جنگ و جهاد در نهج البلاغه

[نصرالله عاشق خداومولا]

اهمیت دادن به وسایل جنگی

جنگی که اسلام آن را تجویز و امضاء کرده، صحنه از بین بردن نیروی باطل و ریشه کن نمودن ستم و فساد، میدان پایان دادن به حیات ننگین جنایت کاران زورگو، و خاتمه بخشیدن به زندگی متجاوزین و اشغال گران ستم پیشه، عرصه به اثبات رساندن ایثار، شجاعت، مقاومت و فدا شدن در راه هدف و آرمان مقدس است، که زندگی جز عقیده و جهاد در راه آن نیست.
جهاد اسلامی تلاش در جهت به اجرا در آوردن عدالت، قسط و داد و به نمایش گذاشتن قدرت ایمان است که قوی ترین و نیرومندترین سلاح مجاهد مسلمان می باشد که به وسیله آن حماسه ها می آفریند، و هیچ سلاحی آن توان و قدرت را ندارد.
در چنین میدان مهم و سرنوشت آفرین که انسان های مقاوم، سلحشور و با ایمان وجود دارد، نباید اهمیت داشتن تجهیزات جنگی و ابزار رزمی را فراموش کرد و توانبخشی و کاربرد سلاح های مدرن و پیشرفته را نادیده گرفت و در جمع آوری و تهیه آن کوتاهی و بی اعتنائی نمود، که هر یک اثر و خاصیت به خصوص دارد و حتماً در میدان نبرد و صحنه پیکار، از شخص با سلاح بی ایمان، و از مؤمن تهی دست از سلاح، چنانچه باید، کاری ساخته نیست و در جمع هر دو (ایمان و سلاح) است که پیروزی ها می آفرینند و افتخارات به ارمغان می آورند.
اسلام به آن بسیار عنایت دارد و آیه که بیان شد گویای این مطلب است:
و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه و من رباط الخیل (137)
در برابر آنها (دشمنان) آنچه توانائی دارید از نیرو و قدرت آماده و مهیا سازید (و نیز) اسب های ورزیده (برای میدان نبرد).
در آیه کلمه ما استطعتم و واژه قوه نکرده است که انواع وسائل جنگی و سلاح های مدرن و پیشرفته هر عصر و دوره را شامل می گردد. و از این رو هنگامی که به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در ایام جنگ حنین خبر دادند که سلاح تازه و موثری در یمن اختراع شده است، پیامبر (صلی الله علیه و آله) فوراً کسانی را به یمن فرستاد تا از آن سلاح برای ارتش اسلام تهیه کنند. (138)
و روی این مبنا علی علیه السلام قبل از حرکت به سوی جنگ نهروان، سربازانش را امر به آماده ساختن ابزار و مهمات جنگی می نماید:
فخذوا للحرب اهبتها و اعدوا لها عدتها فقد شب لظاها و علا سناها (139)
شما آماده پیکار شوید و ساز و برگ آن را فراهم سازید که آتش آن زبانه کشیده و شعله های آن بالا گرفته است.
این آیه و عمل رسول اکرم و فرمایش امام علیه السلام، ضمن اینکه می رساند که می خواهند مسلمانان توانا، نیرومند و قوی باشند، به اهمیت دادن و توجه نمودن به تهیه وسائل و ابزار جنگی و مجهز شدن به سلاح روز سفارش می نمایند، تا در سایه قدرت ایمان و برخوردار از سلاح های مدرن و پیشرفته بتوانند پوزه مخالف و متجاوز را به خاک زنند و چنان درس عبرت بدهند تا نه تنها دیگران هوس بیجا و نادرست را نکنند که از ترس، خواب در چشمانشان نیاید و از خوف، خوش آمد گویی مسلمین گردند، زیرا دین اسلام آئین عزت آور و عزیز پرور است.

[نصرالله عاشق خداومولا]

نقش اطلاعات در جنگ

در هر زمینه و پیرامون هر وضع اگر از روی علم و آگاهی اقدامی صورت پذیرد ، خالی از نقص و عیب خواهد بود، زیرا از لانه معلومات و اطلاعات رهنمائی و راه گشایی است.
در جنگ نیز از مهمترین کارها که قبل از آغاز جنگ باید به آن اهمیت داد عبارتند از:
1 - به دست آوردن اطلاعات کافی از کمیت، کیفیت، وضعیت و آمادگی رزمی نیروها، حالات روانی و کارایی فرماندهان مقدار و انواع اسلحه و ابزار جنگ و... از دشمن است، طبق آن باید برنامه و طرح ریخت و اقدام کرد.
2 - شناخت و آشنائی از محیط و مناطق جنگی، تا در موقع و زمان جنگ یک رزمنده درست با منطقه آشنا و به راه و جاده اصلی و فرعی، تپه ها، دره ها و سایر پیچ و خم محیط و پناه گاه ها و... وارد باشد تا بتواند در موقع فرار دشمن، ردیابی و تعقیب یا هنگام شکست، خود را نجات دهد.
این مطلب مسأله تازه نیست بسیار ریشه تاریخی دارد، فیلسوف اخلاقی مشهور چین سان نسو در قرن ششم قبل از میلاد راجع به اهمیت اطلاعات نوشته:
آنچه که به یک فرمانروای عاقل و دانا و یک فرمانده نظامی اجازه می دهد که به فتح و پیروزی نائل شود و غایت مقصود را در آغوش بگیرد آن است که درباره حوادث احتمالی آینده کاملاً شناسائی و اطلاع داشته باشد. (140)
بعد وقتی که جنگ ها را بررسی می نمائیم، می یابیم در بیشتر پیروزی ها و شکست ها اطلاعات و عدمش نقش و سهم داشته است.
در حمله آلمان ها به لهستان اسناد به دست آمده نشان می دهد که آلمانی ها به تربیت یک عده از مردان و زنان جاسوس و ستون پنجم زبردست اقدام نمودند و آنها را زبان لهستانی آموزش دادند و به لهستان فرستادند تا توسط آنها اطلاعات به دست آورند، که راز موفقیت شان در همین بوده.
یکی از کارهای جاسوسان آلمانی، علاوه بر دادن گزارش به آلمان، هدایت آلمانی ها در زمان حمله به لهستان تحت عنوان راننده تراکتور و کشاورز بوده که به وسیله تراکتورها نقشه هائی در مزارع جهت رهنمائی هواپیماهای آلمان می کشیده اند.
خلبانان هواپیماهای آلمان که می دیدند دائره خالی رسم کرده می دانستند که باید آنجا را بمباران کنند.
اگر علامت ضرب در را در دائره می یافتند می فهمیدند معنی اش این است که ستون پنجم در این نقطه کمین گرفته است.
در زمینی که مربع دائره دار رسم کرده بود هواپیمای آلمانی (شاید هلیکوپتر بوده) می توانستند با اطمینان فرود آیند، و رمز و علامت های دیگر. (141)
همچنین کسانی که جنگ سوم اعراب و اسرائیل را که منجر به شکست اعراب گردید ارزیابی و بررسی نموده اند، علل پیروزی اسرائیل را:
1 - برتری هوائی
2 - برتری اطلاعات (استراتژیکی و خبری)
3 - روحیه قوی ارتش، دانسته اند.

[نصرالله عاشق خداومولا]

راجع به اطلاعات، مدت چهارده سال مامورین اطلاعات اسرائیل در مصر رخنه کرده بود و از تمام خصوصیاتش آگاه بود. و مهم تر آنکه مامورین اطلاعات اسرائیل (شین بت) موفق شدند که یک خلبان عراقی را خریده و او با هواپیمای میگ 21 ساخت شوروی خود از فرودگاه الرشید بغداد پرواز و به تل آویو پناهنده شد. اسرائیلی ها توانستند با شناسائی کامل جنگنده میگ و اطلاع به نقاط ضعف آن پی برند. (142)
شاهد دیگر بر نقش اطلاعات، وجود همین سازمان ها و شبکه های جاسوسی کشورها با این طول و عرض است. مانند سیا در آمریکا کا. گ. ب در شوروی، انتلیجنت سرویس در انگلیس و موساد در اسرائیل و... که چه اندازه پول ها صرف می گردد. به طور مثال: سازمان سیا در چند سال قبل تنها در واشنگتن پایتخت آمریکا ده هزار عضو داشته، افرادی تربیت کرده که به 23 زبان حرف می زنند، دانشمندان را خریده اند که در رشته های گوناگون دارای تخصص هستند. وسعت این شبکه جاسوسی را شما می توانید از بودجه آن به دست آورید، در سال 1961 (حدود 25 سال قبل) بودجه یک ساله سیا یک میلیارد (000/000/1000) دلار پرداخت شده، در حالی که بودجه وزارت خارجه آمریکا 250 میلیون دلار بوده است. (143)
بعد می رویم تا دیدگاه اسلام را به دست آوریم، می بینیم در صدر اسلام پیامبر بزرگ اسلام (صلی الله علیه و آله) راجع به این موضوع بسیار اهمیت قائل بوده، عده ای را موظف داشتند تا از تصمیمات و کارهای دشمن اطلاعاتی جمع آوری کنند، و در جنگ ها طبق اطلاعات رسیده و ارزیابی وضع دشمن، طرح و برنامه می ریختند.
در جنگ بدر اولین اقدامی که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود، چند نفر را برای کسب اطلاع از خط و مسیر کاروان دشمن و تعداد نفراتی که حفاظت کاروان را به عهده دارند، اعزام کردند، و بعد آنها گزارش ها تهیه نمودند که کاروان بزرگی است و سرپرست آن ابوسفیان و تعداد چهل نفر پاسبانی آن را به عهده دارند و هزار شتر مال التجاره حمل می نمایند.
بعد چون دشمن متوجه بود، نیرو و از مکه خواست و... لشکر اسلام رفت و در موضع مناسب قرار گرفت، و دسته هائی مجدد برای کسب اطلاع از قریش و کاروان، پراکنده شدند:
الف: خود پیامبر با یک سر باز دلاور مسافتی رفتند و بر رئیس قبیله ای وارد شدند و به او گفتند: از قریش و محمد و یاران چه اطلاعی دارید؟ گفت: به من گزارش داده اند که محمد و یاران او چنین روزی از مدینه حرکت کرده اند، اگر گزارش دهنده راستگو باشد، اکنون او و یارانش در چنین نقطه ای هستند (اشاره کرد به همان موضع لشکریان اسلام) و نیز خبر داده اند که قریش در فلان روز از مکه حرکت کرده است. اگر گزارش رسیده صحیح باشد ناچار اکنون در فلان نقطه هستند (محل استقرار لشکریان قریش را اشاره کرد).
ب: یک گروه گشتی به فرماندهی علی علیه السلام کنار آب بدر رفتند تا اطلاعات بیشتری به دست آوردند، که به شتر آبکشی با دو غلام که متعلق به قریش بودند برخورد و هر دو را دستگیر و به محضر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آوردند و از آنها تحقیقات نمودند.
ج: دو نفر مامور شدند تا وارد دهکده بدر شوند، به بهانه تشنگی کنار چاه رفتند دیدند دو نفر زن، یکی به دیگری می گوید: چرا قرض و بدهی خود را نمی پردازی؟ دیگری پاسخ می دهد: فردا یا پس فردا کاروان می رسد و من برای آنها کار می کنم سپس بدهی خود را ادا می نمایم. (144)
همچنین در جنگ احد که اگر نبود گزارشات گزارش گر پیامبر عمویش عباس، مشترکین، مسلمین را غافل گیر می ساختند.

[نصرالله عاشق خداومولا]

و در جنگ احزاب (خندق) نیز مشاهده می نمائیم که مامورین زبر دست رسول خدا که به اطراف کی گشتند تا از اوضاع آگاه گردند، اطلاع و خبر دادند که: اتحادیه نظامی قوی و نیرومندی بر ضد اسلام تشکیل شده و در روز معینی حرکت می نمایند.
و بدین وسیله پیامبر بزرگ اسلام اطلاعات به دست می آوردند و به آن تا این حد اهمیت قائل بودند.
سرانجام سری به نهج البلاغه می زنیم مشاهده می کنیم که آن حضرت در میدان های جنگ: در دستور العمل هائی به فرماندهان و... روی این مسأله تأکید و سفارش می فرماید و با اشاره و رمز (شاید به جهت آگاه نشدن دشمن با صراحت بیان نفرموده اند) اهمیت آن را بیان می دارند و در خطبه ای که برای تشویق و ترغیب یارانش به جهاد، نزدیکی خویش را به پیامبر و حقانیت را، و روش در پیش گرفته اش را بازگو می نماید، آنگاه دوستانش را به جنگ آگاهانه و توام با دقت امر می فرماید:
فانفذوا علی بصائرکم (145)
با بینش خویش به سوی جهاد شتاب کنید.
در مورد دیگر پس از شهادت رسیدن مالک اشتر حضرت نامه به محمد بن ابی بکر می فرستد و او را برای بار دوم استاندار مصر تعیین می نماید، در ضمن به حرکت به سوی دشمن از روی آگاهی سفارش می فرماید:
فاصحر لعدوک و امض علی بصیرتک (146)
جهت مبارزه با دشمن طبق بصیرت و فهمت حرکت کن.
و در نامه دیگری که به عثمان ابن حنیف حاکم و فرماندار بصره مرقوم می دارد به جهت شرکت وی در مهمانی اشرافی او را نکوهش می نماید. در قسمت آخر نامه راجع به معاویه می نویسد: اگر فرصت مناسب شد وی را به حسابش می رسد و چنین می فرماید:
و لو امکنت الفرض من رقابها لسارعت الیها (147)
اگر فرصت دست دهد که بتوانم آن را مهار کنم به سرعت به سوی آنان خواهم شتافت.
همین جمله امام علیه السلام گویای این مطلب است که حضرت اطلاعات کافی از حال دشمن در اختیار داشته و وضعیت دشمن را می دانسته و دنبال فرصت مناسب بوده.
و در نامه ای به فرماندارش در شهر مکه می نویسد:
اما بعد فان عینی - بالمغرب کتب الی یعلمنی انه وجه الی الموسم اناس من اهل الشام... فاقم علی ما فی یدیک قیام الحازم الصلیب (148)
اما بعد! مامور اطلاعات من در مغرب (شام) برایم نوشته و مرا آگاه ساخته که گروهی از مردم شام به سوی حج گسیل داشته شده اند....
بنابراین آنچه در اختیار داری سخت قیام کن! قیام شخصی دور اندیش و نیرومند.
بعضی مانند ابن ابی الحدید نوشته که: معاویه گروهی را به مکه فرستاده بود تا مخفیانه مردم را به همکاری با او فرا بخواند و با شایعه پراکنی و بر چسب زدن های به علی علیه السلام، ملت را از حمایت نمودن حضرت، باز دارند.
و برخی نوشته که: معاویه نیروی مسلحی، متشکل از سه هزار نفر را به مکه اعزام داشت، تا زیر پوشش انجام مراسم حج، فرماندار امیرالمومنین علیه السلام را بر کنار نمایند و از مردم برای معاویه بیعت گیرند و...
که امام علیه السلام با آگاه شدن از نقشه و توطئه معاویه، فرماندار مکه را مطلع می نماید. (149)
تا حدودی روشن گردید که مسأله اطلاعات چه اندازه از اهمیت برخوردار و تا چه حد در جنگ نقش دارد و چه مقدار راه گشا و مؤثر می باشد.

[نصرالله عاشق خداومولا]

انتخاب موضع جنگ

موضوع دیگری که در رابطه با جنگ مطرح و از اهمیت زیاد برخوردار و در جابجائی مهمات و نقل و انتقال نیرو، میزان خسارات و تلفات، مقدار لطمه خوردن و لطمه زدن و حتی در شکست و پیروزی نقش دارد، مسأله انتخاب موضع جنگ است.
زیرا موضع مناسب برای جنگ (به اصطلاح منطقه استراتژیکی و سوق الجیشی) می تواند در جلوگیری از تحرک، عملیات و قدر نمائی دشمن، و در استتار و امنیت قرار دادن از ضربه آن مؤثر باشد، یا طرف دیگر قضیه:
موضع جنگ می تواند در حرکت بخشیدن به سوی مقصد، سوق دادن به طرف آرمان و رساندن به هدف، کمک کننده خوب و بی خرج باشد. می تواند برای تجدید قوا و آوردن نیروی تازه نفس و رساندن مهمات، مفید باشد.
با توجه به این مطلب و فوائد و ثمرات دیگری که بر آن مترتب است امام علیه السلام به آن توصیه و سفارش می فرماید که:
فاذا نزلتم بعدو، او نزل بکم فلیکن معسکر کم فی قبل الا شراف او سفاح الجبال او اثناء الانهار، کیما یکون لکم ردءاً و دونکم مرداً... و ایاکم و التفریق، فاذا نزلتم فانزلوا جمیعاً، و اذا ارتحلتم فارتحلوا جمیعاً، و اذا غشیکم اللیل فاجعلوا الرماح کفه، و لا تذوقوا النوم الا غراراً او مضمضه (150)
هرگاه به دشمن رسیدید و یا او به سراغ شما آمد، لشکرگاه خویش را در پیش تپه ها و خاکریزها، و یا دامنه کوهها، و یا در کنار نهرها و رودخانه ها قرار دهید که این وسیله حفاظت و ایمنی شما است، و از پیش رو بهتر می توانید به دفاع پردازید...
از تفرقه و پراکندگی سخت بر حذر باشید، هر کجا فرود آمدید همه با هم فرود آئید، و هرگاه کوچ کردید همه کوچ کنید؛ آنگاه که شب پرده سیاهش را بر شما افکند نیزه داران با نیزه ها دائره ای اطراف لشکر به وجود آورند و خود در میان آنها استراحت کنید، اما خوابتان باید بسیار سبک و کوتاه باشد همچون شخصی که آب را جرعه جرعه می نوشد و یا مضمضه می کند.
لذا در تمام جنگ ها مشاهده گردید که دو طرف درگیر همیشه در تلاش و کوشش بوده اند تا از نظر موضع جنگ و به اصطلاح استراتژیک، جای بهتر و مناسب تر را به دست آورند تا برای رسیدن به اهداف شان کمک و مؤثر باشد که بتوانند با تلفات و خسارات اندک بر دشمن غالب گردند یا سریع تر دشمن را از پا درآورند، زیرا این مسأله ثابت است که چنانچه دو طرف جنگ از تمام جهات مساوی باشند تنها یکی از نظر سوق الجیشی در موقعیت بهتر قرار داشته باشد حتماً پیروزی با آن است که موضع خوبتر را در اختیار دارد.

[نصرالله عاشق خداومولا]

گروه بندی زمان حمله

یکی از اموری که رعایت آن در میدان جنگ بسیار لازم و مهم است، نظم، ترتیب و صف بندی نیروهای رزمنده در هنگام حمله و آغاز تهاجم است.
چه در جنگ چریکی (پارتیزانی) که به صورت دسته های چند نفری به آنها وظیفه داده می شود که هر دسته ای مسوولیت یک عملیات را به عهده دارد که گروهی با دشمن تیراندازی و دشمن را مصروف و مشغول می نماید تا گروهی دیگر پیشروی نماید و خود را به هدف برساند، یا در شیوه ها و تاکتیک های دیگر.
و چه در جنگ های کلاسیک و منظم که ارتش، نیروی دشمن را سنجیده و مطالعه نموده، طبق آن نقشه می ریزد و روی برنامه می جنگند که: صفوف لشکر منظم و گروه بندی شده، وظیفه ها مشخص و معین، کیفیت و جاهای آغاز حمله معلوم که چگونه و کدام نیرو، خط مقدم قرار و هجوم را آغاز و خط شکن که گاهی به گروه ضربتی یا گروه حمله تعبیر می کنند، باشند، زیرا نیروئی که قدرت حمله را به اندازه کافی داشته باشد صف مقدم قرار داده می شود، و کدام دسته مسؤول پیشروی و کدام تیپ، آنها را پشتیبانی و یاری کند و کدام تیپ مسؤول رسیدگی نیازمندیهای آنها و...زیرا نظم به کارها سرعت می بخشد و به نیروهای رزمنده و روحیه و امید می دهد چون هر اندازه خود در وظیفه محوله به خودش موفق شود، خاطر جمع است، لااقل همین اندازه بقیه همرزمانش موفق اند. یا اگر هم خودش کاری نتواند امیدوار است که این مشکلات و موانع برای دیگران پیش نیامده و بقیه توانسته اند به مواضع تعیین شده ضربه وارد سازند. لذا امام علیه السلام با اشاره به این مطلب می فرماید:
فقدموا الدارع و اخروا الحاسر، و عضوا علی الا ضراس فانه انبی للسیوف عن الهام (151)
آنها را که زره به تن دارند پیشاپیش قرار دهید و آنها که زره ندارند پشت سر آنها قرار گیرند؛ دندان ها را روی هم فشار دهید که این کار تأثیر شمشیر را بر سر کمتر می کند.
یعنی نیروئی که قدرت و توانائی حمله را به حد کافی داشته و از وسایل که بتواند ضربات دشمن را خنثی و بی اثر نماید، برخوردار باشد، صف مقدم قرار دهید.
اگر هنگام حمله و زمان آغاز یورش بر دشمن، نظم و گروه بندی وجود نداشته باشد، و تاکتیک و اصول جنگی رعایت نشود، و هر کس به دل خواه و طبق سلیقه خود به نحوی و از موضعی هجوم و حمله را بدون هماهنگی شروع نماید، غیر از درد سر، و دادن تلفات چیز دیگری نصیب شان نمی گردد، زیرا جنگ هم مانند سایر امور و کارها، رسیدن به هدف و پیروزی در آن بستگی به رعایت ضابطه هایش دارد.
لذا مشاهده می نمائیم رسول خدا (صلی الله علیه و آله) قبل از آغاز جنگ بدر پس از تنظیم و صف بندی لشکریانش خطاب به آنها می فرماید:
صفوف تان را نشکنید و پایدار باشید، شروع به جنگ نکنید تا اینکه دستور من صادر شود، مادامی که دشمن در تیررس شما نیست، تیرهای خود را بیهوده مصرف نکنید و...(152)

[نصرالله عاشق خداومولا]

انتخاب زمان آغاز جنگ

هر عملی که از روی مطالعه، بررسی و دقت کافی انجام گیرد، جوانب قضیه حسابی و اساسی سنجیده شود، در مسائل ریز و ظریف آن به اندازه ای لازم بیاندیشد، وقت و موقع عمل را درست ارزیابی و رعایت کند - شناخت وقت عمل، کار ساده و آسان نیست - اثر مطلوب و نتیجه ای سودمند و چشم گیر خواهد بخشید و به عمل رونق دیگر خواهد داد.
یکی از چنین موارد که دقت در موقع آن لازم و سودمند است، مسأله ای دقت در انتخاب زمان آغاز جنگ می باشد زیرا مسلم و ثابت است و تجربه نشان داده که عمل به موقع، آغاز جنگ در زمان مناسب، نتیجه اش بیشتر، پیشروی و موفقیتش زیادتر و بازده اش افزون تر از وقت و فرصت دیگر است. چون ممکن است با رعایت زمان حمله دشمن را در خواب غفلت یا عدم آمادگی تسلیحاتی، یا در موضع ضعف نیروی انسانی غافل گیر و بدین وسیله بدون دادن تلفات و خسارات مالی و جانی و تسلیحاتی، برای دشمن شکست، ذلت و خواری را قطعی و حتمی کند. لذا مشاهده کی فرمائید امام علیه السلام به این موضوع اهمیت می دهد:
لو امکنت الفرص من رقابها لسارعت الیها، و ساجهد فی ان اطهر الارض من هذا الشخص المعکوس و الجسم المرکوس (153)
اگر فرصت دست دهد و زمانش فرا رسد که بتوانم آن را مهار کنم به سرعت به سوی آنان خواهم شتافت، و به زودی تلاش خواهم کرد که زمین را از این شخص وارونه! و این جسم کج اندیش (معاویه) پاک سازم.
چنانچه اگر حمله و هجوم در زمان و فرصت مناسب انجام پذیرد، در مرحله اول، نیروی دشمن را پراکنده و متفرق می سازد و دشمن را در موقعیتی قرار می دهد که قدرت و توان دفاع و تاب مقاومت را از وی سلب می کند و دچار حالت سردرگمی می شود که نمی داند چه کند؟ و چه عکس العمل نشان دهد؟ که گاهی اقدام به حرکتهای ناشیانه می نماید که نتیجه نمی بخشد.

[نصرالله عاشق خداومولا]

یکی از بهترین جنگهائی که مصر و سوریه با اسرائیل نمودند و ضربه ای اساسی بر اسرائیل وارد کردند، جنگ رمضان (مهر 1352 رمضان 1393) و به تعبیر خودشان بدر دوم است. که جنگ اکتبر به نام ماه مسیحی هم یاد می گردد.
آنگونه که نوشته اند: یکی از مسائل که بسیار روی آن دقت و عنایت گردید و به آن زیاد اهمیت داده شد، زمان حمله بود، و طوری برنامه را طرح نمودند که زمان حمله، روز تعطیلی رسمی، ایام که دریا از نظر جزر و مد متوسط و نور ماه برای اجرای عملیات شبانه مناسب باشد. (154)
لذا روز کیپور را که یکی از ایام مذهبی بزرگ یهودیان و تعطیل است و دهم ماه رمضان را که نور ماه خوب است، برگزیدند و مسلم است رعایت این مسأله در آن پیروزی عظیم نقش بسیار و چشم گیر داشته است.

[نصرالله عاشق خداومولا]

اذن کشتن دشمن

اسلام که آورنده اش اشرف مخلوقات و خاتم پیامبران، و خود ناسخ ادیان، جامع ترین دین و کامل ترین آئین که الهام گرفته از سرچشمه وحی و مطابق با فطرت سالم بشر است پیروانش را به رأفت، عاطفه، مهر، علاقه به همنوع و انسان دوستی سفارش می کند، و از قتل و کشتن انسانهای بی گناه نهی و آن را حرام و گناه نابخشودنی می داند و برایش کیفر سنگین وضع نموده، ولی در موارد که به این امر نیاز احساس شود و صلاح را در جنگ بداند و یا چاره ای غیر از آن وجود نداشته باشد، نه تنها حرام نیست و عقاب ندارد که اجر و ثواب خواهد داشت و گاهی به عنوان مسوولیت واجب و فرض می شود.
زیرا اینگونه افراد در حکم آن عضو بدن است که مبتلا به مرض سرطان گردیده که اگر قطع و نابود نگردد. و زیر چاقوی جراج قرار داده نشود، به سایر اعضاء بدن سرایت نموده آن ها را مبتلا، گرفتار و سلامت شان را از بین خواهد برد و لذا باید طبیب و دکتر دست مبتلا به سرطان را قطع کند تا تمام بدن گرفتار آن نشود، و انسانهای ناپاک، فاسد، ظالم، جانی و خائن و... که همین خاصیت را دارند اگر نابود و ریشه کن نشوند جامعه و ملت را به سقوط، تباهی و بدبختی خواهد کشید که باید به جهت سلامت جامعه، فرد یا افراد اینگونه را نابود ساخت.
و نیرویی هم که برای مقاصد و اهداف شوم و ضد انسانی بر یک کشور هجوم می برد، آزادی، امنیت و استقلال آن دولت را به خطر می اندازد و آسایش مردم را سلب می نماید نیز از همین تیپ و قماش اند، که لازم است در برابرش ایستادگی و مقاومت کنند و جواب دندان شکن دهند اگرچه منجر به کشتن و نابودی و تار و مار کردن آنها شود.
از این رو حضرت در جنگ جمل همه نیروی دشمن را جایز القتل، مباح الدم و اذن کشتن شان را امضاء می فرماید:
فوالله لو لم یصیبوا من المسلمین الا رجلا واحدا معتمدین لقتله بلا جرم جره لحل لی قتل ذلک الجیش کله، اذ حضروه فلم ینکروا، و لم یدفعوا عنه بلسان و لا بید. دع ما انهم قد قتلوا من المسلمین مثل العدة التی دخلوا بها علیهم. (155)
به خدا سوگند! اگر جز به یک نفر دست نمی یافتند و او را عمداً و بدون گناه می کشتند و قتل همه آن ها برای من حلال بود، زیرا آنها حضور داشته اند و انکار نکردند و از او نه با زبان و نه با دست دفاع ننمودند چه رسد به اینکه آنها گروهی از مسلمانان را به اندازه عده خود که با آن وارد بصره شدند به قتل رسانیدند.

[نصرالله عاشق خداومولا]

اینکه حضرت چگونه به جهت قتل یک نفر، تمام لشکریان دشمن را واجب القتل می داند، شارحین نهج البلاغه در توحید و تفسیر این فرمایش امام (علیه السلام) سخن ها گفته اند:
1 - از آنجائی که همه سپاه دشمن عقیده بر مباح بودن قتل یک نفر را داشته همه شان واجب القتل می باشند.
2 - به خاطر عدم نهی از منکر لشکریان از قتل یک نفر، تمام شان واجب القتل گردیده اند.
3 - قتل یک نفر، روشنگر آن است که تمام سپاه در مقام محاربه با خدا و رسول و افساد در روی زمین است.
4 - چون بر ضد حکومت عدل اسلامی قیام نموده اند واجب القتل هستند. (156)
آری اگر بنا شود افرادی که ستم، ظلم و بی عدالتی به مستضعفین روا می دارند و تجاوز، تعدی و فساد نسبت به محرومین انجام می دهند، حقوق دیگران را پامال، آزادی دیگران را سلب و استقلال دیگران را به خطر می اندازند و حیثیت و آبروی دیگران را تهدید می کنند، به سزای اعمال شان نرسند، قاتلوهم یعذبهم الله بایدیکم و یخزهم (157) (با آنها پیکار کنید که خداوند آنان را به دست شما مجازات می کند و آنها را رسوا می سازد) تحقق پیدا نمی کند، به علاوه راه نجات و رهائی از چنگال اینها در همین خلاصه می شود، چون اینها در حکم دست مبتلا به سرطان و بدن سالم است که علاجش در گذشتن از دست می باشد.
پس باید هم جراح عضو فاسد بدن را قطع کند و هم ملت عضو فاسد جامعه و بشریت را به کیفرش برسانند.