والدين دو فرشته جهان آفرينش

[مهراوه* باران اشک *]

2- نخستين نوشته لوح محفوظ

2- نخستين نوشته لوح محفوظ 1- روايت شده است أنّ أوّل ما كتب اللّه في اللّوح المحفوظ انّي أنا اللّه لا اله الّا أنا، من رضي عنه والداه فأنا منه راضٍ و من سخط عليه والداه فأنا عليه ساخطٌ نخستين چيزي كه در لوح محفوظ نوشته شد (اين بود) منم خداوند و جز من خدائي نيست هركس پدر و مادرش از او راضي شود من نيز از او راضيم و هركس والدينش بر او خشم گيرد، من نيز براو خشم مي گيرم (و شدت عمل نشان خواهم داد). «1»
2- در اخبار اسرائيليات وارد شده است أوحي اللّه تعالي الي موسي «أنّ من برّ والديه و عقّني كتبته برّاً، و من برّني و عقّ والديه كتبته عاقّاً» خداوند به موسي عليه السلام وحي نمود هركس به والدينش نيكي كند و بر من عاق شود، او را نيكوكار (و صالح) مي نويسم، و هر كس بر من خوبي كند و عاق والدين باشد، او را عاق مي نويسم. «2



3- رضاي خدا در رضايت والدين است‌
3- رضاي خدا در رضايت والدين است 1- رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: رضا الله كلّه في رضا الوالدين و سخطه في سخطهما و يقول للعاق: اعمل ما شئت فانّي لا أغفر لك، و يقول للبارّ: اعمل ما شئت فانّي سأغفر لك رضاي خدا تماماً در رضايت والدين و غضب او در غضب آن دو است و به عاق والدين مي فرمايد: هرقدر مي خواهي عمل كن، من از تو در نمي‌گذرم و به فرزند
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 52
صالح مي فرمايد: هرچه مي خواهي بكن من به زودي تورا مي بخشم!. «1»
2- و فرمود: رضا الله مع رضا الوالدين، و سخط الله مع سخط الوالدين. رضاي خدا با رضاي والدين و خشم او با خشم آنهاست. «2»
3- عبد الله بن عمر گفت: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: رضا الله في رضا الوالدين و سخط الله في سخط الوالدين رضاي خدا با رضاي والدين و خشم او با خشم آنهاست. «3

[مهراوه* باران اشک *]

3- رضاي خدا در رضايت والدين است‌

1- رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: رضا الله كلّه في رضا الوالدين و سخطه في سخطهما و يقول للعاق: اعمل ما شئت فانّي لا أغفر لك، و يقول للبارّ: اعمل ما شئت فانّي سأغفر لك رضاي خدا تماماً در رضايت والدين و غضب او در غضب آن دو است و به عاق والدين مي فرمايد: هرقدر مي خواهي عمل كن، من از تو در نمي‌گذرم و به فرزند
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 52
صالح مي فرمايد: هرچه مي خواهي بكن من به زودي تورا مي بخشم!. «1»
2- و فرمود: رضا الله مع رضا الوالدين، و سخط الله مع سخط الوالدين. رضاي خدا با رضاي والدين و خشم او با خشم آنهاست. «2»
3- عبد الله بن عمر گفت: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: رضا الله في رضا الوالدين و سخط الله في سخط الوالدين رضاي خدا با رضاي والدين و خشم او با خشم آنهاست. «3

[مهراوه* باران اشک *]

4- تا دَمِ مرگ با او حرف نزد

4- تا دَمِ مرگ با او حرف نزد ابي جعفر عليه السلام فرمود: انّ أبي نظر الي رجل و معه ابنه يمشي و الابن متكي‌ءٌ علي ذراع الأب، قال فما كلّمه أبي مقتاً له حتّي فارق الدّنيا» پدرم ديد مردي با پسرش راه مي رود و پسر به پدرش تكيه داده است، پدرم با او به عنوان خشم (و نفرت): حرف نزد تا از دنيا مفارقت نمود. «4

[مهراوه* باران اشک *]

5- پاداش عمل متقابل است‌
5- پاداش عمل متقابل است در دنيا هيچ عملي بي پاسخ و بدون پاداش نمي‌ماند اگر فرد نيكوكار و به درد بخور باشد و وجودش مايه بركت شود، در زندگي نتيجه خوب خواهد ديد و اگر فرد جنايت پيشه و موذي و مردم آزار باشد، نتيجه بد اين اعمال به او برمي گردد.
1- قال أبو عبد الله عليه السلام: برّوا ابائكم يبرّكم أبناءكم و عفّوا عن نساء الناس يعفّ عن نسائكم امام صادق عليه السلام فرمود: به پدرانتان نيكي كنيد تا بچه هايتان برايتان نيكي نمايند و از
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 53
زنان مردم خود داري كنيد (و چشم بپوشيد» تا از زنهايتان چشم پوشي كنند. «1»
2- ابن عمر گفت: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: برّوا آباءكم تبرّكم أبناؤكم و عفّوا تعف نساؤكم. به پدرانتان نيكي كنيد تا فرزندانتان به شما نيكي نمايند و خود دار (و عفيف) باشيد تا زنانتان، خوددار (وعفيف) باشند. «2»
عائشة از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم روايت كرده است كه آن حضرت فرمود: عفّوا تعفّ نساؤكم و برّوا آباءكم تبرّكم أبناؤكم .... از زنان (و ناموس مردم) خود داري كنيد تا زنانتان، خود دار شوند و به پدرانتان نيكي كنيد، تافرزندانتان به شمانيكي نمايند. «3

[مهراوه* باران اشک *]

6- دو گروه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را نمي بينند

برابر روايات: روز قيامت عامه مسلمانها رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را مي‌بينند و از فيوضات محضر مباركش: استفاده فراوان برده و از بركات وجودش بهره‌مند مي‌شوند مگر دو دسته كه از همه اين نعمت‌ها محروم مي‌شوند: عاق والدين و شرابخوار، به روايت ذيل دقت نماييد.
رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: كلّ المسلمين يروني يوم القيامة الّا عاق الوالدين و شارب الخمر، تمامي مسلمانها روز قيامت مرا مي بينند مگر عاق والدين و شرابخوار. «4

[مهراوه* باران اشک *]

7- منتظرنماندن به اظهار نياز والدين‌

7- منتظرنماندن به اظهار نياز والدين والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 54
در دين مقدس اسلام تأكيد بر اين است كه اگر كسي درمواردي از نياز مادي و معنوي برادران ديني اش آگاهي يافت: براي رفع احتياج او سريعاً اقدام نموده و گرفتاري‌ها را از او برطرف سازد، مخصوصاً در باره والدين كه نبايد منتظر اظهار نياز آنها شد بلكه به محض اطلاع بايد هرچه زودتر به ياري آنها شتافته و خيالشان را، راحت نمود.
1- از أبي ولّاد حنّاط گفت: سألت أبا عبد الله عليه السلام عن قول الله" وبالوالدين إحساناً" فقال: الإحسان أن تحسن صحبتهما ولا تكلّفهما أن يسألاك شيئا هما يحتاجان إليه، وإن كانا مستغنيين «1». از امام صادق عليه السلام از آيه «و بالوالدين احساناً» سؤال نمودم منظور از اين احسان چيست؟ فرمود: اين احسان آن است كه با آنها صحبت نيكو كني و نگذاري آنها از تو از نياز هايشان چيزي بخواهند (بايد خود پيش قدم باشي) اگرچه غني باشند. «2»
2- امام صادق عليه السلام فرمود: ... و لا تقبض عليهما فيما قد وسّع الله عليك من المأكول و الملبوس و لا تُحوّل بوجهك عنهما، و لا ترفع صوتك فوق أصواتهما، فانّه من التعظيم ... و آنچه را كه خداوند از خوردني ها و پوشيدني‌ها، به تو ارزاني داشته است، از آنها مضايقه نكن (و درتنگنا قرارشان نده) و رويت را از آنها بر نگردان، و صدايت را از صداي آنها بلندتر نكن، كامل حديث در فصل حقوق مشترك روايت شماره 4. «3

[مهراوه* باران اشک *]

8- بهترين راه مصرف مال‌

8- بهترين راه مصرف مال انسان در به دست آوردن مال: ز حمات زيادي را متحمل مي‌شود و همه گونه سختي‌ها را به جان مي‌خرد پس لازم است در برابر آن همه زحمات و ناملايمات براي مصرف آن نيز محل مناسب و ايده آل پيدا كند كه در اين باره روايات ذيل به
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 55
تعدادي از آن مصارف پسنديده: راهنمائي مي‌نمايد.
1- امام رضا عليه السلام فرمود: أتي رجل إلي النبي صلي الله عليه و آله و سلم بدينارين فقال: يا رسول الله أريد أن أحمل بهما في سبيل الله، قال: ألك والدان أو أحدهما؟ قال: نعم، قال: اذهب فأنفقهما علي والديك فهو خير لك أن تحمل بهما في سبيل الله، فرجع ففعل، فأتاه بدينارين آخرين قال: قد فعلت و هذان الديناران أحمل بهما في سبيل الله قال: ألك زوجة؟ قال: نعم، قال:
أنفقهما علي زوجتك فهو خير لك من أن تحمل بهما في سبيل الله، فرجع وفعل، وأتاه بدينارين آخرين، و قال: يا رسول الله قد فعلت و هذان ديناران أريد أن أحمل بهما في سبيل الله، فقال: ألك خادم؟ قال: نعم، قال: فاذهب فأنفقهما علي خادمك فهو خير لك من أن تحمل بهما في سبيل الله، ففعل و أتاه بدينارين آخرين و قال: يا رسول الله أريد أن أحمل بهما في سبيل الله، فقال: احملهما و اعلم أنهما ليسا بأفضل من دنانيرك. مردي دو دينار پيش رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم آورد و گفت: اي رسول خدا مي خواهم آن دينارها را در راه خدا حمل كرده (و خرج نمايم)؟! فرمود: آيا پدر و مادر دار ي؟ گفت: بلي؛ فرمود: برو براي آنها انفاق كن، چون برايت بهتر از خرج كردن در راه خداست!؛
رفت و به دستور عمل كرد و با دو دينار ديگر برگشته حرفش را تكرار نمود، فرمود:
آيا زن داري؟ گفت: آري؛ فرمود: برو براي او خرج نما كه برايت از مصرف كردن در راه خدا بهتر است! باز برگشته و حرف خود را تكرار نمود، فرمود: آيا خدمت‌كار داري؟ گفت: بلي، فرمود: برو براي او خرج كن كه بهتر است از هزينه كردن در راه خدا!! در مرتبه چهارم باز برگشت و سخنان اول را گفت: فرمود: (حالا) برو آن را در راه خدا مصرف كن و اين را بدان آن دو دينار بهتر از دينارهاي قبلي تو نيست (بلكه ثواب دينار هاي قبلي اگر بيشتر از اين دو دينار بعدي نباشد كمتر نيست!). «1»
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 56
2- أبي هريرة گفت: مردي پيش پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم آمد و گفت: إنّي أصبت دينارا فأردت أن أنفقه في سبيل الله، فقال: (ألك والدان؟) قال: نعم، قال: (فأنفقه علي والديك) قال:
عندي آخر، قال: (فأنفقه علي ولدك) قال: عندي آخر، قال: (أنفقه علي زوجك) قال:
وعندي آخر، قال: (أنفقه علي خادمك) قال: عندي آخر، قال: (أنفقه حيث شئت وليس بخيرها). ديناري به دستم رسيد و خواستم آن را در راه خدا انفاق نمايم فرمود: آيا والدين داري؟! گفت: بلي، فرمود: پس آن را براي آنها خرج نما، گفت: نزد من دينار ديگري هست، فرمود: فرزند داري؟ گفت: آري، فرمود: به فرزندت خرج كن، باز گفت: دينار ديگري دارم، فرمود: به زوجه ات مصرف نما: باز گفت دينار ديگري دارم فرمود: خادم داري؟ گفت: بلي، فرمود: به او صرف نما گفت: ديگري دارم فرمود: پس به هرچه دوست داري مصرف نما ولي بهتر از آنهانيست (بنا بر مثل مشهور اول داخل مسجد بعد خارج آن)!. «1

[مهراوه* باران اشک *]

9- اجازه والدين شرط شركت در جنگ‌

9- اجازه والدين شرط شركت در جنگ اگر جنگي رخ دهد و پيش آيد، در صورتي كه بلاد اسلام در خطر نابودي و از بين رفتن باشد، در اين صورت شركت در جنگ واجب عيني است و بايد همه مردم بسيج شده و در جنگ شركت نمايند، اما اگر نفرات به اندازه كافي وجود داشته
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 57
باشند و مي توانند دشمن را دفع نمايند، واجب كفائي مي شود در اين صورت خدمت والدين ثوابش بيش‌تر و اجازه آنها شرط حضور در ميدان جنگ مي باشد، به روايات ذيل توجه فرمائيد.
1- ابن عباس روايت كرده مردي به پيش پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم آمد و گفت: يا رسول الله أجاهد، فقال: (ألك أبوان؟) فقال: نعم، فقال: (ففيهما فجاهد)،
وهذا حديث حسن صحيح اي رسول خدا آيا جهاد كنم؟! فرمود: آيا پدر و مادر داري؟
گفت: بلي، فرمود: پس در (خدمت به آنها) كوشش نما و اين حديث حسن و صحيح است. «1»
2- أبي سعيد خدري روايت كرده: أن رجلًا هاجر من اليمن إلي رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم، فقال له رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم: (هل لك أحد باليمن؟ فقال: أبوان، قال صلي الله عليه و آله و سلم: أذنا لك؟ قال: لا، قال: ارجع فاستأذنهما، فإن أذنا لك فجاهد وإلا فبرّهما). مردي از يمن به سوي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم هجرت نمود (و اذن جهاد خواست) حضرت از او پرسيد آيا در يمن كسي را داري؟ گفت: پدر و مادر دارم، فرمود: از آنها اجازه گرفته‌اي؟! گفت: نه فرمود: برگرد از آنها اجازه بگير اگر اجازه دادند در جهاد شركت كن وگر نه به آنها نيكي كن (و در خدمت آنان باش). «2»
3- امام حسن عليه السلام از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: برّ الوالدين يجزئ من الجهاد نيكي كردن به والدين از شركت در جهاد كفايت مي كند. «3»
4- عبد الله بن عمر گفت: جاء رجل إلي النبي صلي الله عليه و آله و سلم يبايعه علي الهجرة و ترك أبويه يبكيان قال فارجع اليهما و أضحكهما كما أبكيتهما مردي پيش رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم آمد و براي مهاجرت (به جهاد) درخواست بيعت نمود و گفت: نيامدم مگر اينكه والدينم
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 58
را در حالي ترك كردم كه مي گريستند (و درفراق من اشگ مي ريختند) فرمود: به سوي آنها برگرد و آنها را آن گونه كه گرياندي بخندانشان. «1»
5- در صحيح بخاري و مسلم آمده است: أنّ رجلا استأذن النبي صلي الله عليه و آله و سلم في الجهاد.
فقال: ألك والدان؟ قال: نعم، قال: ففيهما فجاهد مردي از پيامبر اجازه جهاد خواست فرمود: آيا پدر و مادر داري؟ گفت: بلي، فرمود: پس در (خدمت كردن) آنها جهاد كن (و كوشش نما). «2»
6- عبدالله بن عمر گفت: جاء رجل إلي النبي صلي الله عليه وسلم يريد الجهاد فقال ألك والدان قال نعم قال ففيهما فجاهد مردي پيش پيامبر آمد و اراده جهاد داشت فرمود: آيا پدر و مادر داري؟ گفت: بلي، فرمود: پس با (خدمت كردن به) آنها جهاد كن (و جدّيّت نما ..). «3»
7- أبي ثابت از أبي العباس از عبد الله بن عمرو گفت: (جاء رجل إلي النبي صلي الله عليه و آله و سلم يستأذنه في الجهاد، فقال: ألك والدان؟ قال: نعم، قال: ففيهما فجاهد). مردي از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم اجازه جهاد خواست فرمود: آيا پدر و مادر داري؟ گفت: بلي، فرمود: پس در (خدمت كردن) آنها كوشش نما (و جهاد كن). «4»
8- نعيم مولي أم سلمة قال خرج ابن عمر حاجّاً حتي كان بين مكة و المدينة أتي شجرة فعرفها فجلس تحتها ثم قال رأيت رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم تحت هذه الشجرة إذ أقبل رجل شابّ من هذه الشعبة حتي وقف علي رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم فقال يارسول الله انّي جئت لُاجاهد معك
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 59
في سبيل الله أبتغي بذلك وجه الله والدار الآخرة فقال أبواك حيّان كلاهما قال نعم قال فارجع فبرهما فانفتل راجعاً من حيث جاء. ابن عمر براي حج بيرون رفت و ميان مكه و مدينه نزد درختي آمد و زيرش نشست و آن را شناخت و گفت: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم را در زير اين درخت ديدم كه مرد جواني از اين درّه جلو آمد و در مقابل رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم ايستاد و گفت: اي رسول خدا من آمدم در راه خدا باتو به جهاد روم و با اين كار در طلب رضاي خدا و اجر آخرت هستم (و مي جويم)، فرمود: آيا پدر و مادرت زنده‌اند؟ گفت: بلي، فرمود: برگرد و به آنها نيكي كن، پس (آن جوان) از راهي كه آمده بود، برگشت. «1

[مهراوه* باران اشک *]

10- چند گروه داخل بهشت نمي‌شوند!

10- چند گروه داخل بهشت نمي‌شوند! بهشت و نعمت‌هاي بي شمار آن: اقتضا مي‌كند كه اشخاص لايق و شايسته در آن سكونت نموده و از فيوضات آن بهره‌مند شوند: نه هر از راه رسيده‌اي را كه هيچ گونه تناسبي ميان آنها وجود ندارد در آن جاي دهند: اين بهشت براي چند گروه تحريم شده است.
1- و قال صلي الله عليه و آله و سلم: يا علي رأيت علي باب الجنّة مكتوباً: أنت محرّم علي كلّ بخيل، و مراءٍ، وعاقٍ، ونمّامٍ. رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: اي علي من (در شب معراج) ديدم به دَرِ بهشت نوشته شده است، تو به همه بخيلان و رياكاران و عاق والدينان و سخن چينان حرام شده‌اي (هيچ يك از اين گروهها به تو داخل نخواهند شد!). «2»
2- أبي سعيد خدري گفت: شنيدم رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمود: لا يدخل الجنّة عاق ولا ولد زنا و لا مدمن خمر و لا منّان عاق والدين و زنا زاده و دائم الخمر و منّت گذاران، به بهشت داخل نمي‌شوند. «3»
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 60
3- أبي الدرداء از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: لا يدخل الجنّة عاقّ و لا مدمن خمر ولا مكذّب بقدر به بهشت داخل نشود، عاق والدين و دائم الخمر و تكذيب كنندگان (قضاو) قدر. «1»
4- ابن عمر از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: لا يدخل الجنّة عاقّ والديه و لا منّان و لا ولد زنية و لا مدمن خمر و لا قاطع رحم و لا من أتي ذات رحم (چند گروه) داخل بهشت نشوند عاق والدين و منّت گذاران و شرابخواران دائم و زنا زادگان و قطع رَحِم كنندگان و هر كس با خويشان (ومحارم) خود هم بستر شود (و زنا كند). «2»
5- ابن عباس گفت: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: انّ أشدّ الناس عذاباً يوم القيامة من قتل نبياً أو قتله نبيٌّ أو قتل أحد والديه و المصوّرون و عالمٌ لم ينتفع بعلمه بدترين عذاب شوندگان روز قيامت (چند طائفه است) هركس پيغمبري را بكشد و يا پيغمبري، او را به قتل رساند و يا يكي از والدينش را بكشد و عكاسان كه براي گرفتن هرگونه عكس حرام اقدام نمايند و عالمي كه از علم او بهره نبرند. «3»
6- رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: ثلاثة لا ينظر اللّه تعالي اليهم: المنّان بالفعل، والعاق والديه، و مدمن خمر. خداي تعالي به سه گروه نظر (رحمت) نكند، منّت گذاران به كار خود و عاق والدين و هميشه مستان. «4»
7- هارون از ابن زياد: از امام صادق عليه السلام فرمود: لا يدخل الجنّة العاق لوالديه، والمدمن الخمر، والمنّان بالفعال للخير إذا عمله. به بهشت داخل نمي‌شوند عاق والدين و شرابخوار دائم و منت گذار به عمل خيري كه كرده‌اند. «5»
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 61
8- از أبي أمامة گفت: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: أربعة لا ينظر الله إليهم يوم القيامة:
عاق، و منّان، و مكذّب بالقدر، و مدمن خمر چهار طائفه‌اند كه خداوند در روز قيامت به آنها نظر (رحمت) نكند عاق و منت گذاران و تكذيب كنندگان قَدَر و دائم الخمران. «1

[مهراوه* باران اشک *]

11- ذلت مبارزه با چند گروه‌

11- ذلت مبارزه با چند گروه انسان در مواردي با طرف مقابل خود، به مبارزه برخواسته و براي به كرسي نشاندن نظر خود تلاش مي‌كند و سعي در به دست آوردن پيروزي دارد ولي در برابر سه دسته از انسان‌ها ستيزي كردن: هميشه به ضرر آدمي تمام مي‌شود و به تحميل خواسته خود موفق نمي‌گردد.
ابن بهلول: از پدرش از عبد الله بن الفضل گفت: أبو عبد الله عليه السلام فرمود: ثلاثة من عازّهم ذلّ: الوالد والسلطان والغريم هركس با سه گروه ستيز كند ذليل شود پدر و سلطان و بدهكار. «2




12- تبليغ خانواده‌

12- تبليغ خانواده تبليغ خانواده و راهنمائي آنها به سوي سعادت و خوشبختي: جزء وظايف هر سرپرست خانواده است: عمل به اين تكليف از اهم واجبات است كه در روز قيامت از آن سؤال خواهد شد و بايد جوابگو باشد.
سليمان بن خالد گويد: به ابا عبداللّه (امام صادق عليه السلام) عرض كردم: انّ لي أهل بيت و هم يسمعون منّي أفأدعوهم الي هذالأمر؟ فقال: نعم انّ اللّه عزّ و جلّ يقول في كتابه «يا أيّهاالّذين آمنوا قوا أنفسكم و أهليكم ناراً وقودها النّاس و الحجارة.
من خانواده‌اي دارم از من حرف مي شنوند آيا آنها را به اين امر (تشيّع) دعوت
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 62
نمايم؟ فرمود: بلي خداوند در كتاب خود فرموده است: «اي ايمان آورندگان خود و اهل بيت خود را از آتشي كه آتش گيره و هيزمش، مردم و سنگهاست، نگهداريد. «1»
در اين مورد مطالبي در فصل وظايف پدر در بخش اولاد خواهد آمد



13- سرنماز به كدام يك جواب دهيم!
13- سرنماز به كدام يك جواب دهيم! هنگام خواندن نماز، فقط جواب دادن به سلام واجب است اما در نمازهاي مستحبّي مي توان به نداي والدين جواب داد يانه؟.
1- بيهقي از مكحول گفت: إذا دعتك والدتك و أنت في الصلاة فأجبها وإذا دعاك أبوك فلا تجبه حتي تفرغ من صلاتك اگر مادرت ترا صدا زد و تو مشغول نمازي، جوابش ده و اگر پدرت صدا زد جواب نده تا از نمازت فارغ شوي!. «2»
2- ابن أبي شيبة از محمد بن منكدر گفت: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: إذا دعتك أمّك في الصلاة فاجبها وإذا دعاك أبوك فلا تجبه اگر مادرت ترا صدا زد و تو مشغول نمازي، جوابش ده و اگر پدرت صدا زد جواب نده تا نمازت تمام شود!. «3»
3- طلق بن علي گفت: شنيدم رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمود: لو أدركت والدي أو أحدهما وأنا في صلاة العشاء وقد قرأت فيه بفاتحة الكتاب فنادي يا محمد لأجبتهما لبّيك اگر والدينم و يا يكي از آنها را درك مي كردم و در حال خواندن سوره حمد در نماز عشا، مرا صدا مي زد پاسخ مي دادم (لبّيك). «4



داستان جُريح عابد
اشاره
داستان جُريح عابد 1- أبي جميلة: از أبي جعفر عليه السلام قال: كان في بني إسرائيل عابد يقال له جريح وكان يتعبّد في صومعة فجاءته أمّه وهو يصلّي فدعته فلم يجبها فانصرفت، ثم أتته و دعته فلم يلتفت إليها فانصرفت ثم أتته و دعته فلم يجبها ولم يكلّمها فانصرفت، و هي تقول: أسأل إله بني إسرائيل أن يخذلك. فلما كان من الغد جائت فاجرة و قعدت عند صومعته قد أخذها الطلق فادّعت أنّ الولد من جريح ففشا في بني إسرائيل أنّ من كان يلوم الناس علي الزنا قد زني و أمر الملك بصلبه، فأقبلت امه إليه فلطم وجهها فقال لها: اسكتي! إنما هذا لدعوتك.
فقال الناس لمّا سمعوا ذلك منه: و كيف لنا بذلك؟ قال: هاتوا الصّبي فجاؤا به فأخذه فقال:
من أبوك؟ فقال فلان الراعي لبني فلان، فأكذب الله الذين قالوا ما قالوا في جريح فحلف جريح ألّا يفارق أمّه يخدمها. در بني اسرائيل عابدي بود به نام «جُريح» در صومعه‌اي عبادت مي كرد، مادرش پيش او آمد كه درحال نماز بود و او را صدا زد و او جواب نداد، منصرف شد دوباره آمد و صدا زد به او ملتفت نشد و منصرف شد سپس باز آمد و صدا زد باز جواب نداد و با مادر حرف نزد و او نيز برگشت: در حالي كه مي گفت: از خداي بني اسرائيل مي خواهم كه ذليلت كند!؛
فردا كه شد زن نابكاري آمد و در جلوي صومعه او نشست در حالي كه درد زايمان او را فراگرفته بود و ادعا كرد بچه‌اي كه به دنيا مي آيد از جريح (عابد) است اين قضيه به سرعت در ميان بني اسرائيل پيچيد (آهاي مردم) كسي كه مردم را به خاطر زنا ملامت مي كرد حالا خودش زنا كرده (و از او بچه به دنيا مي آيد)! پادشاه دستور داد او را به دار آويزند و صومعه‌اش را ويران ساخته و از بيخ بركنند، مادر به صورت خود سيلي زنان آمد و مي گريست، (جريح) گفت: ساكت باش (مادر) اين به خاطر نفرين تو است (كه دامن مرا گرفت)!! وقتي كه مردم اين حرف را از او شنيدند گفتند:
صحت اين ادعا را از كجا بدانيم؟! (جريح) گفت: بچه را حاضر كنيد! بچه را آوردند
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 64
او را گرفت و گفت: بامن حرف بزن و پرسيد پدر تو كيست؟! گفت: چوپان فلان قبيله! پس خداوند آنهائي را كه اين نسبت نا روا را به او داده بودند تكذيب كرد (و او را نجات داد و ارزش مادر را به او تفهيم نمود) جريح سوگند ياد كرد ديگر از مادر جدا نشود و به او خدمت نمايد. پس مردم وشاه به سوي او آمده و معذرت خواهي نمودند و صومعه‌اش را از زر و سيم بنا كردند و زانيه را سنگسار نمودند. «1»
2- يزيد بن حوشب الفهري از پدرش روايت مي كند كه شنيدم رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمود: لو كان جريج الراهب فقيهاً عالماً لعلم أنّ اجابته امّه أفضل من عبادته ربه اگرجريج راهب فقيه دانشمند بود البتّه مي دانست جواب دادن مادرش افضل از عبادت (مستحبي) پروردگارش بود. «2



14- واي بر كسي كه با وجود والدين به جهنم رود!
14- واي بر كسي كه با وجود والدين به جهنم رود! در زندگي روز مره، انسان‌ها براي سهولت انجام كاري و گشودن گرهي: به وسيله و واسطه نياز دارد حتي قرآن مجيد هم براي يافتن چنين وسيله‌اي: تشويق نموده است «3» بدينجهت بايد از وجود والدين حد اكثر استفاده ر ا نمود و دعاي خير آنها را: بدرقه راه زندگي خود قرار داد، و به وسيله آنها زندگي دنيا و آخرت خود را اصلاح نمود: نه اين كه در اثر آزار و اذيت به آنها: خود را بد بخت كرد!.
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 65
1- موسي بن جعفر از پدران بزرگوارش عليهم السلام از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: رُغِمَ أنْفَ رَجُلٌ ذُكِرْتُ عنده فلم يصلّ عليّ، رغم أنف رجل أدرك أبويه عندالكبر فلم يُدْخلاهُ الجنّة، رغم أنف رجل دخل عليه شهر رمضان ثمّ انسلخ قبل أن يغفر له. به خاك ماليده شده است دماغ كسي كه در نزد او از من نام ببرند و به من درود نفرستد، و دماغش به خاك ماليده شده (وذليل گشته) آن كس كه پدر و مادرش را در حال پيري درك كرده و آنها او را (به خاطر صالح بودنش دعا كرده و) به بهشت داخل نكرده باشند و همچنين است كسي كه ماه رمضان به پايان برسد و خود را جزء بخشيده شدگان قرار ندهد. «1»
2- أبي مالك از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: من أدرك والديه أو أحدهما ثم دخل النار من بعد ذلك فابعده الله و أسحقه هركس پدر و مادر يا يكي از آنها را درك نمايد (و رضايت آنها را جلب نكرده و دعاگوي خويش قرار ندهد و) سپس به آتش داخل شود، خدااو را (از رحمت خود) دور ساخته و كوبيده است. «2»
3- ابي هريره از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم سه بار فرمود: رغم أنفه رغم أنفه رغم أنفه قالوا يا رسول الله من قال من أدرك والديه عنده الكبر أو أحدهما فدخل النار (ذليل) گشت و دماغش به خاك ماليده شد او!، پرسيدند اي رسول خدا! كهِ؟ فرمود: هركس كه هردوي والدين و يا يكيشان را درك نمايد و نزد او به پيري برسند و او به آتش داخل شود (در حالي كه دعاي آنها به خاطر نيكي كردن به آنها، او را از آتش نجات نداده باشد)!. «3»
4- ابن عميرة: از دهقان: از كسي كه شنيده است أبا جعفر عليه السلام فرمود: رسول الله صلي الله عليه و آله فرمود: من أدرك شهر رمضان فلم يغفر له فأبعده الله، و من أدرك والديه فلم يغفر له فأبعده الله، و من ذكرت عنده فلم يصلّ عليّ فلم يغفر له فأبعده الله هركس ماه رمضان را درك نمايد و بخشيده نشود پس خدا او را (از رحمت خود)
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 66
دور نموده است، و هركس والدين خود را درك نمايد و بخشيده نشود، خداوند او را (نيز از رحمت خود) دور ساخته است و چنين است كسي كه نام مرا در پيش او ذ كرنمايند و به من صلوات نفرستد. «1



15- مكافات سريع عاق والدين!
15- مكافات سريع عاق والدين! از روايات متعدد استفاده مي‌شود كه نتيجه بعضي از اعمال: سريعاً به انسان مي‌رسد و اثر خود را مي‌بخشد: از جمله آنها ظلم ظالم و رفتار با والدين است هم از جهت مثبت و منفي و هم از حيث دعا يا نفرين كه به سرعت دامن گير انسان مي‌شود.
1- أبي بكرة از پدرش از جدش أبي بكة (ابي سعيد خدري) از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمود:
كلّ الذّنوب يؤخّر الله منها ما شاء إلي يوم القيامة الّا عقوق الوالدين فانّه يعجّله لصاحبه في الحياة قبل الممات و من رايا «يرائي» رايا «يرائي» الله به و من سُمع سمع الله به خداوند جزاي همه گناهان را هر اندازه كه بخواهد، تا روز قيامت به تأخير مي اندازد مگر (مكافات) عاق والديني، در حال زندگي و پيش از مرگ مجازات مي نمايد! هركس ريا (و برخلاف واقع جلوه) كند خدا نيز او را رياكار (جلوه) دهد، و هر كس شهرت طلبي (و خود نمايي) كند خدا نيز او را (به رسوائي) مشهور نمايد. «2»
2- أبي إسحاق همداني: از پدرش از امير مؤمنان عليه السلام فرمود: رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: ثلاثة من الذّنوب تعجّل عقوبتها و لا تؤخّر إلي الآخرة: عقوق الوالدين، و البغي علي الناس، و كفر الإحسان سه چيز از گناهان عقوبتش زود فرا گيرد و به آخرت
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 67
نمي‌ماند، عاق والديني و زور گوئي در حق مردم و بدي كردن در برابر خوبي. «1»
3- امام صادق عليه السلام فرمود: برّ الوالدين من حسن معرفة العبد بالله إذ لا عبادة أسرع بلوغاً بصاحبها إلي رضي الله من حرمة الوالدين المسلمَيْنِ لوجه الله تعالي لأنّ حق الوالدين مشتق من حق الله تعالي إذا كانا علي منهاج الدين والسنة و لا يكونان يمنعان الولد من طاعة الله إلي معصيته، و من اليقين إلي الشك، و من الزهد إلي الدنيا، و لا يدعوانه إلي خلاف ذلك، فإذا كانا كذلك فمعصيتهما طاعة و طاعتهما معصية، قال الله عزوجل" وإن جاهداك علي أن تشرك بي ما ليس لك به علم فلا تطعهما" و أما في العشرة فدار بهما، و ارفق بهما، و احتمل أذاهما لِحَقّ ما احتملا عنك في حال صغرك، و لا تقبض عليهما فيما قد وسع الله عليك من المأكول و الملبوس و لا تحول بوجهك عنهما، و لا ترفع صوتك فوق أصواتهما، فانه من التعظيم لأمر الله و قل لهما بأحسن القول و ألطفه فانّ الله لا يضيع أجر المحسنين. نيكي در باره والدين نشانه خوب شناختن خداست چون هيچ عبادتي آدمي را با سرعت به رضاي خدانمي رساند مگر احترام والدين مسلمان به خاطر خداي تعالي، زيرا حق والدين برگرفته شده از حق خداي تعالي است (مشروط بر اينكه) در راه دين و سنت رسول خدا باشند و فرزندانشان را از فرمان برداري (خدا) به نا فرماني وادار نسازند و از يقين به شك نيندازند و بجاي بي اعتنائي به دنيا، به دنيا حريص نكنند، اگر برخلاف اين بخوانند، در اين صورت نافرماني به والدين اطاعت محسوب و فرمان برداري از آنها معصيت خدا به حساب خواهد آمد! زيرا خداي عزّ و جلّ فرموده است «اگر والدين كوشش نمايند براي من شريك قرار دهي چيزي را كه نمي‌داني، پس به آنها اطاعت نكن» ولي در معاشرت با آنها مدارا كن و رفيق باش و به اذيت‌هاي آنها تن در دِه آن گونه كه آنها در كوچكي تو، به آزارهايت تن در دادند، و آنچه را كه خداوند از خوردنيها و پوشيدني‌ها، به تو ارزاني داشته است، از آنها مضايقه نكن (و درتنگنا قرارشان نده) و رويت را از آنها بر نگردان و صدايت را بالاتر از صداي آنها نبر (و بلندتر ننما)، چون اين كارتو فروتني در برابر
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 68
امر خداست و به آنها گفتارهاي نيكو نثار كن و بزرگوارانه برخورد نما كه خداوند پاداش نيكو كاران را تباه نخواهد نمود. «1



16- داستان سه نفر گرفتاران غار
16- داستان سه نفر گرفتاران غار بعضي از اوقات: انسان مي‌تواند يكي از اعمال خير خود را: وسيله قرار داده و به سوي خداي متعال توجه نمايد تا به مرام و خواسته خود برسد.
ابي هريره گفت: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: خرج ثلاثة فيمن كان قبلكم يرتادون لأهليهم فأصابتهم السماء فلجئوا إلي جبل فوقعت عليهم صخرة فقال بعضهم لبعض عفا الأثر و وقع الحجر و لا يعلم بمكانكم إلا الله ادعوا الله بأوثق أعمالكم فقال أحدهم ألّلهم إن كنت تعلم أنه كانت امرأة تعجبني فطلبتها فأبت علي فجعلت لها جعلا فلما قربت نفسها تركتها فإن كنت تعلم أنّي إنّما جعلت ذلك رجاء رحمتك وخشية عذابك فافرج عنا فزال ثلث الحجر وقال الآخر اللّهم إن كنت تعلم أنه كان لي والدان وكنت أحلب لهما في إنائهما فإذا أتيتهما وهما نائمان قمت حتي يستيقظا فإذا استيقظا شربا فإن كنت تعلم أني فعلت ذلك رجاء رحمتك وخشية عذابك فافرج عنا فزال ثلث الحجر و قال الثالث أللّهم إن كنت تعلم أنّي استأجرت أجيرا يوما فعمل لي نصف النهار فأعطيته أجرا فتسخطه ولم يأخذه فوفرته عليه حتي صار من كل المال ثم جاء يطلب أجره فقلت خذ هذا كله ولو شئت لم أعطه إلا أجره الأول فإن كنت تعلم أني فعلت ذلك رجاء رحمتك وخشية عذابك فافرج عنا فزال الحجر وخرجوا يتماشون سه نفر از پيشينيان شما براي فراهم آوردن خرج اهل و عيال خود بيرون رفتند و باران آسماني آنها را فرا گرفت و به (غاري) در كوه پناهنده شدند (و در اثر ريزش باران) سنگ بزرگي لغزيد و دَرِ غار را مسدود نمود، به همديگر گفتند: (در بيرون نشانه و) اثري از بودن ما در اين غار نماند و سنگ نيز پايين آمد (و راه خروج را گرفت) و جز خدا، كسي از محل ما اطلاعي ندارد (پس بيائيد) هركسي
والدين دو فرشته جهان آفرينش، ص: 69
با محكم‌ترين (وپسنديده‌ترين) عملهاي خود خدا را بخواند (كه شايد خداوند مارا از اين مهلكه رهائي بخشد).
يكي گفت: خدايا تو خودمي داني، زني مرا فريفته خود كرده بود و من او را به سوي خود خواندم، او نپذيرفت تا اينكه پول زيادي پيشنهاد كردم او قبول نمود، اما وقتي كه به او نزديك شدم، به خاطر اميد به رحمت و ترس از عذاب تو، اورا ترك نموده و رها ساختم (ونافرماني تو نكردم) اگر اين عمل من مورد قبول (و سبب رضايت) تو است، ما را از اين گرفتاري نجات ده! (ناگهان) يك سوم سنگ به پايين لغزيد!
دومي گفت: خدايا مي داني من والديني داشتم كه (هر روز) براي آنها شير دوشيده و آماده مي ساختم و مي آمدم اگر خواب بودند (آنها را بيدار نمي‌كردم كه مبادا ناراحت شوند) آن قدر سرپا مي ايستادم تا آنها بيدار مي شدند، اگر مي داني اين كار من براي اميد به رحمت و ترس از عذاب تو بود، اين سنگ را كنار بزن كه يك سوم ديگر لغزيد، سومي نيز گفت: خدايا مي داني من كار گري را به كار گرفتم و تا نصف روز كار كرد و من مزد او را دادم، اما او نگرفت و قهر كرد و رفت، ولي من با مزد او كسب كردم و مال فراوان فراهم نمودم، او (پس از مدتها آمد و مزد خود را مطالبه نمود و من) همه آن مال را به او عرضه كردم و جريان را گفتم (و او خوشحال شد) اگر مي داني من اين عمل را به خاطر رحمت و ترس از عذابت كردم ما را نجات ده، در اين حال سنگ لغزيد و دَرِغار باز شد و آنهابه راه خود ادامه دادند!. «1