عملیات_قرقی

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

#در سپتامبر 1984 ، طی یک توافق بین میتران رئیس جمهور فرانسه و معمر قذافی رهبر لیبی کشور چاد به دو منطقه جنوبی و شمالی تقسیم شد.در این تقسیم بندی شمال حوزه نفوذ لیبی و نیروهای مخالف تحت حمایت آن و جنوب فرانسه و دولت چاد معین شد و قرار بود در طی یک مدت زمان مشخص هر دو کشور نیروهای خود را از چاد خارج کنند.این پیمان توسط فرانسوی ها اجرا و تمامی نیروهای ارتش فرانسه از چاد خارج شدند اما ارتش لیبی تنها نیروهای خود را به 5 هزار نفر کاهش داد.در فوریه 1986 ، به دستور قذافی نیروهای اپوزیسیون شمال از مرزهای تعیین شده در معاهده گذشتند و وارد جنگ با نیروهای دولت چاد در جنوب شدند.برای فرانسه به عنوان کشوری که قاره آفریقا را اصلی ترین حوزه نفوذ خود می دانست این حمله و شکستن عهدنامه قابل تحمل نبود ؛ ارتش فرانسه تدارک عملیاتی با نام " Epervier " یا " قرقی " را فوراً آغاز کرد.پیش از آغاز عملیات سرهنگ قذافی مشغول ایجاد یک پایگاه هوایی بزرگ در شمال چاد به نام " Ouadi Doum " با باند پروازی به طول 3,800 متر به همرا تسلیح شورشیان تحت حمایت خود به تجهیزات و تسلیحات مدرن بود.این پایگاه هوایی توسط یک گردان موشک های ضد هوایی سام-6 و توپ های شلیکا حفاظت می شد.نیروی هوایی لیبی از نیروهای شورشی که بالغ بر سه تیپ می شدند از راه هوا به وسیله هواپیماهای توربوپراپ سبک مارچتی SF.260 به عنوان پشتیبانی نزدیک و هلیکوپترهای Ch-47C شینوک به منظور جابجایی نیرو و تجهیزات حمایت می کرد.نیروی هوایی فرانسه اعزام 1,400 سرباز خارجی (ارتش فرانسه یک نیروی بزرگ از جنگجویان خارجی در اختیار دارد) و تجهیزات به وسیله هواپیماهای C-160 ترانسال را به انجامنا پایتخت چاد در جنوب این کشور شروع کرد اما نیروهای شورشی که بالغ بر سه تیپ نیرو بودند و از سه نقطه شمال در حال پیشروی بودند نیاز به یک شوک روانی و قطع پشتیبانی هوایی داشتند.پایگاه هوایی ساخته شده در شمال چاد تنها پایگاه نیروی هوایی لیبی بود که بمب افکن های متوسط لیبی از آنجا توانایی هدف قرار دادن انجامنا را داشتند.

[حسنعلی ابراهیمی سعید]

بدین منظور 12 فروند جگوار ، 8 فروند میراژ F.1C-200 ، دو فروند تانکر سوخت رسان C-135FR از پایگاه بنگویی در جمهوری آفریقای مرکزی برای بمباران پایگاه هوایی " Quadi Doum " بلند شدند.هشت فروند از جگوارها به بمب های خوشه ای ضد باند BAP.100 و 4 فروند دیگر به بمب های 250 پوندی سقوط آزاد مجهز بودند که البته یک فروند به علت نقص فنی نتوانست در عملیات شرکت کند.میراژها نیز وظیفه پشتیبانی هوایی از جگوارها را در مقابل جنگنده های لیبیایی بر عهده داشتند.میزان غافلگیری لیبی از این عملیات آنچنان بالا بود که سیستم های دفاع هوایی محافظ پایگاه پیش از آن که فرصت شلیک را پیدا کنند به وسیله جگوارهای مجهز به بمب های 250 پوندی مهندم شدند ؛ در ادامه 8 فروند جگوار بمب های ضد باند را بر باند 3,800 متر پایگاه فرو ریخته و آن را برای چندین روز غیر عملیاتی کردند که هدف عملیات نیز همین بود چون ترمیم باند کار چندان مشکلی نیست.اما ارتش لیبی یک روز بعد به خود آمد و با یک فروند توپولف Tu-22B که ابتدا در مسیر هواپیماهای مسافربری پرواز می کرد بعد از آن که خود را به نزدیکی انجامنا رساند با سرعتی معادل یک ماخ و ارتفاعی 5 هزار متری 3 تیر بمب سنگین را بر فرودگاه این شهر که نیروهای فرانسوی در آن مستقر بودند فرو ریخت.با وجود ارتفاع زیاد و سرعت بالای این بمب افکن ، باند پرواز به شدت آسیب دید (به گونه ای که سه روز غیر عملیاتی شد) و یک خزشراه نیز تخریب شد.فرانسه با درخواست فوری از ارتش ایالات متحده یک فروند هواپیمای ترابری غول پیکر C-5 را اجاره کرده و یک واحد موشک ضد هوایی MIM-23B هاوک و کروتال را به فرودگاه انجامنا منتقل کرد.علاوه بر آن دو فروند جگوار و یک تانکر C-135FR به صورت دائمی در فرودگاه مستقر شدند.پس از این حمله فرانسه نه تنها فرودگاه انجامنا را تعمیر کرد بلکه اعلام کرد 10 میلیون دلار را برای آموزش و تجهیز ارتش چاد اختصاص خواهد داد.اولین رویارویی ارتش چاد (جنوبی) و اپوزیسیون تحت حمایت لیبی در سوم مارس رخ داد و در آن ارتش چاد با پشتیبانی هلیکوپترهای فرانسوی موفق به شکست حمله اپوزیسیون و عقب راندن آنها شد.همزمان تنش بین لیبی و ایالات متحده بالا گرفت و نبرد خلیج سرت توسط آمریکایی ها بر علیه لیبی آغاز شد و به همین دلیل تمرکز قذافی از چاد به مدیترانه منتقل شد و درگیری ها متوقف شد و فرانسه توانست موقتاً مناطق حوزه نفوذ خود را از تعرض مصون نگاه دارد تا زمانی که با ضد حمله نیروهای تحت حمایت لیبی " جنگ تویوتاها " آغاز شد.