تفأل و تطیر در قرآن
قرآن کریم، از اقوامی سخن به میان میآورد که حوادث ناگوار را به انبیاء نسبت داده وجود این سفیران الهی را شوم میپنداشتند.
تطیر از ماده طیر(پرنده) کلیدواژه قرآن است به هنگام یادکرد این مردمان.
صیغههای مختلفی از ماده طیر در قرآن آمده اما شاید همهجا بدین معنا نباشد. ما سعی میکنیم آیاتی را بیاوریم که در آنها، طیر به گفته اهل تفسیر، مفید معنای بدفالی است.
اگر بخواهیم به ترتیب تاریخی از قرآن شاهد مثال بیاوریم، آیات محل بحث، چنین است:
یک. 47 نمل: گفتند ما به فال بد میگیریم تو را و هرآنکو با توست. این آیه، سخن قوم حضرت صالح(ع) است. مقارن با ظهور حضرت صالح، بلاهایی چون قحطی و خشکسالی فراگیر شده بود، و این تلازم، امر را بر آنها مشتبه ساخته بود و به خطا، میپنداشتند که این بلاها، از ناحیه پیامبران به ایشان رسیده است.
دو. 18 یس. ما شما(سه تن) را به فال بد یگیریم. این را قرآن از زبان اهل قریه میگوید. قریه ظاهراً همان انطاکیه است که یکی از شهرهای شامات بوده است.
سه. 131 اعراف: اگر گزندی به ایشان میرسید، به موسی و همراهانش شگون بد میزدند. بعد از اینکه فرعونیان موسی را تکذیب کردند، خشکسالی و کمثمری به آنها روی آورد. فرعون نیز از این پیشامد، بهرهبرداری کرد و به مردم چنین القاء کرد که علت این گرفتاریها کسی نیست جز موسی و همراهان وی.
تا اینجا قرآن بر وجود این عقیده خرافی نزد اقوام پیشین، ، صحه گذارده است. اما بهراستی آنچه آنها میگفتند، بهرهای از واقعیت دارد؟ به دیگر سخن، آیا بین این اشیاء و حوادثی که رخ میداد، رابطهای علی و معلولی برقرار است؟
پاسخ را میتوان از سخن خداوند دریافت. خداوند در جواب تطیرزنندگان به سفرای خود میگوید به ایشان بگویید: شومی شما از خود شماست. اگر درست بیندیشید بدین حقیقت واقف خواهید شد.(یس/19)
پس این پیش آمدها، نتیجه اعمال خود مردم است. قرآن، به برخی از این اعمال هم اشاره میکند: شما گروهی مسرف و متجاوزید(یس/19).