12. آنچه بر خود نمی پسندی بر دیگران مپسند
فأحبب لغیرک ما تحب لنفسک و اکره له ما تکره لها.
نامه /31
ترجمه: آنچه که برای خود دوست میدارد، برای خود نمی پسندی، برای دیگران هم مپسند.
شرح: یک ضرب المثل فارسی می گوید آنچه به خود نمی پسندی، به دیگران روا مدار. و ضرب المثل دیگری می گوید:یک سوزن به خودت بزن، یک جوالدوز به مردم. این دو ضرب المثل، و دهها ضرب المثل دیگر، و شعرها، و کلمات کوتاه و بلند بسیاری که در زبان و ادبیات ما، در باره همین موضوع صحبت میکند، همه، با الهام گرفتن از سخن امام علیه السلام، و در توضیح و تشریح آن گفته شده و رواج پیدا کرده است.
و منظور از تمام این سخنان، آن است که درباره یکی از دستورات عمیق و پر معنی اسلام، به شکلهای گوناگون، توضیح داده شود. بر اساس این دستور والا و زندگی ساز اسلام، ما انسانها وظیفه داریم که در هر کاری، رعایت حال دیگران را نیز بکنیم. یعنی همیشه خودمان را به جای دیگران بگذاریم، و با مردم طوری رفتار کنیم، که دوست داریم دیگران با ما همانطور رفتار کنند.
کسیکه به مشکلات و ناراحتیهای دیگران اهمیت نمی دهد، باید حساب کند که آیا خودش می توان همان مشکلات و ناراحتیها را تحمل کند، یا نه، به زبان ساده تر باید گفت: هر کس راضی شود که یک جوالدوز به تن دیگری فرو رود، باید با انصاف و مروت حساب کند که آیا خودش حاضر است یک سوزن به تنش فرو رود، یا نه؟
مسلمان مومن واقعی، کسی است که برای دیگران نیز به اندازه خودش، راحت و آسایش و حق استفاده از مواهب زندگی را بخواهد و اصولا آسایش و خوشبختی خود را، در آسایش و خوشبختی دیگران جستجو کند.