالمؤمنین علیه السلام را بخوانند. (3)
4. امام رضا علیه السلام به شیعیان دستور می دهد در قنوت نماز ظهر روز جمعه دعایی را در همین رابطه بخوانند. (4)
5. امام جواد علیه السلام برای تعجیل در امر فرج دعا کرده و می گوید:
... فاصبحوا ظاهرین و الی الحق داعین، و للامام المنتظر القائم بالقسط تابعین....
آن ها پیروز شده، به سوی حق فرا می خوانند و از امام منتظری که قائم به قسط است، پیروی می کنند.
________________________________________
1- شیخ طوسی، مصباح المتهجد، موسسه فقه الشیعه، بیروت، 1411ه، چاپ اول.
2- کلمات فرج همان است که اولش آمده است: لااله الاالله الحلیم الکریم... که دستور است به محتضر تلقین کنند.شیخ عباس قمی، 9، مفاتیح الجنان، ص 424.
3- دعای قنوت امیرالمؤمنین همان اللهم انا نشکو الیک فقد نبینا...
4- کتاب الذکری، شهید اول صاحب لمعه، ص184.
ص:30
6. امامین همامین عسکریین علیهما السلام نیز در قنوت نماز برای امر فرج دعا می کردند. (1)

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

نقل شده است آیت الله بهاء الدینی رحمه الله در اواخر عمر خود، در قنوت نماز، دعای اللهم کن لولیک... را می خواندند. علت از او سؤال شد، فرمود: «حضرت پیغام دادند، در قنوت به من دعا کنید». یکی از علمای ایران می گوید: برای زیارت امیر المومنین علیه السلام به نجف اشرف شرفیاب شدم در نماز آیه الله خویی رحمه الله شرکت کردم ایشان دعای اللهم کن لولیک الحجه بن الحسن را در قنوت خواندند. بعدا ضمن تشکر از ایشان گفتم: خواندن این دعا در قنوت نماز توسط حضرت عالی درس بزرگی به دیگران است. ایشان فرمودند:... حدود پنجاه سال است که این دعا را در نماز هایم می خوانم و با آن انس دارم. (2)
اگر خواهی به ما احسان کنی بهر ظهور خود
به درگاه خدا دست دعا بردار، مهدی جان
غم هجران ز دوش جان ما بردار مهدی جان
عنایت کن قدم بر چشم ما بگذار مهدی جان (3)
***
تو فرمودی برای من دعا کن
ظهورم را تقاضا از خدا کن
روا گر حاجت ما را نکردی
خدایا حاجت او را روا کن (4)
________________________________________
1- مهج الدعوات، ص 95.
2- مسجد مقدس جمکران، تجلی گاه صاحب الزمان، ص292،
3- گردی از رهگذر دوست، ص187.
4- گردی از رهگذر دوست، ص424.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

سجده شکر و یاد مهدی علیه السلام

یکی از آداب مهم و مؤکد بعد از نماز، سجده شکر است.
محدّث قمی می گوید:
دعاهای این سجده بسیار است و آسان ترین آن ها این چند امر است: اول به سند معتبر از حضرت امام رضا علیه السلام منقول است که اگر خواهی، صد مرتبه «شکراً شکراً» بگو و اگر خواهی، صد مرتبه «عفواً عفواً».... (1)
و در جریان سجده شکر باید بدانیم که این عمل، از دیدگاه مبارک حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف خیلی مهم است.
در توقیعی که به افتخار محمد بن عبدالله حمیری از ناحیه مقدسه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف درباره «سجده شکر» صادر شده آمده است:
سؤال: آیا جایز است پس از نماز واجب، سجده شکر نمود یا نه؟ اگر جایز است، سجده شکر نماز مغرب، بعد از نماز واجب انجام گیرد یا پس از نافله های مغرب؟
جواب: سجده شکر از لازم ترین مستحبات است و کسی که آن را بدعت خوانده، خود قصد ایجاد بدعت در دین را داشته است.
اما خبری که درباره سجده شکر روایت شده و در آن اختلاف است، که پس از نماز مغرب است یا پس از چهار رکعت نافله آن؛ بدان که فضیلت دعا و تسبیح پس از فرایض در مقایسه با دعا و تسبیح بعد از نوافل، مشابه فضیلت خود فرائض بر نوافل و سجده دعا
________________________________________
1- مفاتیح الجنان، ص100، حاشیه کتاب.
ص:32
و تسبیح می باشد؛ پس بهتر است بعد از فریضه و نماز واجب باشد. البته پس از نوافل هم جایز و صحیح است. (1) از آن جا که انجام سجده شکر بعد از نماز مورد سفارش حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشد حتی آن را در توقیع مبارک از لازم ترین مستحبات شمرده اند هنگام رفتن به سجده شکر به یاد حضرت باشیم نه آن که در خود سجده؛ زیرا در سجده باید به یاد خدا باشیم، لذا می گوئیم: شکراً لله.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

افطار و یاد مهدی علیه السلام

هنگام افطار دستور داریم دعا بخوانیم و بگوییم:
اللهم لک صُمنا و علی رزقک افطَرنا فتقبّل منّا انک انت السّمیع العلیم.
ای خدا! برای تو روزه گرفتیم و با روزی تو افطار کردیم؛ از ما بپذیر، همانا تو شنوا و توانایی.
[با آداب و شرایطی که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و اجداد طاهرینش علیهم السلام برای ما معین کرده اند] و افطار می کنیم با رزق و روزی تو [که به وساطت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به ما رساندی چون آن حضرت واسطه فیض و ولی نعمت ماست]؛ پس، از ما قبول کن [که مُهر و قبولی روزه و سایر عبادات همان ولایت بی چون و چرایی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و اجداد طاهرینش علیهم السلام می باشد].
پس بر هر روزه دار است که رضایت ولی نعمت خود حضرت حجت ابن الحسن العسکری علیه السلام را جلب کند، تا نشان قبولی به اعمالش
________________________________________
1- احتجاج، ج2، ص576.

ص:32
و تسبیح می باشد؛ پس بهتر است بعد از فریضه و نماز واجب باشد. البته پس از نوافل هم جایز و صحیح است. (1) از آن جا که انجام سجده شکر بعد از نماز مورد سفارش حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشد حتی آن را در توقیع مبارک از لازم ترین مستحبات شمرده اند هنگام رفتن به سجده شکر به یاد حضرت باشیم نه آن که در خود سجده؛ زیرا در سجده باید به یاد خدا باشیم، لذا می گوئیم: شکراً لله.

[فاطمی*خادمه یوسف زهرا(س)*]

افطار و یاد مهدی علیه السلام



اشاره

هنگام افطار دستور داریم دعا بخوانیم و بگوییم:

اللهم لک صُمنا و علی رزقک افطَرنا فتقبّل منّا انک انت السّمیع العلیم.

ای خدا! برای تو روزه گرفتیم و با روزی تو افطار کردیم؛ از ما بپذیر، همانا تو شنوا و توانایی.

[با آداب و شرایطی که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و اجداد طاهرینش علیهم السلام برای ما معین کرده اند] و افطار می کنیم با رزق و روزی تو [که به وساطت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به ما رساندی چون آن حضرت واسطه فیض و ولی نعمت ماست]؛ پس، از ما قبول کن [که مُهر و قبولی روزه و سایر عبادات همان ولایت بی چون و چرایی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و اجداد طاهرینش علیهم السلام می باشد].

پس بر هر روزه دار است که رضایت ولی نعمت خود حضرت حجت ابن الحسن العسکری علیه السلام را جلب کند، تا نشان قبولی به اعمالش

---

1- احتجاج، ج2، ص576.

ص:33

بخورد.

کاش در این رمضان لایق دیدار شوم

سحری با نظر لطف تو بیدار شوم

کاش منت بگذاری به سرم مهدی جان

تا که همسفره تو لحظه افطار شوم

درروایت آمده:

للصائم فرحتان. فرحهٌ عند افطاره و فرحهٌ عند لقاء ربه؛ (1)

برای روزه دار دو خوشحالی است یکی موقع افطار و دیگری موقع ملاقات پروردگار.

1. موقع افطار که پس از تحمل تشنگی و گرسنگی، جسمش متنعم می شود و به آب و غذای ظاهری و با انجام وظیفه همراه ولایت روحش شاد می شود؛ چون جلب رضایت خدا و امام زمانش حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را می نماید.