صفحه 20 از 20 نخستنخست ... 101617181920
نمایش نتایج: از شماره 191 تا 197 , از مجموع 197

موضوع: تاریخ فلسفه

  1. Top | #191

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    گذشته از این اصول، مسایل و اشکالاتی در فلسفه صدرالمتألهین اثبات و یا حل گردیده است، ما به علت ضیق وقت، توضیح این نوع مسایل را به کلاس درس موکول می کنیم و اینجا تنها مهمترین آنها را فهرست می کنیم:
    1 - اثبات وحدت حقه حقیقیّه خداوند و بی نهایت صفات کمال برای او با برهان صدّیقین.
    2 - اثبات علم حضوری و بسیط اجمالی در عین کشف تفصیلی واجب تعالی.
    3 - اثبات حدوث زمانی برای جهان علاوه بر حدوث ذاتی.
    4 - اثبات اینکه ترکیب جسم از ماده و صورت، ترکیب اتحادی است، نه انضمامی.
    5 - اثبات تجرد قوّه خیال.
    6 - اثبات اتحاد عالم و معلوم و اتحاد داشتن هر مرتبه از علم محسوس، متخیل و معقول با همان مرتبه نفس که متناسب با آن علم است.
    7 - النفس فی وحدتها کل القوی.
    8 - اثبات جسمانیة الحدوث و روحانیة البقاء بودن نفس.
    9 - اثبات عقلی معاد جسمانی.
    10 - اثبات صور برزخیه و مُثُل معلقه بین عالم عقل و عالم طبیعت و...(405)

    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .





  2. آیه های انتظار

    آیه های انتظار


    لیست موضوعات تصادفی این انجمن

     

  3. Top | #192

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    تقسیم بندی فلسفه یا اسفار اربعه

    در پایان، تقسیم بندی صدرالمتألهین را نسبت به مسایل فلسفی که متأثر از مشرب عرفانی و سلوکی است، می آوریم:
    او مسایل فلسفه را به چهار دسته تقسیم می کند و بر این اساس هم مفصلترین کتاب خود را «الاسفار الاربعه» نامیده است، این چهار دسته عبارتند از:
    1 - مسایلی که پایه و مقدمه مبحث توحیدند و در حقیقت، سیر فکر ما از خلق به حق است (امور عامه فلسفه).
    2 - مباحث خداشناسی، توحید و صفات (سیر بالحق فی الحق).
    3 - مباحث افعال باری تعالی و عوالم کلی وجود (سیر من الحق الی الخلق بالحق).
    4 - مباحث نفس و معاد (سیر فی الخلق بالحق).(406)
    پایان جلد اوّل
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  4. Top | #193

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض

    فهرست منابع و مآخذ

    1 - آریانپور، عباس: دیکشنری انگلیسی - فارسی، چاپ نهم، امیرکبیر، تهران، 1369.
    2 - آشتیانی، جلال الدین: شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، دانشگاه فردوسی، مشهد.
    3 - آمدی، عبدالواحد: غررالحکم، شرح و ترجمه خوانساری، محمّد، دانشگاه تهران.
    4 - ابن ابی اصیبعه، احمد بن قاسم: عیون الانباء فی طبقات الاطباء، دارالفکر، بیروت، 1377ه.ق.
    5 - ابن حزم، علی بن محمد بن احمد بن سعید: الفصل فی الملل والاهواء والنِحَل، قاهره، 1964م.
    6 - ابن خلدون، عبدالرحمان: مقدمه تاریخ، دارالفکر، بیروت، الطبعة الثانیة، 1408ه.ق. - 1988م.
    7 - ابن سینا، حسین: الاشارات والتنبیهات، مع شرح نصیرالدین الطوسی، دارالمعارف بمکه، الطبعة الثالثه.
    8 - ابن سینا، حسین: الشفاء، الالهیات، منشورات مکتبة آیت اللَّه نجفی مرعشی، قم، 1404ه.ق.
    9 - ابن سینا، حسین: رسالة فی معرفة النفس الناطقه واحوالها، قاهره،1934م.
    10 - ابن سینا، حسین: النجات من الغرق فی بحر الضلالات، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1364ش.
    11 - ابن ندیم، محمد بن اسحاق الندیم: الفهرست فی اخبار العلماء المصنفین من القدما والمحدثین واسماء کتبهم، ترجمه تجدد، رضا، بی تا، تهران، 1350.
    12 - ارسطو، آنالوطیقای دوّم، کتاب اوّل.
    13 - ارسطو، اثولوجیا، ترجمه آشتیانی، جلال الدین، مشهد.
    14 - ارسطو، اخلاق نیقوماخس، ترجمه سلجوقی، صلاح الدین، بی تا، کابل.
    15 - ارسطو، در باره نفس، ترجمه و تحشیه داوری، علی مراد، بی تا، دانشگاه تهران.
    16 - ارسطو، در باره نفس، ترجمه و تحشیه داوری، علی مراد، دفتر سوم (بی جا): حکمت، (بی تا).
    17 - ارسطو، سیاست، ترجمه عنایت، حمید، شرکت سهامی کتابهای جیبی، تهران، 1358ش.
    18 - ارسطو، فن شعر، ترجمه زرین کوب، عبدالحسین، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1353.
    19 - ارسطو، متافیزیک (مابعد الطبیعه)، ترجمه خراسانی شرف، شرف الدین، نشر گفتار، 1367ش.
    20 - اُزوالد کولپه، مقدمه ای بر فلسفه، ترجمه آرام، احمد، شرکت سهامی چاپ و انتشارات کتب ایران، چاپ سوم.
    21 - افلاطون، تیمائوس، (دوره آثار افلاطون) ج 6، ترجمه لطفی، محمد حسن، انتشارات خوارزمی، تهران، 1351 ش.
    22 - افلاطون، جمهوری، ترجمه لطفی، محمد حسن، انتشارات خوارزمی، تهران، 1336.
    23 - افلاطون، رساله پارمیندس، دوره آثار افلاطون، انتشارات خوارزمی، تهران، 1336.
    24 - الامین، محسن: اعیان الشیعه، دارالتعارف، بیروت.
    25 - بریه، امیل: تاریخ فلسفه در دوره یونانی، ترجمه داوری، علی مراد، تهران، دانشگاه تهران، 1352.
    26 - پورجوادی، نصراللَّه: درآمدی بر فلسفه افلوطین، تهران، انجمن فلسفه ایران، 1358.
    27 - تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر: شرح عقاید النسفی، دارالطباعة العاجرة.
    28 - توماس، هنری: بزرگان فلاسفه، ترجمه بدره ای، فریدون، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1348ش.
    29 - جامی، نورالدین عبدالرحمان: الدرة الفاخرة فی تحقیق مذهب الصوفیة والمتکلمین والحکماء المتقدمین، دانشگاه تهران و دانشگاه مک گیل، تهران 1358.
    30 - ج . دی بور: تاریخ الفلسفة فی الاسلام، ترجمه به عربی، محمد عبدالهادی ابوریده، قاهره.
    31 - حلبی، علی اصغر: تاریخ فلاسفه ایرانی از آغاز اسلام تا امروز، تهران، 1351.
    32 - جوادی آملی، عبداللَّه: شرح حکمت متعالیه (مربوط به ج 6 اسفار اربعه ملاصدرا) انتشارات الزهراء، 1368ش.
    33 - حاجی خلیفه، مصطفی بن عبداللَّه: کشف الظنون عن اسامی الکتب والفنون، المکتبة الاسلامیة والمکتبة الجعفری، تهران، الطبعة الثالثة، 1387ه.ق. - 1967م.
    34 - حنا الفاخوری و خلیل الجر، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، عبدالمحمد، تهران، کتاب زمان، 1356.
    35 - حلّی، علامه، حسن بن یوسف: نهج الحقّ و کشف الصدق، تهران.
    36 - خرازی، سید محسن: بدایة المعارف الالهیة فی شرح عقاید الامامیّه للشیخ المظفر، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرّسین، بقم المقدسه.
    37 - داوری اردکانی، رضا: فارابی مؤسس فلسفه اسلامی، انجمن انتشارات فلسفه ایران، بی تا.
    38 - داوری، علی مراد: عقل در حکمت مشّاء از ارسطو تا ابن سینا، تهران، چاپ اوّل 1349ش.
    39 - دورانت، ویل: تاریخ فلسفه، ترجمه زریاب خویی، عباس، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ج هشتم، 1369.
    40 - دورانت، ویل: سلسله جلدهای تاریخ تمدن، مشرق زمین گاهواره تمدن، ترجمه بخش اوّل آرام، احمد، ترجمه بخش دوّم، مهرین، مهرداد.
    41 - دیل، زج هالینگ: مبانی و تاریخ فلسفه غرب، ترجمه آذرنگ، عبدالحسین، بی جا، کیهان، (بی تا).
    42 - دیوگنس، احوال فیلسوفان.
    43 - راسل، برتراند: تاریخ فلسفه غرب (ج 1 و 2)، ترجمه بندری، دریا، نشر پرواز، تهران، 1365.
    44 - راسل، برتراند: مسائل فلسفه، ترجمه بزرگمهر، منوچهر، انتشارات خوارزمی، 1347ش.
    45 - ربانی گلپایگانی، علی: حسن و قبح عقلی یا پایه های اخلاق جاویدان، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران، 1368.
    46 - ریچارد پاپکین و آوروم استرول: کلیات فلسفه، ترجمه مجتبوی، سید جلال الدین، انتشارات حکمت، چاپ چهارم، 1408ه.ق.
    47 - ژیلسون، اتین: نقد تفکر فلسفی غرب، ترجمه احمدی، احمد، انتشارات حکمت، چاپ اوّل 1357ش.
    48 - سبزواری، ملاهادی: شرح منظومه، مکتبة المصطفوی.
    49 - سهروردی، شیخ اشراق، شهاب الدین: حکمة الاشراق (مجموعه مصنفات)، انجمن فلسفه ایران، 1356ش.
    50 - سهروردی، شیخ اشراق، شهاب الدین: حکمة الاشراق، ترجمه سجادی، سیدجعفر، انتشارات دانشگاه تهران، 1356ش.
    51 - شبلی النعمانی، ابن شیخ حبیب اللَّه: علم الکلام، دانشگاه علیگره، هند، 1903.
    52 - شرف خراسانی، شرف الدین: از برونو تا هگل، تهران، دانشگاه ملی، 1345.
    53 - شرف خراسانی، شرف الدین: از سقراط تا ارسطو، انتشارات دانشگاه ملی ایران، 1356، چاپ تهران مصور.
    54 - شرف خراسانی، شرف الدین: نخستین فیلسوفان یونان، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، تهران، 1370.
    55 - شریعتمداری، علی: فلسفه (مسایل فلسفی - مکتبهای فلسفی - مبانی علوم، انتشارات تأیید، اصفهان، 1347ش).
    56 - شریف، میان محمَّد: تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه زیر نظر پورجوادی، نصراللَّه، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1362.
    57 - شریف (سید)، عبدالرحمان بن احمد اللاّئیجی: شرح المواقف، انتشارات الشریف الرضی، چاپ امیر - قم، 1412ه.ق.
    58 - شمس الدین، المذهب التربوی عند ابن سینا، دارالاقراء، بیروت، 1406ه.ق.
    59 - شهرزوری، محمَّد بن محمود: نزهة الارواح و روضة الافراخ فی تاریخ الحکماء والفلاسفة، دائرة المعارف العثمانیة، هند، حیدرآباد، 1396ه.ق - 1976م.
    60 - شهرزوری، محمَّد بن محمود: نزهة الارواح و روضة الافراخ (تاریخ حکماء) ترجمه تبریزی، مقصودعلی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1365ش.
    61 - شهرستانی، عبدالکریم: الملل و النحل، چاپ مصر.
    62 - شیخ الاسلامی، اسعد: تحقیقی در مسائل کلامی از نظر متکلمان اشعری و معتزلی، انتشارات دانشگاه تهران، 1353ش.
    63 - شیرازی، صدرالدین: الشواهد الربوبیّه، مشهد، دانشگاه مشهد، بی تا.
    64 - شیرازی، قطب الدین: شرح حکمة الاشراق، قم، انتشارات بیدار.
    65 - صدوقی سها، منوچهر: تاریخ حکما و عرفا متأخر برصدرالمتألهین، انتشارات انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، تهران،1359ش.
    66 - طباطبائی، علامه محمَّد حسین: اصول فلسفه و روش رئالیسم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم.
    67 - طوسی، نصیرالدین: مقدمه شرح اشارات، تهران (بی تا)، (بی تا).
    68 - عبدالجبار، ابی الحسن قاضی (معتزلی): اَلمُغنی فی ابواب التوحیدوالعدل، المؤسسة المصریة العامة للتألیف والترجمه والطباعة والنشر،(بی تا).
    69 - عبدالجبار، قاضی ابن احمد (معتزلی): شرح الاصول الخمسه، چاپ مصر.
    70 - فارابی، احصاء العلوم، مکتبة الانجلوا المصریه، قاهرة، الطبعة الثالثة، 1968م.
    71 - فروغی، محمّدعلی: سیر حکمت در اروپا، (بی جا)، صفی علیشاه، (بی تا).
    72 - فولکیه، پل: فلسفه عمومی یا مابعد الطبیعة، (بخش تمهیدی)، ترجمه مهدوی، یحیی، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1366.
    73 - فیلیسین، شاله: شناخت و روش علوم یا فلسفه علمی، ترجمه مهدوی، یحیی.
    74 - قوشجی، ملاعلی: شرح التجرید، تهران.
    75 - کاپلستون، فردریک: تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، جلال الدین، سروش، تهران.
    76 - کاپلستون، فردریک: فلسفه معاصر، ترجمه حلبی، علی اصغر، کتابفروشی زوّار، چاپ اوّل، 1361ش.
    77 - کربن، هانری: تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه مبشری اسداللَّه، تهران، امیرکبیر، 1352ش.
    78 - کلینی، محمَّد بن یعقوب: اصول کافی (المکتبة الاسلامیه).
    79 - کندی، یعقوب بن اسحاق: رسائل الفلسفیة، بیروت.
    80 - گیلانی، علی بن فضل اللَّه: توفیق التطبیق فی اثبات انّ الشیخ الرئیس من الامامیة الاثنی عشریة، ط. مصر.
    81 - لطفی جمعه، محمَّد: تاریخ فلاسفة الاسلام فی المشرق و المغرب، المکتبة العلمیه، بیروت.
    82 - مجتبوی، جلال الدین: جهان برین و جهان فرودین در فلسفه افلوطین، (فلسفه)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 4، سال 1356.
    83 - مجلسی، محمَّد باقر: بحارالأنوار، ج 67، دار احیاء التراث العربی،بیروت.
    84 - محقق، مهدی: فی الالهیات بالمعنی الاخص من کتاب شرح غررالفرائد یا شرح منظومه حکمت ملاهادی سبزواری، انتشارات دانشگاه تهران، 1368ش.
    85 - مصباح، محمَّد تقی: آموزش فلسفه، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، 1365.
    86 - مطهری، مرتضی: آشنایی با علوم اسلامی، قسمت کلام و عرفان، انتشارات صدرا.
    87 - مطهری، مرتضی: آشنایی با علوم اسلامی، قسمت منطق، فلسفه، انتشارات صدرا.
    88 - مطهری، مرتضی: شرح مبسوط منظومه، انتشارات حکمت، 1407ه.ق.
    89 - مطهری، مرتضی: مقالات فلسفی، انتشارات حکمت، ج 2، 1366ش.
    90 - مظفر، محمَّد حسن: دلائل الصدق فی الجواب عن ابطال الباطل، مکتبة بصیرتی، قم، الطبعة الثانیة، 1395ه.ق.
    91 - معین، محمَّد: فرهنگ فارسی، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، تهران 1360.
    92 - مغنیه، محمَّدجواد: خطوط برجسته ای از فلسفه و کلام اسلامی، ترجمه عطائی، محمَّدرضا.
    93 - مفید (شیخ مفید)، محمَّد بن محمَّد بن نعمان: تصحیح الاعتقاد بصواب الانتقاد، او شرح عقاید الصدوق، منشورات الرضی، قم، 1363ش.
    94 - ملاصدرا، صدرالدین محمَّد: الاسفار الاربعة، شرکة دارالمعارف الاسلامیة، قم.
    95 - ملاصدرا، صدرالدین محمَّد: رسالة الحدوث (مجموعه رسائل، تهران، بی تا).
    96 - ملاصدرا، صدرالدین محمَّد: المبدأ والمعاد، انجمن فلسفه ایران،1354ش.
    97 - مهرین، مهرداد: فلسفه شرق، مؤسسه مطبوعاتی عطائی، تهران، ج ششم، 1361.
    98 - نصر، سیدحسین: معارف اسلامی در جهان اسلام، شرکت سهامی کتابهای جیبی، تهران 1371ش.
    99 - نعمه، عبداللَّه: فلاسفه شیعه، ترجمه غضبان، سیدجعفر، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ج اوّل، 1367.
    100 - والتزر، ر «R Walteer»: فارابی، ترجمه داوری رضا، از دائرة المعارف اسلامی، ضمیمه کتاب فارابی، تألیف، رضا داوری، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران، 1362.
    101 - هومن، حیدر علی: تاریخ فلسفه، کتابخانه طهوری، تهران، ج اوّل، 1337 و ج دوّم، 1348ش.
    102 - یاسپرس، کارل: اگوستین، ترجمه لطفی، محمد حسن، انتشارات خوارزمی، تهران، 1363 ش.
    «2 . Cornford . F . Mreligion To Philo Sophy, Londen; 9 0, - 2191
    0 3 - Dictionary of Pheilosophy Religion.».
    gs
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  5. Top | #194

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض



    ...................) Anotates (.................

    1) بقره / 31.
    2) از ارسطو منقول است: «All men by nature desire to know» کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 187 (ط لندن).
    3) در رابطه با اینکه مذهب، منشأ تفکرات فلسفی بوده است، رجوع شود به:
    »F.M.Cornford, From religion to Philosophy« Londen. 2191.
    4) اعلم انّ الحکمة نشئت اوّلاً من آدم صفوة اللَّه وعن ذریّته شیث و هرمس، اعنی ادریس وعن نوح، لانّ العالم ما خلا قطّ عن شخص یقوم به علم التوحید والمعاد. وان هرمس الاعظم هو الذی نشرها فی الأقالیم و البلاد وأظهرها وافاضها علی العباد وهو ابو الحکماء وعلامة العلماء، أشرکنا اللَّه فی صالح دعائه»، (ملاصدرا، رسالة الحدوث، در مجموعه رسائل، چاپ تهران، 1302، ص 67).
    5) او شاگرد شیخ اشراق و نویسنده کتاب «نزهة الأرواح وروضة الأفراخ» (تاریخ الحکماء) است. این کتاب در اوایل سده یازدهم (1011) توسط مقصود علی تبریزی، ترجمه به فارسی شد. و در سال 1365 با دیباچه ای از محمَّد تقی دانش پژوه و محمَّد سرور مولایی در انتشارات علمی و فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی، چاپ و منتشر گردید. این کتاب، شرح حال 128 تن از حکما را در بردارد.
    ترجمه دیگری ازاین کتاب ازضیاءالدین دری،درسال 1316 در تهران به نام«کنزالحکمه»چاپ شده است.
    6) ر. ک: حکمة الاشراق، ترجمه دکتر سید جعفر سجادی، چاپ انتشارات دانشگاه تهران، ص 19.
    7) در باره «هرمس» ر . ک: «شهرزوری، نزهة الارواح و روضة الافراخ» ترجمه مقصود علی تبریزی، ص 37 - 66. محمد بن اسحاق ندیم معروف به «ابن ندیم». الفهرست فی اخبار العلماء المصنفین من القدماء والمحدثین واسماء کتبهم، چاپ تهران، 1350ه.ش، ص 300، 327،345، 373، 380، 417 و 419. و دکتر سید حسین نصر، معارف اسلام، مقاله چهارم، ص 60 - 90.
    8) در حدود سال چهار هزار قبل از میلاد در مصر و بین النهرین. برتراندراسل تاریخ فلسفه، ترجمه دریابندری، ج 1، ص 28.
    9) تاریخ فلسفه در دوره یونانی،ترجمه علی مراد داوری،چاپ انتشارات دانشگاه تهران،ص 18 و 19.
    10) همان مدرک، ص 3 و 4.
    11) ر . ک: تاریخ فلسفه ویل دورانت، ترجمه عباس زریاب خویی، ص 47. و تاریخ فلسفه امیل بریّه، ترجمه علی مراد مرادی، ج 1، ص 4 - 6.
    12) ر . ک: همان مدرک. مختصری از تاریخ فلسفه در ایران، مقاله دوّم از کتاب معارف اسلام، دکتر سیّد حسین نصر، ص 16 به بعد. ر . ک: هالینگ دیل، مبانی و تاریخ فلسفه غرب، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، چاپ انتشارات کیهان. و مشرق زمین گاهواره تمدن، بخش اوّل و دوّم، به ترتیب: ترجمه احمد آرام و مهرداد مهرین از سلسله جلدهای تاریخ تمدن ویل دورانت.
    13) البته اوّلین کتاب در زمینه تاریخ فلسفه را شاگرد ارسطو، «ثئوفراستوس» تحت عنوان «آرای طبیعیون» تصنیف کرد. و در قرن سوم میلادی، یوگنس لائرسی (لاارتی) مورخ مشهور یونانی، کتاب زندگی و آرای فیلسوفان بزرگ را نوشت. میان محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ج 1، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، صفحه اوّل پیشگفتار.
    14) واژه «سفسطه»، در عربی مصدر جعلی است که از کلمه «سوفیست» گرفته شده و همان مفهوم مغالطه کاری را دارد.
    15) صیرورة الانسان عالماً عقلیاً مضاهیاً للعالم العینی.
    16) گویند نخستین کسی که خود را در میان یونانیان فیلسوف (فیلوسوفوس) نامید پیتاگوراس (فیثاغورس) بوده است (ر.ک: دکتر شرف الدین خراسانی شرف، نخستین فیلسوفان یونان، ص 82، به نقل از دیوگنس لاارتی، کتاب 8، بند8).
    17) هنوز در بسیاری از کتابخانه های جهان، کتب فیزیک و شیمی، تحت عنوان فلسفه رده بندی می شود (استاد مصباح، آموزش فلسفه، ج 1، پاورقی ص 30).
    18) ازوالدکولپه» می نویسد: «دانشگاههای انگلیسی بیش از سایرین بر سنّت اسکولاستیک قرون وسطایی، محافظه کار مانده اند و کلمه «Philo Sophical» (فلسفی) انگلیسی تا امروز هم همان معنای وسیع باستانی خود را دارد. شایان توجه است که فلسفه انگلیسی دو اختصاص قابل ملاحظه دارد:
    الف - تفاوت دقیق و عجیبی میان علم و عقیده قایل است.
    ب: فلسفه آنها از نظریه های مابعد الطبیعه صرف خالی است. (مقدمه ای بر فلسفه، ترجمه احمدآرام، ص 11)
    19) در اینکه چه کسی در ابتدا مسایل فلسفی را متافیزیک (مابعد الطبیعه) نامیده، دو وجه گفته شده است:
    الف - وجهی که معروف است و آن عبارت است از اینکه: آندرو نیکوس دوس «Andronikusofrhodes» از مشائیان قرن اول پیش از میلاد، هنگام تدوین آثار ارسطو آنچه در باره فلسفه بود، بعد از رساله های مربوط به طبیعت قرار داد و چون نامی بر آن وجود نداشت به متافیزیک (مابعد الطبیعه) نامیده شد.
    ب - رینر «Reiner» معتقد است که نام «متافیزیک» را «اُدموس» شاگرد و جانشین ارسطو هنگامی که آثار وی را مدون می ساخت، ابداع کرده است و این نام علمی است که ارسطو آن را «فلسفه اولی» می نامید. آندرونیکوس به پیروی از اُدموس نام متافیزیک را بر نام اصلی این علم که «فلسفه اولی» بود، ترجیح داد؛ زیرا وی «فلسفه اولی» را از لحاظ ترتیب تعلیم، نامی نامناسب می پنداشت (کلیّات فلسفه، ترجمه دکتر مجتبوی به نقل از مقاله منشأ مابعد الطبیعه، ترجمه حدادعادل، در شماره اوّل مجله فلسفه، نشریه اختصاصی گروه آموزشی فلسفه).
    20) طبق اصطلاح اوّل.
    21) اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 1، پاورقی ص 8، چاپ دارالعلم قم.
    22) یک اصطلاح عبارت است از همه علومی که فقط با روش قیاسی نه با روش تجربی تحقیق می شوند مانند اخلاق، خداشناسی و منطق. این اصطلاح کاملاً در مقابل علم به معنای «Seience» است که دایره آن به تجربه حسّی محدود است. این محدودیت برای علم، توسط «پوزیتیویستها» انجام شد و کم کم رایج گردید و بدین وسیله فلسفه از علم (به این معنا) جدا شد و در برابر علم به کار رفت.
    اصطلاح دیگر فلسفه عبارت است از: «ادراک وسیعتر و کلی تر مسایلی که مورد شناخت در علوم است».
    «هربرت»، فلسفه را «تحلیل معانی عقلی و طبقه بندی روابط آنها با یکدیگر» معرفی می کند. و آن را شامل سه قسمت «منطق، مابعد الطبیعه و فلسفه علمی» می داند.
    وونت «Wundt» می گوید: «کارهای اساسی فلسفه، متحد ساختن تمام معرفتهایی است که از راه علوم جزئی به دست می آید، تا به این ترتیب، منظومه پیوسته و واحدی ایجاد شود».
    «پولسن» نیز می گوید: «فلسفه، مجموع معرفتهاست که انتظام علمی پیدا کرده اند».
    برای اطلاع از معانی اصطلاحی گوناگون فلسفه، به کتب زیر مراجعه شود:
    آموزش فلسفه، استاد مصباح، ج 1.
    آشنایی با علوم اسلامی، قسمت فلسفه، شهید مطهری.
    مقدمه ای بر فلسفه، ازوالد کولپه، ترجمه احمد آرام.
    مقدمه ای بر فلسفه، ی . م . بوخنسکی، ترجمه محمدرضا باطنی.
    فلسفه عمومی یا مابعد الطبیعه، پل فولکیه، بخش تمهیدی، ترجمه: دکتر یحیی مهدوی.
    23) شرح حکمت متعالیه، الاسفار الأربعه، بخش دوّم، ص 144.
    24) وبه تعبیر دیگر: سیر از محسوس به معقول یا از واقعه به قانون.
    25) لازم به توجه است که در «تمثیل و استقرا» هم یک قیاس وجود دارد ولی حکم کلی (یعنی کبری) این نوع قیاسها یقینی نیستند. «حکم کلّی قیاس تمثیل» این است که: «هر حکمی که برای احد المتشابهین ثابت باشد، برای دیگری هم هست».
    و «حکم کلی قیاس استقراء» این است که: «هر حکمی که برای افراد زیادی از یک نوع، ثابت باشد، برای همه افراد آن، ثابت خواهد بود».
    ملاحظه می شود که اینها یقینی نیستند و ضرورتاً نتیجه حاصل از آن هم یقینی نخواهد بود.
    26) منظور از فروعات اصل علیّت، رابطه ضروری میان علت و معلول، رابطه سنخیّت، همیشه علت تام باعث پدید آمدن معلول می شود و... است.
    27) ر . ک: آموزش فلسفه، ج 1، ص 113.
    28) توضیح مطلب در ص 25 بیان گردید.
    29) توضیح این مطلب در ص 26 و 27 گذشت.
    30) راسل، فلسفه غرب، ترجمه دریابندری، ص 6.
    31) و 3 - راسل، مسائل فلسفه، ترجمه منوچهر بزرگمهر، ص 156.
    32)
    33) صیرورة الانسان عالماً عقلیاً مضاهیاً للعالم العینی».
    34) ملاصدرا، الاسفار الاربعه، ج 1، ص 20 - 21.
    35) علامه طباطبائی، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 1، ص 2 - 4، ط دارالعلم - قم.
    36) هیوم» فیلسوف انگلیسی در فایده فلسفه می نویسد: «یکی از منافع بی شماری که از تفکّر فلسفی بر می آید، مخالفت شدید آن با خرافات و کهنه پرستی و به ویژه کیش باطل است»، (فردریک کاپلستون، فلسفه معاصر، ترجمه دکتر علی اصغر حلبی، ص 7، به نقل از: آثار اخلاقی هیوم)
    37) قال النبی صلی الله علیه وآله وسلم: «انّا معاشِرَ الأنبیاء اُمِرنا اَنْ نُکَلِّمَ النّاسَ عَلی قَدر عُقُولهمْ»، (مرحوم کلینی، اصول کافی، ج 1، ص 23، ط دارالکتب الاسلامیه)
    38) دکتر شریعتمداری، فلسفه، ص 11 و 12، به نقل از: مسایل انسان «جان دیوئی»، ص 164 - 166.
    39) شهید مطهری، مقالات فلسفی، ج 2، ص 15.
    40) الاسفار الاربعه، ج 1، ص 21.
    41) بلاد ایونی» شامل شهرهایی مانند ملیطه، سامُس، إفِسس، کلوفون، کیو، در ساحل غربی آسیای صغیر است که به آن کشور «ایونیه» می گفتند. یونانیان مهاجر، ساکن آن شهرها بودند. این کشور در قرن ششم قبل از میلاد، بزرگترین مرکز انتشار تمدن یونانی به حساب می آمد (ر.ک: محمد معین، فرهنگ فارسی، ج 5، ص 221، امیرکبیر، 1356)
    42) ترجمه اخبار العلماء باخبار الحکماء، علی بن یوسف، مشهور به ابن القفطی (متوفای 624ه.ق.) است که در سال 1099ه.ق. به تشویق شاه سلیمان صفوی توسط یکی از مترجمان دربار صفوی، انجام گرفته است.
    43) متولد 1907م.
    44) آریانپور، دکشنری انگلیسی به فارسی.
    45) متوفای 1952.
    46) متولد 1885 و متوفای 1981.
    47) متولد 1872 و متوفای 1970.
    48) متولد 1884.
    49) متولد 1883.
    50) متولد 1893 در لاهور.
    51) ر . ک: دکتر سیّد حسین نصر، معارف اسلامی در جهان معاصر، مقاله نهم، ص 133 - 145.
    52) ر . ک: ر . ج . هالینگ، مبانی و تاریخ فلسفه غرب، ترجمه عبدالحسین آذرنگ، ط انتشارات کیهان، پاورقی ص 71.
    53) آنها اهل شهر «ملطیه» در منطقه ایونیا در آسیای صغیر (که امروز متعلق به کشور ترکیه است) بودند و به همین جهت به آنان فیلسوفان ایرنیایی، نیز می گویند، راسل (تاریخ فلسفه، ج 1، ترجمه بزرگمهر،ص 66)
    54) متولد 562 و متوفای 640 ق.م.
    55) متافیزیک ارسطو، ترجمه دکتر شرف الدین خراسانی، چاپ نشر گفتار، ص 12. و نیز ر.ک: به همین مترجم در نخستین فیلسوفان یونان، چاپ شرکت سهامی، ص 128.
    56) منظور آن است که شیئی به شی ء دوّم تبدیل می شود و آن هم به وجود دیگر. و همینطور آن هم به موجود دیگری تبدیل می شود، گرچه شی ء اول، فعلاً نیز وجود داشته باشد، مثل اینکه آب که اصل اشیاء است در کنار اشیای دیگر وجود دارد.
    57) ر . ک: ارسطو، متافیزیک، ترجمه دکتر شرف الدین خراسانی شرف، چاپ نشر گفتار.
    58) ر . ک: حکیم سبزواری، شرح منظومه، چاپ مکتبة المصطفوی، ص 166. و شرح غررالفرائد در شرح منظومه، به اهتمام دکتر مهدی محقق، ص 37 - 38.
    59) متولد 610 ق.م. و در سال 546 ق.م زنده بوده است (امیل بریّه، تاریخ فلسفه، ترجمه علی مراد داوری، ج 1، ص 50)
    60) او پیش از سال 494 ق.م تولد یافت.
    61) او اهل «اِفسُس» بوده و در دوران پادشاهی داریوش بزرگ (486 - 522 ق.م) زندگی می کرده و حتی نامه هایی به او نوشته است. او تسخیر «ایونیا» به دست ایرانیان را از سال 546ق.م و اتحاد بلاد ایونیا علیه ایران در سال 498ق.م را درک کرده است. و شاید همین سختیها سبب شد که با بدبینی به جهان نگاه کند و حالتی از کبر و مناعت، او را فرا گیرد (ر.ک: دکتر هومن، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 92. وامیل بریّه، تاریخ فلسفه، ترجمه علی مراد داوری، ج 1، ص 67 - 68)
    62) هر هجده هزار سال یا هر ده هزار و هشتصد سال که آن را «سال جهانی» می نامند.
    63) این نظریه تکرار حوادث و تاریخ جهان را، بسیاری از اندیشمندان معتقدند، از جمله: هگل، اشپینگر، ویکهو و... ولی هیچ دلیلی بر مدعای خویش اقامه نکرده اند.
    64) امیل بریّه، تاریخ فلسفه، ترجمه علی مراد داوری، ج 1، ص 71 - 72.
    65) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه جلال الدین مجتبوی، ج 1، ص 49.
    66) ر . ک: امیل بریه، تاریخ فلسفه، ترجمه علی مراد داوری، ج 1، ص 68.
    67) متولد 570 ق.م. او در سال 530 ق.م جمعیتی دینی در کُرتن تأسیس کرد. (ر.ک: امیل بریه، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 62 او از مردم جزیره «ساموس» که رقیب بازرگانی ملطیه بود، می زیست. (تاریخ فلسفه، برتر اندراسل، ج 1، ص 75)
    68) فیثاغورس بیشتر حرفهایش به صورت رمز برای خواص مطرح می شده؛ یعنی تعلیمات خاص و باطنی «Esotetic» داشته نه تعلیمات عام و همگانی «Exoteric» و سکوت و رازداری از پایه های دین او محسوب می شود.
    69) ر . ک: «Dictionary of Philosophy Religian» ص 470، ستون اول، بند چهارم.
    70) معلوم نیست که همه عقاید فیثاغوریان از خود فیثاغورس باشد (ر . ک: محمَّد علی فروغی، سیر حکمت در اروپا).
    71) الیائیان» از مهاجرین یونانی «الیا» هستند که در جنوب ایتالیا واقع است.
    72) متولد 504 ق.م. (ر . ک: حناالفاخوری و خلیل الجر، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی ترجمه آیتی، چاپ زمان، ص 36) او در ایام جوانی سقراط که با او مناظره کرده، پیرمرد 65 ساله بوده است. و او نخستین یونانی است که شعر فلسفی گفته است (ر.ک: افلاطون، رساله پارمنیدس، و دکتر هومن، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 97 - 98)
    73) او در اواسط قرن پنجم ق . م. شهرت یافته است. (امیل بریه، تاریخ فلسفه، ترجمه علی مراد داوری، ج 1، ص 81)
    74) همان مدرک، به نقل از دیوگنس، در احوال فیلسوفان، «VILL»، ص 57. و دکتر هُومَن، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 103 - 104.
    75) ارسطو، فیزیک، به نقل از دکتر هومن. تاریخ فلسفه، ج 1، ص 106.
    76) متولد 460 یا 470 ق . م. و متوفای 380 ق . م. اهل «آبدرا» است.
    77) 3 و 4 - ر . ک: هومن، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 127 - 129. و فروغی، سیر حکمت در اروپا ج 1، ص 7 - 8 و...
    78)
    79) شرف الدین خراسانی شرف، نخستین فیلسوفان یونان، ص 475.
    80) همان مدرک، ص 478.
    81) همان مدرک، ص 481.
    82) حناالفاخوری و خلیل الجرّ، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 40.
    83) شرف الدین خراسانی شرف، نخستین فیلسوفان یونان، ص 482.
    84) در دو جلد به سال 1903 منتشر شده است. نخستین فیلسوفان یونان، ص 95 - 96.
    85) همان مدرک، ص 435.
    86) امیل بریه، تاریخ فلسفه، ترجمه علی مراد داوری، ج 10، ص 101.
    87) فروغی، سیر حکمت در اروپا، انتشارات صفی علیشاه، ج 10، ص 17 - 18.
    88) متولد 470 ق . م. و متوفای 399 ق . م.
    89) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، ج 1، ص 125 - 127.
    90) شرف الدین خراسانی شرف، از سقراط تا ارسطو، ص 31. و فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 23 - 24.
    91) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، ص 130.
    92) ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ترجمه عباس زریاب خویی، ص 10 - 15.
    93) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، ج 1، ص 128.
    94) ر . ک: ارسطو، متافیزیک، ترجمه دکتر شرف الدین خراسانی شرف، چاپ نشر گفتار، ص 429 - 430. حناالفاخوری، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 47 - 48.
    95) محمَّد علی فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 23.
    96) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، ج 1، ص 125 - 127.
    97) ر . ک: دکتر شرف الدین خراسانی شرف، از سقراط تا ارسطو ص 25 - 26.
    98) دفاع نامه سقراط توسط افلاطون، به نام «Apologia» (آپولوگیا) نوشته شده است (ر.ک: همان مدرک، ص 28)
    99) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه علی مراد داوری، ج 1، ص 137. ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ترجمه عباس زریاب خویی، ص 10 - 15.
    100) متولد 427 - 428 و متوفای 348 ق . م. می گویند: شانه های پهن و یا تنومندی او موجب شد که لقب «افلاطون» را به وی بدهند (ر.ک: ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 15. کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 155. و حناالفاخوری و خلیل الجرّ، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ص 48)
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  6. Top | #195

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    101) ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 15 - 16.
    102) امیل بریه، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 125 - 126.
    103) ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 53.
    104) میان محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ج 1، ص 129.
    105) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 299.
    106) در باره منظور افلاطون از «مثل» و اقوال مختلف در آن ر . ک: صدرالمتألهین، الاسفار الاربعه، ج 2، چاپ شرکة دارالمعارف الاسلامیه - قم، ص 46 - 81.
    107) فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 19.
    108) دوره آثار افلاطون، تیمائوس، ص 69، ترجمه محمد حسن لطفی، ج 6، چاپ شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، ص 1891 - 1893.
    109) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، ج 1، ص 240 - 241.
    110) میان محمد شریف، تایخ فلسفه در اسلام، ج 1، ص 134. و حناالفاخوری و خلیل الجرّ، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 58.
    111) ر . ک: کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، ج 1، ص 172 - 191.
    112) ر . ک: افلاطون، جمهوری، ترجمه محمد حسن لطفی، چاپ اوّل 1353 تهران، کتاب هفتم، ص 345 - 350.
    113) فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 21.
    114) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، ج 1 ص 250 - 251 به نقل از جمهوری 613 الف 7 - ب 1.
    115) حناالفاخوری و خلیل الجرّ، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 50 - 53.
    116) افلاطون، جمهوری، کتاب پنجم، ترجمه لطفی محمد حسین، ص 273.
    117) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ترجمه مجتبوی، ج 1، ص 162.
    118) همان مدرک، ص 170. کاپلستون، فقط 29 محاوره را ذکر می کند.
    119) ر . ک: حناالفاخوری و خلیل الجرّ، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 49.
    120) در مجلدات بیشتر نیز چاپ گردیده است.
    121) متولد سال 374 یا 384 و یا 385 ق . م. در شهر استاگیرا «Stagira» از شهرهای مقدونیه (در حدود سیصد کیلومتری شمال آتن) به دنیا آمد و در سال 322 ق . م و یا ...(در سن 62 سالگی) درگذشت (ر.ک: کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 307. امیل بریه، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 219. ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 49. حناالفاخوری، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ص 60 - 61)
    122) ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 50.
    123) الاسفار الاربعه، ج 3، ص 24 و...
    124) ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 52 - 53.
    125) همان مدرک.
    126) فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 39.
    127) آنالوطیقای دوّم، (که در باب برهان است) کتاب اوّل، 3، 72 ب.
    128) کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 327. ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 58.
    129) فلسفه اولی در مقابل فلسفه ثانیه؛ یعنی دانش طبیعی است (ر.ک: شرف الدین خراسانی، پیشگفتار متافیزیک، ص 58.
    130) همان مدرک، ص 54 - 57.
    131) ر . ک: کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 319 - 320.
    132) ملاصدرا، الاسفار الاربعه، ج 5، ص 2. و علامه طباطبائی، نهایة الحکمه، ص 96.
    133) علامه طباطبائی، نهایة الحکمه، ص 97. و نیز فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 46.
    134) و 4 - کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 356 - 357.
    135)
    136) همان مدرک، ص 359 - 360. ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 67 - 69.
    137) همان مدرک، ص 363، لازم به توجه است که از این دو دلیل، کاملاً روشن است که ارسطو موحد «Monotheist» است.
    138) ر . ک: امیل بریه، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 248247. کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 335 - 337.
    139) ر . ک: ارسطو، در باره نفس، ترجمه و تحشیه علی مراد داوری، دفتر سوم، ص 175 - 230، چاپ انتشارات حکمت. کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 373 - 377. حناالفاخوری، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 67 - 70.
    140) ر . ک: ارسطو، اخلاق نیکوماخوسی، ش 1094، الف 1 - 3. و کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 382 - 390. و حناالفاخوری، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ص 72 - 73. ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 72 - 76.
    141) ر . ک: ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 76. کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 312.
    142) ر . ک: ارسطو، سیاست، کتاب 3، بند 3، ص 23، و کتاب 7، بند8، ص 41. و شرف الدین خراسانی شرف، نخستین فیلسوفان یونان، ص 61. ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 8079.
    143) و 2 - ر . ک: شرف الدین خراسانی، پیشگفتار متافیزیک، ص 21. ویل دورانت، تاریخ فلسفه، ص 55 - 56. فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 37.
    144)
    145) شرف الدین خراسانی، پیشگفتار متافیزیک، ص 28.
    146) این واژه در عربی به «منطق» ترجمه شده است.
    147) فن شعر» ترجمه عبدالحسین زرین کوب، فن شاعری، ترجمه فتح اللَّه مجتبایی، که ترجمه فن شعر ارسطو است.
    148) در باره نفس، توسط علی مراد داوری از فرانسه به فارسی ترجمه شده و انتشارات دانشگاه تهران آن را چاپ کرده است.
    149) این کتاب توسط دکتر شرف الدین خراسانی شرف، از متن یونانی به فارسی ترجمه شده و نشر گفتار، آن را به چاپ رسانده است. نام متافیزیک از خود ارسطو نیست، بلکه خود او در یکجا فلسفه اولی که به یونانی «Prote Filosofia» است و در جای دیگر خداشناسی «Theologia» عنوان داده است. (پیشگفتار مترجم، ص 22).
    150) این کتاب به نام «اخلاق نیقوماخس»، به فارسی ترجمه صلاح الدین سلجوقی در کابل چاپ گردیده است.
    151) ر . ک: کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 316 - 317، شرف الدین خراسانی، پیشگفتار متافیزیک، ص 39.
    152) کتاب «سیاست» ترجمه حمید عنایت، توسط بنگاه انتشارات نیل در تهران، چاپ شده است.
    153) ارسطو چون معمولاً هنگام بحث و گفتگو با شاگردان خود، در باغ راه می رفت، فلسفه او به «فلسفه مشّاء» شهرت یافت. (حنا الفاخوری، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ص 61)
    154) ر . ک: شرف الدین خراسانی، پیشگفتار متافیزیک، ص 22 - 27.
    155) او در سال 198 تا 211 میلادی در آتن تدریس می کرد.
    156) متولد 185 و متوفای 246 یا 256 یا 260 هجری است.
    157) متولد 258 یا 259 و متوفای 338 یا 339 هجری است.
    158) متولد 370 یا 375 هجری است و 57 یا 58 سال عمر کرد.
    159) متولد 1888 و متوفای 2961 م، ارسطوشناس بزرگ آلمانی است.
    160) ر . ک: همان مدرک، ص 31 و 32.
    161) متولد 342 ق . م.
    162) متولد 336 و متوفای 264 ق . م.
    163) متولد 360 و متوفای 270 ق . م (ر . ک: کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 2، ص 474).
    164) متولد 214 و متوفای 129 ق . م. (همان مدرک، ص 476).
    165) متولد 25 ق . م. و متوفای 40 بعد از میلاد (همان مدرک، ص 527).
    166) اهل جَرَس عربستان که در سال 140 میلادی می زیسته است (همان مدرک، ص 515).
    167) در نیمه دوّم قرن دوّم میلادی می زیسته است (همان مدرک، ص 515).
    168) میان محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 157.
    169) متولد 204 یا 205 و متوفای 270م.
    170) متولد 232 و متوفای 304 میلادی است، او مقدمه ای نیز بر کلیات خمس (قاطیغوریاس) ارسطو نوشت که در بین مسلمین به نام «ایساغوجی» (Isagoge) یا «مدخل» معروف است. او در باره فلاسفه یونان از طالس تا افلاطون و نیز فیثاغورس، رساله نوشت. همچنین او زندگی «افلوطین» را نوشت و مقدمه آثار استاد قرار داد (ر.ک: ابن ندیم، الفهرست، ترجمه م. رضا تجدد. امیل بریه، تاریخ فلسفه، ترجمه علی مراد داوری، ج 2، ص 271)
    171) او همچنین آثار نوافلاطونیان را تحت عنوان «الافلاطونیة المحدثة عندالعرب» به چاپ رسانده است.
    172) ر . ک: نصراللَّه پورجوادی، درآمدی بر فلسفه افلوطین، ص 15، چاپ انجمن فلسفه ایران - تهران، 1358.
    173) ر . ک: کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 538، نصراللَّه پورجوادی، درآمدی بر فلسفه افلوطین، ص 19 - 43 چاپ انجمن فلسفه ایران - تهران، 1358.
    174) ر . ک: کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 539 - 540.
    175) ر . ک: جلال الدین مجتبوی، جهان برین و جهان فرودین در فلسفه افلوطین، مقاله سوم از نشریه فلسفه، شماره 4، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال 1356. نصراللَّه پورجوادی، درآمدی بر فلسفه افلوطین، انجمن فلسفه ایران - تهران، 1358. کاپلستون، تاریخ فلسفه، ج 1، ص 538 - 543. فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 86 - 93.
    176) ر . ک: کارل پاسپرس «اگوستین» ترجمه لطفی محمَّد حسن ، انتشارات خوارزمی، تهران، 1363، ص 9 - 15.
    177) آذرنگ عبدالحسین، مبانی تاریخ فلسفه غرب، انتشارات کیهان، ص 118 - 119.
    178) ر . ک:کارل پاسپرس اگوستین، ترجمه لطفی محمد حسن، ص 15 - 23.
    179) فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 101.
    180) ر . ک: همان مدرک، ص 102 - 103.
    181) امام کاظم علیه السلام در معنای «حکمت» در آیه «ولَقَدْ آتَیْنا لُقْمان الحِکْمَة» فرمود: «اَلْفَهْمُ وَالْعَقْل» (اصول کافی، ج 1، ص 16).
    182) بقره/159. یونس / 101. رعد / 2 و 4. نمل / 68. مؤمنون / 82. مؤمن / 70 و...
    183) نمل / 64. بقره / 111. انبیاء / 24. و قصص / 75.
    184) یونس / 5.
    185) انفال / 42.
    186) آل عمران / 194 - 195.
    187) عنکبوت / 43.
    188) زمر / 20.
    189) رعد / 20 - 25.
    190) بقره / 269.
    191) بقره / 129 و 151. آل عمران / 164. و جمعه / 2.
    192) به کتب تفسیر مانند: تفسیر قمی، عیاشی، برهان و نورالثقلین و کتبی که مناظرات آنان را نقل کرده اند مانند اصول کافی، احتجاج طبرسی و... مراجعه شود.
    193) امام رضا علیه السلام از امیرالمؤمنین علی علیه السلام نقل می کند که فرمود: «اَلْحِکْمَةُ ضالّةُ الْمُؤمنْ فَاطْلُبُوها...»، (بحارالأنوار، ج 2، ص 99 و ج 78، ص 34).
    194) امام علیه السلام از لقمان نقل می کند که فرمود: «یا بُنیَّ! تَعَلَّمِ الْحِکْمَةَ تَشَرَّف بِها، فَاِنَّ الْحِکْمَةَ تَدُلُّ عَلَی الدّین...»، (بحار الأنوار، ج 67، ص 458).
    195) عَنِ النَّبی صلی الله علیه وآله قال:«یا عَلی! اذا تَقَرّب النّاسُ اِلی اللَّه بِاَنْواعِ البِرّ، تَقرّب اِلَیْهِ بِالْعَقْلِ تَسبقُهُمْ»، (رساله معراجیه بو علی سینا).
    196) قالَ علی علیه السلام ثَمَرة الحِکْمَةِ التَّنزُهُ عَنِ الدُّنْیا وَالْولَهُ بِجنَّة الْمأوی»، (غررالحکم، شرح خوانساری، ج 3، ص 334).
    197) قالَ علی علیه السلام کُلَّما قَوَّیْتَ الْحِکمَة ضَعَّفْتَ الشَّهْوَة»، (غرر الحکم، ج 4، ص 622).
    198) قالَ علی علیه السلام: الْحِکْمَة عِصْمَة»، (غررالحکم، ج 7، ص 78) و قال ایضاً: «قَرنتِ الْحِکْمَةُ بِالْعِصْمَة»، (غررالحکم، ج 4، ص 493).
    199) وقال أیضاً: «لِلنُّفوس طَبایعِ سوء وَالْحِکمَة تَنْهی عنها»، (غررالحکم، ج 5، ص 32).
    200) قال علی علیه السلام: اَلْحِکمَةُ شَجَرَة تَنبُتُ فِی الْقَلبِ وَتَثْمُرُ عَلی اللِّسان»، (غررالحکم، ج 2، ص 106).
    وقال أیضاً: «الحُکماء اَشرَفُ النّاسِ اَنفُساً وَاَکثَرهُمْ صَبْراً وَ أسرعَهُمْ عَفْواً وَ اَوسَعَهُمْ اَخْلاقاً»، (غررالحکم، ج 2، ص 140).
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  7. Top | #196

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    201) قال علی علیه السلام: «ثَمَرةُ الحِکمَةُ الْفَوز»، (غررالحکم، ج 3، ص 333).
    202) قال الصادق علیه السلام «الحِکْمَة ضیاء المَعْرِفَة ... وَ ما اَنْعَمَ اللَّه عَلَی عَبْدٍ مِنْ عِبادِهِ نِعْمَةً اَنْعَمَ وَاَعْظَم وَاَرْفَع وَاَجزل وَاَبهی مِنَ الْحِکْمَةِ...»، (مصباح الشریعه، باب 99، ص 57، چاپ نشر کتاب تهران. بحارالأنوار، ج 1، ص 215).
    203) مقدمه ابن خلدون، ص 458.
    204) این دوره را «دوره محنت» نامیده اند.
    205) اهل حدیث کسانی بودند که بحث عقلی را در مسایل اصولی اسلامی، بدعت و حرام می دانستند. در رأس آنها «احمد بن حنبل» یکی از ائمه فقهی اهل سنّت بود.
    206) در وجه تسمیه علم کلام به شرح عقاید النسفی، تفتازانی، ج 1، ص 17 - 18 و تحقیقی در مسایل کلامی دکتر اسعد شیخ الاسلامی، ص 5 - 6 و... مراجعه شود.
    207) مغنیه، محمد جواد، خطوط برجسته ای از فلسفه و کلام اسلامی، ترجمه عطائی، محمد رضا ص 29 - 30.
    208) ابن حزم، الفصل، ج 4، ص 204.
    209) کلمه «معتزله»، ابتدا به گروهی گفته شد که در جنگ جمل و صفّین، اعلام بی طرفی کردند و از جنگ کناره گرفتند؛ مانند سعد بن ابی وقاص، زید بن ثابت و عبداللَّه بن عمر. بعدها که مسأله کفر یا ایمان مرتکب کبیره مطرح شد و عده ای قایل به فسق شدند و از دو نظر پیشین کناره گرفتند، به آنان گفته شد.
    210) میان محمَّد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ج 1، ص 284.
    211) شهید مطهری، آشنائی با علوم اسلامی، قسمت کلام، ص 62.
    212) قاضی عبدالجبار، شرح الاصول الخمسه، ص 528 و سید شریف، شرح المواقف، ص 495.
    213) علم الکلام، ترجمه فارسی، ج 1، ص 45.
    214) آشنایی با علوم اسلامی، قسمت کلام، ص 20 و 47 و شهرستانی، الملل و النحل، ج 1،ص 93.
    215) آشنایی باعلوم اسلامی،قسمت کلام،ص 20و47و شهرستانی،الملل والنحل، ج 1، ص 93.
    216) طبقات الشافعیه، ج 2، ص 251 و 252.
    217) طبقات الشافعیه، ج 2، ص 251 و 252.
    218) ابو الحسن اشعری، کتابهای متعددی نوشته است و بعضی، تعداد آنها را بالغ بر سیصد جلد گفته اند. سه کتاب مهم کلامی او عبارتند از: «اللمع) و «مقالات الاسلامیین» و «الابانة عن اصول الدیانة».
    219) اصول کلام اشعری دراین کتاب تحت عنوان «قواعد العقاید» ذکر شده و فخر رازی هم آن را شرح کرده است.
    220) در مورد کلام نفسی ر . ک: شرح مواقف ج 2، ص 94 و قوشجی، شرح التجرید، ص 420.
    221) اشکال 1 و 2 در کتاب شرح التجرید قوشجی (اشعری) ص 339 آمده است.
    222) تفتازانی، شرح المقاصد، ص 149.
    223) الاحکام فی اصول الاحکام، ج 1، ص 79.
    224) آشنایی با علوم اسلامی، قسمت کلام، ص 54.
    225) اقتباس از شهید مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، قسمت کلام، ص 55 - 58.
    226) ر.ک: سید محسن خرازی، بدایة المعارف فی شرح عقاید الامامیه، ج 1، ص 199 - 210. و شیخ مفید، تصحیح الاعتقاد، ص 50 - 52.
    227) سوره نساء، آیه 116: «اِنَّ اللَّه لا یَغْفِراَنَ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفر مادُونَ ذلکَ لِمَنْ یَشاء...».
    228) سوره زمر، آیه 44: «قُلْ للَّه الشّفاعَةُ جمیعاً» و سوره طه، آیه 109: «لا تَنْفعُ الشّفاعَة اِلاّ مَنْ اذنَ لَهُ الرَّحْمن...».
    229) سوره انبیا، آیه 28: «وَ لا یشْفَعُونَ اِلا لِمَنِ ارْتضی...» و سوره مریم، آیه 87، «لا یَمْلِکُونَ الشَّفاعَةَ اِلا مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرّحْمن عهداً».
    230) و لذا حسن و قبح افعال به تبع شرایط، تغییر می یابد و حسن به قبح و واجب به حرام و بالعکس تبدیل می شود؛ مثلاً راستگویی در شرایطی که باعث فتنه ای شود، قبیح است و دروغگویی به خاطر دفع فساد و فتنه مهم، حسن است.
    231) هر فعلی که در مسیر کمال حقیقی انسان قرار گیرد، حسن، و ضد آن قبیح است.
    232) مثل ترشرویی نسبت به کودک یتیم به قصد تأدیب، حسن است ولی به نیت اذیت، قبیح است.
    233) ر . ک: علامه حلّی، نهج الحق و کشف الصدق. و مظفر شیخ محمد حسن، دلایل الصدق، ج 1، ص 368.
    234) نحل / 90.
    235) الرحمن / 60.
    236) اعراف / 157.
    237) اعراف / 28 - 29.
    238) مغنیه محمد جواد، خطوط برجسته ای از فلسفه و کلام اسلامی، ترجمه عطائی، محمدرضا، ص 29 - 30.
    239) ر . ک: حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج 1، ص 678، چاپ استامبول، 1976 میلادی.
    240) این مبلغ بنا بر حساب آقای عبداللَّه نعمه، معادل 950 هزار دلار آمریکایی است (ر.ک: فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 460.
    241) تاریخ تمدن، ترجمه فارسی، ج 11، ص 147.
    242) Sanscrit» زبان علمی قدیم و مقدس هندوان است.
    243) ر . ک: دهخدا، جلد س، ص 663.
    244) پدر «جبر مقابله» که تقریباً در سال 820م، کتابی در این زمینه نوشته است.
    245) در قرون وسطی، او را به زبان لاتینی، الفراگانوس «Alfraganus» می نامیدند.
    246) او را ابوالمعسر «Abulmasar» می نامیدند.
    247) ر . ک: هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه مبشری اسداللَّه، ص 29 - 33، و دکتر نصر، سید حسین، معارف اسلام، مقاله دوّم؛ «مختصری از تاریخ فلسفه در ایران»، ص 16 - 20.
    248) رسائل کندی، مقدمه، ص 5.
    249) هانری کوربن، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه اسداللَّه مبشری، ص 195.
    250) فلاسفه شیعه، ترجمه غضبان، ص 465.
    251) کنده» نام یکی از قبایل بزرگ عربستان بود، نسل کندی به «اشعث بن قیس کندی» می رسد او در زمان پیامبر، اسلام آورد و از اصحاب پیامبر شد و زندگی خویش را به کوفه انتقال داد. (میان محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه زیر نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، 593).
    252) پدر کندی در زمان حکومت مهدی و هارون الرشید، امیر کوفه بود (هنری توماس، بزرگان فلاسفه، ترجمه فریدون بدره ای، ص 326. مهرداد مهرین، فلسفه شرق، ص 405).
    253) فلاسفه شیعه، ص 460.
    254) تاریخ فلسفه اسلامی، کربن، ترجمه دکتر مبشری، ص 198.
    255) میان محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 593. وکربن، تاریخ فلسفه اسلامی، ص 195.
    256) و از این رو کندی چندین رساله خود را به او (پسر معتصم) اهدا می کند (کربن، تاریخ فلسفه اسلامی، ص 196)
    257) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 594. هنری توماس، بزرگان فلاسفه، ترجمه فریدون بدره ای، ص 326.
    258) متوکل عباسی فرمان ضرب او را صادر کرد و کتابخانه او را مصادره نمود، ولی بعدها توانست کتابهای خود را بازپس گیرد (بزرگان فلاسفه، ص 326. شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 594).
    259) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، ص 375. و فلاسفه شیعه، ص 451.
    260) کربن، تاریخ فلسفه اسلامی، ص 196.
    261) مهرداد مهرین، فلسفه شرق، ص 406.
    262) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 594 به نقل از تاریخ الحکماء، ص 241.
    263) بزرگان فلاسفه، ص 327. شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 597.
    264) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 392.
    265) همان مدرک، ص 378 به نقل از «رسائل الکندی الفلسفیة»، ص 98.
    266) همان مدرک، ترجمه آیتی، ص 377 به نقل از «رسائل الکندی الفلسفیة» ص 104
    267) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصر اللَّه پورجوادی، ج 1، ص 603 - 604 به نقل از «الرسائل» در باره علت فاعلی کون و فساد، ص 215. الفلسفة الاولی، ص 143.
    268) مهرداد مهرین، فلسفه شرق، ص 406.
    269) بزرگان فلاسفه، ص 328، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 380.
    270) فلاسفه شیعه، ص 471.
    271) همان مدرک، ص 472.
    272) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 604 - 605 به نقل از «رسالة فی تناهی جرم العالم».
    273) کندی» حس و عقل را دو قوه نفس می داند. و «عقل» را به عقل بالفعل، بالقوه، عقلی که از قوه به فعل می رود و عقل ظاهر تقسیم می کند (تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 385).
    274) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 606 به نقل از رسالة فی مائیة النوم و الرؤیا، ص 46.
    275) زادگاه او وسیع، یکی از قرای شهر «فاراب» ترکستان در آسیای مرکزی بوده است. (محمَّدشریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 140. فارابی به قلم والترز، ترجمه رضا داوری، ص 75).
    276) همان مدرک، فلسفه شیعه، ص 395.
    277) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 396.
    278) محمَّد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 639.
    279) به کتاب «النّصوص» سیّد صدر، مراجعه شود.
    280) فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 400.
    281) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 402.
    282) فلاسفه شیعه، ص 411 - 413. به نقل از الفارابیان، دکتر فروغ، ص 28.
    283) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 402.
    284) فارابی به قلم والترز، ترجمه رضا داوری، ص 67 که ضمیمه فارابی مؤسس فلسفه اسلامی، تألیف رضا داوری، چاپ شده است.
    285) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 641. فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 401 و 403 به نقل از تاریخ الفلسفة فی الاسلام، ص 197 - 198.
    286) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 395 - 396.
    287) مهرین مهرداد، فلسفه شرق، ص 288 - 289.
    288) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 641.
    289) فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 405.
    290) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 645 به نقل از احصاء العلوم، فارابی، ص 53 - 54.
    291) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 396.
    292) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 639. و فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 402.
    293) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 400.
    294) فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 410، 411 و 415، به نقل از الخالدون العرب، و تاریخ الفلسفة فی الاسلام و...
    295) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 7 و 3.
    296) مهرین مهرداد، فلسفه شرق، ص 304.
    297) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 643.
    298) مهرین مهرداد، فلسفه شرق، ص 291.
    299) فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 399 به نقل از الخالدون العرب، ص 85.
    300) محمد شریف تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 647 - 648. آدام متز، تاریخ الفلسفة فی الاسلام، ترجمه ابوریده، ص 224.
    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




  8. Top | #197

    عنوان کاربر
    مدیر ارشد انجمن
    تاریخ عضویت
    January 1970
    شماره عضویت
    796
    نوشته
    18,881
    تشکر
    3,977
    مورد تشکر
    5,852 در 2,376
    وبلاگ
    85
    دریافت
    0
    آپلود
    0

    پیش فرض


    301) داوری، فارابی مؤسس فلسفه اسلامی، ص 7.
    302) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 405 - 406.
    303) فلاسفه شیعه، ترجمه سیدجعفر غضبان، ص 408.
    304) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 648.
    305) فارابی مؤسس فلسفه اسلامی، ص 6.
    306) فصلت / 53.
    307) فارابی، ظاهراً نخستین فیلسوفی است که «واجب» و «ممکن» را به جای «قدیم» و «حادث» مطرح ساخت آدام متز، تاریخ الفلسفة فی الاسلام، ترجمه ابوریده، ص 208 و 209.
    308) فارابی نخستین کسی است که نظریه «فیض و عقول» را در افکار اسلامی وارد ساخت و بدینوسیله صدور کثیر از واحد بسیط را تفسیر کرد. (فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 413)
    309) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 416 - 417.
    310) تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 425 - 427.
    311) فارابی اضافه بر منطق و فلسفه که در متن به آن اشاره رفت، در علوم هندسه، فلک، موسیقی، طب، تعلیم و تربیت و اخلاق، وارد بوده و تألیفات زیادی هم داشته است. ابن ابی اصیبعه در کتاب «عیون الأنباء» در حدود 120 تألیف برای فارابی ذکر کرده است و «بروکلمان مستشرق» 187 کتاب از فارابی را بر شمرده است (فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 417)
    312) برخی دیگر از آثار مهم فارابی عبارتند از:«فصوص الحکم» و «مقدمة فی مدخل الفلسفة» و «الثمرة المرضیّة فی بعض الرسالات الفارابیة» که مجموعه ای از رسائل اوست.
    313) فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 145 - 146.
    314) و 3 - تاریخ فلسفه، در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 451 - 452.
    315)
    316) فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 145 - 146.
    317) مهرین مهرداد، فلسفه شرق، ص 372.
    318) این کتاب با تعلیقه دکتر محمد مصطفی حلبی در سال 1954 میلادی چاپ شده است.
    319) کتاب شفا، الالهیات، ص 455.
    320) او می نویسد: «الإستخلاف بالنص اصوب فان ذلک لا یؤدّی الی التشعب والتشاغب والاختلاف»، (الالهیات، ص 452)
    321) شرح حال نقل شده از خود بوعلی است توسط شاگردش ابو عبداللَّه عبدالواحد بن محمد جوزجانی نقل شده و جمال الدین قفطی و ابن ابی صیبعه و دیگران، آن را تأیید کرده اند (فلاسفه شیعه، ترجمه سید جعفر غضبان، ص 147 و 151)
    322) چاپ خشاب قاهره، ج 1، ص 337.
    323) الاشارات والتنبیهات، نمط هفتم، ص 88.
    324) محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 683. فلاسفه شیعه، ترجمه سیدجعفر غضبان، ص 158.
    325) مقالات فلسفی، ج 1، ص 97 - 98.
    326) و 4 - تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 455.
    327)
    328) در اعیان الشیعه، سید محسن امین، ج 26، ص 318 - 329 حدود 180 کتاب و رساله از او نام برده است.
    329) مهرین مهرداد، فلسفه شرق، ص 372 و 383.
    330) و 3 - تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمه آیتی، ص 453 و 454.
    331)
    332) رسالة فی معرفة النفس الناطقة واحوالها، ص 7. آموزش فلسفه، ج 2، ص 155.
    333) این «بساوایی» جنس است برای قوای چهارگانه: قوه تمیز گرمی و سردی، تمیزتر و خشک، تمیز سخت و نرم و تمیز صاف و غیر صاف.
    334) در حقیقت کاراین حس به زبان روان شناسی جدید، واکنش عصبی و غریزی است. مثلاً وقتی گوسفند برای نخستین بار، گرگی را می بیند و از آن فرار می کند و یا مادر از روی غریزه نسبت به نوزاد، احساس علاقه می کند و گاه این واکنش به صورت تداعی معانی و انعکاس شرطی انجام می گیرد؛ مثلاً حیوانی که تازیانه زده شده است، تازیانه و معنای درد را به هم مربوط می سازد و از این رو است که می ترسد.
    335) طبق نظر «ابن سینا»، نفس در این مرحله علم به ذات خود دارد و همین را دلیل استقلال و تجرد نفس ناطقه می داند، برخلاف «ارسطو» که معتقد است: نفس در این مرحله، عقل هیولائی (بالقوّه) هیچ علم ندارد. (مقاله جوهریت نفس، تألیف «Lenn Evan Good Man» ترجمه دکتر مجتبوی در مجموعه مقالات و سخنرانیهای هزاره ابن سینا، ص 49)
    336) الهیات شفا، ج 2، ص 423.
    337) النجات، ص 293.
    338) الاشارات والتنبیهات، ص 766.
    339) النجات، ص 294.
    340) میان محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 698.
    341) رساله «البر والاثم» چاپ شده در کتاب «المذهب التربوی عند ابن سینا» تألیف شمس الدین،ص 353 - 356.
    342) متولد 450 و متوفای 505 ه. است.
    343) این کتاب در سال 540ه . 1145م به وسیله دومینیکوس گوندیسالینوس «Dominicus Gundissalinus» به زبان لاتینی به نام (منطق و فلسفه غزالی عرب) «Logica et Philosophia Algazelis Arabis» ترجمه کرد. (ر.ک: کربن هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ص 226 - 228)
    344) متولد 520 ه.، 1126م و متوفای 595 ه.، 1198م است.
    345) شرحهای ابن رشد بر آثار ارسطو به زبان لاتینی از طرف میشل اسکوت «Michel Scot» ترجمه شده است، کتابهای دیگری از او مانند «تهافت التهافت» و «حرکت افلاک» و... نیز توسط دیگران ترجمه شده است (ر.ک: کربن هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ص 300 - 302)
    346) ر . ک: محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 775 - 789.
    347) متولد 549 و متوفای 587 ه. است. او در سن 38 سالگی به قتل رسید. و او غیر از شیخ شهاب الدین سهروردی زنجانی عارف است که متوفای 632ه. می باشد.
    348) حکمة الاشراق، مجموعه دوم مصنفات شیخ اشراق، ص 12، 183 و 192.
    349) علامه طباطبائی، یادنامه ملاصدرا، ص 24.
    350) ر . ک: همان مدرک. و جامی، الدرة الفاخرة و شرح فارسی آن.
    351) قطب الدین شیرازی، شرح حکمة الاشراق، چاپ انتشارات بیدار قم.
    352) ر . ک: دکتر سید حسین نصر، مختصری از تاریخ فلسفه در ایران، مقاله دوم از کتاب معارف اسلامی، ص 34 و 38.
    353) متولد 544 و متوفای 606 ه است.
    354) ر . ک: نزهة الارواح و روضة الافراخ، ترجمه ضیاءالدین دری، ج 2، ص 147. ومقدمه شرح اشارات خواجه، چاپ تهران، ص 100. و الشواهد الربوبیه، ص 195، چاپ دانشگاه مشهد.
    355) مولوی در دفتر هفتم مثنوی، ضمن اشاره به فهم عقلی فخررازی، پای استدلالیان را چوبین دانسته و می گوید:
    پای استدلالیان چوبین بود
    پای چوبین سخت بی تمکین بود
    اندر این ره گر خرد ره بین بدی
    فخر رازی رازدار دین شدی
    با چنین عیب و نکالش ای عجب
    فخر دین خواهد که گویندش لقب
    356) فخررازی، کتابهای غیر فلسفی هم متعدد نگاشته است (ر . ک: علی اصغر حلبی، تاریخ فلاسفه ایرانی، ص 515 - 530)
    357) در قرطبه در خانه قاضی آن شهر، ابوالولید ابن رشد (ر . ک: دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، ص 228)
    358) ر . ک: ابن عربی، الفتوحات المکیّه، ج 1، ص 153 و 325.
    359) همان مدرک: ج 1، ص 32.
    360) همان مدرک، ج 1، ص 143.
    361) همان مدرک، ص 280.
    362) همان مدرک، ص 56 (نقل از دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، ص 236)
    363) شوری / 11.
    364) دائرة المعارف برزگ اسلامی، ج 4، ص 236.
    365) ر . ک: انشاء الدوائر ابن عربی، ص 20 - 21 که در مجموعه ای با عنوان «نوشته های کوچک ابن عربی» در سال 1919م. چاپ شده است.
    366) ر . ک: دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، ص 244 به نقل از مجموعة الرسائل ابن تیمیه، چاپ بیروت 1983.
    367) الفتوحات، ج 2، ص 309.
    368) فصوص الحکم، ص 81.
    369) الفتوحات، ج 2، ص 367.
    370) فصوص الحکم، ص 102.
    371) الفتوحات، ج 1، ص 213.
    372) همان مدرک، ج 4، ص 31.
    373) در حدیث نیز آمده است: «فانّ اللَّه عزّوجلّ خَلَقَ آدَمَ علی صُورَتهِ»، (بحارالأنوار، ج 4، ص 11، ح 1، و ص 12، ح 6).
    374) همان مدرک، ج 3، ص 11.
    375) همان مدرک، ج 2، ص 67.
    376) همان مدرک، ج 2، ص 331.
    377) ر . ک: دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، ص 226 - 283.
    378) متولد 597 و متوفای 672 است.
    379) آثار خواجه را 13059، 150 و 168 اثر ذکر کرده اند (ر.ک: حلبی، تاریخ فلاسفه ایرانی، ص 589)
    380) ر . ک: محمد شریف، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه تحت نظر نصراللَّه پورجوادی، ج 1، ص 706 - 708.
    381) متولد 634 و متوفای 710ه . است. او در چهارده سال آخر عمرش در تبریز به تألیف یا شرح کتب در هیئت، طب، تفسیر، منطق و فلسفه مشغول بود. در مورد آثار قطب الدین شیرازی ر.ک: علی اصغر حلبی، تاریخ فلاسفه ایرانی، ص 624 - 638.
    382) به زبان فرانسوی «Eskolastik» و به زبان لاتین «Scolastiique» به معنای مدرسه ای است. و منظور، فلسفه قرون وسطی است که در مدارس وابسته به کلیسا تدریس می شد (ر.ک: به محمد معین، فرهنگ فارسی، ج 1، ص 271 - 272)
    383) ر . ک: ژیلسون، اتین، نقد تفکر فلسفی غرب، ترجمه دکتر احمد احمدی، ص 19 - 23. محمد علی فروغی، سیر حکمت در اروپا، چاپ انتشارات صفی علیشاه، ص 109، 110، 127 و 128.
    384) هانری کربن، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه اسداللَّه مبشری، دیباچه، ص 3.
    385) متولد 1225 یا 1226 و متوفای 1274 میلادی است او فلسفه مشّاء را برای دستگاه مسیحیّت مناسبتر از فلسفه افلاطون می دانست. از مهمترین کتاب او «ردّ بر امم ضالّه» است که اثبات کننده حقانیت دین مسیح است. او همچنین «مجموعه علم کلام» را نوشت (ر.ک: برتراندراسل، تاریخ فلسفه غرب، ج 2، ص 841 - 844)
    386) هانری کربن، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه اسداللَّه مبشری، ص 3 و 15.
    387) ر . ک: دکتر نصر، سید حسین، معارف اسلامی، مقاله دهم، ص 147 - 153. کربن هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه اسداللَّه مبشری، دیباچه، ص 3 و 15.
    388) نظیر «وانینی» ایتالیایی که زبانش را بریدند و او را زنده سوزاندند. و «راموس» فرانسوی که در قتل عام پروتستانها در سال 572 به قتل رسید.
    389) متوفای 1625م. است.
    390) بیکن» دو کتاب دارد: یکی به نام «ارجمندی و فزونی دانش» که در آن ضمن تکریم مقام علم و علما، از کسانی که دربست حرفهای پیشینیان را می پذیرند و در صدد تشخیص درستی و نادرستی آنها بر نمی آیند، انتقاد می کند. و دومی به نام «ارغنون جدید» که در آن به بی حاصلی منطق قدیم پرداخته و می گوید: باید به مشاهده و استقرا روی آورد تا از آن بتوان نتیجه عملی گرفت (ر.ک: فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 132 - 144)
    391) رنه دکارت» در سال 1596 در شهر لاهه «Lahaye» فرانسه متولد شد و در سال 1650م در شهر استکهلم سوئد درگذشت. او یکی از درخشانترین چهره های فلسفی نیمه نخست قرن هفدهم میلادی است (ر.ک: دکتر شرف الدین خراسانی شرف، از برونوتاهگل، چاپ دانشگاه ملی ایران، سال 1354، ص 46 به بعد)
    392) شک معروف دکارت را می توان قبل از او در آثار غزالی یافت (ر.ک: دکتر نصر، سیدحسین، معارف اسلامی، مقاله 10، ص 152)
    393) در باره دکارت، ر . ک: ژیلسون، اتین، نقد تفکر فلسفه غرب، ترجمه دکتر احمدی، ص 170 - 192. فروغی، سیر حکمت در اروپا، ص 170 - 190. دکتر شرف الدین خراسانی شرف، از برونو تا هگل، ص 45 - 50.
    394) سید جلال الدین آشتیانی، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، ص 2.
    395) استاد ملاصدرا در فلسفه، مرحوم محمد باقر میرداماد (متوفای 1040) و در علوم نقلیه، شیخ بهائی است (ر.ک: یادنامه ملاصدرا، مقاله علامه طباطبائی، ص 15. و گفته شده شیخ بهائی استاد عرفان او نیز بوده است) فلاسفه شیعه، ص 481.
    396) یادنامه ملاصدرا، مقاله مرحوم علامه طباطبائی، ص 16.
    397) هجده تألیف دیگر هم به او منسوب است که این نسبت مشکوک می باشد (ر.ک: مقاله محمد تقی دانش پژوه، در یادنامه ملاصدرا، ص 107 - 120.
    398) شهید مطهری، مقالات فلسفی، ج 3، ص 74.
    399) المبدأ والمعاد، ص 278.
    400) مقالات فلسفی، ج 3، ص 78.
    401) یادنامه ملاصدرا، ص 20 و 39.
    402) همان مدرک.
    403) رعد / 17.
    404) صدرالمتألهین زمان را عبارت می داند از: بُعد و امتدادی گذرا که هر موجود جسمانی، علاوه بر ابعاد ناگذرا (طول، عرض و ضخامت) داراست. (ر.ک: آموزش فلسفه، ج 2، ص 146)
    405) ر . ک: مقالات فلسفی، ج 3، ص 81 - 82. و یادنامه ملاصدرا، مقاله سید ابوالحسن قزوینی و علامه طباطبائی، ص 4 و 24.
    406) آشنایی با علوم اسلامی، قسمت فلسفه، ص 159.



    امضاء



    رفتن دلیل نبودن نیست


    من در جستجوی قطعه ای از آسمان پهناور هستم

    که از تراکم اندیشه های پَست، تهی باشد .




صفحه 20 از 20 نخستنخست ... 101617181920

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

کلمات کلیدی این موضوع

مجوز های ارسال و ویرایش

  • شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
  • شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
  • شما نمیتوانید فایل پیوست کنید.
  • شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید
  •  
© تمامی حقوق از جمله طراحی قالب برای سایت آیه های انتظار محفوظ می باشد © طراحی و ویرایش Masoomi