ارتباط دنيا و آخرت

[كيان]

« ارتباط دنيا و آخرت »

پس از آنكه دانستيم كه زندگى انسان منحصر به همين زندگى زودگذر دنيا نيست و بار ديگر در عالم آخرت ، زنده مى شود

و براى هميشه در آن عالم ، زنده خواهد ماند.

و نيز دانستيم كه زندگى آخرت ، زندگى حقيقى و عينى است به گونه اى كه زندگى دنيا در برابر آن ، شايسته نام زندگى نيست

نه اين كه معناى زندگى آخرت ، نام نيك و بد يا امرى پندارى و اعتبارى باشد.

اكنون به تبيين رابطه بين زندگى دنيا و زندگى آخرت و تعيين نوع ارتباط بين آنها مى پردازيم

تا با استفاده از دلايل عقلى و بيانات قرآنى، چگونگى ارتباط بين دنيا و آخرت ، روشن گردد.

الف ) دنيا مزرعه آخرت است

نخستين مطلبى كه در اينجا بياد مورد تاكيد قرار گيرد اين است كه سعادت و شقاوت آخرت ، تابع رفتارهاى انسان در دنياست و چنان نيست كه

براى به دست آوردن نعمتهاى اخروى بتوان در همان عالم ، تلاش كرد و كسانى كه داراى نيروى بدنى يا فكرى بيشترى باشند بتوانند از نعمتهاى

ببيشترى بهره مند شوند و يا كسانى بتواننند با حيله و نيرنگ ، از دستاوردهاى ديگران سو استفاده كنند چنان كه بعضى از نادانان چنين تصورى

داشته اند و عالم آخرت را كاملاً مستقل از دنيا مى پنداشته اند.


قرآن كريم از قول بعضى از كافران نقل مى فرمايد:

« و ما اظن الساعه قائمه ولئن رددت الى ربى لاجدان خيراً منها منقلبا. » (1)


( شخص دنيا طلب گفت: ) گمان نمى كنم كه رستاخير بپا شود و اگر ( بپا شد و ) به سوى پروردگارم بازگردانده شدم

نيك فرجامتر از نعمتهاى دنيا را در آنجا خواهم يافت.

و در جاى ديگر مى فرمايد:

« و ما اظن الساعه قائمه و لئن رجعت الى ربى ان لى عنده للحسنى . » (2)


« گمان نمى كنم كه رستاخيز بپا شود و اگر ( بپا شد و ) به سوى پروردگار باز گردانده شدم

نزد او بهترين (نعمتها) را خواهم داشت . »

چنين كسانى يا گمان مى كرده اند كه در عالم آخرت هم مى توانند با تلاش خودشان نعمتهاى فراوانى را بدست آوردندو يا گمان مى كرده اند

كه بهره مندى ايشان در دنيا نشانه لطف خاص الهى به آنان است پس در آخرت هم مشمول چنين الطافى خواهند بود!

به هر حال, اگر كسى به وجود عالم آخرت به عنوان عالمى كاملاً مستقل ازدنيا باور داشته باشد و اعمال نيك و بدى كه در اينجا انجام مى دهد

را موثر در نعمتهاى و عذابهاى آن عالم نداند ، به معادى كه يكى از اصول اعتقادى اديان آسمانى مى باشد ايمان نياورده است

زيرا قوام اين اصل به پاداش و كيفر اعمال دنيوى است و به همين جهت عالم دنيا بازار و تجارتخانه يا مزرعه آخرت ناميده شود كه در اين جا بايد

به تلاش و كشت و كار پرداخت و درآمد و محصول پايدارش را بايد در آنجا دريافت كرد. ( 3) و مقتضاى براهين معاد بيانات قرآنى نيز همين است

و نيازى به توضيح ندارد.





______________ فهرست آیات _______________
1ـ كهف 36/.
2ـ فصلت 5/.
3ـ بايد توجه داشت كه در قرآن كريم, از پاداش و كيفر دنيوى نيز ياد شده است ولى پاداش و كيفر كامل و پايدار, مخصوص آخرت است .
_________________

[كيان]

ب ) نعمتهاى دنيا موجب سعادت اخروى نمى شود

بعضى ديگر مى پنداشتند كه مال و فرزند و ساير وسايل عيش و نوش دنيا ، موجب راحتى و آسايش آخرت هم خواهد بود و شايد دفن كردن سيم و زر

و گوهرهاى گرانبها و حتى مواد غذائى همراه مردگان ، ناشى از چنين پندارى بوده است .

قرآن كريم ، تاكيد مى كند كه نه مال و فرزند به خودى خود ( و صرف نظر از رفتار مربوط به آنها ) موجب تقرب به خداى متعال مى شود . (4) و نه در جهان

آخرت سودى به كسى مى بخشد( 5) و اساساً اين گونه روابط و اسباب دنيوى گسسته مى شود( 6 ) و هر كسى داراييها و متعلقات خود را رها میكند( 7)

و تك و تنها به سوى خداى متعال، محشور مى گردد(8) و فقط روابط معنوى و الهى ،پايدار مى ماند و به همين جهت مؤمنانى كه با همسران و فرزندان

و بستگانشان پيوندهاى ايمانى دارند در بهشت با هم خواهند بود. (9)


حاصل آنكه:

رابطه بين دنيا و آخرت از قبيل رابطه بين پديده هاى دنيا با يكديگر نيست و چنان نيست كه هر كسى در دنيا نيرومندتر و زيباتر و شادتر و بهره مندتر باشد

در آخرت هم همانگونه محشور شود وگرنه مى بايست فرعونها و قارونها سعادت اخروى بيتشرى داشته باشند. بلكه چه بسا كسانى كه در دنيا ناتوان

و رنجور و تهيدست باشند ولى در اثر انجام وظايف الهى ، سالم و زيبا و نيرومند ، محشور و از نعمتهاى ابدى برخوردار گردند.


بعضى از ناآگاهان چنين پنداشته اند كه مفاد آيه شريفه : « و من كان فى هذه اعمى فهو فى الاخره اعمى و اضل سبيلاً » (10)

اين است كه سلامت و بهره منديهاى دنيا ، رابطه مستقيم با سلامت و بهره منديهاى آخرت دارد ، غافل از آنكه :

منظور از « كورى » در اين آيه ، كورى ظاهرى نيست بلكه مقصود ، « كوردلى » است چنان كه در آيه ديگر مى فرمايد:

« فانما لا تعمى الابصار ولكن تعمى القلوب التى فى الصدور. » (11)

« همان چشمها نابينا نمى شود بلكه دلهايى كه در سينه هاست نابينا مى شود. »

ــ و درجاى ديگر مى فرمايد:

« و من اعرض عن ذكرى فان له معيشه ضنكا . و نحشره يوم القيامه اعمى. قال لم حشرتنى اعمى و قد كنت بصيراً.
قال كذلك اتتك آيات ربك فنسيتها و كذلك اليوم تنسى. » (12)

« و كسى كه از ياد من ( يا كتاب من ) اعراض كرد زندگى سختى خواهد داشت و روز قيامت ، او را كور محشور خواهيم كرد.

گويد: چرا مرا كور محشور كردى در صورتى كه قبلاً بينا بودم؟ (خداى متعال) گويد: هم چنان كه آيات ما به تو رسيد

و آنها را به فراموشى سپردى امروز فراموش مى شوى! »

پس علت كورى آن جهان ، فراموش كردن آيات الهى در اين جهان است نه كورى ظاهرى.

پس رابطه دنيا و آخرت ، غير از نوع رابطه اى است كه بين اسباب و مسببات دنيوى ، وجود دارد.

___________________فهرست آیات_____________________

4ـ سبا 37/.
5ـ شعرا 88/, لقامن 33/, آل عمران 10/,116, مجادله 17/.
6ـ بقره 166/, موئمنون 101/.
7ـ انعام 94/.
8ـ مريم 80/ و 95.
9ـ رعد 23/, غافر 8/, طور 21/.
10ـ اسرا 72/, (كسى كه در دنيا كور باشد در آخرت هم كور و گمراه تر خواهد بود).
11ـ حج 46/.
12ـ طه 124/ـ126.

[كيان]

ج ) نعمتهاى دنيا موجب شقاوت اخروى هم نمى شود

از سوى ديگر ، بعضى پنداشته اند كه ميان نعمتهاى آخرت ، رابطه معكوس ، برقرار است و كسانى به سعادت اخروى مى رسند كه از نعمتهاى دنيا ،

بهره اى نبرده باشند. و بر عكس ، كسانى كه از نعمتهاى دنيوى ، برخوردار باشند از سعادت اخروى محروم خواهند بود. و به آيات و روايتى تمسك كرده اند

كه دلالت دارد بر اينكه دنيا پرستان ، بهره اى از آخرت ندارند. (13)

غافل از اينكه دنياطلبى ، مساوى با بهره مندى از نعمتهاى دنيا نيست

بلكه :

دنيا طلب ، كسى است كه لذتهاى دنيا را هدف فعاليتهاى خود قرار دهد و همه نيروهايش را صرف دستيابى به آن كند هر چند به خواسته هايش نرسد ؛

و آخرت طلب ، كسى است كه دل به لذتهاى دنيا نبندد و هدفش زندگى آخرت باشد هر چند از نعمتهاى دنيوى فراوانى برخوردار باشد مانند حضرت سليمان و

بسيارى از انبيا و اوليا خدا ( سلام الله عليهم اجمعين ) كه از نعمتهاى دنيوى زيادى بهره مند بوده اند و از آن براى رسيدن به سعادت اخروى و رضوان الهى ،

استفاده مى كرده اند.


پس ميان بهره مندى از نعمتهاى دنيوى و بهره مندى از نعمتهاى اخروى ، نه تناسب مستقيم ، وجود دارد و نه تناسب معكوس .

بلكه هم نعمتها و هم بلاهاى دنيا براساس تدبير حكيمانه الهى بين انسانها تقسيم شده ( 14) ، و همه آنها وسيله آزمايش ايشان است ( 15) ،

و بهره مندى يا محروميت از نعمتهاى دنيا خود به خود نشانه نزديكى يا دورى از رحمت الهى و سبب سعادت يا شقاوت اخروى نيست .(16)




________________ فهرست آیات ________________

13ـ بقره 200/, آل عمران 77/, اسرا 18/, شورى 20/, احقاف 20/.
14ـ زخرف 32/.
15ـ انفال 28/, تغابن 15/, اعراف 168/, كهف 7/, مائده 48/, انعام 165/, نعل 40/, آل عمران 186/.
16ـ آل عمران 179/, موئمنون 56/, فجر 15ـ16.

[كيان]

سايت منبع : مركز نشر اعتقادات