چرا خداوند انسان‌ها را گرفتار بلا می‌کند؟
باید دانست دنیا صرفاً محل خوشگذرانی نیست بلکه با مصائب آمیخته شده است. هیچ کتاب مقدسی دنیا را محل امن و قرار معرفی نکرده است. شخص مؤمن و کیّس هر لحظه از دنیا را صحنه آزمون الهی و رشد افراد می‌داند. کسی که دارای چنین منظری نباشد در مصائب به دست‌انداز می‌افتد چرا که تصور می‌کند در دنیا همه مسائل باید به روال عادی خود باشد، از این روست که خداوند در آیه دوم سوره عنکبوت خطاب به اهل ایمان هشدار می‌دهد «أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُون؛ آیا مردم گمان کردهاند، همین که بگویند ایمان آوردیم، رها مىشوند و [ به وسیله جان، مال، اولاد و حوادث ] مورد آزمایش قرار نمىگیرند؟»
امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز در بخشی از سخنان خویش، برخی از فلسفه‌های ابتلای مردم به انواع سختی‌ها و گرفتاری‌ها از سوی خداوند را اینگونه معرفی می‌کنند:
خداوند بندگان خود را با انواع سختی‌ها می‌آزماید و با مشکلات زیاد به عبادت می‌خواند و به اقسام گرفتاری‌ها مبتلا می‌کند تا کبر و خودپسندی را از دل‌هایشان خارج کند و به جای آن فروتنی آورد، و درهای فضل و رحمتش را بر روی‌شان بگشاید و وسائل عفو و بخشش را به آسانی در اختیارشان گذارد؛ وَ لکِنَّ اللّهَ یَخْتَبِرُ عِبَادَهُ بِأَنْوَاعِ الشَّدَائِدِ، وَ یَتَعَبَّدُهُمْ بِأَنْوَاعِ الْمَجَاهِدِ، وَ یَبْتَلِیهِمْ بِضُرُوبِ الْمَکَارِهِ، إِخْرَاجاً لِلتَّکَبُّرِ مِنْ قُلُوبِهِمْ، وَ إِسْکَاناً لِلتَّذَلُّلِ فِی نُفُوسِهِمْ، وَ لِیَجْعَلَ ذلِکَ أَبْوَاباً فُتُحاً إِلَى فَضْلِهِ، وَ أَسْبَاباً ذُلُلاً لِعَفْوِهِ. (نهج‌البلاغه خطبه192)
بر این اساس، زدودن کبر و خودپسندی، جایگزین کردن تواضع در قلب، گشودن درهای فضل و فراهم آوردن اسباب عفو و بخشش به روی بندگان، از فلسفه‌های ابتلائات الهی بر شمرده شده است.
نمونه چنین رفتاری را خداوند در قرآن اینگونه معرفی می‌کند «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِکَ فَأَخَذْناهُمْ بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضَرَّعُونَ؛ و به یقین، ما به سوى امت‌هایى که پیش از تو بودند [پیامبرانى] فرستادیم و آنان را به تنگى معیشت و بیمارى دچار ساختیم، تا به تضرع کشیده شوند.»
چه بسا افراد و امت‌هایی را دیدیم که در ابتلائات با انابه و زاری رو به درگاه خداوند می‌آورند و اکنون نمونه آن را در ایام شیوع بیماری خطرناک کرونا در تمام کشورها مشاهده می‌کنیم. در واقع در کنار سختی‌هایی که خداوند برای بشر قرار می‌دهد، نوعی حس نزدیکی به ارزش‌های الهی در مردم حس می‌شود که این خود زمینه سعادت دنیوی و اخروی امت‌ها را فراهم می‌آورد.
نقل قول
