علی علیه السلام در اجرای عدالت، اصل را بر لیاقت و شایستگی می داند و هرگونه رابطه سالاری و خویشاوند مداری را مذمت می کند. بعبارت دیگر در توزیع پست های سیاسی و اعطای مقامها، به عدالت توزیع می کند و یکی از آفت های حکومت را این می داند که مسئولیت ها بر اساس صلاحیت ها و شایستگی تقسیم نشود بلکه بر اساس رفاقت بازی یا گروه گرایی باشد.
چرا که در اینصورت فساد دامن گیر حکومت و جامعه می گردد و بدبینی حاصل می گردد. در نامه حضرت علی علیه السلام به مالک اشتر آمده است:
ثم انظر فی امور عمالک فاستعملهم اختباراً، و لا تولهم محاباه و اثره، فانهما جماع من شعب الجور و الخیانه .
و توخ منهم اهل التجربه و الحیاء من اهل البیوتات الصالحه، و القدم فی الاسلام المتقدمه، فانهم اکرم اخلاقاً، واصح اعراضا، و اقل فی المطامع اشراقاً، و ابلغ فی عواقب الامور نظراً.
ثم اسبغ علیهم الارزاق، فان ذلک قوه لهم علی استصلاح انفسهم، وغنی لهم عن تناول ما تحت ایدیهم، و حجه علیهم ان خالفوا امرک او ثلموا امانتک.
ثم تفقد اعمالهم، و ابعث العیون من اهل الصدق و الوفاء علیهم، فان تعاهدک فی السر لامورهم حدوه لهم علی استعمال الامانه، و الرفق بالرعیه . (148)
سپس در امور کارمندانت بیندیش، و پس از آزمایش به کارشان بگمار، و با میل شخصی، و بدون مشورت با دیگران آنان را به کارهای مختلف وادار نکن، زیرا نوعی ستمگری و خیانت است.
کارگزاران دولتی را از میان مردمی باتجربه و باحیا، از خاندانهای پاکیزه و با تقوی، که در مسلمانی سابقه درخشانی دارند انتخاب کن، زیرا اخلاق آنان گرامی تر، و آبرویشان محفوظتر، و طمع ورزیشان کمتر، و آینده نگری آنان بیشتر است.
سپس روزی فراوان بر آنان ارزانی دار، که با گرفتن حقوق کافی در اصلاح خود بیشتر می کوشند و با بی نیازی، دست به اموال بیت المال نمی زنند، و اتمام حجتی است بر آنان اگر فرمانت را نپذیرند یا در امانت تو خیانت کنند.
سپس رفتار کارگزاران را بررسی کن، و جاسوسانی راستگو، و وفاپیشه بر آنان بگمار، که مراقبت و بازرسی پنهانی تو از کار آنان، سبب امانت داری، و مهربانی با رعیت خواهد بود.
نقل قول
