صفحه 56 از 56 نخستنخست ... 6465253545556
نمایش نتایج: از شماره 551 تا 554 , از مجموع 554

موضوع: خط مشهای سیاسی نهج البلاغه

  1. Top | #551

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    148) و لقد کتبنا فی الزّبور انّ الارض یرثها عبادی الصالحون انبیاء (21)، آیه 105. آیات بسیاری این مضمون را بیان می کند؛ از جمله، اعراف (7)، آیه 128؛ حجر (15)، آیه 23؛ مؤمنون (23)، آیه 10؛ قصص (28)، آیه 50 و 58.
    149) در جایی پیامبر اکرم (ص) خیانت می دانند قبول مسؤولیتی را از سوی کسی که بداند شایسته تر از وجود دارد (کنز العمال، ج 6، ص 25). و در جای دیگر، خطاب به اباذر می فرمایند: من برای تو هر آن چیزی را می خواهم که برای خودم می خواهم (که نشان از محبت ایشان به اباذر دارد) (ولی) تو را ضعیف می بینم. (لذا) هرگز امارت و رهبری دو نفر را هم نپذیر و هرگز سرپرستی مال یک یتیم را هم بر عهده مگیر. (بحار الانوار، ج 22، ص 406) و امام رضا 7 برای امام، علایمی مانند اعلم، احکم، اتقی، احلم، اشجع اسخی و اعبد را بیان می فرمایند (معانی الاخیار، ص 102).
    150) نهج البلاغه، نامه 53.
    151) با توجه به آزمایشی که از آنان به عمل می آوری و شناختی که پیدا می کنی، آنان را به کارگیر.
    152) در انتخاب کارگزاران هرگز به فراست و خوش بینی و خوش گمانی خود تکیه مکن؛ زیرا مردمان، راه جلب نظر و خوش بینی زمامداران را با ظاهر سازی و تظاهر به خوش خدمتی، خوب می دانند.
    153) باید برای هر نوعی از کارهایت یک رئیس انتخاب کنی.
    154) باید به خوبی بدانی هر عیبی که در کارگزاران و منشیان تو یافت شود، در حالی که تو از آن بی خبر هستی، شخصاً مسؤول آن خواهی بود.
    155) برگرفته از: محمد قوچانی، فرمان حکومتی پیرامون مدیریت، ص 80 - 90. ایشان فرازهای نامه 53 را در بحث مدیریت، این گونه دسته بندی کرده است.
    156) انتخاب از افراد با تجربه باشد.
    157) انتخاب از افراد باحیا باشد.
    158) انتخاب از خانواده های پاک و شایسته باشد.
    159) انتخاب از خانواده های باسابقه در اسلام باشد.
    160) بر کسانی اعتماد کن که در میان مردم، خوش سابقه باشند.
    161) و در امانتداری معروف تر باشند.
    162) نهج البلاغه، خ 16.
    163) همان، نامه 42. حضرت در این نامه توضیح می فرماید که: به سوی ما حرکت کن بی آن که مورد سوء ظن و ملامت باشی یا متهم و گنهکار و در ادامه اعلام می دارد که تو از کسانی هستی که می خواهم در جهاد با دشمن، برای بر پاداری ستون های دین، از آنان استعانت بجویم.
    164) ر.ک: نهج البلاغه، نامه 53 (ثُمَّ تَفَقَّدْ أَعمالَهُمْ، وَابْعَثِ العُیونَ من أهلِ الصِّدقِ و الوفاءِ عَلَیْهم).
    165) قرقیسا شهری در منطقه بین النهرین، در انتهای نهر خابور فرات، سر راه بازرگانی عراق و شام است.
    166) نهج البلاغه، نامه 61، (خطاب به کمیل بن زیاد نخعی که فرماندار هیت، یکی از شهرهای مرزی بین عراق و شام، در کنار رود فرات بوده است).
    167) نهج البلاغه، نامه 42.
    168) همان، نامه 34. (حضرت می فرماید: به من خبر داده اند که از فرستادن مالک اشتر به سوی محل فرماندای ات ناراحت شده ای. این کار به دلیل کند شدن و سهل انگاری ات ی انتظار کوشش بیش تر از تو انجام ندادم، اگر تو را از فرمانداری مصر عزل کردم، فرماندار جایی قرار دادم که اداره آن جا بر تو آسان تر، و حکومت تو در آن سامان خوش تر است).
    169) برگرفته از: محمد تقی رهبر، سیاست و مدیریت از دیدگاه امام (ع)، ص 50.
    170) و مانُرسلُ المرسلین الّا مبشرین و منذرین (کهف (18)، 56؛ انعام (6)، آیه 48).
    171) قل لایستوی الخبیث و الطیب و لو اعجبک کثرة الخبیث فاتقوا اللَّه (مائده (5)، آیه 100).
    172) افمن کان مؤمناً کمن کان فاسقاً لایستوون (سجده (32)، آیه 18) ؛ ام نجعل الذین آمنوا و عملوا الصالحات کالمفسدین فی الارض ام نجعل المتّقین کالفجّار (ص (38)، آیه 28).
    173) لاتستوی الحسنة و لا السیّئة (فصّلت (41)، آیه 34).
    174) لایستوی اصحاب النّار و اصحاب الجنّة (حشر (59)،آیه 20).
    175) نهج البلاغه، نامه 53.
    176) همان، نامه 53.
    177) برای اطلاع از کم و کیف این اصل ر.ک: علی قائمی، نقش مادر در تربیت، ص 3 و 162.
    178) نهج البلاغه، خ 177.
    179) نهج البلاغه، خ 117.
    180) نهج البلاغه، خ 207.
    181) همان، خ 34.
    182) همان، نامه 45.
    183) برگرفته از: محمد تقی جعفری، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 9، ص 25.
    184) این مطلب در آیات بسیاری مورد تاکید قرار گرفته است؛ از جمله، آیه 44 سوره بقره که می فرماید: اتأمرون الناس بالبرّ و تنسون انفسکم و انتم تتلون الکتاب افلا تعقلون. و آیه 2 و 3 سوره صف که می فرماید:یا ایها الذین آمنوا لم تقولون ما لا تفعلون کبر مقتاً عند اللَّه ان تقولوا ما لا تفعلون.
    185) این مفهوم، همان کلام امام صادق (ع) است که فرمود: کونوا دُعاةَ الناسِ بأعمالِکم، و لاتکونوا دعاةٌ بأَلْسنَتِکم (الحیاة، ج 1، ص 516).
    186) نهج البلاغه، خ 73.
    187) نهج البلاغه، خ 175.
    188) برای استفاده بیش تر، ر.ک: نامه 24 حضرت (ع) که به بعضی از کارگزاران مالیاتی نوشتند؛ خطبه 37 حضرت (ع) درباره تطابق گفتار و عمل خود و یک سان بودن خلوت و جلوت خود؛ خطبه 184 معروف به خطبه همّام یا خطبه متقین، که حضرت (ع)علامات متقین را برمی شمرد؛ نامه 53 که خطاب به مالک اشتر است و توصیه می فرماید که این اصول را در گزینش هم کاران و مدیران، به دقت به کار بگیر.
    189) لیَکُنْ أبْعُد رعیتک منک و أشْنؤهُم عندک أطلبَهُم لمعایبِ الناسِ.
    190) نهج البلاغه، نامه 53. (برای اطلاع بیشتر، ر.ک: نامه 67 که حضرت (ع) خطاب به فثم بن عباس، والی مکه می نویسد و یکی از راه های وصلو خوش بینی را رسیدگی خالصانه و خوب به مردم، از جمله در سفر حج می شمارد: به پاداشتن حج، تذکر به ایام اللَّه، گفت و گو با دانشمندان، اطلاع رسانی بدون واسطه به مردم، بدون محافظه در بین مردم رفتن، محروم نکردن نیازمندان از دیدار خود، اندیشه و دقت کردن در مصرف اموال عمومی و سفارش به رفع نیازهای حجاج).
    191) ولا یکن لک إلی النّاس سفیرٌ إلاّ لسانُک و لا حاجبٌ إلاّ وجْهَک و لا تَحْجُبنَّ ذا حاجةٍ عن لقائک بها.
    192) نهج البلاغه، نامه 58 (در این نامه، از ابتدای جنگ و چگونگی برخورد با قاسطین تا انتهای جنگ، به صورت خلاصه بیان شده است).
    193) ر.ک: نهج البلاغه نامه 69.
    194) در این فراز، برخی از اقشار جامعه را نظامیان، نویسندگان عمومی و خصوصی، قضات دادگستری، کارگزاران عدل و نظم اجتماعی، جزیه دهندگان، پرداخت کنندگان مالیات، تجار و بازرگانان، صاحبان صنعت و پیشه وران و نیازمندان و مستمندان، معرفی کرده است و به خوبی دیده می شود که تأمین رفاه و آسایش غیر مسلمانان، که متعهد به پرداخت جزیه هستند، نیز در دستور کار والیان قرار گرفته است.
    195) نهج البلاغه، نامه 53.
    196) همان، نامه 53.
    197) واشعر قبلک الرحمة للرعیّة و المحبّة لهم و اللّطف بهم.
    198) فإنّهم صنفان: إمّا أخ لک فی الدّین أو نظیر لک فی الخلق. (نهج البلاغه، نامه 53).
    199) تواتر وقتی است که یک لفظ یا یک معنا به طرق مختلف و به اسناد مختلف از منابع اسلامی به ما برسد. (برای اطلاع بیش تر ر.ک: نامه 67 و 76).
    200) علاء بن زیاد (به نقل از: محمد دشتی، ترجمه نهج البلاغه، ص 431).
    201) نهج البلاغه، خ 200.
    202) نهج البلاغه، خ 200.
    203) برای اطلاع بیشتر ر.ک: نامه 45 که در آن، حضرت (ع) عثمان بن حنیف انصاری، فرماندار بصره را که دعوت مهمانی سرمایه داری از مردم بصره را پذیرفته بود، مورد عتاب قرار می دهد تا جایی که می فرماید: آیا به همین رضایت دهم که مرا امیرالمؤمنین خوانند و در تلخی های روزگار با مردم شریک نباشم؟ و در سختی های زندگی الگوی آنان نگردم؟.
    204) نهج البلاغه، نامه 45.
    205) برای اطلاع بیشتر، ر.ک: نهج البلاغه، نامه 53 (فرازی که با أنصف اللَّه و أنصف الناس... شروع می شود).
    206) نهج البلاغه، نامه 53. برای اطلاع بیشتر ر.ک: خطبه 44که در آن، حضرت (ع) درباره مصقلة، که اسیران جنگ را خرید و آزاد کرد و چون در تعهد خود ناتوان ماند، گریخت، می فرماید: اگر نمی گریخت در حد توان و میسور با او برخورد می کردم که اشاره به گذشت و مدارا در مقابل خاطیان است. نیز ر.ک: نامه 52 که در آن، حضرت (ع) در تبیین اوقات نمازهای پنج گانه به ائمه جماعات توصیه می فرماید: مدارا با اضعف مأمومین در نماز جماعت، از ملزومات است).
    207) نهج البلاغه، خ 5.
    208) نهج البلاغه، خ 26. (پس از وفات پیامبر (ص) و بی وفایی یاران) به اطراف خود نگاه کرده، یاوری جز اهل بیت خود ندیدم، که اگر مرا یاری کنند، کشته خواهند شد، پس به مرگ آنان رضایت ندادم. چشم پر از خار و خاشاک ناچار فروبستم و با گلویی که استخوان شکسته در آن گیر کرده بود، جام تلخ حوادث را نوشیدم و خشم خود را فرو خوردم و بر نوشیدن جام تلخ تر از گیاه حنظل شکیبایی کردم.
    209) نهج البلاغه، خ 60.
    210) نهج البلاغه، خ 91.
    211) برای اطلاع بیش تر ر.ک: نهج البلاغه، خ 92 که در آن، حضرت (ع) هول ناک ترین فتنه های تاریخ را فتنه امویان بیان می کند. و خ 167 که در آن، حضرت (ع) اعلام می دارد که زمانه را خوب می شناسد و اگر اقدامی نمی شود، به علت شرایط خاص است.
    212) نهج البلاغه، خ 68 (برای اطلاع بیش تر، ر.ک: خ 34 و 71).
    213) همان، خ 96.
    214) برای اطلاع بیش تر، ر.ک: خ 115، 118، 131 و 199.
    215) نهج البلاغه، خ 164.
    216) همان، نامه 28.
    217) نهج البلاغه، نامه 53.
    218) شهید اول، الروضة البهیّة فی شرح اللمعة الدمشّقیة، ج 2، ص 230.
    219) نهج البلاغه، نامه 67.
    220) نهج البلاغه، نامه 18.
    221) این مضمون کلام رسول خدا (ص) است که بارها فرمودند: ألا کُلُّکم راعٍ و کُلُّکم مَسؤُولٌ عن رَعِیَّته (صحیح مسلم، ج 3، ص 1459).
    222) نهج البلاغه، نامه 38.
    223) حضرت (ع) در نامه 34 به محمد بن ابی بکر می نویسد: به من خبر رسیده که از فرستادن مالک اشتر به فرمانداری ات نارحت شده ای و در ادامه، فلسفه کار خود را، که رعایت همین اصل است، بیان می فرماید. خطبه 192 نیز اشاره به همین مهم می کند.
    224) و لیُبَدِّلنَّهم من بعد خوفهم امناً» (نور (24)، آیه 24).
    225) ابن جوزی، تذکرة الخواص، ص 120 (به نقل از :ه محمد دشتی، ترجمه نهج البلاغه، ص 247).
    226) نهج البلاغه، نامه 53.
    227) همان، خ 40.
    228) برای اطلاع بیش تر، به تفاسیر قاعده لا ضرر که مالکیت را تحدید می کند، مراجعه شد. (کلینی، کافی، ج 5، ص 294، باب المعیشة، ح 8. در این باب، قضیه سمرة بن جندب که فلسفه این قاعده است نیز قابل توجه می باشد).
    229) نهج البلاغه، خ 34.
    230) برای اطلاع بیش تر، ر.ک: محمد تقی جعفری، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 9، ص 35 - 37. (گفتنی است که در نامه های 31، 53، 59 و 70 و حکمت 73،حضرت درباره چگونگی این آموزش و پرورش، مطالبی را ایراد فرموده است).
    231) نهج البلاغه، خ 159.
    232) نهج البلاغه، خ 68، 94، 106، 195 و 198.
    233) همان، خ 131.
    234) نهج البلاغه، نامه 25.
    235) همان، خ 223.
    236) نامه 3 خطاب به شریح بن الحارث، قاضی ای که خانه ای به هشتاد دینار خریده بود و حضرت وی را احضار کرده و توبیخ نمود و نامه 21 خطاب به زیادبن ابیه، جانشین فرماندار بصره (ابن عباس) است.
    237) این نامه، خطاب به اشعت بن قیس، فرماندار آذربایجان است.
    238) این دو نامه، خطاب به مأموران جمع آوری مالیات ها است.
    239) این نامه، خطاب به مالک اشتر نخعی، فرماندار مصر است.
    240) نهج البلاغه، خ 131.
    امضاء


  2. آیه های انتظار

    آیه های انتظار


    لیست موضوعات تصادفی این انجمن

     

  3. Top | #552

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    241) همان، خ 104.
    242) برگرفته از: محمد حسین مشایخ فریدنی، نظرات سیاسی در نهج البلاغه، ص 35 - 38.
    243) نهج البلاغه، نامه 53.
    244) نهج البلاغه، نامه 53.
    245) متقی هندی، کنترل العمال، ج 6، ص 47، (روایت نبوی (ع)).
    246) شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، ج 19، ص 131، (روایت از امام صادق(ع) .
    247) مائده (5)، آیه 48؛ بقره (2)، آیه 148 و مستدرک الوسائل، ج 3، ص 219 (روایت از امام علی (ع) است. البته حضرت (ع) در جای دیگر اشاره دارد که اگر مدعی یا متهم، مهلت ارائه ادله و شهود خواست، باید به او داده شود) (وسائل الشیعه، ج 18، ص 155).
    248) نهج البلاغه، نامه 53.
    249) ر.ک: نهج البلاغه، خ 43، 55، 127 و 174 و نامه 10، 12 و 77.
    250) ر.ک: نهج البلاغه، نامه 53.
    251) ر.ک:نهج البلاغه، خطبه 117 و نامه ه ای 14 و 29.
    252) ر.ک: نهج البلاغه، خ 33 و 27 و نامه 12.
    253) ر.ک: نهج البلاغه، نامه 12 و 14 و ح 233.
    254) ر.ک: نهج البلاغه، خ 197 و 209. در خطبه های 60 و 40 نیز نوع برخورد با دشمن تبیین شده است.
    255) ر.ک: نهج البلاغه، خ 127.
    256) ر.ک: نهج البلاغه، نامه 23 و 29. (ضمناً خطبه 238 نیز درباره حقوق گمراهان و منحرفان است).
    257) نهج البلاغه، خ 15.
    258) نهج البلاغه، خ 16.
    259) همان، خ 37.
    260) همان، خ 126.
    261) حسان بن ثابت اولین شاعری بود که در غدیر خم حضور داشت و پس از اعلام و دستور بیعت از سوی رسول خدا (ص) با امام (ع) بیعت کرد و اشعار بسیار جالبی سرود که پیامبر (ع) از او تشکر کرد و هشدار داد: مادام که با اهل بیت من باشی، فرشتگان تو را امداد خواهند کرد؛ اما پس از 25 سال انزوای سیاسی امام ع) که همه مردم با او بیعت مجدد کردن، او مخالفت ورزید.
    262) همان، خ 136.
    263) نهج البلاغه، خ 196 (برای اطلاع بیشتر، ر.ک:نهج البلاغه، نامه 41، 45، 70،71 و خ 215 و 221 و ح 107.
    264) همان، خ 1،2،93،97،120،144.
    265) همان، نامه 6.
    266) همان، نامه 18.
    267) عمر بن ابی سلمه ارجعی.
    268) نهج البلاغه، نامه 19.
    269) همان، نامه 29 (پس از هجوم عمرو عاص به مصر و کشته شدن محمد بن ابی بکر، مخالفان امام (ع) در بصره نیز به فکر شورش افتادند. صحّار بن عباس عبدی نامه ای به معاویه نوشت و از او خواست مردی را به بصره بفرستد تا مخالفان را سازماندهی کند و معاویه ابن حضرمی را فرستاد. لذا حضرت (ع) پس از اطلاع، این نامه را فرستاده و سرانجام، طرفداران امام (ع) این حضرمی را شکست داده و او را کشتند) (الغارات، ج 2، ص 373 - 412).
    270) احتمال داده شد که مراد، مالک اشتر بوده است.
    271) نهج البلاغه، نامه 45.
    272) جمعه (62)، آیه 2.
    273) حدید (57)، آیه 25.
    274) قُتِلَ فی مِحرابه لِشِدَّة عَدْلِه.
    275) برای اطلاع بیشتر ر.ک: نهج البلاغه، خ 3، 37، 87، 209.
    276) نهج البلاغه، خ 126.
    277) محمد باقر محمودی، نهج السعاده فی مستدرک نهج البلاغه، ج 5، ص 359.
    278) برگرفته از: محمد تقی جعفری، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 23، ص 27 - 28.
    279) نهج البلاغه، خ 136.
    280) همان، نامه 47.
    281) همان، خ 18.
    282) نهج البلاغه، نامه 53.
    283) نهج البلاغه، نامه 53.
    284) نهج البلاغه، خ 37.
    285) همان، خ 215.
    286) خاری سه شعبه که خوراک شتران و سخت گزنده است.
    287) برای اطلاع بیش تر، ر.ک: نامه 41، 46، 53 و 59.
    288) نور (24)، آیه 55.
    289) بقره (2)، آیه 193.
    290) نحل (16)، آیه 112.
    291) نهج البلاغه، خ 131.
    292) همان، نامه 53.
    293) همان، نامه 53.
    294) فتح (48)، آیه 29.
    295) نهج البلاغه، خ 173.
    296) نهج البلاغه، خ 172.
    297) همان، خ 173 (در ترجمه نهج البلاغه، اثر محمد دشتی به نقل از تاریخ طبری آمده است که طلحه تا سه روز نگذاشت جنازه عثمان را دفن کنند، افرادی را مأمور کرد تا با سنگ باران کردن خانواده عثمان، مانع دفن او شوند، که سرانجام با دخالت امام (ع) او را دفن کردند. وی در کشتن او از همه مهاجمان، حریص تر بود. همه این حقیقت را می دانستند که مروان بن حکم در جنگ جمل، او را با تیر هدف قرار داد و کشت و بارها می گفت: من انتقام عثمان را گرفتم).
    298) همان، نامه 17.
    299) ضبع، کفتار است که در اغفال شدن، ضربُ المثل است.
    300) نهج البلاغه، خ 6.
    301) نهج البلاغه، خ 6.
    302) نهج البلاغه، نامه 53 (فالجنود باذن اللَّه حصون الرّعیه...).
    303) برگرفته از: محمد تقی جعفری، حکمت اصول سیاسی اسلام، ص 437 - 449.
    304) همان.
    305) ر.ک: نهج البلاغه، نامه 31.
    306) ر.ک: نهج البلاغه، نامه 31.
    307) نهج البلاغه، خ 199.
    308) همان، خ 3.
    309) ر.ک: همان، نامه 54 (خطاب به طلحه و زبیر، که از این نامه، عدم اکراه و تمایل داوطلبانه کاملاً مشهود است)؛ خ 196 (و اللَّهِ ما کانت لی فی الخلافةِ رَغْبَةٌ، و لا فی الوِلایة إِرْبَةٌ، و لکنّکم دَعَوْتُمُونی إلیها و حَمَلتُمونی علیها)؛ نامه 1 (و بایَعَنی الناسُ غیرَ مستکرَهین، و لا مجبرَین بل طائعین مخبرین).
    310) درباره شورا و مشورت، ر.ک: آل عمران (3)، آیه 159؛ شوری (42)، آیه 38، غرر الحکم و درر الکلم، ج 3، ص 169، 236، 428؛ درباره امر به معروف و نهی از منکر: آل عمران (3)، آیه 104؛ نهج البلاغه، نامه 31 و 47 و خ 367؛ درباره نصیحت: نهج البلاغه، نامه 41، 34 و 73.
    311) نهج البلاغه، نامه 57.
    312) ر.ک: همان، خ 207.
    313) ر.ک: همان، نامه 53.
    314) ر.ک: حسین نوری، خوارج از دیدگاه نهج البلاغه.
    315) نهج البلاغه، نامه 29.
    316) نهج البلاغه، نامه 29.
    317) همان، خ 2.
    318) نقل شده که زبیر یازده خانه در بصره، یک خانه در کوفه و یک خانه در مصر داشت. وی دارای چهار همسر بوده که سهم هر یک از زنان او پس از کسر ثلث آن ها، یک میلیون و دویست هزار دینار بوده است (بخاری، صحیح، کتاب جهاد، باب برکة الغازی فی ماله، ج 5، ص 21). سعید بن مسیّب می گوید: وقتی که زید بن ثابت مُرد، طلا و نقره هایی را که از او مانده بود، با تبر می شکستند، به اضافه نقدینه ها و اراضی که صد هزار دینار ارزش داشت و نقل شده که عبدالرحمن بن عوف زهری خانه ای وسی داشت و صد اسب و هزار شتر و ده هزار گوسفند داشت و نقدینگی او پس از مرگش دو میلیون و ششصد و هشتاد و هشت هزار دینار یا درهم بود. هم چنین نقل شده که طلحة بن عبید اللَّه تیمی، خانه ای در کناسه کوفه ساخت و گندمی که برای او از عراق می آمد، هر روز به مبلغ هزار دینار بود. (مسعودی، مروج الذهب، 2، ص 341 - 343).
    319) نهج البلاغه، نامه 4.
    320) نهج البلاغه، نامه 60 (قبلاً به این نامه اشاره شد).
    321) احزاب (33)، آیه 58؛ بحارالانوار، ج 67، ص 72 و ج 75، ص 247؛نهج البلاغه، نامه 47.
    322) نهج البلاغه، خ 166.
    323) نهج البلاغه، ح 16.
    324) همان، ح 16.
    325) در صلوات ماه شعبان که از حضرت امام سجّاد (ع) نقل شده است، آمده: اللّهم صَلِّ علی محمّد و آل محمد الفُلک الجاریةِ فی الْحُجِ الغامِرةِ یَأمَنُ مَنْ رَکِبَها و یَغرِقُ من تَرَکها، المُتَقَدِّمُ لهم مارِقٌ و المُتَاْخِرّ عنهم زاهِق، و اللاّزمُ لهم لاحِقٌ (شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ص 156).
    326) نهج البلاغه، نامه 53 (برای اطلاع بیشتر، ر.ک: حکمت اصول سیاسی اسلام، ص 115 و 116؛ مرتضی مطهری، قیام و انقلاب مهدی عج، ص 33 و 34).
    327) نهج البلاغه، نامه 53.
    328) نهج البلاغه، نامه 53.
    329) الامامة نظاماً للامَة ح 244؛ و انما انا قطب الرّحی تدور علیّ و انا بمکانی (همانا من محور آسیا [ی جامعه ] هستم که امور کشور پیرامون من [امام ] به گردش در می آید) (نهج البلاغه، خ 118).
    امضاء

  4. Top | #553

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    330) همان، خ 34.
    331) همان، خ 172.
    332) نهج البلاغه، نامه 7.
    333) در فصل مشروعیت و طریق ایجاد آن در نهج البلاغه به تفصیل، درباره نمودهای وفاداری به بیعت، بحث خواهیم کرد.
    334) نهج البلاغه، نامه 53.
    335) در فصل توزیع قدرت در نهج البلاغه به تفصیل در این باره بحث خواهیم کرد.
    336) حضرت امیر (ع) به هنگام دریافت حکم مأموریت خود از پیامبر اکرم (ص) برای اعزام به یمن، از رسول خدا سؤال نمی کند که پس نماز مردم چه می شود؟ بلکه می پرسد: من بر مردم چگونه امامت کنم؟ (نهج البلاغه، نامه 53). (یعنی اصل این که نماز جمعه از شؤون حاکم و با نماینده او است، مفروش است) و یا این که اولین نماز جمعه در اسلام، به امامت نماینده رسول خدا (ص)، ابو امامه اسعد بن زراره و اولین نماز جمعه پیامبر (ص) در آستانه تشکیل حکومت در مدینه و در مسجد قبال و اولین، نماز جمعه عراق، در زمان خلافت عمر به امامت سعد بن ابی وقاص، نماینده خلیفه اقامه شده است (سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص 131؛ سیره ابن هشام، ج 1، ص 435.
    337) مجلسی، بحار الانوار، ج 77، ص 390.
    338) نهج البلاغه، نامه 53.
    339) این بحث با آن چه در بحث آزادی تحت عنوان عدم اجبار مردم برای حضور در جنگ مطرح شد، منافاتی ندارد؛ چون یکی از وظایف حکومت، حفظ نظام از آفات داخلی وخارجی است ولازمه این حفظ، حق بسیج مردم وبه تبع آن اطاعت مردم است. در دفاع، اکثریت مردم تمایل به شرکت دارند؛ چون حفظ کیان فردی واجتماعی خود را در این دفاع می بینند وشاید اقلیتی تمایل نداشته باشند، که حکومت در حالت ایده آل، ایشان را اجبار نخواهد کرد.
    340) نهج البلاغه، نامه 53.
    341) نهج البلاغه، خ 27.
    342) جمله دعائی، که گاه برای نکوهش وکنایه زدن به کار می رود (در فارسی گفته می شود: خدا پدرشان را بیامرزد).
    343) نهج البلاغه، خ 34.
    344) یا ایها النّبی قل لمن فی ایدکم من الاسری) (انفال (8)، آیه 70).
    345) نهج البلاغه، خ 73.
    346) نهج البلاغه، خ 207.
    347) نهج البلاغه، نامه 53.
    348) برگرفته از: مسعود چلبی، جامعه شناسی نظم، ص 54.
    349) دورژه، موریس، جامعه شناسی سیاسی، ترجمه دکتر ابوالفضل قاضی، ص 160.
    350) محمد تقی جعفری، فرهنگ پیرو وفرهنگ پیشرو، ص 22.
    351) رضا ثفی، مفاهیم فرهنگ در ادبیات فارسی، مجله فرهنگ وزندگی، ش 1، سال 1348، ص 25.
    352) 5-Milton Singer "culture internasional Encyclopedia of social sciences vol,3,6991, p725.
    353) علی باقر نصر آبادی، مبانی جامعه شناسی، جزوه درس دانشگاه آزاد کاشان، ص 22-25.
    354) لذا گفته می شود: النّاس علی دین ملوکهم.
    355) عبدالرحمن عالم، بنیادهای علم سیاست، ص 13.
    356) همان، ص 115.
    357) همان، ص 115 (به نقل از: آلموند وپاول، چارچوبی نظری برای سیاست های تطبیقی.
    358) برگرفته از: کوئن بروس، مبانی جامعه شناسی، ترجمه غلام عباس توسلی؛ پارلمر مونتنی، نگرشی جدید به علم سیاست، ترجمه شجاعی.
    359) نهج البلاغه، خ 234.
    360) نهج البلاغه، خ 190 (برای اطلاع بیش تر، ر. ک: خ 85 و108).
    361) نهج البلاغه، خ 130.
    362) همان، نامه 27. در نامه 53 نیز حضرت علیه السّلام مشابه این سفارش را به مالک اشتر نخعی دارد.
    363) نهج البلاغه، خ 131.
    364) و4- همان، خ 84 (معروف به خطبه همام یا اوصاف متقین).
    365)
    366) همان، خ 216 (آیه ذکر شده، مربوط به سوره تحریم، آیه 8 است).
    367) نهج البلاغه، خ 197.
    368) سفارش به تقوا از اهم سفارش های حضرت علیه السّلام به دوستان، یاران، فرمانداران وفرزندان است که در مواضع بسیاری از نهج البلاغه آمده است؛ از جمله، خطبه های 113، 141 و 194 ونامه های 26 و 53 وحکمت 814.
    369) نهج البلاغه، خ 73.
    370) برای اطلاع بیش تر درباره زهد امام علیه السّلام ر. ک: خ 159، نامه 45 و 62 و ح 74، 99،100، 101 و 228.
    371) رعد (13آیه 28.
    372) طلاق (65)، آیه 3.
    373) نهج البلاغه، خ 130.
    374) همان.
    375) در خطبه 171 چنین آمده است: شخصی در روز شورا به من گفت: ای فرزند ابوطالب! به خلافت حریص می باشی. در پاسخ او گفتم: به خدا سوگند! شما با این که از پیامبر اسلام صلّی اللَّه علیه وآله دورترید، حریص ترید؛ اما من که شایسته تر ونزدیک تر به پیامبر اسلام هستم، تنها حق خود را مطالبه می کنم، در حالی که شما بین من وآن حائل شدید ودست ردّ بر سینه ام زدید.... بار خدایا! از قریش واز همه آنان که یاری شان کردند، به پیشگاه تو شکایت می کنم.
    (نقل شده که آن شخص، سعد بن ابی وقاص بود با این که حدیث منزلت (انت منّی بمنزلة هارون من موسی) را که اشاره به جانشینی حضرت علیه السّلام برای پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه وآله دارد، بارها نقل کرده بود. (محمد دشتی، ترجمه نهج البلاغه، ص 325).

    376) الفوز بالشهادة، (ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 2، ص 80).
    377) انّ فوق کلّ برّ برّ حتی یقتل الرجل فی سبیل اللَّه، (دعائم الاسلام، ج 1، ص 343).
    378) نهج البلاغه، خ 124.
    379) همان، نامه 23.
    380) آل عمران (3)، آیه 198.
    381) محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج 49، ص 232.
    382) برای اطلاع بیش تر درباره فرهنگ شهادت طلبی در نهج البلاغه، ر.ک: خ 55، 118، 122 و 155 ونامه 9، 35 و 53.
    383) جمله پایانی وصیت نامه امام حسین علیه السّلام است که در موسوعه کلمات امام حسین علیه السّلام آمده است.
    384) نهج البلاغه، نامه 53.
    385) ان اکرمکم عنداللَّه اتقاکم). (حجرات (49)، آیه 13).
    386) فضل اللَّه المجاهدین علی القاعدین اجرا عظیماً). (نساء (4)، آیه 95).
    387) هل یستوی الذین یعلمون والذین لا یعلمون). (زمر (39)، آیه 9).
    388) نهج البلاغه، نامه 53.
    389) نهج البلاغه، نامه 19.
    390) همان، خ 27.
    391) اگر دقت شود، امام با این کلام کوتاه، قصد بیان این نکته را داشت که همه ارزش ها در دو فصل مهم قابل جمع است: تقوای الهی ونیکوکاری.
    392) نهج البلاغه، خ 184 (بعضی در تنظیم صفات به گونه ای شمارش کرده اند که عدد 110 را نشان می دهد).
    393) نهج البلاغه، خ 36.
    394) همان، خ 323.
    395) نهج البلاغه، خ 3.
    396) نهج البلاغه، خ 181.
    397) همان، خ 234.
    398) در جریان جنگ صفین، حضرت علیه السّلام سخنرانی می فرمود ودر اثنای آن، مردی از اصحاب به ثناگویی حضرت علیه السّلام پرداخت وحضرت علیه السّلام در ادامه صحبت، تملق پذیری را از پست ترین حالت های زمامداران برشمرد وخود را از این حالت، مبرا دانست (نهج البلاغه، خ 207).
    399) و3- ثم لیکن آثرهم عندک أقولهم بمرّ الحقّ لک... نهج البلاغه، نامه 53.
    400)
    401) نهج البلاغه، خ 80.
    امضاء

  5. Top | #554

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    September 2009
    شماره عضویت
    11032
    نوشته
    15,873
    صلوات
    500
    دلنوشته
    1
    تقدیم به روح پاک شهیدان
    تشکر
    1,237
    مورد تشکر
    1,766 در 1,063
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    402) فلا تکلّمونی بما تکلّم به الجبابرة ولا تتحفّظوا منّی بما یتحفّظ به عند البادرة... (نهج البلاغه، خ 207).
    403) نهج البلاغه، نامه 53.
    404) حضرت موسی علیه السّلام بعد از آشنایی با حضرت خضر علیه السّلام از او می خواهد که شاگردی اش کند واز علم لدنی او بهره ای در جهت رشد خود کسب کند ویا به پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه وآله امر می شود که همواره از خداوند این ارزش را بخواهد: (وقل ربّ زدنی علماً)، (طه (20)، آیه 114).
    405) در احادیث اسلامی، هیچ محدودیتی از لحاظ زمانی، جنسی، مکانی ومعلم، برای علم آموزی وجود ندارد وتنها مرز قائل شده در منابع اسلامی، مرز بین علم نافع وعلم غیر نافع است.
    406) کلّا انّ الانسان لیطغی ان رآه استغنی)، (علق (96)، آیه 7)، ودر حدیثی آمده است که من استوی یوماه فهو مغبون (مجلسی، بحار الانوار، ج 1، ص 177).
    407) نهج البلاغه، نامه 53.
    408) محمد تقی جعفری، حکمت اصول سیاسی اسلام، ص 208.
    409) از آن شخص مروان است که رسول خدا صلّی اللَّه علیه وآله او را تبعید کرد؛ اما عثمان او را به مدینه آورد وداماد او شد ودر انحراف وکشته شدن او نقش داشت.
    410) نهج البلاغه، خ 30.
    411) نهج البلاغه، خ 118.
    412) برگرفته از: عبدالحمید زهادت، تعلیم وتربیت در نهج البلاغه، ص 135 - 238.
    413) وانّما قلب الحدث کالارض الخالیة....
    414) من الوالد الفان المقرّ المدبر العمر المستسلم للدّهر الذامّ الدّنیا الساکن مساکن الموتی والظّاعن عنها، الی الموعود المؤمّل....
    415) فانّی أوصیک بتقوی اللَّه أی بنیّ ولزوم أمره....
    416) فاستخلصت لک من کل أمر نخیلة و....
    417) وأعرض علیه أخبار الماضین و....
    418) واعلم یا بنی انّ أحداً لم ینبی عن اللَّه سبحانه....
    419) واذکر بذکر الموت وقدّره بالفناء...
    420) فانّی أوصیک بتوقی اللَّه یا بنی، ولزوم أمره وعمارة قلبک بذکره....
    421) نهج البلاغه، خ 42 و 194، نامه 31 و 53 و خ 243.
    422) همان، خ 38 و 234 (قاصعه).
    423) همان، نامه 53.
    424) همان، نامه 31 و53.
    425) همان، خ 159، نامه 32 و خ 128، 360 و431.
    426) همان، نامه 39 و70.
    427) همان، نامه 53 و خ 426.
    428) همان، نامه 41، 43 و71.
    429) همان، نامه 50 و خ 128، 360 و 372.
    430) همان، خ 3، 33 و 105 ونامه 78.
    431) همان، خ 15 و 168.
    432) همان، خ 32، 131 و 144.
    433) همان، خ 3 و 181 ونامه 3.
    434) همان، خ 34، 39 و 199 ونامه 62.
    435) همان، خ 21 و 166.
    436) همان، خ 16، 142، 181 و 200، نامه 27 و 31 و خ 270 و396.
    437) همان، خ 126.
    438) نهج البلاغه، خ 166.
    439) همان، نامه 19، 53، 65 و74.
    440) همان، خ 234.
    441) همان، خ 11 و خ 79 و 107.
    442) برخی گفته اند که آن شخص، ابوذر غفاری یا ابن مظعون بوده است.
    443) نهج البلاغه، خ 289.
    444) نهج البلاغه، خ 290.
    445) محمد دشتی، ترجمه نهج البلاغه، ص 131 (در این ترجمه، شماره خطبه، 83 است).
    446) همان، خ 82.
    447) نهج البلاغه، خ 96.
    448) نهج البلاغه، خ 152.
    449) همان، خ 175.
    450) همان، خ 229.
    451) و5- همان، خ 373.
    452)
    453) همان، خ 414 و 415.
    454) همان ،خ 348.
    455) همان، خ 126.
    456) همان، خ 17.
    457) همان، خ 51، 125 و 238.
    458) همان، خ 175.
    459) نهج البلاغه، نامه 53.
    460) جمعی از نویسندگان، فرهنگ علوم سیاسی، ص 233.
    461) برگرفته از: عبدالرحمن عالم، بنیادهای علم سیاست، ص 104.
    462) همان، ص 96.
    463) برگرفته از: حاتم قادری، تحول مبانی مشروعیت خلافت از آغاز تا فروپاشی عباسیان، ص 48.
    464) اطیعوا اللَّه واطیعوا الرسول واولی الامر منکم) (نساء (4)، آیه 59)؛ (ومن یطع الرسول فقد اطاع اللَّه) (نساء (4)، آیه 80).
    465) احزاب (33)، آیه 6.
    466) حمید عنایت، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه بهاء الدین خرمشاهی، ص 20.
    467) نهج البلاغه، خ 2.
    468) علیرضا شجاعی زند، اقتدار در اسلام، مجله حکومت اسلامی، ش 5، ص 207.
    469) نهج البلاغه، خ 3 (معروف به خطبه شقشقیه). در جای دیگر می فرماید: أنا أحقّ بهذا الامر منکم (ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 6، ص 11) ودر مقابل آنان که بیعت با اهل سقیفه را توجیه می کردند، فرمود: فواللَّه یا معشر المهاجرین، لنحن - أهل البیت - أحقّ بهذا الامر منکم، أمّا کان منّا القاری لکتاب اللَّه، الفقیه فی دین اللَّه، العالم بالسنّة، المضطلع بأمر الرّعیة! واللَّه انّه لفینا فلا تتّبعوا الهوی، فتزدادوا من الحقّ بعداً، (ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 6، ص 12) و در مقابل کسانی که با عثمان بیعت کردند، فرمود: لقد علمتم أنّی أحقّ الناس بها من غیری (نهج البلاغه، خ 73).
    470) برگرفته از: علی اکبر، اندیشه سیاسی معاصر، ص 136.
    471) در فصل بعد (توزیع قدرت در نهج البلاغه) در این باره به تفصیل بحث خواهد شد.
    472) نهج البلاغه، خ 207.
    473) برای اطلاع بیش تر، ر. ک: خ 43، 165 و 167 ونامه 1 و79. (در همه این موارد حضرت علیه السّلام نقش تعیین کننده مردم را در حرکت های سیاسی وانقلابی وبه تبع آن، در حکومت ها بیان می فرماید).
    474) نهج البلاغه، خ 3.
    475) همان، خ 220.
    476) ابن اثیر، الکامل فی التاریخ.
    477) نهج البلاغه، نامه 51.
    478) همان، نامه 53.
    479) همان، نامه 54.
    480) همان، نامه 53.
    481) نهج البلاغه، نامه 59.
    482) نامه 34 نهج البلاغه خطاب به محمد بن ابی بکر، برای تقویت روحیه پس از عزل ولایت مصر است.
    483) عبدالرحمن بن خلدون، مقدمه ابن خلدون، محمد پروین گنابادی، ص 62.
    484) حسن ارسنجانی، حاکمیت دولت ها، ص 322.
    485) برگرفته از: سید صادق حقیقت، مسؤولیت های فراملی دولت ها در سیاسی خارجی، ص 194.
    486) در عصر غیبت کبری، درباره چگونگی انتخاب ولیّ جامعه، اختلاف نظر است.
    487) نهج البلاغه، خ 104.
    488) نساء (4)، آیه 59. (ای کسانی که ولایت وحاکمیت خدا را با ایمان به او پذیرفته اید! اطاعت از خداوند ونمایندگان خداوند بر شما واجب است).
    489) نهج البلاغه، خ 104.
    490) شیخ عبداللَّه بحرانی، النصوص علی الائمة الاثنی عشر، العوالم.
    491) احزاب (33)، آیه 36.
    492) مرتضی مطهری، سیری در نهج البلاغه، ص 100.
    493) نهج البلاغه، خ 2.
    494) برای اطلاع بیش تر، درباره بیان شایستگی های اهل بیت علیهم السّلام واهلیت ایشان برای حق ولایت وحاکمیت، ر. ک: خ 172، 152، 181، 108، 144، 153 و239 و خ 139.
    495) برای اطلا بیش تر ر. ک: خ 3 و 6، 171 و 161، که در همه این موارد، وصیت ونص صریح پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه وآله مبنی بر حاکمیت الهی امام علی علیه السّلام مطرح است.
    496) ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 9، ص 306.
    497) نهج البلاغه، خ 3 و188.
    498) برای اطلاع بیش تر ر. ک: خ 65، خ 161؛ ابن ابی الحدید شرح نهج البلاغه، ج 5، ص 75.
    499) از جمله این نصوص، این روایت پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه وآله است که می فرماید: ما تریدون من علیّ؟ انّ علیّاً منّی وأنا منه، وهو ولیّ کلّ مومن من بعدی (ر.ک. متقی هندی، کنز العمال، ج 11، ص 599، ح 32883).
    500) خلیل بن احمد الفراهیدی، ترتیب کتاب العین، تصحیح اسعد الطیّب، کلمه بیع.
    501) ابن خلدون، پیشین، ج 1، ص 40.
    502) ر.ک: محمد تقی رهبر، درس هایی از نهج البلاغه.
    503) نهج البلاغه، خ 27.
    504) برگرفته از: محمد فاکر میبدی، بیعت ونقش آن در حکومت اسلامی، مجله حکومت اسلامی، سال دوش، ش سوم، پاییز 1376، ص 180.
    505) نهج البلاغه، خ 34.
    506) نهج البلاغه، نامه 6.
    507) همان، خ 8.
    508) نهج البلاغه، نامه 54.
    509) همان، خ 3.
    510) حضرت علیه السّلام آرزوی خود را برای شهادت، در موارد بسیاری بیان کرده است که در فصل خصلت های فرهنگی حکومت، گذشت.
    511) نهج البلاغه، خ 3.
    512) همان، خ 207.
    513) همان، خ 117.
    514) و2و3و4و5و6و7- نهج البلاغه، خ 207.
    515)
    516)
    517)
    518)
    519)
    520)
    521) و2- همان، نامه 53.
    522)
    523) برگرفته از: نهج البلاغه، نامه 50.
    524) برگرفته از همان، نامه 53.
    525) برگرفته از همان ،نامه 53
    526) اشاره به آیه (انّک لعلی خلق عظیم) که درباره پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه وآله نازل شد.
    527) ر. ک: نهج البلاغه، نامه 34.
    528) ر. ک: همان، نامه 53.
    529) ر. ک: همان، خ 131 ونامه 53.
    530) ر. ک: همان، نامه 51.
    531) ر.ک: همان، نامه 47 که وصیت نامه امام علیه السّلام است.
    532) نهج البلاغه، نامه 53.
    533) ر. ک: خ 234 (فالاحوال مضطربة، والایدی مختلفة، والکثرة متفّرقة فی بلاء ازل، وأطباق جهل... فانظروا الی مواقع نعم اللَّه علیهم حین بعث الهیم رسولاً...)
    534) نهج البلاغه، خ 150.
    535) ر. ک: همان، خ 22، 34، 171، 137، 13، 168، 208، 9 و192 ونامه 1، 22 و54.
    536) ر. ک: همان، خ 32 و 207 ونامه 53.
    537) نهج البلاغه، خ 115.
    538) همان، خ 27.
    539) ر. ک: همان، خ 37 و نامه 62.
    540) ریشه لاتینی این کلمه، potere به معنای قادر بودن است.
    541) سید جواد طباطبائی، درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران، ص 98؛ (در این کتاب از عبدالرحمن عالم نقل شده که به عقیده بسیاری از متفکران سیاسی، اقتدار، قدرت نهادی شده است.در چنین حالتی، قدرت وجود ندارد؛ اما حق آن نهاد، برای اعمال قدرت وجود دارد. قانون به اقتدار مربوط است، نه به قدرت. اقتدار، جلوه وسیمای قدرت در موقعیت های گروه سازمان یافته است. به دیگر سخن، اقتدار حق مشروع برای نفوذ گذاری یا هدایت رفتار دیگران است.
    542) ر. ک: عبدالرحمن عالم، بنیادهای علم سیاست، ص 89.
    543) عالم، بنیادهای علم وسیاست، ص 90.
    544) ابوالفضل قاضی، حقوق اساسی ونهادهای سیاسی، ج اول، ص 217.
    545) عالم، بنیادهای علم وسیاست، ص 92 (با تلخیص).
    546) عالم، بنیادهای علم وسیاست، ص 93.
    547) ر. ک: سید صادق حقیقت، توزیع قدرت در اندیشه سیاسی شیعه، پایان نامه مقطع دکترا، دانشگاه تهران، فصل سوم.
    548) ر. ک: همان.
    549) نظریه پردازان نخبگان، به چهار دسته تقسیم می شوند: موسکاو میخلز با رویکرد سازمانی، پارتو با رویکرد روان شناختی، برنهام با رویکرد اقتصادی ومیلز با رویکرد نهادی، این نظریه را دنبال می کنند.
    550) برگرفته از: محمد مهدی نادری قمی، قدرت در مدیریت اسلامی، ص 45 - 180.
    551) انعام (6)، آیه 57 ویوسف (12)، آیه 67 و40.
    552) بقره (2)، آیه 257.
    553) شوری (42)، آیه 9.
    554) نساء (4)، آیه 45.
    555) احزاب (33)، آیه 6.
    556) مائده (5)، آیه 55.
    557) نساء (4)، آیه 59.
    558) توبه (9)، آیه 71.
    559) انفال (8)، آیه 72.
    560) انفال (8)، آیه 73.
    561) اعراف (7)، آیه 30.
    562) اعراف (7)، آیه 27.
    563) عنکبوت (29)، آیه 41.
    564) آل عمران (3)، آیه 38.
    565) حجر (15)، آیه 42.
    566) نهج البلاغه، خ 215.
    567) خاری سه شعبه که خوراک شتران وسخت گزنده است.
    568) نهج البلاغه، خ 15.
    569) هذا ما أمر به عبداللَّه علیّ أمیرالمؤمنین...(نامه 53).
    570) لا تقوم مملکة الّا بتدبیر ولابد من امارة (نهج السعادة، ج 1، ص 515).
    571) اللّهمّ انّک تعلم أنّه لم یکن الذی کان منّا منافسة فی سلطان، ولا التماس شی ء من فضول الحطام (خ 131).
    572) نهج البلاغه، خ 15.
    573) در پاسخ ابن عباس که وصله کردن کفش حضرت علیه السّلام را مشاهده می کرد، فرمود: واللَّه لهی أحبّ من امرتکم الّا أن أقیم حقّاً أو أدفع باطلاً (خ 33).
    574) ما أخذ اللَّه علی العلماء ألّا یقارّوا علی کظّة ظالم، ولا سغب مظلوم... (خ 3).
    575) أیّها الناس انّ أحقّ الناس بهذا الامر أقواهم علیه، وأعلمهم بأمر اللَّه فیه (خ 172).
    576) فان اجتمعوا علی رجل وسموه اماماً کان ذلک للَّه رضی (نامه 6).
    577) انّ اللَّه فرض علی ائمّة العدل (الحقّ) أن یقدّروا أنفسهم بضعفة الناس کیلا یتبیّغ بالفقیر فقره (خ 200).
    578) ر. ک: خ 3، 30 و 162.
    579) و3- نهج البلاغه، نامه 53.
    580)
    581) محمد تقی جعفری، حکمت اصول سیاسی اسلام، ص 321.
    582) برگرفته از: مرتضی مطهری، سیری در نهج البلاغه، ص 78.
    583) نهج البلاغه، خ 429.
    584) آن جا که می فرماید: با من چنان که با جبّاران وستمکاران سخن می گویند، سخن مرانید وچنان که با مستبدان، محافظه کاری می کنند، از من کناره نجویید. (خ 207).
    585) در بحث نظم وامنیت در نهج البلاغه به تفصیل در این باره سخن خواهیم گفت.
    586) ولکم علینا العمل بکتاب اللَّه وسیرة رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه وآله والقیام بحقّه والنّعش لسنّته (خ 168).
    587) واحذروا ما نزل بالامم قبلکم من المثلات بسوء الافعال وذمیم الاعمال... فالزموا کلّ أمر لزمت العزّة به شأنهم... من الاجتناب للفرقة واللزّوم للالفة... (خ 234).
    588) بحار الانوار، ج 40، ص 327.
    589) انّه لیس علم الامام الّا ما حمّل من أمر ربّه:... واصدار السهمان علی أهلها (خ 104). فأمّا حقّکم علیّ... وتوفیر فیئکم علیکم (خ 34).
    590) درباره رعایت حقوق متقابل مردم وحکومت، به تفصیل سخن گفته شد.
    591) نهج البلاغه، خ 15.
    592) در این باره می توان به امارت مالک اشتر نخعی (والی مصر)، محمد بن ابی بکر (والی مصر)، شریح بن حارث (قاضی کوفه)، قثم بن عباس (والی مکه)، اشعث بن قیس (والی آذربایجان) اشاره کرد. (توضیح بیش تر در این باره، در بحث شایسته سالاری، در فصل دوم آمده است).
    593) ر. ک: بحث های عدالت وهدف وسیله را توجیه نمی کند.
    594) نهج البلاغه، نامه 53.
    595) و3- نهج البلاغه، نامه 53.
    596)
    597) همان
    598) نهج البلاغه، نامه 53.
    599) نهج البلاغه، خ 3.
    600) همان، خ 207.
    601) همان، نامه 54.
    602) همان، نامه 6. (البته این کلام امام علیه السّلام بنابر نظر بعضی مفسران، بنابر نظریه انتخاب در خلافت است، در حالی که نظر مشهور، نصب در امامت است نه انتخاب).
    603) نهج البلاغه، نامه 57.
    604) نهج البلاغه، خ 34.
    605) همان، خ 117.
    606) همان، نامه 53.
    607) محمد تقی جعفری، حکمت اصول سیاسی اسلام، ص 260.
    608) ر. ک: نهج البلاغه، نامه 53 و ح 369 (قدرت پاداش) وخ 172.
    609) دسته بندی برگرفته از: محمد مهدی نادری قمی، قدرت در مدیریت اسلامی، بخش دوم.
    610) ر. ک: یونس (10)، آیه 13 ورعد (13)، آیه 25 وانفال (8)، آیه 13 واعراف (7)، آیه 94 وهود (11)، آیه 84 وشعراء (26)، آیه 123.
    611) نهج البلاغه، خ 24.
    612) همان، خ 136.
    613) نهج البلاغه، نامه 41.
    614) همان، نامه 43.
    615) حضرت علیه السّلام هم با ناکثین وقاسطین ومارقین - که دشمنان هستند - با زبان تنبیه وزور سخن می گوید وهم با استانداران خود، وهم با مردم واصحاب معمولی. نهج البلاغه، نامه 41 و 43 و خ 39، 115، 116، 118، 120، 123، 131،165 و 179.
    616) نهج البلاغه، خ 167.
    617) ر. ک: همان، نامه 55، 48، 49 و خ 168.
    618) همان، خ 127.
    619) نهج البلاغه، نامه 53.
    620) برگرفته از: محد جواد ارسطا، قدرت سیاسی در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران (تحقیق).
    621) و4- نهج البلاغه، خ 216.
    622)
    623) همان، خ 3.
    624) نهج البلاغه، نامه 53.
    625) همان، نامه 45.
    626) همان، خ 50 و 216.
    627) نهج البلاغه، نامه 53.
    628) همان، نامه 67.
    629) همان، نامه 53.
    630) همان، نامه 50.
    631) همان، خ 216.
    632) برگرفته از: مسعود چلبی، جامعه شناسی نظم، ص 31 - 50.
    633) ماکس وبر نیز عوامل مکمل نظم مشروع را قراردادها وحقوق معرفی می کند. نظم مشروع هنگامی قرار دادی است که تخلف از آن با مخالفت جمعی روبه رو شود وهنگامی حقوقی است که تخلف از آن با تحمل اجبار جسمانی همراه گردد. (ریمون آرون، مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی، ترجمه باقر پرهام، ص 596).
    634) برگرفته از: موریس دورژه، جامعه شناسی سیاسی، ترجمه دکتر ابوالفضل قاضی، ص 358.
    635) برگرفته از: موریس دورژه، پیشین، ص 373 - 388.
    636) همان، ص 397 - 400.
    637) ر. ک: مسعود چلبی، پیشین، ص 85.
    638) برای اطلاع بیش تر: ر. ک: همان، ص 39 - 83.
    639) محمد تقی جعفری، پیشین، ص 47.
    640) ر.ک: انفال (8)، آیه 24 (یا ایها الذین آمنوا استجیبوا للَّه وللرّسول اذ ادعاکم لما یحییکم)؛ نحل (16)، آیه 97 (من عمل صالحاً من ذکذ او انثی فلنحییّنه حیوة طیّبه).
    641) أوصیکما وجمیع ولدی وأهلی، ومن بلغه کتابی تقوی اللَّه ونظم أمرکم (نامه 47).
    642) نهج البلاغه، خ 131.
    643) نهج البلاغه، خ 26.
    644) همن مطلب در خطبه 157 نیز آمده است (ر. ک: مسعود چلبی، پیشین، ص 107 - 221. در این کتاب، اختلال هنجاری را در پنج شکل قطبی شدن هنجاری، تضاد هنجاری، ناپایداری هنجاری، ضعف هنجاری وبی هنجاری معرفی می کند واختلال نمادی را ضعف در احساسات، پنداشت ها، رموز واصول مشترک می داند واختلال رابطه ای را در میزان وتنوع وچگونگی روابط اجتماعی بین کنش گران فردی وجمعی دانسته وسرانجام، اختلال توزیعی، نابرابری در سیستم توزیع قدرت، ثروت، امکانات مادی، موقعیت ها وفرصت ها است.
    645) نهج البلاغه، خ 131.
    646) همان، نامه 53.
    647) برای اطلاع بیش تر، ر. ک: خ 196 که در پاسخ به بهانه جویی طلحه وزبیر (که چرا حضرت با ما مشورت نمی کند) ایراد شده وحضرت علیه السّلام ملاک عمل خود را قوانین الهی وسنن نبوی صلّی اللَّه علیه وآله می داند.
    648) ر. ک: نهج البلاغه، خ 37 و 115 ونامه 41، 46، 53 و59.
    649) ر. ک: نهج البلاغه: خ 43، 55، 127، 174، 117، 33، 27، 197، 209، 60،238 و40و نامه 10، 12، 77، 53، 14، 51، 19.
    650) نهج البلاغه، نامه 53.
    651) نهج البلاغه، خ 34. (همین مطلب، در خطبه 181 نیز آمده است).
    652) نهج البلاغه، نامه 28.
    653) ر. ک: همان، نامه 58 و 31 و 53 (در این میان، نامه اول نهج البلاغه ویژگی خاصی دارد که حضرت علیه السّلام آن را برای روشنگری مردم کفه از اوضاع پس از عثمان می نگارد).
    654) نهج البلاغه، نامه 53. صفّ 61) آیه 3.
    655) ر. ک: فصل دوم وپنجم.
    656) شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، دعای افتتاح.
    657) عبدالعلی بازرگان در کتاب، آزادی در نهج البلاغه، فهرستی از خطبه ها ونامه های حضرت علیه السّلام را در رابطه با دشمنان بیان می کند. درباره ناکثین، خطبه های 6، 8، 11، 12، 13، 14، 31، 33، 117، 126، 137، 148، 168،169، 171، 173،196، 208 و209 ونامه های 1، 2، 4، 514، 57، 63؛ ودرباره قاسطین، خطبه های 54، 161،170، 191، 197، 198، 238، ونامه های 6، 7، 8، 9، 10، 11، 12، 13، 14، 15، 16، 17، 28، 30، 32، 37، 39، 44، 48، 49، 55، 56، 58، 62، 64، 65، 70، 73، 75؛ درباره مارقین، خطبه های 35، 36، 40، 57، 58، 59، 60، 92، 120، 121، 125، 127، 176، 199 و238 ونامه های 78 و78.
    658) نهج البلاغه، نامه 31.
    659) هم چنان که خود حضرت علیه السّلام در تبیین فلسفه بعثت وحکومت پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه وآله اشاره به عطیه آزادی دارد (خ 147).
    660) نهج البلاغه، خ 196.
    661) نهج البلاغه، نامه 69.
    662) کلینی، کافی، ج 5، ص 294.
    663) مصطفی دلشاد تهرانی، حکومت حکمت، ص 82، ص (به نقل از: خوارزمی).
    664) ر. ک: فصل دوم، حقوق مردم بر حکومت.
    665) نهج البلاغه، خ 131.
    666) نهج البلاغه، نامه 1.
    667) نهج البلاغه، نامه 53 (بند62).
    668) همان، نامه 207.
    669) نهج البلاغه، نامه 53.
    670) برگرفته از: محمود قوچانی، فرمان حکومتی پیرامون مدیریت، ص 51.
    671) ابن ابی الحدید، پیشین، ج 2، ص 87 -88.
    672) نهج البلاغه، خ 27.
    673) همان، نامه 53.
    674) عبدالرحمن عالم، بنیادهای علم وسیاست، ص 375، (به نقل از ارسطو).
    675) برگرفته از: همان، ص 275 - 276.
    676) همان، ص 377.
    677) برگرفته از: همان، ص 378.
    678) نهج البلاغه، نامه 53 (بخش اول نامه)
    679) پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه وآله، می فرماید: بی نیازی مادی، برای تقوای الهی چه یاور خوبی است! (وسائل الشعیة، ج 1، ص 16، ح 1) وهم چنین می فرماید: الدنیا مزرعة الاخرة (طبرسی، مشکوة الانوار، ص 184).
    680) ولا ترکنوا الی الذین ظلموا فتمسّکم النار) (هود (11)، آیه 113).
    681) پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه وآله می فرماید: کاد الفقر أن یکون کفراً (متقی هندی، کنز العمال، ج 6، ص 492) وامام علی علیه السّلام می فرماید: الفقر الموت الاکبر (ح 163).
    682) نهج البلاغه، نامه 53 (بند 29).
    683) و3و4- نهج البلاغه، نامه 24.
    684)
    685)
    686) و6و7و8- نهج البلاغه، نامه 24.
    687)
    688)
    689)
    690) نهج البلاغه، نامه 24.
    691) ر. ک: نهج البلاغه، خ 126.
    692) برای اطلاع بیش تر، ر. ک: نهج البلاغه، خ 15 و خ 163 و 319 ونامه 5 و53.
    693) و5- نهج البلاغه، نامه 50.
    694)
    695) نهج البلاغه، نامه 53.
    696) همان، خ 15.
    697) نهج البلاغه، نامه 26.
    698) ر. ک: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل چهل ونهم.
    699) البته درباره خمس، زکات، وقف وصدقات، شرایط ویژه ای در رساله های عملیه فقها ومراجع تقلید وجود دارد که برای اطلاع بیش تر، می توان به آن ها مراجعه کرد.
    700) نهج البلاغه، نامه 21.
    701) ر. ک: نهج البلاغه، نامه 26.
    702) همان، نامه 45.
    703) و5- همان، نامه 53.
    704)
    705) نهج البلاغه، خ 329.
    706) همان، نامه 67.
    707) غیر از آن چه از کلمات حضرت علیه السّلام بیان شد، اگر به معجم موضوعات نهج البلاغه مراجعه شود، ملاحظه خواهد شد که در عناوین یاد شده، به موارد بسیاری از خطبه ها، نامه ها وکلمات قصار می توان استناد کرد.
    708) و2- ر. ک: نهج البلاغه، نامه 53.
    709)
    710) همان، نامه 25.
    711) با ترس از خدا حرکت کن.
    712) افزون تر از حق الهی از او مگیر.
    713) هر گاه به آبادی رسیدی، در کنار آب فرود آی، ووارد خانه کسی مشو، سپس با آرامش ووقار به سوی آنان حرکت کن تا در میانشان قرارگیری، به آنان سلام کن ودر سلام وتعارف ومهربانی کوتاهی نکن.
    714) ای بندگان خدا! مرا ولی خدا وجانشین او به سوی شما فرستاده، تا حق خدا را که در اموال شما است، تحویل گیرم. آیا در اموال شما حقی هست که به نماینده او بپردازید؟.
    715) اگر کسی گفت: نه، دیگر به او مراجعه نکن واگر کسی پاسخ آری داد، همراهش برو....
    716) بدون اجازه داخل خانه کسی نشو.
    717) آن گاه که داخل شدی، مانند اشخاص سلطه گر وسخت گیر رفتار مکن.
    718) حیوانی را رم مده وهراسان مکن.
    719) مال وحیوانات را تقسیم کن وبه صاحبش اجازه انتخاب بده، واین تقسیم واجازه انتخاب را آن قدر تکرار کن، تا باقی مانده، حق خداوند باشد.
    720) اگر صاحب مال از این تقسیم وانتخاب پشیمان شد، واز تو درخواست گزینش دوباره کرد، با او همراهی کن وعمل را تکرار کن.
    721) حیوان پیر، دست وپا شکسته، بیمار ومعیوب را به عنوان زکات نپذیر.
    722) اموال را به فردی که اطمینان نداری وبرای اموال مسلمین دل سوز نیست، مسپار.
    723) ای مالک! کارهای بازرگانان وصنعتگران را چه در شهر خودت وچه در اطراف واکناف دیگر شهرها زیر نظر داشته باش. (نامه 53) ودر چند جای دیگر این نامه، حضرت علیه السّلام تأکید بر نظارت بر بازرگانان وکارگزاران رادارد.
    724) ای اشعث بن قیس!)... وحق نداری با اموال خدا که در دستان تو است به کار بزرگی اقدام کنی مگر به اعتماد دستور وفرمانی که از بالا برسد، ویا به اتّکای توجیه ودلیل قابل قبول. (نامه 5).
    725) آن گاه که زکات اموال را جمع آوری کردی، آن ها را مسپار مگر به کسی که به دینش اطمینان داری (نامه 25). همین مطلب، در نامه 26 نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
    726) پس سفارش مرا درباره بازرگانان وصاحبان صنایع بپذیر... (نامه 53).
    727) نهج البلاغه، نامه 3.
    728) همان، نامه 21.
    729) همان، نامه 45.
    730) همان، خ 131.
    731) همان، نامه 20.
    732) از جمله چهار هدف اساسی، دو مورد در مدیریت اقتصادی است: یکی جمع آوری منابع مالی، ودوم، مصرف در عمران وآباداین (نامه 53).
    733) پس در رفتار با آنان، نرمی ودرشتی را به هم آمیز، رفتاری توأم با شدت ونرمش داشته باش، اعتدال ومیانه روی را در نزدیک کردن یا دور کردن، رعایت کن. (نامه 19).
    734) برگرفته از کلام امام علیه السّلام در خطبه 215 (در این باره، عتاب امام علیه السّلام در مورد خرید خانه هشتاد دیناری شریح، در نامه 2، قابل توجه است).
    735) ر. ک: نهج البلاغه، نامه 5.
    736) ر. ک: همان، نامه 20 (در این باره می توان به نامه 41 نیز مراجعه کرد).
    737) و4و5- همان، نامه 53.
    738)
    739)
    740) ر. ک: نهج البلاغه، نامه 25 و26.
    741) همان، نامه 53.
    742) نهج البلاغه، خ 184.
    743) و3- همان، نامه 53.
    744)
    745) همان، خ 426.
    746) همان، خ 84.
    747) همان ،نامه 53.
    748) همان، نامه 47.
    749) همان، خ 184.
    750) و10و11- همان، نامه 53.
    751)
    752)
    753) همان نامه 24.
    754) همان، نامه 53.
    755) همان، نامه 3 و21 وخ 126.
    756) و16- همان، نامه 53.
    757)
    758) همان، خ 184.
    759) همان، نامه 53، خ 131.
    760) و20- همان، نامه 53.
    761)
    762) همان، خ 192.
    763) همان، نامه 45.
    764) همان، خ 131.
    765) همان، خ 155.
    766) و26- همان، خ 207.
    767)
    768) همان، نامه 53.





    امضاء

صفحه 56 از 56 نخستنخست ... 6465253545556

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi