زبان خوراکیها ( جلد اول)

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

اهالی بربر ساکن افریقا و سودانی ها که در مراتع آفریقا و جنگل زندگی می کنند و از برکت روخانه ی نیل بهره مند شده غذای حیوانی و نباتی بیشتری دارند از همین دسته می باشند. زیان کمبود ما مواد سفیده ای منحصر به کوتاهی قد و خپلگی نیست بلکه عواقب وخیم تری دارد که بدترین آنها کاهش مقاومت بدن در برابر بیماریها است فراوانی بیماریهای سل و جذام در بین افراد فقیر و بینوا بهترین شاهد این ادعا می باشد. نود و پنج درصد جذامیان ایران ساکنان دهات کوهستانی می باشند که غذای آنها غالباً نان خشک خالی یا گاهی شیر و لبنیات بوده و از خوردن سبزیها و حبوبات محروم می باشند. امروزه ثابت شده است که بیماری جذام با این که میکربی سر سخت دارد سرایت مستقیم ندارد بلکه به کسانی سرایت می کند که غذای کافی و کامل ندارند و به همین جهت نخستین شکار این بیماری پلید شبان هایی هستند که غذای آنها منحصر به شیر و به ندرت مواد گوشتی بوده و از خوردن مواد سفیده ای گیاهی محروم می باشند و برعکس شکار میکرب سل با این که از خانواده ی میکرب جذام است غالباً اشخاص شهرنشین و دهاتی هستند که دسترسی کامل به مواد سفیده ای حیوانی و گوشت و لبنیات ندارند.
اغنیا و ثروتمندانی که زندگانی مرفهی دارند ممکن است در داخل معده و روده های آنها تعدادی کرم و انگل وجود داشته باشد ولی همانطور که گربه و سگ خانگی که غذای کافی به آنها می دهند هرگز درصدد اذیت و آزار اهالی خانه نبوده و دزدی نمی کنند این کرم ها نیز در بدن اغنیا اهلی شده و از غذاهای اضافی تغذیه کرده خون آنها را نمی مکند در صورتی که همین کرم ها در بدن بینوایان وحشی و خونخوار بوده اندام بدن میزبان آنها ضعیف و رنگ چهره ی آنها را زرد می کنند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

علل گرسنگی های مخفی

نخستین علت این گرسنگیهای پنهانی یکنواخت بودن خوراک انسان های متمدن است که بایستی آنرا زاییده ی تمدن جدید و شهرنشینی دانست. خوارک امروز ما با خوراکیهای نیاکان ما همانقدر اختلاف دارد که داروهای جدید با داروهای گیاهی دارند. ما به تغذیه با غذاهای محدود عادت کرده ایم در صورتی که انسانهای اولیه انواع زیادی از گیاهان وحشی و حیوانات مختلف را در اختیار داشته اند. در اصول تداوی نیز هر چند تعداد اقلام داروهای اختصاصی امروز زیاد است ولی بطور قطع می توان گفت که مواد اولیه ی آنها چندان زیاد نیست و چون برای تأثیر بیشتر جوهرکشی می شوند بسیاری از مواد مفید خود را از دست داده اند.
در روی زمین که محل سکونت ما است نزدیک به دو میلیون نوع حیوان شناخته شده است و از بین آنها فقط پنجاه نوع در تغذیه ی انسان بکار می رود. هم اکنون قبایل نیم وحشی آفریقا بیش از صد و بیست نوع میوه، چهل و شش نوع غله، 75 نوع بنشن و صد و هفتاد نوع سبزی خوراکی دارند در همین ایران ما اگر انواع سبزیهای صحرایی را با تعداد معدودی سبزیهای پرورش یافته و بستانی که ما برای تغذیه ی خود انتخاب کرده ایم مقایسه کنیم به اختلاف زیاد آنها پی خواهیم برد. اگر خوراک انسان از صورت محدود خارج شود کمبود امروز را بود فردا جبران خواهد کرد و برعکس یک نواخت بودن تغذیه، کمبودها را به جای خود باقی گذارده و عوارض آنرا که چیزی جز گرسنگی مخفی نیست ظاهر می سازد.
دومین علت این گرسنگی پنهانی خوراکهای مقوی و کم حجمی است که انسان متمدن برای خوراک خود برگزیده است و با تصفیه آرد، قند، روغنها و چربیها آنها را از بسیاری از عوامل اصلی غذایی عاری ساخته است. وقتی ما گندم را با آسیاب های بزرگ و سنگین چدنی آرد می کنیم و سبوس آنرا با الک های بسیار نرم چند صفر می گیریم از شانزده عامل غذایی که در گندم وجود دارد دوازده عامل مفید آنرا گرفته و دور می ریزیم؛ در نتیجه با خوردن نان سفید که چیزی جز نشاسته ندارد نسبت به دوازده عامل غذایی هدر رفته گرسنه می شویم، نانهای سفید که محصول جدید الکهای چند صفر است فاقد ویتامین و املاح مهم گیاهی است و هنری جز تخمیر شدن در معده و سختن ناقص ندارد و مسئول پیدایش یبوست، نفخ و بسیاری از امراض معدی و فساد خون می باشد و معده و انساج بدن را برای رشد و نمو میکربهای عفونت زا مستعد و آماده می سازد. همین موضوع در تصفیه چغندر و صنعت قندسازی مشاهده می شود. چغندر یک نوع غذای کامل است هم قند دارد و هم عواملی که برای هضم و جذب قند و سوختن آن در بدن لازم است هم قند دارد و هم عواملی که برای هضم و جذب قند و سوختن آن در بدن لازم است ولی قند سفید چیزی جز قند ندارد. در بدن می سوزد ولی سوختن آن با سوختن چغندر بدن فرق دارد زیرا میانجی هایی که برای سوختن قند بطور کامل لازم است در آن نیست به همین جهت است که بد و ناقص می سوزد یعنی دود می کند و همین دود است که تحریک می نماید و عمر ماشین بدن را کوتاه ساخته پیری زودرس را به ارمغان می آورد چشم را کم سو می کند گوش را سنگین می نماید و سایر حواس را ضعیف می سازد. نوشابه های الکلی نیز از این تصفیه ی دامنه دار در امان نیستند. خداوند در قرآن مجید منافع و مضار شراب را با هم مقایسه کرده و چون زیان آن بیشتر از فواید آن می باشد آنرا حرام کرده است ولی همین که این شراب تصفیه می شود و به صورت عرق در می آید منافع آن بکلی از بین رفته یک مایع سوزنده و سوزان باقی می ماند که هنرش سوزاندن عوامل و ذخایر غذایی موجود در بدن است. کبد را خراب می کند و انسان را نسبت به عوامل غذایی گرسنه می نماید و به همین جهت است که می بینیم گرسنگی و فقر نامرئی در نوشابه خواران بسیار زیاد و چشم گیر است و الکلی ها با این که ممکن است از نظر مالی غنی باشند ذخایر غذایی بدنشان از فقرا خیلی کمتر است.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

دومین علت این گرسنگی پنهانی خوراکهای مقوی و کم حجمی است که انسان متمدن برای خوراک خود برگزیده است و با تصفیه آرد، قند، روغنها و چربیها آنها را از بسیاری از عوامل اصلی غذایی عاری ساخته است. وقتی ما گندم را با آسیاب های بزرگ و سنگین چدنی آرد می کنیم و سبوس آنرا با الک های بسیار نرم چند صفر می گیریم از شانزده عامل غذایی که در گندم وجود دارد دوازده عامل مفید آنرا گرفته و دور می ریزیم؛ در نتیجه با خوردن نان سفید که چیزی جز نشاسته ندارد نسبت به دوازده عامل غذایی هدر رفته گرسنه می شویم، نانهای سفید که محصول جدید الکهای چند صفر است فاقد ویتامین و املاح مهم گیاهی است و هنری جز تخمیر شدن در معده و سختن ناقص ندارد و مسئول پیدایش یبوست، نفخ و بسیاری از امراض معدی و فساد خون می باشد و معده و انساج بدن را برای رشد و نمو میکربهای عفونت زا مستعد و آماده می سازد. همین موضوع در تصفیه چغندر و صنعت قندسازی مشاهده می شود.

چغندر یک نوع غذای کامل است هم قند دارد و هم عواملی که برای هضم و جذب قند و سوختن آن در بدن لازم است هم قند دارد و هم عواملی که برای هضم و جذب قند و سوختن آن در بدن لازم است ولی قند سفید چیزی جز قند ندارد. در بدن می سوزد ولی سوختن آن با سوختن چغندر بدن فرق دارد زیرا میانجی هایی که برای سوختن قند بطور کامل لازم است در آن نیست به همین جهت است که بد و ناقص می سوزد یعنی دود می کند و همین دود است که تحریک می نماید و عمر ماشین بدن را کوتاه ساخته پیری زودرس را به ارمغان می آورد چشم را کم سو می کند گوش را سنگین می نماید و سایر حواس را ضعیف می سازد. نوشابه های الکلی نیز از این تصفیه ی دامنه دار در امان نیستند. خداوند در قرآن مجید منافع و مضار شراب را با هم مقایسه کرده و چون زیان آن بیشتر از فواید آن می باشد آنرا حرام کرده است ولی همین که این شراب تصفیه می شود و به صورت عرق در می آید منافع آن بکلی از بین رفته یک مایع سوزنده و سوزان باقی می ماند که هنرش سوزاندن عوامل و ذخایر غذایی موجود در بدن است.

کبد را خراب می کند و انسان را نسبت به عوامل غذایی گرسنه می نماید و به همین جهت است که می بینیم گرسنگی و فقر نامرئی در نوشابه خواران بسیار زیاد و چشم گیر است و الکلی ها با این که ممکن است از نظر مالی غنی باشند ذخایر غذایی بدنشان از فقرا خیلی کمتر است.

امضاء

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

چغندر یک نوع غذای کامل است هم قند دارد و هم عواملی که برای هضم و جذب قند و سوختن آن در بدن لازم است هم قند دارد و هم عواملی که برای هضم و جذب قند و سوختن آن در بدن لازم است ولی قند سفید چیزی جز قند ندارد. در بدن می سوزد ولی سوختن آن با سوختن چغندر بدن فرق دارد زیرا میانجی هایی که برای سوختن قند بطور کامل لازم است در آن نیست به همین جهت است که بد و ناقص می سوزد یعنی دود می کند و همین دود است که تحریک می نماید و عمر ماشین بدن را کوتاه ساخته پیری زودرس را به ارمغان می آورد چشم را کم سو می کند گوش را سنگین می نماید و سایر حواس را ضعیف می سازد. نوشابه های الکلی نیز از این تصفیه ی دامنه دار در امان نیستند. خداوند در قرآن مجید منافع و مضار شراب را با هم مقایسه کرده و چون زیان آن بیشتر از فواید آن می باشد آنرا حرام کرده است ولی همین که این شراب تصفیه می شود و به صورت عرق در می آید منافع آن بکلی از بین رفته یک مایع سوزنده و سوزان باقی می ماند که هنرش سوزاندن عوامل و ذخایر غذایی موجود در بدن است.

کبد را خراب می کند و انسان را نسبت به عوامل غذایی گرسنه می نماید و به همین جهت است که می بینیم گرسنگی و فقر نامرئی در نوشابه خواران بسیار زیاد و چشم گیر است و الکلی ها با این که ممکن است از نظر مالی غنی باشند ذخایر غذایی بدنشان از فقرا خیلی کمتر است.

امضاء

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

خوراکیهای فراموش شده

مواد خوراکیها که ما برای خود انتخاب کرده ایم در ظاهر نیرو بخش و مقوی هستند اما از نظر ویتامین ها و املاح معدنی و عوامل غذایی نسبت به گیاهان پرورش نیافته و بیابانی بسیار فقیر و ناتوان می باشند. از سیصد و پنجاه هزار نوع گیاه خوراکی فقط ششصد نوع آن کشت می شود و در حقیقت پایه و اساس تغذیه ی انسان پانصد مرتبه ضعیف تر شده و سیر نزولی داشته است. اقوام نیم وحشی با این که بهداشت صحیحی ندارند به مراتب سالم تر از اشخاص متمدن و شهرنشین می باشند زیرا غذای آنها بیشتر از گیاهان وحشی بود بیمار پس از بهبودی با جسم و روح سالم قدم به عرصه ی زندگانی می گذاشت زیرا با خوردن این داروهای طبیعی کمبود خود را جبران می کرد و انبارهای بدن را از ذخایر غذایی پر می نمود و مدت زیادی تامین داشت.
در سرزمین پهناور ایران بیش از صد هزار گیاه خوراکی که هر یک دارای عناصر متفاوت و بسیارند می روید و هر یکی سرشار از عوامل و ترکیبات غذایی است که سابقا بسیاری از این ها در مداوای بیماران بکار می رفت و بهترین وسیله برای جبران گرسنگیهای نامرئی بود مثلا بیماری قند را با میوه ها و سبزیهایی معالجه می کردند که غذای لوزالمعده بوده و آنرا تشویق به ترشح انسولین می نمودند ولی امروز با رژیم غلطی که به این دسته از مبتلایان می دهند آنها را از خوردن غذاهای اصلی واداشته و منحصرا به آنها گوشت می دهند و در نتیجه خون آنها ترش شده و سبب پیدایش استن در ادرار آنها شده و بیماری آنها سخت و بی درمان گردیده و سرانجام به مرگ بیمار خاتمه پیدا می کند؛ حال آنکه ما می دانیم که بیماری قند خودبخود کشنده نیست و چنانچه به شخص مبتلا رژیم صحیحی داده شود هرگز به عوارض خطرناک و کشنده ی این مرض دچار نخواهد شد.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

معرفی خوراکیها

حال اجازه فرمایید که تعدادی از خوراکیها با شما صحبت کرده، خود را به زبانی ساده معرفی کنند تا شما غذاهای خود را بشناسید و بدانید که غذاهای شما دواهای امراض شما نیز می باشند و شما دارویی بهتر از غذا ندارید. شما در این مقدمه دانستید که بیماریهای شما عوارض گرسنگیهای پنهانی هستند و این ضربات شلاق گرسنگیهای نامرئی است که انسان را می آزارد و رنجور می کند و این تازیانه ی کمبود و گرسنگی است که بر سلولهای بدن ما ضربه می زند و جای آن ها درد می گیرد. اگر این آلام را با قرص های مسکن و آرامبخش پنهان کنیم مثل ما مثل صاحب خانه است که دزد به خانه ی او وارد شده و او چشمان خود را می بندد تا دزد را نبیند. اگر ما به جای خوردن این داروهای خوش ظاهر و بدباطن علت درد را جویا شویم و با این دشمنانی که به خانه وارد شده اند بجنگیم و با نیروی تدبیر دزدان را فراری دهیم بزرگترین خدمت را نسبت به خود انجام داده ایم.
غذاهایی که در این کتاب خود را شما معرفی می کنند همه سرشار از عوامل مفید غذایی هستند و برای این که به ماهیت این عوامل پی ببرید در جزء آخر این کتاب این عوامل با شما صحبت خواهند کرد و چگونگی کار خود را بیان خواهند داشت و در جلدهای بعدی این کتاب تعداد دیگری از خوراکیها با شما به گفتگو می آیند و خود را معرفی می کنند و در ضمن، بسیاری از اسرار طبیعت را برای شما آشکار می سازند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

گرسنگی مواد سفیده ای

هوایی که استنشاق می کنیم مخلوط با گازی است به نام ازت که ظاهرا فایده ای جز رقیق کردن اکسیژن هوا ندارد و از راه تنفس به هیچوجه وارد ترکیب بدن ما نمی شود ولی همین گاز یکی از عوامل غذایی لازم برای بدن انسان و حیوان است که به صورت مواد سفیده ای شبیه سفید تخم مرغ در آمده و جزو مصالح ساختمان بدن می باشد. هم اکنون بسیاری از ساکنان روی زمین مبتلا به گرسنگی نامرئی مواد سفیده ای هستند و این رایج ترین مظهر نقصان مواد غذایی است. فرق ماشین بدن ما با ماشین های ساخت بشر این است که این ماشین بایستی تعمیرات داخلی خود را شخصا و بطور خودکار انجام دهد. کار این ماشین تنها سوختن نیست بلکه سوخت و ساز را عهده دار است یعنی هر جای بدن خراب و فرسوده شود بایستی در آن قسمت نوسازی به عمل آید.
مواد سفیده ای نشانه ی حیات بوده و شاخص جماد و حیوان می باشند و چنانچه در سنگهای آسمانی آثاری از ترکیبات مواد سفیده ای پیدا شود دلیل وجود زندگانی در کره ای است که این سنگ از آن جدا شده است. اکنون اجازه بفرمایید عنان سخن را به دست مواد سفیده ای بدهیم تا خود را با زبان خویش به شما معرفی کنند و عوارض کمبود خود را که گرسنگی مواد سفیده ای است بیان دارند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

بیماریهای دیگری که از کمبود مواد سفیده ای حاصل می شود

ورم گرسنگی، پف کردن سر و صورت و دست و پا و ماهیچه ای و ستونی شدن ساق پا و بدریختی و زشتی از عوارض گرسنگی مواد سفیده ای است، اشخاص لاغری که یک مرتبه شروع به چاق شدن می نمایند ابتدا صورتشان پف کرده و بعد پاهایشان کلفت و ستونی می شود، علت این بیماری جمع شدن آب به جای مواد سفیده ای می باشد.
انواع حیوانی ما در گوشت، شیر و تخم مرغ دیده می شود و انواع نباتی ما در غلات، حبوبات و دانه های روغنی و مقدار کمی در سبزیها موجود است. در کنجد در حدود 24 نوع ما دیده شده و ماش نیز دارای اقسام مختلف ما می باشد، قدرت موجود در آجیل ها قبل از مواد روغنی آنها مربوط به ما مواد سفیده ای می باشد، لوبیای روغنی که کشت آن به تازگی در ایران معروف شده و به آن شلغوزه می گویند نیز منبع مهمی از مواد سفیده ای است.
بقیه ی عوامل غذایی در آخر کتاب خود را بشما معرفی خواهند کرد. و اکنون اجازه فرمایید خوراکیها یکی پس از دیگری خود را معرفی کنند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

اسم من کنگر است

کنگر چو برآورد سر از خاک زمین گفت ----- خرما نتوان خورد ازین خار که کشتیم
اسم من کنگر است. به عربی به من عکوب - سلبین و خربع گویند و در کتب قدیم حرشف - کندل - جندل - کعیب - کعوب و عقوب ذکر کرده اند، زادگاه اولیه من صحاری خشک ایران و آسیا و آفریقا می باشد. با اینکه شما ایرانیان در دنیا به وطن پرستی معروف می باشید، معذلک جای بسی تعجب است که در کتابهای جدید مرتباً از آرتیشو که یک گیاه خارجی بوده و اکثر مردم آنرا نمی شناسند، و طرز پختن و خوردن آنرا نمی دانند، تعریف می کنید و هیچگونه اسمی از من و منافع سرشار من که یک گیاه ایرانی بوده، و از قدیم به صورت خورش و مخلوط با ماست و کشک مصرف داشته ام نمی برید.
غذاشناسان اروپایی مرا نمی شناسند و چون مخصوص بیابانهای خشک و لم یزرع بوده و تاکنون اهلی نشده، و از کودهای شیمیایی بهره مند نشده ام، در اروپا بعمل نمی آیم و در بازار آنجا وارد نشده ام و با این وصف جای تعجب است که بعضی ها نوع بزرگ مرا کنگر فرنگی می خوانند و عده ای هم آرتیشو را کنگر فرنگی می دانند و این هم صحیح نیست. زیرا خواص ما با هم فرق بسیار دارد. من انواع و اقسام دارم و خواص ما تقریباً یکسان است. به انواع ماشکاعی - طوبه و کافیلو و کنگر خر می گویند.
البته خر به معنی بزرگ است. من دارای ویتامین های آ ب و ئی هستم و املاح زیادی همراه دارم و نیز دارای هورمونهای گیاهی بوده، و ترشحات غدد را تقویت می نمایم و از این رو در معالجات هورمونی می توانم خدمات شایان و برجسته ای بنمایم. شهرت من در تقویت غرایز جنسی است، ولی تنها یک مقوی ساده نیستم بلکه محرک شهوت بوده، و آن را لذت بخش می نمایم...
دومین استفاده ای که در معالجات هورمونی می توان از من کرد، معالجه برص است. این بیماری نتیجه بر هم خوردن تعادل ترشحات غدد داخلی بوده، و در طب جدید تاکنون راه معالجه ی قطعی پیدا نشده است. در حالیکه در گذشته، پزشکانی بودند که این بیماری را معالجه کرده و اسرار آنرا برای خانواده ی خود حفظ نموده و به دیگران نیاموخته اند و چون این اسرار بر زبان خوراکیها پوشیده نیست بر خوانندگان آن نیز بتدریج فاش خواهد شد. یکی از طرق معالجه پیسی در گذشته این بود که آب مرا گرفته، با یک سوم آن موم و روغن مخلوط کرده و روی لکه های برص می گذاشتند.
من بادشکن و پیشاب آور بوده، و از شکم روش جلوگیری می کنم. به درمان مرض قند کمک می نمایم، هضم غذا را آسان می کنم - کلیه و مثانه را گرم می نمایم زخم ریه و جراحات روده را التیام می دهم. ضماد من جهت معالجه گری مفید بوده، و از ریزش مو جلوگیری می نماید. ضماد من جهت خوشبو کردن عرق بدن توصیه شده است. برای معالجه اورام سخت و خارش های پوستی می توانید از مرهمی که جهت معالجه پیسی دستور دادم استفاده کنید و اثر فوری آنرا ببینید. ضماد ریشه من جهت سوختگی آتشس و پیچیدگی عصب نافع است. صمغ بوته ی من که پیشینیان به آن کنگرزد می گفتند، ایجاد قی می کند و همراه آن صفرا و بلغم را خارج می نماید. ضماد آن اورام را فرو می نشاند. مقدار خوراک آن از سه گرم تا هفت گرم است.
حال برای این که تصور نشود، زبان خوراکیها تعصب ملی داشته و فقط از خوراکیهایی بحث می کند که ایرانی الاصل باشند، عنان سخن را بدست آرتیشو می دهم تا او هم خود را بشما معرفی کند.

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

آرتیشو

اسم من در زبان فرنگی آرتیشو می باشد و در کتب قدیم گیاه شناسی بمن انگنار - انگیناز - و قناریه می گفتند. بعضی ها هم بمن کنگر فرنگی و کنگر بستانی می گویند. میوه ی من صنوبری و شبیه میوه ی درخت کاج است. با این فرق که رنگ من سبز بوده، و تک برگ هایی که روی آن است تیغی شبیه سوزن قرار دارد.
برای پختن من میوه ی مرا در دیگ طوری قرار دهید که ساقه آن بطرف پایین و برگهای آن به سمت بالا باشد بعد کمی آب ریخته و روی آتش ملایم بگذارید تا پخته شود، بعد به آن کمی نمک زده، میل نمایید. مقدار زیادی از املاح و مواد مؤثر و مفید من در آن آب حل می شود. باین جهت بهتر است آب مرا هم میل فرمایید.
پخته من به آسانی هضم می شود، و بهر معده ای حتی اگر ضعیف باشد سازگار است، ولی من برای کلیه و مثانه خوب نیستم، و آنها را تحریک می کنم اگر کلیه ی شما خوب کار نمی کند، و یا مبتلا به سنگ کلیه و مثانه هستید باید از خوردن من پرهیز نمایید.
زادگاه اولیه من نواحی بحرالروم است، ولی امروزه در اکثر کشورها بمنظور استفاده ی غذایی و دارویی کاشته می شوم. در ایران نیز چند سالی است مرا کاشته اند، و گاهگاهی در سبزی فروشیهای لوکس پیدا می شوم. قسمت مورد استفاده غذایی من انتهای برگ های روی میوه و طبق آن است، در زبان فارسی به این نوع طبق نهنج گویند - این نهنج گوشتدار بوده، و قسمتی از گوشت آن در برگها پیش رفته است. برای خوردن آن باید ابتدا برگها را تک تک کنده، و با کمک دندان گوشت آنها را به دندان بکشید، و بعد گوشت نهنج را میل نمایید. اگر میوه من تازه باشد، تمام نهنج گوشتدار و قابل خوردن است.
میوه من سرشار از ویتامین های آ و ب می باشد و املاح معدنی مثل گوگرد و منگنز و فسفر زیاد دارد. من اشتها را باز می کنم، خون را پاک می نمایم، و چربی و اوره ی خون را پایین می آورم، و برای مبتلایان به مرض قند مفید می باشم.
برای معالجه اسهال، معمولاً مرا خام می خورند و برای این کار معمولاً از میوه های تازه و جوان باید استفاده نمود. اگر به خوردن خام من راغب نیستید، می توانید آب مرا گرفته و نوش نمایید. به مادران بچه شیرده توصیه کنید که از خوردن من صرفنظر نمایند. زیرا من شیر را در پستان خشک می کنم.
برای مبتلایان به رماتیسم و نقرس و یرقان و سنگ کلیه و مثانه مفید می باشم جوشانده ی ریشه من، به تنهایی یا همراه با پوست بید تب بر بوده، تب و لرز را معالجه می کند.
جوشاندن برگ من، یعنی همان برگهایی که روی نهنج صنوبری قرار گرفته و سر آن سوزن دارد، یکی از دوستان کبد است.
میوه ی پخته ی مرا بلافاصله پس از پختن میل نمایید، و آنها را برای روزها بعد نگاهداری نکنید. زیرا میکروبهایی در روی آن رشد می نمایند که باعث دل درد و مسمومیت می شوند.