❤ |
موضوعات تصادفی این انجمن:
- تجلّی ولایت در نامه ای به معاویه
- تجلي امامت در نهج البلاغه
- خطبه بدون «الف» امیرالمومنین علی ابن ابی...
- فاصله بین حق و باطل
- (...◕✿◕◕✿◕ چگونه استغفار کنیم ؟! ◕✿◕◕✿◕...)
- شرايط توبه و استغفار
- امیرالمومنین(ع) در پاسخ کسی که از ایشان...
- بهترین ها و بدترین ها از دیدگاه نهج البلاغه
- جوانه زندگی و زندگی جوان« شرح نامه 31 نهج...
- (...◕✿◕◕✿◕ مراتب ششگانه استغفار از زبان...
❤ |
ضرورت شناخت امام
و ادني ما يكون به ضالا ان لايعرف حجه الله في ارضه و شاهده علي خلقه الذي امر الله تعالي بطاعته و فرض ولايته. [1].
امام علي عليهالسلام فرمود: «كمترين چيزي كه- بندهي خدا- به واسطهي آن گمراه ميشود، اين است كه حجت خدا را در زمين نشناسد و به شاهد حق تعالي بر بندگانش كه خداوند به اطاعت او فرمان داده و دوستي وي را واجب كرده آشنا نباشد».
امامشناسي يكي از تكاليف بزرگ و مهم اسلامي است. بر اساس اين وظيفهي شرعي و مسئوليت خطير ديني، هر مسلماني وظيفه دارد كه پس از معرفت خداي متعال و پيامبرش، وصي پيامبر (ص) و امام و رهبر ديني
[صفحه 10]
و آسماني خويش را بشناسد. آنچه از مضمون احاديث و روايات اهلبيت عصمت و طهارت عليهمالسلام به دست ميآيد، تاكيد و تكيه بر ضرورت شناخت و معرفت هر چه بيشتر و كاملتر نسبت به امام معصوم عليهالسلام دارد. و اين امر مهم چندان داراي اهميت و اعتبار است، كه عدم شناخت امام موجب فساد جامعه و گمراهي و زوال و انحراف امت اسلام ميشود، تا آنجا كه امام صادق عليهالسلام راز صلاح و اصلاح زمين و اهل آن را در ارتباط و وابسته به وجود امام معصوم دانسته و نخستين و مهمترين نياز هر مسلماني را معرفت و شناخت امام و رهبر ديني بيان فرموده است. به اين روايت از سخنان آن حضرت توجه كنيد:
ان الارض لا تصلح الا بامام و من مات لا يعرف امامه مات ميته جاهليه و احوج ما يكون احدكم الي معرفته اذا بلغت نفسه هذه و اهوي بيده الي صدره، يقول: لقد كنت علي امر حسن. [2].
امام جعفر صادق عليهالسلام فرمود: «زمين آباد و اصلاح نميشود مگر به وجود امام و هر كس بميرد و امام خود را نشناسد به مرگ جاهليت مرده است. و هنگامي كه هر يك از شما را نفس به سينه رسد، بيشتر از هر چيز به شناسائي امام نيازمندتر است، تا در اين حال بگويد: به كار خوبي پرداختهام».
با اندكي دقت و تامل در حديث فوق، شدت، ضرورت و فزوني اهميت شناخت امام براي هر فرد مسلمان روشن ميشود. چرا كه امام
[صفحه 11]
عليهالسلام مرگ دور از شناخت امام را مرگ جاهليت، يعني مرگ در حال شرك و كفر دانسته است. و مهمتر اينكه امام بزرگترين و مهمترين نياز انسان در هنگامي كه مرگ وي فرا رسيده است شناخت امام و معرفت نسبت به آن وجود مقدس ميداند و اضافه ميفرمايد كه اگر در آن حال در ارتباط با تلاش براي شناخت امام خويش بميرد، ميتواند ادعا بكند در حالي مرده است، كه به كاري نيكو سرگرم بوده. ضرورت شناخت امام و رهبر پس از پيامبر اكرم (ص) در هر عصر و براي هر قومي كه نسبت به وجود مطهر امام (ع) معرفت نداشته باشند، به اندازهاي است كه امام صادق عليهالسلام خواب و استراحت را براي ايشان مجاز نميداند و ميفرمايد اگر با اين حال در بستر خواب بميرند، به مرگ جاهليت يعني در حال شرك و كفر مردهاند. به اين سخن از امام صادق عليهالسلام توجه كنيد:
عن ابيعبدالله عليهالسلام انه قال:
يا يحيي! من بات ليله لايعرف فيها امام زمانه مات ميته جاهليه. [3].
«امام صادق عليهالسلام فرمود:
اي يحيي! هر كس شبي به خواب رود و در آن شب در حالي كه امام زمان خود را نشناخته بميرد، به مرگ روزگار جاهليت مرده است».
آنان كه خود را مسلمان ميدانند و به وظايف و تكاليف ديني عمل ميكنند، ولي نسبت به امامت امت اسلامي و مقام والاي خليفه اللهي
[صفحه 12]
اوصياء رسولالله (ص) بياعتناء و جاهلاند و با اين حال گمان ميكنند كه از شريعت و هدايت الهي بهرهاي بردهاند، بايد بدانند كه در شمار گمراهان و بلكه به فرمودهي قرآن در زمرهي گمراهترين مردم ميباشند. در اين رابطه اين حديث از حضرت امام موسي بن جعفر عليهالسلام شايان توجه و تامل فراوان است:
عن ابي الحسن (ع) في قوله: «و من اضل ممن اتبع هويه بغير هدي من الله». [4].
قال: من اتخذ دينه رايه بغير امام من ائمه الهدي. [5].
امام ابوالحسن الكاظم عليهالسلام در تفسير آيهي:
(و چه كسي گمراهتر از آنكه پيرو خواهشهاي نفساني خود بوده و بدور از هدايت و راهنمائي خداست؟).
«فرمودند، معني آيه اينست كه: گمراهتر از همه، كسي است كه بدون امامي از ائمهي راهنما، به دين خود بر اساس راي و نظر خويش عمل كند». اهميت و اعتبار شناخت امام منصوب از سوي حق تعالي و سفارش شده از سوي پيامبر اكرم (ص) به اندازهاي است، كه اميرالمومنان حضرت علي (ع) شرط ورود به بهشت را براي بندگان خدا، معرفت امام و پذيرش امامت و ولايت امام معصوم از سوي مردم و شناخت ائمهي معصومين (ع) از مردم به عنوان شيعيان و دوستداران خود (يعني اينكه ائمه دين مردم را پيروان و دوستان خود بدانند) ميداند. و مهمتر اينكه علت سقوط مردم را
[صفحه 13]
در دوزخ، امام عليهالسلام عدم قبول امامت و ولايت ائمهي اطهار (ع) از جانب آنان ذكر فرموده است. در اين ارتباط توجه به اين فراز از سخنان مولاي متقيان امام علي (ع) ضروري است، آنجا كه فرمود:
انما الائمه قوام الله علي خلقه و عرفاوه [6] علي عباده و لا يدخل الجنه الا من عرفهم و عرفوه و لا يدخل النار الا من انكرهم و انكروه. [7].
«همانا امامان از جانب خدا تدبيركنندگان كار مردمانند و كارگزاران آنان. كسي به بهشت نرود جز آنكه آنان را شناخته باشد و آنان او را شناخته باشند و به دوزخ درنشود جز آنكه منكر آنان بود و آنان وي را نپذيرفته باشند».
بديهي است كه معرفت مردم نسبت به پيشوايان ديني، عبارتست از پذيرش امامت و ولايت ائمه اطهار (ع) در همهي امور حيات و شئون زندگي از سوي مردم و عدم شناخت ائمه (ع) يعني انكار ولايت و امامت آنان. و شناخت ائمهي اطهار از مردم عبارتست از اينكه آنها مردم را به پيروي و دوستي و محبتشان تصديق كنند.
محتواي احاديث و روايات شرط ايمان به خدا و اساس اعتقاد راستين به اسلام را، اعتقاد قلبي به امامت عترت معصوم پيامبر (ص) و معرفت امام معصوم بيان كرده است، تا آنجا كه امام محمدباقر عليهالسلام ميفرمايد، با عدم شناخت صحيح و كامل مردم از شخصيت امام معصوم، هيچ عذر و بهانهاي از ايشان پذيرفته نيست. و هرگاه فردي بميرد و امام خود را
[صفحه 14]
نشناسد، به مرگ جاهليت مرده است. در اينباره كلام امام باقر عليهالسلام خواندني است، آنجا كه فرمود:
من مات و ليس له امام، مات ميته جاهليه و لايعذر الناس حتي يعرفوا امامهم. [8].
«هر كس بميرد و او را امامي نباشد، به مرگ روزگار جاهليت مرده است. و از مردم عذري پذيرفته نميشود، مگر اينكه امام خود را بشناسند.»
و بالاخره منطق قرآني و زبان گويا به وحي پيامبر اكرم (ص) در نهايت صراحت و روشني، عدم شناخت صحيح و معرفت لازم از امام معصوم در هر عصري را، همسنگ با كفر روزگار جاهليت دانسته است، چرا كه اگر امت اسلامي از گذرگاه جهل و غفلت امام منصوص از سوي حق تعالي و منصوب از جانب پيامبر اكرم (ص) را به خوبي و درستي نشناسد، سرانجام بر اثر توطئه و دسيسههاي گمراهان مشرك و كافران منافق، از صراط مستقيم اسلام و اطاعت از امام معصومي كه اوليالامر امت اسلامي است منحرف شده و در نتيجه به بيراهه مرگ آفرين و ذلتبخش فرهنگ و آداب و رسوم عهد جاهليت و روزگار بربريت سوق داده ميشود. به همين دليل پيامبر اكرم (ص) در حديث مشهوري فرمود:
من مات لايعرف امام زمانه مات ميته جاهليه. [9].
«هر كس بميرد و امام زمان خود را نشناسد، به مرگ جاهليت مرده
[صفحه 15]
است».
از مجموع احاديثي كه نقل شد و بسياري حديثهاي ديگر در همين موضوع كه بيان آنها از گنجايش اين مختصر، افزون است، چنين برميآيد كه شناخت امام و معرفت مقام الهي او، يكي از مسئوليتهاي خطير امت اسلامي است. و اين تكليف عظيم در ارتباط با وظايف ديگر شرعي از اولويت و اهميت خاصي برخوردار ميباشد. و نيز نبايد فراموش كنيم، كه شناخت امام و معرفت به حق ممتاز و مقام آسماني وي به شناخت ظاهري و مقدماتي از قبيل آگاهي از نام، لقب، كنيه، تاريخ تولد، زمان شهادت و معاصر بودن امام با كدام خليفهي اموي يا عباسي محدود نيست. چرا كه معرفت امام يعني، آگاهي از دلايل نص و نصب امام، شناخت ويژگيهاي امام، علم به حوزهي قدرت و تصرف امام در كاينات و آگاهي از اينكه امام زبان گوياي وحي و مفسر حقيقي قرآن است. شناخت امام يعني ايمان و آگاهي به اين حقيقت كه امام حجت بالغهي خدا و وصي پيامبر او بر روي زمين ميباشد و به همين دليل اولي به تصرف در جان و مال همهي مسلمانان و متصرف در همهي عوالم ملك و ملكوت است. و در كلامي جامع امام نه تنها داراي ولايت تشريعي است، بلكه به اذن پروردگار از ولايت تكويني نيز برخوردار است.
براي دستيابي به چنين معرفتي در حق امام معصوم ناگزير بايد روي نياز به آستان مقدس عترت پيامبر آورد و دست حاجت به سوي اقيانوس بيكران حكمت و بصيرت ائمهي اطهار عليهمالسلام دراز كرد، تا مگر ايشان از گذرگاه حمايت و هدايت انسانها كه عهد خدايي بر عهدهي ايشان
[صفحه 16]
است، امت اسلامي را با نشانهها و ويژگيهاي امام معصوم آشنا كنند. بنابراين بمنظور شناخت هر چه صحيحتر امام و معرفت هر چه كاملتر نسبت به ايشان در ذيل به بيان برخي از نشانهها و ويژگيهاي امام از زبان ائمهي اطهار عليهمالسلام ميپردازيم.
❤ |
نشانهها و ويژگيهاي امام
عن ابيالجارود قال: سالت ابا جعفر الباقر (ع) بم يعرف الامام؟
قال عليهالسلام بخصال: اولها نص من الله تبارك و تعالي عليه و نصبه علما للناس حتي يكون عليهم حجه، لان رسولالله (ص) نصب عليا و عرفه الناس باسمه و عينه و كذلك الائمه ينصب الاول الثاني و ان يسال فيجيب و ان يسكت عنه فيبتدي و يخبر الناس بما يكون في غد و يكلم الناس بكل لسان و لغه. [10].
«ابو جارود گفت: از حضرت امام محمد باقر عليهالسلام پرسيدم، امام چگونه و به چه نشاني شناخته ميشود؟ امام عليهالسلام فرمود:
با خصال و ويژگيهاي: نخستين آنها نص خداي تبارك و تعالي است. و خداي عز و جل امام (ع) را مانند پرچمي در ميان مردم برميافرازد تا نسبت به آنان اتمام حجت كند. همانگونه كه پيامبر خدا (ص) امام علي (ع) را به امامت مردم نصب كرد، و او را به نام و شخص به مردم شناسانيد و آن حضرت را به مقام امامت تعيين كرد. و همين گونه ائمهي اطهار
[صفحه 17]
عليهمالسلام- در مورد امام پس از خود- عمل ميكنند، يعني امام نخستين امام دوم را نصب و معين ميكند. ويژگي ديگر امام اينكه:
پاسخ هر پرسشي را ميگويد و هرگاه مردم- به دليل ناآگاهي از امري- از گفتار بازمانده و ساكت شدند، در اين حال امام (ع) آغاز سخن كند. و نيز مردم را از- حوادث- فرداي زندگي آنها با خبر كند، و امام با هر زبان و لغتي با مردم سخن ميگويد».
عن ابيعبدالله (ع) قال عشر خصال من صفات الامام:
العصمه و النصوص و ان يكون اعلم الناس، و اتقاهم لله و اعلمهم بكتاب الله و ان يكون صاحب الوصيه الظاهره، و يكون له المعجز و الدليل و تنام عينه و لا ينام قلبه و لايكون له فيء، و يري من خلفه كما يري من بين يديه. [11].
«امام جعفر صادق عليهالسلام فرمود، ده خصلت از صفات امام معصوم است:
1-پاكدامني و عصمت 2- نص و صراحت بر امامت 3- داناترين مردم 4- پرهيزگارترين مردم براي خدا 5- داناتر از همه به كتاب خدا 6- صاحب وصيت و سفارش آشكار 7- دارا بودن معجزه و دليل براي اثبات امامت 8- به هنگام خواب چشمان امام به خواب ميرود ولي دلش بيدار است 9- امام سايه ندارد 10- امام از پشت سر مشاهده ميكند، همانگونه كه از پيش رو ميبيند». [12].
[صفحه 18]
عن سدير عن ابيعبدالله (ع) قال قلت له: جعلت فداك ما انتم؟
قال عليهالسلام: نحن خزان الله علي علم الله، نحن تراجمه وحي الله، نحن الحجه البالغه علي مادون السماء و فوق الارض. [13].
«سدير گويد كه از امام صادق (ع) پرسيدم، فدايت شوم، شما كيستيد؟ امام عليهالسلام ائمه اطهار را به سه 3 صفت ممتاز معرفي كرده و فرمود:
1- ما خزانهداران علم و دانش پروردگاريم.
2- ما مفسران و توضيحدهندگان وحي آفريدگاريم.
3- ما حجت رسا و آشكار خدا بر آفريدگان او در زير آسمان و روي زمين ميباشيم».
عن علي بن موسي الرضا (ع) قال للامام علامات:
يكون اعلم الناس و احكم الناس و اتقي الناس و احلم الناس و اشجع الناس و اسخي الناس و اعبد الناس و يلد مختونا و يكون مطهرا و يري من خلفه كما يري من بين يديه و لا يكون له ظل. [14].
«امام علي بن موسي الرضا عليهالسلام فرمود، امام داراي نشانهها و ويژگيهايي است:
امام داناترين، حكيمترين، پرهيزگارترين و بردبارترين مردم است. و از همهي مردم دليرتر، گشادهدستتر، پارساتر و خداپرستتر است. امام پاك و منزه و ختنه شده به دنيا ميآيد. امام از پشت سر ميبيند همانگونه
[صفحه 19]
كه از پيش رو ميبيند و امام عليهالسلام را سايهاي نباشد».
عن ابيعبدالله (ع) قال: ان الامام يعرف الذي من بعده فيوصي له. [15].
«امام صادق عليهالسلام فرمود: همانا هر امام و پيشوايي، امام و رهبر پس از خود را معرفي كرده دربارهي او- به مردم- سفارش ميكند.»
عن ابيهاشم الجعفري قال سمعت الرضا (ع) يقول:
لنا اعين لا تشبه اعين الناس و فيها نور ليس للشيطان فيها نصيب. [16].
«ابوهاشم جعفري گفت: شنيدم امام علي بن موسي الرضا عليهالسلام فرمود:
ما را چشماني است كه به چشمهاي مردم مانند نيست. [17] و در ديدگان ما نوري است كه شيطان را در آن بهره و نصيبي نيست».
عن السجاد (ع): الامام منا لا يكون الا معصوما و ليست العصمه في ظاهر الخلقه و لذلك لا يكون الا منصوصا. [18].
«حضرت امام علي بن الحسين عليهمالسلام فرمود:
امام معصوم (پاكدامن و دور از گناه) جز از خاندان ما (عترت پيامبر) نباشد. و عصمت در ظاهر انسان نيست كه شناخته شود و به همين دليل امام بايد منصوص و معين از سوي خدا و پيامبر (ص) باشد.»
در ارتباط با مسالهي جانشيني و خلافت پس از پيامبر اكرم (ص) و
[صفحه 20]
امامت امت اسلامي شيعيان اميرالمومنين علي عليهالسلام و يازده امام از نسل پاك و مطهر آن امام همام، عقيده دارند كه امام بايد معصوم باشد. و يكي از ويژگيها و نشانههاي امام را عصمت ميدانند. و از آنجا كه عصمت امري باطني و پنهان از چشم مردم است و نشاني در ظاهر خلقت انسان ندارد. بنابراين شيعيان معتقدند امام معصوم را تنها خداي متعال برميگزيند، كه داناي به پيدا و پنهان و اسرار دل و افكار انسانهاست. و هم اوست كه در خلوت و در جلوت از انديشه، اراده، نيت و عمل همهي بندگان و آفريدگانش آگاه است. به همين دليل براساس حديث فوق از آنجا كه تشخيص و شناخت عصمت در زندگي انسانها از عهدهي هيچ كس از فرزندان آدم (ع) برنميآيد، گزينش و اعلام امامت امام معصوم فقط مربوط به آفريدگار عالميان است. و امام امت اسلامي بايد براساس نص صريح از سوي خدا و پيامبر (ص) و امام قبل از خود به مردم معرفي شود. چرا كه مردم را در انتخاب و معرفي امام، حق و رايي نيست، به دليلي كه پيش از اين بيان شد.
با بيان احاديث فوق از زبان خاندان رسالت و پرچمداران حمايت و هدايت انسانها، آشنايي مختصري با امام (ع) و ويژگيها و نشانههاي مخصوص او فراهم آمد. و در مباحث آينده كه از ديد و نظر خوانندگان محترم خواهد گذشت، به خواست خداي منان بيش از اين آشنا خواهيم شد.
❤ |
«امام جعفر صادق عليهالسلام فرمود، ده خصلت از صفات امام معصوم است:
1-پاكدامني و عصمت 2- نص و صراحت بر امامت 3- داناترين مردم 4- پرهيزگارترين مردم براي خدا 5- داناتر از همه به كتاب خدا 6- صاحب وصيت و سفارش آشكار 7- دارا بودن معجزه و دليل براي اثبات امامت 8- به هنگام خواب چشمان امام به خواب ميرود ولي دلش بيدار است 9- امام سايه ندارد 10- امام از پشت سر مشاهده ميكند، همانگونه كه از پيش رو ميبيند». [12].
[صفحه 18]
عن سدير عن ابيعبدالله (ع) قال قلت له: جعلت فداك ما انتم؟
قال عليهالسلام: نحن خزان الله علي علم الله، نحن تراجمه وحي الله، نحن الحجه البالغه علي مادون السماء و فوق الارض. [13].
«سدير گويد كه از امام صادق (ع) پرسيدم، فدايت شوم، شما كيستيد؟ امام عليهالسلام ائمه اطهار را به سه 3 صفت ممتاز معرفي كرده و فرمود:
1- ما خزانهداران علم و دانش پروردگاريم.
2- ما مفسران و توضيحدهندگان وحي آفريدگاريم.
3- ما حجت رسا و آشكار خدا بر آفريدگان او در زير آسمان و روي زمين ميباشيم».
عن علي بن موسي الرضا (ع) قال للامام علامات:
يكون اعلم الناس و احكم الناس و اتقي الناس و احلم الناس و اشجع الناس و اسخي الناس و اعبد الناس و يلد مختونا و يكون مطهرا و يري من خلفه كما يري من بين يديه و لا يكون له ظل. [14].
«امام علي بن موسي الرضا عليهالسلام فرمود، امام داراي نشانهها و ويژگيهايي است:
امام داناترين، حكيمترين، پرهيزگارترين و بردبارترين مردم است. و از همهي مردم دليرتر، گشادهدستتر، پارساتر و خداپرستتر است. امام پاك و منزه و ختنه شده به دنيا ميآيد. امام از پشت سر ميبيند همانگونه
[صفحه 19]
كه از پيش رو ميبيند و امام عليهالسلام را سايهاي نباشد».
❤ |
عن ابيعبدالله (ع) قال: ان الامام يعرف الذي من بعده فيوصي له. [15].
«امام صادق عليهالسلام فرمود: همانا هر امام و پيشوايي، امام و رهبر پس از خود را معرفي كرده دربارهي او- به مردم- سفارش ميكند.»
عن ابيهاشم الجعفري قال سمعت الرضا (ع) يقول:
لنا اعين لا تشبه اعين الناس و فيها نور ليس للشيطان فيها نصيب. [16].
«ابوهاشم جعفري گفت: شنيدم امام علي بن موسي الرضا عليهالسلام فرمود:
ما را چشماني است كه به چشمهاي مردم مانند نيست. [17] و در ديدگان ما نوري است كه شيطان را در آن بهره و نصيبي نيست».
عن السجاد (ع): الامام منا لا يكون الا معصوما و ليست العصمه في ظاهر الخلقه و لذلك لا يكون الا منصوصا. [18].
«حضرت امام علي بن الحسين عليهمالسلام فرمود:
امام معصوم (پاكدامن و دور از گناه) جز از خاندان ما (عترت پيامبر) نباشد. و عصمت در ظاهر انسان نيست كه شناخته شود و به همين دليل امام بايد منصوص و معين از سوي خدا و پيامبر (ص) باشد.»
در ارتباط با مسالهي جانشيني و خلافت پس از پيامبر اكرم (ص) و
[صفحه 20]
امامت امت اسلامي شيعيان اميرالمومنين علي عليهالسلام و يازده امام از نسل پاك و مطهر آن امام همام، عقيده دارند كه امام بايد معصوم باشد. و يكي از ويژگيها و نشانههاي امام را عصمت ميدانند. و از آنجا كه عصمت امري باطني و پنهان از چشم مردم است و نشاني در ظاهر خلقت انسان ندارد. بنابراين شيعيان معتقدند امام معصوم را تنها خداي متعال برميگزيند، كه داناي به پيدا و پنهان و اسرار دل و افكار انسانهاست. و هم اوست كه در خلوت و در جلوت از انديشه، اراده، نيت و عمل همهي بندگان و آفريدگانش آگاه است. به همين دليل براساس حديث فوق از آنجا كه تشخيص و شناخت عصمت در زندگي انسانها از عهدهي هيچ كس از فرزندان آدم (ع) برنميآيد، گزينش و اعلام امامت امام معصوم فقط مربوط به آفريدگار عالميان است. و امام امت اسلامي بايد براساس نص صريح از سوي خدا و پيامبر (ص) و امام قبل از خود به مردم معرفي شود. چرا كه مردم را در انتخاب و معرفي امام، حق و رايي نيست، به دليلي كه پيش از اين بيان شد.
با بيان احاديث فوق از زبان خاندان رسالت و پرچمداران حمايت و هدايت انسانها، آشنايي مختصري با امام (ع) و ويژگيها و نشانههاي مخصوص او فراهم آمد. و در مباحث آينده كه از ديد و نظر خوانندگان محترم خواهد گذشت، به خواست خداي منان بيش از اين آشنا خواهيم شد.
❤ |
سيماي امام در نهجالبلاغه
و جعلناهم ائمه يهدون بامرنا و اوحينا اليهم فعل الخيرات و اقام الصلوه و ايتاء الزكوه و كانوا لنا عابدين. [19].
«و آنان را (دادگران و شايستهكاران از نسل ابراهيم عليهالسلام) پيشوايان مردم قرار داديم تا خلق را به امر ما هدايت كنند. و هر كار نيكو را- به ويژه- اقامهي نماز و پرداخت زكات را به آنها وحي كرديم و ايشان به پرستش ما پرداختند».
خداي سبحان در مبارك نامهي آسماني خود، قرآن كريم، كه كتاب هدايت آفريدگان اوست، امامت و رهبري بندگانش را در گسترهي تاريخ به دادگران و صالحان از فرزندان حضرت ابراهيم عليهالسلام تفويض كرده است. و بر اساس مشيت و ارادهي تغيير ناپذير حضرت پروردگار از ابراهيم خليل الله، تا محمد حبيب الله، همه صالحان و دادگران از تبار ابراهيم عهدهدار امر خطير زعامت و پيشوايي بندگان خدا بودهاند. و در روزگار رسالت و زعامت پيامبر اكرم حضرت محمد بن عبدالله (ص) امر ارشاد و هدايت امت اسلامي و حمايت و دفاع از حريم قرآن و اسلام به فرمان خدا و توصيهي مكرر رسولالله (ص) به امام موحدان، امير پرهيزگاران علي بن ابيطالب عليهالسلام تفويض شده است. اين حقيقت غير قابل انكار و واقعيت روشن و آشكار در تاريخ اسلام، بارها از زبان گويا به وحي پيامبر اكرم (ص) صادر و به گوش مسلمانان رسيده است.
[صفحه 22]
❤ |
تصريح به امامت، وصايت و خلافت امام علي (ع) پس از پيامبر اكرم (ص)، در نهايت صراحت و شدت و كثرت تكرار، از سوي حبيب و فرستادهي خدا حضرت محمد بن عبدالله (ص) بيان شده كه به جاي خود در سيرهي زندگاني آن حضرت و مجموعههاي حديثي از آثار علماي شيعه و سني ثبت و ضبط است. از نخستين روز تبليغ رسالت كه در محفل پيامبر اكرم خويشان و بستگان آن حضرت فراهم آمده بودند، تا به فرمان خداي حكيم، رسولالله نخست عشيره و خويشانش را به اسلام دعوت كند، تا هنگام رحلت از دنيا و عروج به ملكوت اعلي، همواره پيامبر خدا امام علي (ع) را به عنوان حجهالله، خليفه الله، باب الله، صفي الله، حبيب الله و خليلالله به مردم و امت اسلامي معرفي ميفرمود، به اين حديث از زبان رسولالله (ص) دقت كنيد:
قال رسولالله (ص): علي بن ابيطالب خليفه الله و خليفتي و حجه الله و حجتي و باب الله و بابي و صفي الله و صفيي و حبيب الله و حبيبي و خليلالله و خليلي و سيف الله و سيفي. [20].
«رسولخدا صلي الله عليه و آله فرمود:
علي بن ابيطالب خليفهي خدا و جانشين من است، حجت خدا و حجت من است، باب رحمت خدا و دروازهي علم من است، برگزيدهي خدا و برگزيدهي من است، حبيب خدا و حبيب من است، خليل خدا و دوست من است و شمشير خدا و شمشير من است».
[صفحه 23]
امام معصوم حجت خدا و خليفهي او بر روي زمين است. اين چهرهي روشن و ممتاز كه به اصطفاء و گزينش الهي ممتاز است، به تاييدات خدائي ياري شده و مخصوص به علم و حكمت ذات اقدس كبريائي است. دانش امام از منبع وحي و حكمت الهي نشات گرفته و قلب مطهر امام آئينهي همهي اسرار و شگفتيها و بدايع كتاب ملك و ملكوت است. و همانگونه كه هيچ تر و خشكي در عالم هستي نيست، مگر اينكه در كتاب خدا مسطور است، قلب مقدس امام (ع) نيز مخزن همه دانشها و گنجينهي همهي حقايق و اسرار عالم است. و اين همه در هستي و حيات اميرمومنان امام علي بن ابيطالب عليهالسلام جلوهگر است. حديث ذيل گواه روشني بر اين فضيلت مسلم امام عليهالسلام ميباشد:
عن الباقر عليهالسلام قال:
لما نزلت هذه الايه علي رسولالله (ص): «و كل شيء احصيناه في امام مبين» [21].
قام رجلان من مجلسهما فقالا:
يا رسولالله هو التوراه؟ قال: لا.
قالا: فهو الانجيل؟ قال: لا.
قالا: فهو القرآن؟ قال: لا.
قال: فاقبل اميرالمومنين علي بن ابيطالب (ع) فقال رسولالله (ص): هو هذا، انه الامام الذي احصي الله تبارك و تعالي فيه علم كل شيء. [22].
[صفحه 24]
❤ |
«امام محمد باقر عليهالسلام فرمود:
هنگامي كه اين آيه مباركه از سورهي يس بر پيامبر (ص) فرود آمد: «و كل شيء احصيناه في امام مبين». دو مرد از جايگاه خويش برخاسته و گفتند: اي رسول خدا، آيا آن امام مبين تورات است؟ پيامبر فرمود: نه.
گفتند: آيا امام آشكار انجيل است؟ رسولخدا فرمود: نه.
گفتند: بنابراين قرآن است؟ فرستادهي خدا فرمود: نه.
در اين هنگام اميرمومنان حضرت علي عليهالسلام پيش آمد، پيامبر اعظم فرمود: آن امام مبين همين علي (ع) است. به يقين اين همان امام آشكاريست كه خداي تبارك و تعالي همه چيز را در وجود مقدس او برشمرده و فراهم كرده است».
با عنايت به حديث فوق كه از ميان انبوه فراواني از اينگونه احاديث در ارتباط با شخصيت ممتاز اميرالمومنين علي (ع) و فرزندان بزرگوار آن حضرت بيان شد، به روشني دريافت ميشود كه شناخت هويت و شخصيت و دستيابي به معرفت امام و آگاهي از منزلت رفيع امامت كه وظيفهي هر مومن است، از عهده و توان امت اسلامي خارج است. و از آنجا كه معرفت امام و آگاهي از قدر و منزلت امامت بر هر مسلماني فرض است، ناگزير به سراغ نهجالبلاغه ميرويم و دست نياز به سوي اين كتاب، دراز ميكنيم، تا مگر در پرتو فيض كلام اميرالمومنين علي (ع) از زبان امام به معرفت امام دست يابيم. و هويت و شخصيت امام و پايگاه رفيع و عزيز امامت را در منطق رسا و كلام روشن و فصيح اميرالمومنين علي (ع)، به
[صفحه 25]
تناسب ظرفيت و استعداد محدود خويش شناسائي كنيم. و در يك كلام، سيماي امام را در آئينهي نهجالبلاغه آشكار و روشن ديدار نماييم.
❤ |
سيماي محمد و خاندان او در نهجالبلاغه
يكي از مهمترين اصولي كه در تكوين شخصيت و هويت انسانها نقش بنيادي و اساسي دارد، اصل وراثت (ژنتيك) است. همهي دانشمندان روانشناس و آگاهان و متخصصان علوم تربيتي به اتفاق آراء عقيده دارند كه وراثت و ويژگيهاي خانوادگي و ژنتيك در ساختار شخصيت انسان نقشي مهم و غير قابل انكار دارد. چرا كه ويژگيهاي اخلاقي، عقلاني و جسماني والدين، نسل اندر نسل در حيات و كيفيت وجودي فرزندان تاثير ميگذارد. و بر اين اساس هر مولودي ميراث بر خصوصيات اخلاقي، عقلاني و جسماني پدر و مادر و نياكان خويش است. امام در جامعهي اسلامي اسوهي همه جانبه و شاخص و الگوي نهايي امت اسلامي است. و همهي مسلمانان به فرمان پروردگار وظيفه دارند، تا حركت و سمتگيري و هدف زندگاني خود را با حركت، جهتگيري و هدف امام عليهالسلام هماهنگ و منطبق سازند. بنابراين امام امت اسلامي ميبايست از همهي فضايل و كرامات انساني كه يكي از آنها اصالت و شرافت و طهارت دودمان است، برخوردار باشد. چرا كه علاوه بر همهي امتيازات خدادادي امام، طهارت و كرامت خاندان ايشان در گذرگاه تاريخ حيات انسان، كرامتي بزرگ و عنايتي خاص از سوي پروردگار براي امام است. با توجه به اين حقيقت امام علي (ع) در ارتباط با فضيلت دودمان خود و
[صفحه 26]
فرزندانش كه به خاندان پيامبر (ص) و ابراهيم خليل (ع) مربوط است، در خطبه 93 نهجالبلاغه به طهارت و اصالت دودمان خويش تصريح ميفرمايد. امام عليهالسلام در اين خطبه پس از حمد و ثناي خداي بزرگ و توانا به توصيف پيامبران الهي پرداخته و در نهايت به وصف پيامبر اكرم (ص) ميپردازد و چنين ميفرمايد:
كلما مضي منهم سلف قام منهم بدين الله خلف حتي افضت كرامه الله سبحانه الي محمد (ص) فاخرجه من افضل المعادن منبتا و اعز الارومات مغرسا، من الشجره التي صدع منها انبياءه و انتخب منها امناءه، عترته خير العتر و اسرته خير الاسر و شجرته خير الشجر، نبتت في حرم و بسقت في كرم، لها فروع طوال و ثمره لا تنال، فهو امام من اتقي و بصيره من اهتدي و سراج لمع ضووه و شهاب سطع نوره و زند برق لمعه. سيرته القصد و سنته الرشد، و كلامه الفصل و حكمه العدل ارسله علي حين فتره من الرسل و هفوه عن العمل و غباوه من الامم … [23].
«هرگاه يكي از پيامبران از دنيا رفت، جانشيني- از تبار پيامبران- دين خداي را بپاداشت. و سرانجام لطف خدا به وجود حضرت محمد (ص) منتهي شد و آن حضرت را از بهترين معادن (صلب مطهر انبياء) و برترين ريشهها، يعني از شجرهاي كه پيامبران الهي را پشت سر گذاشته و امينان خدا از ميان آنها برگزيده شدهاند، برانگيخت.
دودمان محمد (ص) بهترين خاندان، بستگانش بهترين خويشاوندان و
[صفحه 27]
شجرهاش بهترين شجرههاست، كه در حرم خدا (مكه) روئيده و در باغ كرامت باليده و شاخههايي بلند دارد كه دست فرومايگان به ميوههاي آن نميرسد.
پس او (محمد ص) امام پرهيزگاران و روشناي چشم هدايت طلبان است.
محمد (ص) نورافكني است كه نورش ميدرخشد، شهابي است كه درخشندگيش خيرهكننده است و آتشزنهايست كه برق آن چشم را خيره ميكند.
روش و سيرهي پيامبر اعظم استقامت و ميانهروي، سنت او راه رشد، سخن وي جداكنندهي حق و باطل و قضاوتش بر اساس عدالت است.
خداي او را هنگامي به پيامبري برگزيد كه ديرزماني پيامبري نيامده بود- در نتيجه- لغزشها فراوان و كوتاه فكري همه جا را احاطه كرده بود».
امام علي عليهالسلام كه كلامش الهام گرفته از قرآن است و نداي رسايش در، خطبهي نهجالبلاغهي شريف صداي خداست و آواي دلنشين گفتارش ياد و عطر سخنان هدايتبخش رسولالله را در خاطرهها زنده ميكند، نخستين امام معصوم پس از پيامبر اكرم ميباشد. و هم اوست كه پيامبر خدا وي را نفس خويش خوانده و گوشت و خون او را گوشت و خون خود دانسته است و بارها دربارهي علي عليهالسلام فرمود:
«علي با قرآنست و قرآن با علي است و اين دو از هم جدا نميشوند تا روز رستاخيز در كرانهي حوض كوثر بر من وارد شوند».
همين علي (ع) كه پيامبر اكرم (ص) همراهي و همگامي او را با قرآن
[صفحه 28]
تا هنگامهي رستاخيز بشارت داده، در آئينهي نهجالبلاغه تصويرهاي زيبا و دلپذير و فراواني از سيماي اهل بيت پيامبر، كه جانشينان وي و حجتهاي خدا و امينان او در ميان امت اسلامي هستند، به نمايش گذاشته است. شيفتگان اهلبيت و معتقدان به امامت عترت پيامبر و خواستاران معرفت ائمه اطهار عليهمالسلام را به ديدار اين چهرههاي ملكوتي فراميخوانيم.
❤ |
امام علي عليهالسلام كه كلامش الهام گرفته از قرآن است و نداي رسايش در، خطبهي نهجالبلاغهي شريف صداي خداست و آواي دلنشين گفتارش ياد و عطر سخنان هدايتبخش رسولالله را در خاطرهها زنده ميكند، نخستين امام معصوم پس از پيامبر اكرم ميباشد. و هم اوست كه پيامبر خدا وي را نفس خويش خوانده و گوشت و خون او را گوشت و خون خود دانسته است و بارها دربارهي علي عليهالسلام فرمود:
«علي با قرآنست و قرآن با علي است و اين دو از هم جدا نميشوند تا روز رستاخيز در كرانهي حوض كوثر بر من وارد شوند».
همين علي (ع) كه پيامبر اكرم (ص) همراهي و همگامي او را با قرآن
[صفحه 28]
تا هنگامهي رستاخيز بشارت داده، در آئينهي نهجالبلاغه تصويرهاي زيبا و دلپذير و فراواني از سيماي اهل بيت پيامبر، كه جانشينان وي و حجتهاي خدا و امينان او در ميان امت اسلامي هستند، به نمايش گذاشته است. شيفتگان اهلبيت و معتقدان به امامت عترت پيامبر و خواستاران معرفت ائمه اطهار عليهمالسلام را به ديدار اين چهرههاي ملكوتي فراميخوانيم.
در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)