خورشید مغرب غیبت، انتظار،تکلیف

[عاشورا* خادمه چشم براه گل نرگس*]

نیابت خاصه

نیابت خاصه، آن است که امام، اشخاص خاصی را نایب خود قرار دهد، و به اسم و رسم معرفی کند، و هر کدام را، به وسیله نایب پیش او، به مردم بشناساند.

نیابت عامه

نیابت عامه، آن است که امام، ضابطه ای کلی به دست دهد، تا در هر عصر، فرد شاخصی که آن ضابطه، از همه جهت، و در همه ابعاد، بر او صدق می کند، نایب امام شناخته شود، و به نیابت امام، ولی جامعه باشد، در امر دین و دنیا.
بنابراین، کسانی که در دوره غیبت صغری، نیابت داشتند، و با اسم و رسم معرفی شده بودند، نایب خاص نامیده می شوند، و کسانی که آغاز غیبت کبری نیابت داشته اند و دارند، و بر طبق ضابطه معین شده سوی خود امامان، به نیابت رسیده اند، نایب عام نامیده می شوند. نایبان خاص را نواب خاص، و نواب اربعه(73) می گویند. نواب اربعه - چنانکه همین تعبیر پیداست - چهار تن بوده اند، همه علما و زهاد و بزرگان شیعه