مناسبت های شمسی در قرآن

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

نقش کار در مالکیت

و زنهار، آن چه را خداوند به (سبب) آن، بعضی از شما را بر بعضی (دیگر) برتری داده آروز مکنید. برای مردان از آن چه (به اختیار) کسب کرده اند، بهره ای است و برای زنان (نیز) از آن چه (به اختیار) کسب کرده اند، بهره ای است... . (نساء: 32)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

اطمینان و نیرومندی دو ویژگی کارگر

یکی از آن دو (دختر شعیب) گفت: ای پدر، او را استخدام کن؛ چرا که بهترین کسی است که استخدام می کنی: هم نیرومند (و هم) در خور اعتماد است. (قصص: 26)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

نیاز انسان به میدان کار و بستر آسایش

و شب و روز را دو نشانه قرار دادیم. نشانه شب را تیره گون و نشانه روز را روشنی بخش گردانیدیم تا (در آن) فضلی از پروردگارتان بجویید. (اسراء:12)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

نقش مشارکت مردمی درپیشرفت کارهای ملی

ذوالقرنین از مردم برای مقابله با یأجوج و مأجوج، تنها تقاضای نیروی کار کرد و گفت: آن چه پروردگارم به من در آن تمکن داده، بهتر است. مرا با نیرویی (انسانی) یاری کنید (تا) میان شما و آن ها سدّی استوار قرار دهم. (کهف: 95)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

آغاز هفته معدن (1 خرداد)

معادن، مخزن گوهرهای زمینی مانند طلا، نقره، مس و... هستند که آدمی با فرآیندهای گونه گون و استخراج آن ها، نیازهای خود را برآورده می سازد.
و (هم چنین) آن چه را در زمین به رنگ های گوناگون برای شما پدید آورد (مسخّر شما ساخت). (نحل: 13)
و آهن را که در آن برای مردم خطری سخت و سودهایی است، پدید آوردیم. (حدید: 25)
آیا ندیده ای که خدا از آسمان آبی فرود آورد و به (وسیله) آن میوه هایی که رنگ های آن ها گوناگون است، بیرون آوردیم؟ و از برخی کوه ها راه ها (و رگه ها)ی سپید و گلگون به رنگ های مختلف و سیاه پررنگ (آفریدیم)؟ (فاطر: 27)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

روز بهره وری (1 خرداد)

بهره وری، ابزاری اساسی برای توسعه در ابعاد گوناگون فردی، اجتماعی و اقتصادی است وبا چگونگی کار و زندگی روزانه مردم ارتباط مستقیم دارد. این مقوله شگفت انگیز، از یک سو با اندیشه و باور مردم و از سوی دیگر، با اقتصاد و معیشت آن ها سر و کار دارد و افزایش سطح زندگی و کیفیت آن در کشورهای توسعه یافته، مرهون افزایش بهره وری بوده است.
مقصود از بهره وری آن است که رابطه میان نتایج به دست آمده از فعالیت ها و عوامل به کار رفته در انجام یک فرآیند را با هم بسنجند و معیاری برای تعیین بهبود پیدا کنند. هسته مرکزی فعالیت های بهبود بهره وری را اندیشه ها و باورهای نوین تشکیل می دهد؛ باورهایی که مبتنی بر نگرش بهبود دایم در همه امور باشد. در روش های نوین ارتقای بهره وری از راه گسترش منابع انسانی، تلاش می کنند با ایجاد الگوهای ذهنی نو و باورهای نیرو بخش، روح تازه ای در کالبد فرسوده انسان ها بدمند و روحیه آن ها را از هر جهت تقویت کنند؛ یعنی به آن ها نشان دهند که می توانند در آینده، عملکرد بهتری نسبت به رفتار گذشته خود داشته باشند و از نیروی ذهنی و توان بالقوه خود، بهره گیری مطلوب تری کنند و در یک کلام، کارایی و بهره وری خود را افزایش دهند.(1)
پرهیز از اسراف، راهی به سوی بهره وری
پرهیز از اسراف، راهی به سوی بهره وری
بهره گیری درست و بهینه از امکانات و نعمت های خدادادی از مصداق های برجسته بهره وری است. آیاتی از قرآن که دلالت بر پرهیز اسراف می کند، تأیید کننده این مطلب است:
و اوست کسی که باغ هایی با داربست وبدون داربست و خرما بن، و کشتزارهایی با میوه های گوناگون آن، و زیتون و انار، شبیه به یکدیگر و
________________________________________
1- حکایت های بهره وری، مقدمه.
ص:62
غیرشبیه پدید آورد. از میوه آن _ چون ثمر داد _ بخورید و حقّ (بینوایان از) آن را روز بهره برداری از آن بدهید، (ولی) زیاده روی مکنید؛ که او اسراف کاران را دوست ندارد. (انعام: 141)
... و بخورید و بیاشامید، (ولی) زیاده روی مکنید؛ که او اسراف کاران را دوست نمی دارد. (اعراف: 31)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

تعادل رمز بهره وری

و (بندگان خدای رحمان) کسانی اند که چون انفاق کنند نه ولخرجی کنند و نه تنگ می گیرند و میان این دو (روش) حد وسط را برمی گزینند. (فرقان: 67)


روز معلم (12 اردیبهشت)

دوازدهم اردیبهشت، سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری رحمه الله، این معلّم نمونه و اسوه تقوا را روز معلّم نامیده اند تا همه ساله با بزرگداشت خاطره آن رادمرد بزرگ و مجتهد و فیلسوف بلند آوازه، از زحمات بی شایبه و ایثارگرانه معلّمان که وظیفه سنگین آموزش و پرورش کودکان، نوجوانان و جوانان این مرز و بوم را بر عهده دارند، قدردانی گردد.




ارزش تعلیم

خداوند در تبیین منزلت نخستین پیامبر؛ یعنی آدم علیه السلام، ارزش وجودی و فضیلت او را «علم» معرفی می کند و نخستین تحفه ای که پس از آفرینش او به وی ارزانی می دارد،
ص:63
تعلیم به اوست:
و (خدا) همه (معانی) نام ها را به آدم آموخت، سپس آن ها را بر فرشتگان عرضه کرد و فرمود: «اگر راست می گویید، از اسامی این ها به من خبر دهید». گفتند: «منزهی تو، ما را جز آن چه (خود) به ما آموخته ای، هیچ دانشی نیست، تویی دانای حکیم.» (بقره: 31 _ 33)
خداوند چون پیامبران و رسولان خود را برمی انگیزاند، برترین هدف رسالت آنان را تعلیم و تربیت قرار می دهد:
اوست کسی که در میان بی سوادان، فرستاده ای از خودشان برانگیخت تا آیات او را بر آنان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت بدیشان بیاموزد. (جمعه: 2)


تعلیم، شغل الهی

خداوند که بزرگ ترین معلّم است، نخستین و مهم ترین نعمت خود را «تعلیم قرآن» بیان می کند و بنابراین، بهترین معلّم، معلم قرآن است.
خداوند رحمان. قرآن را یاد داد. انسان را آفرید. و به او بیان را آموخت. (رحمن: 1 _ 4)


ادب شاگرد

درباره ادب و احترام شاگرد به استاد که در علم اخلاق، بسیار بر آن تاکید شده، روایات فراوانی وارد شده است. گفت وگوهای موسی علیه السلام به عنوان شاگرد و حضرت خضر علیه السلام از بهترین نمونه های آداب تعلم در قرآن است:
موسی به او گفت: آیا تو را به شرط این که از بینشی که آموخته شده ای به من یاد دهی، پیروی کنم؟ گفت: تو هرگز نمی توانی همپای من صبر کنی. و چگونه می توانی بر چیزی که به شناخت آن احاطه نداری، صبر کنی؟ گفت: ان شاء الله مرا شکیبا خواهی یافت و در هیچ کاری تو را نافرمانی نخواهم کرد.
ص:64
گفت: اگر مرا پیروی می کنی، پس از چیزی مپرس تا (خود) از آن با تو سخن آغاز کنم. (کهف: 66 _ 70)
در این گفت وگو نکات آموزنده ای به چشم می خورد که عبارت اند از:
_ موسی علیه السلام خود را پیرو حضرت خضر می داند: (اتبعک)؛
_ موسی علیه السلام حتی برای پیروی خود از او اجازه می خواهد: (هل اتّبعک)؛
_ او خود را نیازمند یادگیری و استادش را دانا معرفی می کند: (علی ان تعلّمن)؛
_ در مقام تواضع، علم استاد را بسیار معرفی می کند و خود را طالب فراگرفتن گوشه ای از علم او می داند: (ممّا)؛
_ علم استاد را علم الهی می شمارد: (علّمت)؛
_ از او طلب راهنمایی و هدایت می کند: (رشداً)؛
_ جمله «هل اتّبعک» این واقعیت را می رساند که شاگرد باید به دنبال استاد برود. این وظیفه استاد نیست که به دنبال شاگرد برود، مگر در موارد خاص؛
_ او در مقام تعهد خود در برابر استاد، تعبیر قاطعانه ای نکرد، بلکه گفت: ان شاء الله مرا شکیبا خواهی یافت.



آزادسازی خرمشهر و روز مقاومت و پیروزی (3 خرداد)


پس از عملیات فتح المبین در دهم فروردین 1361، بی درنگ بازسازی یگان ها و طرح ریزی برای عملیات بعدی آغاز شد. سرانجام نیروهای مسلح جمهوری اسلامی
ص:65
ایران، متشکل از ارتش و سپاه، مأموریت یافتند که در منطقه عمومی جنوب رودخانه کرخه و غرب رودخانه کارون به دشمن حمله برده و با انهدام نیروهای موجود دشمن و آزاد سازی شهرهای خرمشهر و هویزه، امنیت خط مرز بین المللی را تأمین کرده و از حمله دوباره دشمن به کشور جلوگیری کنند.
سرانجام عملیات بیت المقدس در دقیقه سی ام بامداد روز دهم اردیبهشت 1361 با رمز «یا علی ابن ابی طالب» از سوی فرماندهی قرارگاه کربلا آغاز شد. در ساعت 14 سومین روز از خرداد، خرمشهر آزاد شد و پرچم پر افتخار جمهوری اسلامی بر فراز مسجد جامع و پل تخریب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد. بدین ترتیب، این شهر مقاوم که پس از 35 روز پایداری و مقاومت، در 4 آبان 1359 به اشغال دشمن درآمده بود، پس از 578 روز اسارت، بار دیگر به آغوش گرم میهن اسلامی بازگشت و از لوث وجود متجاوزان پاک گردید و به گفته امام خمینی رحمه الله : «خرمشهر را خدا آزاد کرد.»

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

تعادل رمز بهره وری

و (بندگان خدای رحمان) کسانی اند که چون انفاق کنند نه ولخرجی کنند و نه تنگ می گیرند و میان این دو (روش) حد وسط را برمی گزینند. (فرقان: 67)

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

ارزش تعلیم

خداوند در تبیین منزلت نخستین پیامبر؛ یعنی آدم علیه السلام، ارزش وجودی و فضیلت او را «علم» معرفی می کند و نخستین تحفه ای که پس از آفرینش او به وی ارزانی می دارد،
ص:63
تعلیم به اوست:
و (خدا) همه (معانی) نام ها را به آدم آموخت، سپس آن ها را بر فرشتگان عرضه کرد و فرمود: «اگر راست می گویید، از اسامی این ها به من خبر دهید». گفتند: «منزهی تو، ما را جز آن چه (خود) به ما آموخته ای، هیچ دانشی نیست، تویی دانای حکیم.» (بقره: 31 _ 33)
خداوند چون پیامبران و رسولان خود را برمی انگیزاند، برترین هدف رسالت آنان را تعلیم و تربیت قرار می دهد:
اوست کسی که در میان بی سوادان، فرستاده ای از خودشان برانگیخت تا آیات او را بر آنان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت بدیشان بیاموزد. (جمعه: 2)


تعلیم، شغل الهی

خداوند که بزرگ ترین معلّم است، نخستین و مهم ترین نعمت خود را «تعلیم قرآن» بیان می کند و بنابراین، بهترین معلّم، معلم قرآن است.
خداوند رحمان. قرآن را یاد داد. انسان را آفرید. و به او بیان را آموخت. (رحمن: 1 _ 4)


ادب شاگرد

درباره ادب و احترام شاگرد به استاد که در علم اخلاق، بسیار بر آن تاکید شده، روایات فراوانی وارد شده است. گفت وگوهای موسی علیه السلام به عنوان شاگرد و حضرت خضر علیه السلام از بهترین نمونه های آداب تعلم در قرآن است:
موسی به او گفت: آیا تو را به شرط این که از بینشی که آموخته شده ای به من یاد دهی، پیروی کنم؟ گفت: تو هرگز نمی توانی همپای من صبر کنی. و چگونه می توانی بر چیزی که به شناخت آن احاطه نداری، صبر کنی؟ گفت: ان شاء الله مرا شکیبا خواهی یافت و در هیچ کاری تو را نافرمانی نخواهم کرد.
ص:64
گفت: اگر مرا پیروی می کنی، پس از چیزی مپرس تا (خود) از آن با تو سخن آغاز کنم. (کهف: 66 _ 70)
در این گفت وگو نکات آموزنده ای به چشم می خورد که عبارت اند از:
_ موسی علیه السلام خود را پیرو حضرت خضر می داند: (اتبعک)؛
_ موسی علیه السلام حتی برای پیروی خود از او اجازه می خواهد: (هل اتّبعک)؛
_ او خود را نیازمند یادگیری و استادش را دانا معرفی می کند: (علی ان تعلّمن)؛
_ در مقام تواضع، علم استاد را بسیار معرفی می کند و خود را طالب فراگرفتن گوشه ای از علم او می داند: (ممّا)؛
_ علم استاد را علم الهی می شمارد: (علّمت)؛
_ از او طلب راهنمایی و هدایت می کند: (رشداً)؛
_ جمله «هل اتّبعک» این واقعیت را می رساند که شاگرد باید به دنبال استاد برود. این وظیفه استاد نیست که به دنبال شاگرد برود، مگر در موارد خاص؛
_ او در مقام تعهد خود در برابر استاد، تعبیر قاطعانه ای نکرد، بلکه گفت: ان شاء الله مرا شکیبا خواهی یافت.



آزادسازی خرمشهر و روز مقاومت و پیروزی (3 خرداد)


پس از عملیات فتح المبین در دهم فروردین 1361، بی درنگ بازسازی یگان ها و طرح ریزی برای عملیات بعدی آغاز شد. سرانجام نیروهای مسلح جمهوری اسلامی
ص:65
ایران، متشکل از ارتش و سپاه، مأموریت یافتند که در منطقه عمومی جنوب رودخانه کرخه و غرب رودخانه کارون به دشمن حمله برده و با انهدام نیروهای موجود دشمن و آزاد سازی شهرهای خرمشهر و هویزه، امنیت خط مرز بین المللی را تأمین کرده و از حمله دوباره دشمن به کشور جلوگیری کنند.
سرانجام عملیات بیت المقدس در دقیقه سی ام بامداد روز دهم اردیبهشت 1361 با رمز «یا علی ابن ابی طالب» از سوی فرماندهی قرارگاه کربلا آغاز شد. در ساعت 14 سومین روز از خرداد، خرمشهر آزاد شد و پرچم پر افتخار جمهوری اسلامی بر فراز مسجد جامع و پل تخریب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد. بدین ترتیب، این شهر مقاوم که پس از 35 روز پایداری و مقاومت، در 4 آبان 1359 به اشغال دشمن درآمده بود، پس از 578 روز اسارت، بار دیگر به آغوش گرم میهن اسلامی بازگشت و از لوث وجود متجاوزان پاک گردید و به گفته امام خمینی رحمه الله : «خرمشهر را خدا آزاد کرد.»

[نازنین رقیه* خادمه گل نرگس*]

تعلیم، شغل الهی

خداوند که بزرگ ترین معلّم است، نخستین و مهم ترین نعمت خود را «تعلیم قرآن» بیان می کند و بنابراین، بهترین معلّم، معلم قرآن است.
خداوند رحمان. قرآن را یاد داد. انسان را آفرید. و به او بیان را آموخت. (رحمن: 1 _ 4)


ادب شاگرد

درباره ادب و احترام شاگرد به استاد که در علم اخلاق، بسیار بر آن تاکید شده، روایات فراوانی وارد شده است. گفت وگوهای موسی علیه السلام به عنوان شاگرد و حضرت خضر علیه السلام از بهترین نمونه های آداب تعلم در قرآن است:
موسی به او گفت: آیا تو را به شرط این که از بینشی که آموخته شده ای به من یاد دهی، پیروی کنم؟ گفت: تو هرگز نمی توانی همپای من صبر کنی. و چگونه می توانی بر چیزی که به شناخت آن احاطه نداری، صبر کنی؟ گفت: ان شاء الله مرا شکیبا خواهی یافت و در هیچ کاری تو را نافرمانی نخواهم کرد.
ص:64
گفت: اگر مرا پیروی می کنی، پس از چیزی مپرس تا (خود) از آن با تو سخن آغاز کنم. (کهف: 66 _ 70)
در این گفت وگو نکات آموزنده ای به چشم می خورد که عبارت اند از:
_ موسی علیه السلام خود را پیرو حضرت خضر می داند: (اتبعک)؛
_ موسی علیه السلام حتی برای پیروی خود از او اجازه می خواهد: (هل اتّبعک)؛
_ او خود را نیازمند یادگیری و استادش را دانا معرفی می کند: (علی ان تعلّمن)؛
_ در مقام تواضع، علم استاد را بسیار معرفی می کند و خود را طالب فراگرفتن گوشه ای از علم او می داند: (ممّا)؛
_ علم استاد را علم الهی می شمارد: (علّمت)؛
_ از او طلب راهنمایی و هدایت می کند: (رشداً)؛
_ جمله «هل اتّبعک» این واقعیت را می رساند که شاگرد باید به دنبال استاد برود. این وظیفه استاد نیست که به دنبال شاگرد برود، مگر در موارد خاص؛
_ او در مقام تعهد خود در برابر استاد، تعبیر قاطعانه ای نکرد، بلکه گفت: ان شاء الله مرا شکیبا خواهی یافت.



آزادسازی خرمشهر و روز مقاومت و پیروزی (3 خرداد)


پس از عملیات فتح المبین در دهم فروردین 1361، بی درنگ بازسازی یگان ها و طرح ریزی برای عملیات بعدی آغاز شد. سرانجام نیروهای مسلح جمهوری اسلامی
ص:65
ایران، متشکل از ارتش و سپاه، مأموریت یافتند که در منطقه عمومی جنوب رودخانه کرخه و غرب رودخانه کارون به دشمن حمله برده و با انهدام نیروهای موجود دشمن و آزاد سازی شهرهای خرمشهر و هویزه، امنیت خط مرز بین المللی را تأمین کرده و از حمله دوباره دشمن به کشور جلوگیری کنند.
سرانجام عملیات بیت المقدس در دقیقه سی ام بامداد روز دهم اردیبهشت 1361 با رمز «یا علی ابن ابی طالب» از سوی فرماندهی قرارگاه کربلا آغاز شد. در ساعت 14 سومین روز از خرداد، خرمشهر آزاد شد و پرچم پر افتخار جمهوری اسلامی بر فراز مسجد جامع و پل تخریب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد. بدین ترتیب، این شهر مقاوم که پس از 35 روز پایداری و مقاومت، در 4 آبان 1359 به اشغال دشمن درآمده بود، پس از 578 روز اسارت، بار دیگر به آغوش گرم میهن اسلامی بازگشت و از لوث وجود متجاوزان پاک گردید و به گفته امام خمینی رحمه الله : «خرمشهر را خدا آزاد کرد.»