بسم الله الرحمن الرحیم
فلسفه خمس
سؤال: آیا «خمس» مزد رسالت است؟
توضیح این كه: شكى نیست كه پیغمبر اسلام (ص) در برابر آن همه جانفشانیهاو فداكاریها در راه راهنمایى مردم جهان، هیچ گونه اجر و پاداشى از كسى نخواسته و تنها پاداش خود را از خداوند خواسته و اگر ملاحظه مىكنیم كه در بعضى از آیات «مودت ذوقى القربى؛ دوستى خاندان آن حضرت» مزد رسالت معرفى شده، از این نظر است كه آن هم به نوبه خود خدمت دیگرى به مردم و كمك جدیدى به راهنمایى آنهاست؛ زیرا مساله «ولایت اهل بیت» و دوستى این خاندان، موجب پیروى از گفتار و رفتار آنان مىگردد و این خود یك نوع هدایت و سعادتى است كه از این راه نصیب مردم مىگردد؛ ولى واجب نمودن «خمس» بر مردم كه نصف آن را به سادات مىدهند چه معنى دارد؟ آیا این مزد رسالت نمىباشد؟
پاسخ: مىدانیم كه مصرف «خمس» فقط «فقراى سادات» هستند نه تمام آنها و اگر خمس اموالى كه به آنها خمس تعلق گرفته از احتیاجات سادات زیادتر باشد، مازاد آن را - طبق دستورى كه به ما رسیده - باید به بیت المال مسلمانان ریخت كه در راه مصالح عمومى مصرف گردد. همچنان كه اگر احتیاجات فقراى سادات از میزان خمس زیادتر باشد باید از بیت المال كمبود آن را تامین نمود. از طرفى سادات بطور كلى از گرفتن زكات كه حق سایر فقرا و محتاجان مىباشد محرومند (مگر این كه زكات از مال ثروتمندان سادات باشد).
بنابراین، در حقیقت خمس به جاى همان زكاتى است كه به سایر مستمندان داده مىشود و شرایط پرداخت آن هم به سادات تقریبا مشابه شرایط پرداخت زكات به سایر فقراست، منتها براى حفظ حیثیت خاندان پیغمبر (ص) كه در واقع حفظ حیثیت پیغمبر (ص) و رعایت مقام شامخ اوست، به صورت دیگر و به عنوان دیگرى پراخت مىشود و این یك نوع ادب و احترام در برابر شخصیت والاى پیغمبر گرامى اسلام است و به هیچ وجه جنبه مزد و پاداش ندارد و بدیهى است كه احترام و ادب و حفظ حیثیت مردان بزرگ با مزد و پاداش فرق بسیار دارد...
منبع: http://www.ahkam.mihanblog.com/post/archive/1388/11
نوسنده: محمد حسین زاده