بدعتهای شیطان

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

بدعتهای شیطان

جبرگرایی
وی به خداوند متعال گفت: پروردگارا تو مرا گمراه ساختی. و با چنین تفکری مکتب جبرگرایی را پی ریزی کرد تا با کمک چنین روشی ساده دلان را فریب دهد که آنها در زندگی مجبورند و همه جا خود را مجبور به گناه و سرشکنی بدانند. اما طبق آیه پنجاهم سوره کهف "و از فرمان پروردگارش سرپیچید" شیطان در طاعت و معصیت خداوند آزاد بوده است چون با اختیار خود نافرمانی الهی را کرده است.
خود برتربینی
درسوره الاعراف آیه12 شیطان پس از آنکه از فرمان الهی سرپیچی نمود، علت این نافرمانیش را برتری خویش، بر آدم بیان کرده و با بیان "من از او بهترم‏؛ مرا از آتش آفریده‏اى و او را از گل‏!" با یک مقایسه غلط غرور و تکبر ورزید. چنانچه امام صادق علیه السلام در این مورد و نهی از آن خطاب به ابوحنیفه فرمودند: ای ابوحنیفه! شنیدم قیاس می‌کنی. گفت: بلی. فرمود: قیاس مکن. اولین قیاس کننده ابلیس بود، وقتی که گفت: مرا از آتش خلق کردی و آدم را از گل و بین خاک و آتش قیاس کرد. اگر ابلیس نورانیت آدم را با نورانیت آتش قیاس می‌کرد، به امتیاز بین دو نور و برتری یکی بر دیگری پی می‌برد.
رقص و آواز
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: اول کسی که نوحه سرایی کرد و به رقص و آواز پرداخت، ابلیس بود. ابلیس وقتی به آدم علیه السلام سجده نکرد و از درگاه الهی رانده شد، به نوحه سرایی و آه و فغان پرداخت و وقتی آدم علیه السلام را با حیله و نیرنگ، تشویق به خوردن از درخت ممنوعه نمود و باعث اخراج وی از بهشت گردید، به ساز، آواز، رقص، پایکوبی و ترانه سرایی پرداخت.
کفر
در کتاب عیون اخبار الرضا از امام علی علیه السلام نقل کرده که فرمود: شیطان اولین کسی بود که کفر ورزید و او نیز باعث پیدایش و انتشار کفر شد. و نیز امام علی علیه السلام فرمود: اول کسی که کفر ورزید و پایه گذار کفر و سرکشی گردید، ابلیس ملعون بود.
او نخستین متکبری بود که خودپرستی را به جای حق پرستی برگزید.

6- اولین کسی که به دروغ قسم خورد، ابلیس بود. در سوره الاعراف آیه 21 چنین می‌خوانیم:"و براى آنها سوگند یاد کرد که من براى شما از خیرخواهانم‏."
پیامبر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: حضرت موسی از خدای تعالی در خواست کرد که با حضرت آدم، دیداری داشته باشد، در هنگام دیدار، حضرت موسی گفت: خدای تعالی تو را با قدرت خود آفرید و از روح خود در تو دمید و فرشتگان را فرمان به سجده‌ات داد و بهشت را ارزانی‌ات نمود و مقامی والا برای تو خواست. فقط تو را از یک درخت منع کرد و تو نتوانستی صبر کنی و نفس خود را مهار کنی. فرمانبرداری ابلیس نمودی و از اوج بلندی و بهشت برین فرود آمدی و همین نافرمانی‌ات، باعث محرومیت ما از بهشت و اخراجمان از آن شد.
حضرت آدم به او گفت: با پدرت با نرمی و مهربانی گفتگو کن! ای فرزند: گرفتاریهای این درخت را بسیار دیده‌ام. دشمن من با مکر و حیله وسوسه‌ام کرد. و به خداوند سوگند یاد کرد که در مشورت با من به روش نصیحت کنندگان باشد و به من گفت: ای آدم! آیا تو را به درخت جاودانگی و پادشاهی که زایل نمی‌شود، راهنمایی کنم. تو و همسرت از این درخت بخورید و برای همیشه با من در بهشت باشید و سوگند دروغ، به ذات پروردگار یاد کرد که او از پند دهندگان است.
ای موسی! تا آن روز خیال نمی‌کردم که کسی به دروغ به خدا سوگند یاد کند. لذا به سوگندش اطمینان کردم.
حسد
ابلیس اولین کسی بود که آتش حسدش شعله ور شد. از جنادة بن امیه نقل شده که اولین لغزش و اشتباهی که روی داده حسد بود. ابلیس نسبت به آدم به خاطر آنکه مامور به سجده در برابر وی گشت، حسد ورزید و همین حسد او را به نافرمانی و استکبار وداشت.


منابع
کلینی، اصول کافی، باب حب الدنیا و الحرص علیها.
اسد الله محمدی نیا، بهشت جوانان.
مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه.
طباطبایی محمدحسین، تفسیر المیزان.
محمد باقر مجلسی، بحارالانوار.
کریم برزگر، شیطان شناسی به نقل از تفسیر عیاشی.
شیخ صدوق، الخصال.
نویسنده: فاطمه شاه محمدی