امُ الاَزهار: مادر گل ها.
امِّ اَبیها: مهم ترین کنیه حضرت فاطمه علیها السلام ام ابیها است. بعضی این کنیه را صرف محبت پدر به فرزند دانسته اند و می گویند انسان هرگاه فرزند خود را زیاد دوست بدارد و بخواهد این محبت را آشکار کند به فرزندش می گوید: بابا، مادر و این در تکلم عموم رایج است و شاید اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله به او می گوید: ای مادر پدر، به این دلیل باشد که فاطمه زهرا علیها السلام مانند مادری مهربان برای پدر خود زحمت می کشید. خاکستر از سر و رویش پاک می کرد، جراحت های او را پانسمان می کرد و کارهایی را که یک مادر در حق فرزند خود انجام می دهد، ایشان برای پدر انجام می داد.
و معنای دیگر آنکه رسول خدا صلی الله علیه و آله مانند فرزند، با دخترش برخورد می کرد، دستش را می بوسید، همان گونه که فرزند در مقابل مادر باید چنین باشد؛ در برابر حضرت زهرا علیها السلام ، تمام قد برمی خاست؛ هنگام سفر از او خداحافظی می کرد و هنگام بازگشت از سفر، اولین دیدارش از زهرای مرضیه علیها السلام بود. این عملی است که هر فرزند مؤدب به آداب الهی آن را انجام می دهد.
برخی از پژوهشگران از معانی اُم کمک گرفته و وجوهی را برای معنای
________________________________________
1- محمدتقی مقدم، فضائل الزهرا، ص 14.
ص: 18
این کنیه ذکر کرده اند و گفته اند یکی از معانی ام، اصل و ریشه هر چیز است. حضرت زهرا علیها السلام اصل و درخت تنومند رسالت است.(1)