چگونه فرزندان متعادلی در دوران بلوغ داشته باشیم؟

[مهراوه* باران اشک *]

14- همیشه فرزندتان را دعا کنید.

همانطور که در قسمت قبل راجع به پدران توضیح دادیم که میتوانند در هر زمان و مکانی برای فرزند خود دعا کنند، برای مادران نیز همین موضوع صدق
ص: 173
میکند. دعای مادر همیشه گیرایی خاصی دارد. پس مادر گرامی شما نیز فرزندان خود را بینصیب نگذارید و در تمام زمینه ها برای او طلب خیر نمایید؛ به بیان ساده از خداوند متعال بخواهید. خدای حضرت عیسی(علیهالسلام) و حضرت موسی(علیهالسلام) خدای ما نیز هست!
آموزههای مادران در انتهای دوران بلوغ دختر (سالهای دبیرستان)
1- به او بیاموزید به توهینهای دیگران پاسخ مناسبی دهد؛
2- به او یاد دهید متوجه موقعیتهای خطرناک باشد و آنها را تشخیص دهد؛
3- این را بدانید، فرزند شما همیشه نیازمند صحبت با شماست؛
4- به او بیاموزید فرزند شما باید در بین زنها بهترین باشد، نه مردها؛
5- به او بگویید که حتی پیرزنها نیز به مادر خود نیاز دارند؛
6- به دخترتان بگویید که به او افتخار میکنید؛
7- به موفقیتهای کوچک و بزرگ او احترام بگذارید؛
8- مادرش باشید نه دوستش؛
9- خودتان زنی قوی و با اعتمادبهنفس باشید؛
10- عذرخواهی او را بپذیرید.

[مهراوه* باران اشک *]

سؤال؟
اگر فرزندم از عذرخواهی پیدرپی سوءاستفاده کرد، چه باید کنیم؟
در زمان دیگری جدای از عذرخواهی، در مورد تکرار اشتباه و عذرخواهی او با فرزند صحبت کنید؛
همراه با قبول عذرخواهی از او بخواهید اشتباه خود را جبران کند. (عذرخواهی کافی نیست!)؛ باید جبران کند و در صورت لزوم از طرف مقابل حلالیت بطلبد.
176
بخش دهم:ما والدین چگونه دوره بلوغ را برای فرزند خود تسهیل کنیم؟
مهارت و تلاش والدین در هدایت فرزند
والدین باید آموزش ببینند و یا به متخصص مراجعه کنند تا متخصص این کار را برای فرزند آنها انجام دهد. البته این دو همراه با یکدیگر سازنده است؛ یعنی والدین به یک مشاور یا روانشناس مراجعه کنند و بگویند دوره بلوغ فرزند ما شروع شده، چه کار باید کنیم؟
- در مورد مسائل هوشی، ذهنی، بازی، لباس، خوراک و ... آموزشهای لازم را دریافت کنید.
- اینکه مراوده آنها با محرم و نامحرم و با خواهر و برادر چگونه باشد.
- در خانه تنها باشند یا نباشند.
- بازی آنها چگونه باشد.
- از چه فیلمهایی استفاده شود و یا نشود.
- مسائل درسی آنها چگونه پیگیری شود.
- مماشات حد و حدودش تا کجاست.
- نظافت او چگونه باید باشد و ... .
اینها چیزهایی است که والدین باید یاد بگیرند.

[مهراوه* باران اشک *]

همانطور که مستحضرید، در این کتاب تا حدود زیادی به این مسائل پرداخته شده است؛ باشد که با مطالعه دقیق آن، گامی در تسهیل این دوران برداشته باشیم.
یادگیری فرزند در دوران بلوغ
- پدرها دقت کنید. همانطور که در بخشهای قبل توضیح داده شد، اولین تصویر در ذهن یک پسر یا ذهن یک دختر از مرد، پدر اوست؛ یعنی اگر به دختری در سن بلوغ بگوییم مردی را تجسم کن، 99درصد دخترها قیافه پدر خود را تجسم میکنند.
اولین تصویر از یک مرد در ذهن دخترها، پدر است؛ بنابراین پدرها دقت کنید اگر این تصویر خراب باشد، یعنی پدر بد دهن و بیادب باشد یا پدری باشد که به فرزند خود محبت نمیکند، دختر خود را تحویل نمیگیرد، به دختر خود توهین میکند و ... یا به بیان دیگر، اگر اولین تصویر این مرد مشکل داشته باشد، تصویر مرد در ذهن فرزند خراب میشود.

[مهراوه* باران اشک *]

مثال:
تا به حال دیدهاید بعضیها جوراب یا لباس آنها نخکش میشود؟ نخکش شدن، در ابتدا کم است اما مدتی که میگذرد، ادامهدار میشود. بنابراین اگر پدر، ذهن فرزند خود را نسبت به مرد نخکش کند، این نخکش تا آخر عمر دختر ادامه پیدا میکند.
اگر پدر در خانه، خدای ناکرده، فرزند خود را میزند، در ذهن این دختر نقش میبندد که مرد میزند و وقتی ازدواج کرد، اگر همسرش او را کتک زد، میگوید پدرم هم ما را میزد، اکنون اگر همسرم دست بزن دارد، اشکالی ندارد! اما اگر این اتفاق نمیافتاد و پدر مؤدب بود، دخترخانم از همسر خود می خواست خوب حرف بزند و میگفت چرا اینطور برخورد می کنی؟! چرا
ص: 178
داد میزنی؟! پدر من هیچوقت داد نمی زد و توهین نمیکرد!
پس پدرها یقین داشته باشید اگر پدر خوبی نباشید، دختر شما شوهری همانند خودتان انتخاب میکند. بعضی پدرها جدی نمیگیرند و میگویند مگر میشود؟! بله؛ چون شما گزینه غلطی را به فرزند خود نشان دادهاید! مگر فرزند شما با گزینه غلط میتواند انتخاب درستی داشته باشد؟! پس ناخودآگاه این اتفاق میافتد. بهعنوان مثال در یک تحقیق میدانی دخترهایی که پدرشان معتاد بوده، عموماً شوهر آنها نیز معتاد میشود؛ چون از ابتدا این موضوع در ذهن او وجود دارد. لذا پدرها در خانه بسیار دقت کنید. این قسمت از وظایف پدرها از مادرها سنگینتر است! همانطور که در بخشهای مختلف بیان کردیم، پدران اولین تصویر از مرد را در ذهن فرزندان خود می سازند.
در مورد پسر نیز همینگونه است. پسر به سمت پدر میآید و میخواهد از پدر مردانگی را یاد بگیرد. اگر پدر تحمل کرد، مهربان بود و با بچه راه آمد، این بخشی که میخواهد از پدر یاد بگیرد، اگر 20درصد باشد، 30درصد میشود و 30درصد، 40درصد میشود، 40درصد، 50درصد. حتی بهگونهای میشود که پسر، پدر خود را میپرستد و تمام رفتارهای پدر را تقلید میکند و سراغ شخص دیگری نمیرود. اما اگر این اتفاق نیفتد، فرزندان از پدر و مادر خود دور میشوند و بهسمت دیگران میروند که این اصلاً خوب نیست.
- پدرها توجه کنید! همانطور که توضیح داده شد، در دوران بلوغ فرزندان خود، تا جایی که میتوانید به مادر بچهها در خانه احترام بگذارید. این احترام از حقوق زن است؛ یعنی زن حق دارد که شوهرش به او احترام بگذارد. همچنین جزء حقوق فرزند است که به مادر او در خانه احترام بگذاریم.
پدرها دقت کنید! احترام به مادر را خط قرمز اعضاء خانواده قرار دهید.
ص: 179
حتی اگر با خانم خود مشکل دارید، سهمیه مادری او را باید انجام دهید. پدرها دقت کنید! احترام به مادر را خط قرمز اعضاء خانواده قرار دهید.
اگر به همسرتان احترام گذاشتید، پسر شما در دوره نوجوانی زنداری را یاد میگیرد. چیزی که بسیاری از مردان آن را بلد نیستند! اگر این کار را در خانه انجام دهید، فرزند شما یاد میگیرد که باید به زن احترام بگذارد. اگر دختر باشد، یاد میگیرد که شوهرش باید به او احترام بگذارد؛ اگر پسر باشد، یاد میگیرد که باید به زن خود احترام بگذارد، بنابراین همسرداری را یاد میگیرد که این مورد را در هیچ کجای دیگر یاد نمیگیرد؛ نه کلاس درس، نه کلاس دانشگاهی. در جایی زنداری را جز خانه، یاد نمیدهند!
اگر از فرزند خود هر خطا و اشتباهی را بپذیرید، بیاحترامی به مادرش را اصلاً نپذیرید. بگذارید نوجوان اهمیت این موضوع را درک کند. زمانیکه بزرگتر میشود، لذت میبرد. با خود میگوید پدرم چقدر مادرم را دوست داشت و دارد! هر چیزی را تحمل میکرد؛ ماشین را به دیوار میکوبیدیم، چیزی نمیگفت. کتابهای پدر را پاره میکردیم، چیزی نمیگفت. وسیله گران قیمتی را می شکستیم، چیزی نمیگفت. اما به محض اینکه موضوع مادر پیش میآمد، اگر بیاحترامی رخ میداد، برخورد میکرد. بنابراین از شما یاد میگیرند و اگر شما رفتار درستی با مادر فرزندانتان داشته باشید، در آینده به همسر خودشان نیز احترام میگذارند.
- نکته بعد که در متن نیز به آن اشاره شده و مادرها باید به دخترشان و پدرها به پسرشان یاد دهند، این است که به فرزندانتان یاد دهید که اگر دختر هستی، در دنیای دخترها و در دنیای زنها باید اول شوی؛ یعنی سعی و تلاشت آنجا باشد. به پسرتان یاد دهید که تو پسر هستی، مرد هستی، بیا در دنیای مردها و خودت را نشان بده؛ نه در دنیای زنها.
بعضی مواقع فرزندان ما خودشان را گم میکنند. دختر وقتی می خواهد نشان
ص: 180
دهد من خیلی تلاشگر هستم و همه چیز را متوجه میشوم و خیلی با شعور هستم، وارد دنیای مردها میشود. اگر دقت کنیم می بینیم اکثر ما نیز از بچگی همین گونه تربیت شدهایم که متأسفانه تربیت بدی است.
مثال:
وقتی میخواهند از زنی تعریف کنند و بگویند زن خوبی است، میگویند برای خودش مردی است ماشاءالله!!! اگر خدا میخواست او مرد باشد، او را مرد میآفرید. وقتی او را زن آفریده؛ یعنی او در دنیای زنان باید زندگی کند، نه در دنیای مردان.
پس برای بچه های خود توضیح دهیم؛ برای دخترمان، برای پسرمان. پسرم خیلی از کارها برای ما مردها نیست؛ برای خانمها است. به دخترمان بگوییم، دختر گلم خیلی از کارها برای خانمها است، برای آقایان نیست. در حریم های یکدیگر نباید وارد شویم.
بعضی کارها را خدا تقسیم کرده، بعضی امور را عرف تقسیم کرده و برخی موارد را قانون تقسیم کرده است؛ پس به اینها احترام بگذاریم. دنیای زن و مرد را با یکدیگر مخلوط نکنیم، نگوییم ماشاءالله این زن برای خودش مردی است... ماشاءالله ندارد! اتفاقاً این حالت، اختلال شخصیتی آن خانم است؛ یعنی از لحاظ روانشناسی، آن فرد بیمار است. باید بررسی شود که چرا رفتارهای او زنانه نیست.
- نکته بعد این است که، فرزندان ما در این سن خیلی اشتباه کرده؛ بسیار هم عذرخواهی میکنند. روزی شش اشتباه کرده ولی هشت بار عذرخواهی میکنند. چه کار کنیم؟! ببخشیم؟! نبخشیم؟! ببخشیم دوباره تکرار میکند! نبخشیم باز تکرار میکند! چه کار کنیم؟؟! میگوید ببخشید بار آخر است، اما مجدد تکرار میکند. راهحل چیست؟
راه حل این است که عذرخواهی او را قبول کنید. اگر شما عذرخواهی او را
ص: 181
قبول کنید، او نیز برخی از خرابکاریهای شما را میبخشد. پسرها که سخت عذرخواهی میکنند، اما اگر پسر میگوید مادر ببخشید، یا دخترها که راحتتر ببخشید میگویند عذرخواهی کردند، عذرخواهی آنها را قبول کنید. اما شرط و شروط برای آنها نگذارید و نگویید این آخرین بار است که عذرخواهیات را قبول میکنم.
پس اگر عذرخواهی کرد، بپذیرید؛ همینکه معذرتخواهی کرده است، کافی است. مگر ما با خدا همین کار را نمیکنیم؟!
هر کاری دلمان بخواهد میکنیم بعد میگوییم خدایا ما را ببخش و حتماً خدا میبخشد، خدا سریعالرضا است.
یک سال هر کاری دلمان بخواهد انجام میدهیم، هر اشتباهی که شما بگویید میکنیم، بعد از یک سال برای چند ساعت بر سرمان قرآن میگذاریم و الهی العفو میگوییم، و میگوییم خدا حتماً ما را بخشیده است. با فرزند خود نیز همینطور باشید؛ اگر فرزند شما گفت مادر، پدر، ببخشید و در خصوص حقوق شما اشتباه کرد، او را ببخشید.
اما اگر در خصوص حقوق دیگران اشتباه کرد، به او بگویید عذرخواهی کند. عذرخواهی کردن را به فرزندان خود یاد دهید. وقتی عذرخواهی کرد، به او بگویید باید جبران کند؛ اگر خسارتی زده باید جبران کند و اگر دلی شکست، هدیه دهد. باید یاد بگیرد چطور عذرخواهی کند.
نوجوانانی که در سن بلوغ عذرخواهی کردن و جبران کردن را یاد میگیرند در بزرگسالی حق الناس نمیکنند. حقالناس فقط به پول نیست که 50 یا 100 هزار تومان کسی را بردارید و پس ندهید. بزرگترین حقالناس دل است؛ دل کسی را نمیشکند، اگر پسر باشد، با احساسات یک دختر بازی نمیکند، یا دختر با احساسات یک پسر بازی نمیکند. به یک نفر وعده ازدواج نمیدهد که بعد زیر قول و قرارهای خود بزند؛ چرا اینگونه می شود؟
ص: 182
زیرا از دوره نوجوانی یاد نگرفته است. اگر در دوره نوجوانی عذرخواهی را یاد میگرفت، اگر در دوران نوجوانی یاد میگرفت اشتباهی کرد جبران کند، در آینده که سن او بیشتر شود، با احساسات بازی نمیکند. با اموال مردم بازی نمیکند، یاد میگیرد که اشتباه نکند و اگر اشتباه کرد، عذرخواهی کند و حلالیت بطلبد.
- بعضی از نوجوانان در دوران بلوغ شلخته هستند. همانطور که قبلاً بیان شد، مثلاً دخترها اتاقشان نظم ندارد. پسر هم همینطور فرقی نمیکند. به فرزندانتان یاد دهید، کمکشان کنید تا وسایل خود را جمع کنند. کمکش کنید؛ شما جمع کنید، او هم جمع کند، برای او توضیح دهید که اگر رفتارت بینظم باشد، آرامآرام حرف زدنت نیز بینظم میشود و هر چیزی را بیان میکنی.
اگر حرف زدنت بینظم شود، آرامآرام فکرت نیز بینظم خواهد شد و تمرکز فکریات بههم میخورد. پس اتاقت را منظم کن، لباسهایت را منظم کن، کتابهایت را منظم کن، بگذار مغزت نیز منظم شود. لذا هم کمکشان کنید، هم به آنها یاد دهید.

[مهراوه* باران اشک *]

پدرها دقت کنید! احترام به مادر را خط قرمز اعضاء خانواده قرار دهید.
ص: 179
حتی اگر با خانم خود مشکل دارید، سهمیه مادری او را باید انجام دهید. پدرها دقت کنید! احترام به مادر را خط قرمز اعضاء خانواده قرار دهید.
اگر به همسرتان احترام گذاشتید، پسر شما در دوره نوجوانی زنداری را یاد میگیرد. چیزی که بسیاری از مردان آن را بلد نیستند! اگر این کار را در خانه انجام دهید، فرزند شما یاد میگیرد که باید به زن احترام بگذارد. اگر دختر باشد، یاد میگیرد که شوهرش باید به او احترام بگذارد؛ اگر پسر باشد، یاد میگیرد که باید به زن خود احترام بگذارد، بنابراین همسرداری را یاد میگیرد که این مورد را در هیچ کجای دیگر یاد نمیگیرد؛ نه کلاس درس، نه کلاس دانشگاهی. در جایی زنداری را جز خانه، یاد نمیدهند!
اگر از فرزند خود هر خطا و اشتباهی را بپذیرید، بیاحترامی به مادرش را اصلاً نپذیرید. بگذارید نوجوان اهمیت این موضوع را درک کند. زمانیکه بزرگتر میشود، لذت میبرد. با خود میگوید پدرم چقدر مادرم را دوست داشت و دارد! هر چیزی را تحمل میکرد؛ ماشین را به دیوار میکوبیدیم، چیزی نمیگفت. کتابهای پدر را پاره میکردیم، چیزی نمیگفت. وسیله گران قیمتی را می شکستیم، چیزی نمیگفت. اما به محض اینکه موضوع مادر پیش میآمد، اگر بیاحترامی رخ میداد، برخورد میکرد. بنابراین از شما یاد میگیرند و اگر شما رفتار درستی با مادر فرزندانتان داشته باشید، در آینده به همسر خودشان نیز احترام میگذارند.

[مهراوه* باران اشک *]

- نکته بعد که در متن نیز به آن اشاره شده و مادرها باید به دخترشان و پدرها به پسرشان یاد دهند، این است که به فرزندانتان یاد دهید که اگر دختر هستی، در دنیای دخترها و در دنیای زنها باید اول شوی؛ یعنی سعی و تلاشت آنجا باشد. به پسرتان یاد دهید که تو پسر هستی، مرد هستی، بیا در دنیای مردها و خودت را نشان بده؛ نه در دنیای زنها.
بعضی مواقع فرزندان ما خودشان را گم میکنند. دختر وقتی می خواهد نشان
ص: 180
دهد من خیلی تلاشگر هستم و همه چیز را متوجه میشوم و خیلی با شعور هستم، وارد دنیای مردها میشود. اگر دقت کنیم می بینیم اکثر ما نیز از بچگی همین گونه تربیت شدهایم که متأسفانه تربیت بدی است.
مثال:
وقتی میخواهند از زنی تعریف کنند و بگویند زن خوبی است، میگویند برای خودش مردی است ماشاءالله!!! اگر خدا میخواست او مرد باشد، او را مرد میآفرید. وقتی او را زن آفریده؛ یعنی او در دنیای زنان باید زندگی کند، نه در دنیای مردان.
پس برای بچه های خود توضیح دهیم؛ برای دخترمان، برای پسرمان. پسرم خیلی از کارها برای ما مردها نیست؛ برای خانمها است. به دخترمان بگوییم، دختر گلم خیلی از کارها برای خانمها است، برای آقایان نیست. در حریم های یکدیگر نباید وارد شویم.
بعضی کارها را خدا تقسیم کرده، بعضی امور را عرف تقسیم کرده و برخی موارد را قانون تقسیم کرده است؛ پس به اینها احترام بگذاریم. دنیای زن و مرد را با یکدیگر مخلوط نکنیم، نگوییم ماشاءالله این زن برای خودش مردی است... ماشاءالله ندارد! اتفاقاً این حالت، اختلال شخصیتی آن خانم است؛ یعنی از لحاظ روانشناسی، آن فرد بیمار است. باید بررسی شود که چرا رفتارهای او زنانه نیست.

[مهراوه* باران اشک *]

- نکته بعد این است که، فرزندان ما در این سن خیلی اشتباه کرده؛ بسیار هم عذرخواهی میکنند. روزی شش اشتباه کرده ولی هشت بار عذرخواهی میکنند. چه کار کنیم؟! ببخشیم؟! نبخشیم؟! ببخشیم دوباره تکرار میکند! نبخشیم باز تکرار میکند! چه کار کنیم؟؟! میگوید ببخشید بار آخر است، اما مجدد تکرار میکند. راهحل چیست؟
راه حل این است که عذرخواهی او را قبول کنید. اگر شما عذرخواهی او را
ص: 181
قبول کنید، او نیز برخی از خرابکاریهای شما را میبخشد. پسرها که سخت عذرخواهی میکنند، اما اگر پسر میگوید مادر ببخشید، یا دخترها که راحتتر ببخشید میگویند عذرخواهی کردند، عذرخواهی آنها را قبول کنید. اما شرط و شروط برای آنها نگذارید و نگویید این آخرین بار است که عذرخواهیات را قبول میکنم.
پس اگر عذرخواهی کرد، بپذیرید؛ همینکه معذرتخواهی کرده است، کافی است. مگر ما با خدا همین کار را نمیکنیم؟!
هر کاری دلمان بخواهد میکنیم بعد میگوییم خدایا ما را ببخش و حتماً خدا میبخشد، خدا سریعالرضا است.
یک سال هر کاری دلمان بخواهد انجام میدهیم، هر اشتباهی که شما بگویید میکنیم، بعد از یک سال برای چند ساعت بر سرمان قرآن میگذاریم و الهی العفو میگوییم، و میگوییم خدا حتماً ما را بخشیده است. با فرزند خود نیز همینطور باشید؛ اگر فرزند شما گفت مادر، پدر، ببخشید و در خصوص حقوق شما اشتباه کرد، او را ببخشید.
اما اگر در خصوص حقوق دیگران اشتباه کرد، به او بگویید عذرخواهی کند. عذرخواهی کردن را به فرزندان خود یاد دهید. وقتی عذرخواهی کرد، به او بگویید باید جبران کند؛ اگر خسارتی زده باید جبران کند و اگر دلی شکست، هدیه دهد. باید یاد بگیرد چطور عذرخواهی کند.

[مهراوه* باران اشک *]

نوجوانانی که در سن بلوغ عذرخواهی کردن و جبران کردن را یاد میگیرند در بزرگسالی حق الناس نمیکنند. حقالناس فقط به پول نیست که 50 یا 100 هزار تومان کسی را بردارید و پس ندهید. بزرگترین حقالناس دل است؛ دل کسی را نمیشکند، اگر پسر باشد، با احساسات یک دختر بازی نمیکند، یا دختر با احساسات یک پسر بازی نمیکند. به یک نفر وعده ازدواج نمیدهد که بعد زیر قول و قرارهای خود بزند؛ چرا اینگونه می شود؟
ص: 182
زیرا از دوره نوجوانی یاد نگرفته است. اگر در دوره نوجوانی عذرخواهی را یاد میگرفت، اگر در دوران نوجوانی یاد میگرفت اشتباهی کرد جبران کند، در آینده که سن او بیشتر شود، با احساسات بازی نمیکند. با اموال مردم بازی نمیکند، یاد میگیرد که اشتباه نکند و اگر اشتباه کرد، عذرخواهی کند و حلالیت بطلبد.
- بعضی از نوجوانان در دوران بلوغ شلخته هستند. همانطور که قبلاً بیان شد، مثلاً دخترها اتاقشان نظم ندارد. پسر هم همینطور فرقی نمیکند. به فرزندانتان یاد دهید، کمکشان کنید تا وسایل خود را جمع کنند. کمکش کنید؛ شما جمع کنید، او هم جمع کند، برای او توضیح دهید که اگر رفتارت بینظم باشد، آرامآرام حرف زدنت نیز بینظم میشود و هر چیزی را بیان میکنی.
اگر حرف زدنت بینظم شود، آرامآرام فکرت نیز بینظم خواهد شد و تمرکز فکریات بههم میخورد. پس اتاقت را منظم کن، لباسهایت را منظم کن، کتابهایت را منظم کن، بگذار مغزت نیز منظم شود. لذا هم کمکشان کنید، هم به آنها یاد دهید.

[مهراوه* باران اشک *]

انعطاف پذیری والدین
مورد بعدی که شما در دوران بلوغ باید به آن توجه داشته باشید، این است که بسیار منعطف شوید. انعطاف والدین با فرزندان در دوران بلوغ به والدین کمک زیادی میکند. متأسفانه درباره موضوعاتی به نوجوان خود گیر میدهیم که برای ما مهم است، نه برای مسائلی که اساساً مهم است.
لذا باید مواردی را که اهمیت ندارند دور بیندازیم و برای مسائل مهم تذکر دهیم؛ نه اموری که بیاهمیت هستند. دائماً نباید با بچه جنگید! تا میتوانید منعطف باشید. اگر امکانش فراهم بود، با او راه بیایید و به او رحم کنید. بهخاطر هر چیزی فرزند خود را مؤاخذه نکنید و بگومگو نداشته باشید.
ص: 183
کاری نکنید که فرزند شما روبه روی شما بایستد. به او نگویید دیدی آدم نیستی؟! دیدی مثل فلانی نیستی؟! دیدی پدر و مادر نمیشناسی؟! دیدی پررو و بیادب هستی؟! و در آخر نیز میگویند عاقت میکنیم. لذا توصیه میکنیم فرزند خود را تحتفشار قرار ندهید، برای هر چیزی به او تذکر ندهید و با او دعوا نکنید، اینقدر در خانه داد و بیداد نکنید، خانه محیط زندگی او نیز هست. تا میتوانید با فرزندانتان مماشات کنید، با آنها راه بیایید؛ اجازه دهید زندگی کردن را از شما یاد بگیرند.
ص: 184
ص: 185
ص: 186

[مهراوه* باران اشک *]

بخش یازدهم:نقش تربیتی رسانه در دوران بلوغ
اشاره
رسانه به تمام ابزارهای غیر شخصی ارتباطی گفته میشود که بهوسیله آن، پیامهای دیداری یا شنیداری، بهطور مستقیم به مخاطبان انتقال مییابند.
واقعیت این است که رسانهها مثل دیگر ابزار بشری میتواند به آرمانهای تعالیبخش انسانها و جوامع، خدمت یا خیانت کند؛ چون قابلیت برنامههای رسانهها بهگونهای است که به یک اندازه میتوان از آنها بهرهبرداری مطلوب یا نامطلوب کرد. بهطور کلی، رسانه میتواند از دو جهت بر تربیت دوران بلوغ اثر گذارد:
اثرات تربیتی مثبت رسانه بر دوران بلوغ
عصری که در آن قرار داریم، عصر ارتباطات و عصر سلطه پدیده رسانه بر زندگی انسانهاست. بیگمان برنامههای رادیویی و تلویزیونی موفق شدهاند افکار و عقاید انسانهای بیشماری را دست خوش تغییر سازند. به طور کلی، صداوسیما و دیگر رسانهها، نهادها و سازمانها، بخشی از فعالیتهای تبلیغی و ارشادی خود را میتوانند به نوجوانان اختصاص دهند و آنها را با دنیای شگفتانگیز و پر رمز نوجوانی آشنا سازند.
ص: 187
این آگاه سازی برای خانواده های نوجوانان در زمینه ویژگیهای دوران نوجوانی و بلوغ نیز میتواند مؤثر باشد.
برنامه های ارائه شده از سوی رسانه های ملی مثل تلویزیون، آنقدر از نظر آموزشی و مشاورهای غنی است که برای مخاطبانی مانند معلمان و مشاوران در مدارس جلبتوجه کرده و آنها را به تماشا و ترویج اطلاعات آن به همکاران و دانشآموزان ترغیب میکند.
بنابراین اگر رسانه های داخلی به نیازهای طبیعی مخاطبان، مثل نیاز به کسب اطلاعات و ارائه مدلهای صحیح، بهویژه به نوجوانان پاسخ دهند، آنها دیگر بهسمت رسانههای بیگانه نمیروند. یکی از راهکارهایی که رسانه ها میتوانند در مسیر مقابله با الگوبرداری منفی و افراطی مخاطبان پیگیرند، معرفی الگوهای سبک زندگی مناسب و بومی است.
رسانه میتواند با شناختی که از نظام فکری و اجتماعی مخاطب خود دارد، بر اساس علایق مخاطبان خود برنامهسازی کرده و پاسخگوی نیازهای آنها باشد.
افرادی که در مسیر هدایت، محکم و استوار هستند و آگاهی به علوم و معارف الهی دارند، تضمین کننده رشد و کمال انسانها هستند و باید به عنوان الگوهای موفق و مناسب در رسانه معرفی شده و به نقش آنها در سلامت اخلاقی و اجتماعی و تحکیم بنیان های خانواده پرداخته شود.
براین اساس، رسانه ملی باید با آگاه کردن نوجوانان و جوانان، از پیامدهای خطرناک گرایشهای نا صحیح به پیروی از سبک زندگی مورد نظرِ رسانههای بیگانه مثل ماهوارهها، زمینه کاهش الگوپذیری آنها از مدلهای غربی را فراهم آورد.
در همین زمینه، ایجاد شبکه اختصاصی نوجوانان و جوانان در میان سایر شبکههای سیما، میتواند فضایی جدید را برای ابراز وجود و عقیده، با استفاده از نظریات خود آنها بهوجود آورد. جا دارد که در چنین شبک های به بیان مشکلات
ص: 188
این گروه سنی از زبان خودشان پرداخته شود و با تهیه گزارشهای جذاب با موضوع جوانان از خواستهها و نیازهای آنها مطلع شده و برای حل مشکلات مشروع آنها تلاش کرد. استفاده از نظرات مشاوران و کارشناسان حوزههای مختلف اجتماعی در این زمینه میتواند راهگشا باشد.(1)