شهرستان زیبا و باستانی شوشتر، با قرارگیری در دامنه کوههای سربهفلک کشیده زاگرس، با آب و هوایی مطلوب بهویژه پاییز و زمستانهایی مدیترانهای، آثار باستانی و تاریخی، زیباییهای طبیعی و جاذبههای گردشگری متعدد، از جمله مقاصد اصلی گردشگری در ایام مختلف سال، مخصوصا روزهای زیبا و بهاری نوروز است. در مورد وجه تسمیه این شهر زیبای جنوب غربی کشور، روایات مختلفی وجود دارد. برخی از مورخان بر این عقیدهاند که در روزگاری شهر شوش دچار ویرانی شد، بنابراین مردم آن زمان، شهری جدید در شش فرسنگی بنا کردند که از نظر آب و هوایی مطلوبتر و حاصلخیزتر بود. بنابراین به «شوشتر» یعنی از شوش بهتر، لقب گرفت.
برخی دیگر نیز معتقدند که در گذشته شهر شوشتر دارای شش دروازه به نامهای ماپاریان، دسبول، آدینه، لشکر، مقام علی و گرگر بوده است. به همین علت به «شوشتر» شهرت یافته است. در این میان، برخی دیگر این شهر کهن را «شه شاتر» یعنی شهر شاه نامیدند. گروهی دیگر از مورخان بر این باورند که نام شوشتر را از واژه «شوشا» یا «سوسا» که بهمعنای مطبوع و دلپسند است، گرفتهاند. حال اینکه احتمال نام گرفتن این شهر بهدلیل نام همسر «یزدگرد سوم»، «شوشین دخت» نیز دور از تصور نیست. فردی که گفته میشود، دو شهر «شوشتر» و «شوش» را احداث کرده است. جالب است بدانید که در میان روایات متعددی که در باب علت نامگذاری و شهرت این شهر وجود دارد، برخی دیگر معتقدند که واژه شوشتر از «تیشتر»، که همان الهه باران، ایزدبانوی آبآفرین است، گرفته شده است.
۱. سازههای آبی شوشترسازههای آبی شوشتر که بهعنوان یکی از بزرگترین مجموعههای صنعتی در قرون قبل از انقلاب صنعتی شناخته میشود، دارای پیشینهای به قدمت تاریخ ایران است که حتی با گذشت قرون و اعصار مختلف، هنوز قد برافراشته و مورد توجه و استقبال امروزیان قرار دارد. این مجموعه ارزشمند حتی از سازمان جهانی یونسکو نیز به «شاهکار نبوغ و خلاقیت» لقب گرفته و نشاندهنده علم و هنر ایرانیان در ادوار کهن است. به نظر میرسد که تاریخ ساخت سازه آبی شوشتر، متعلق به دوران هخامنشیان است ولی نمیتوان از اقدامات مفید و نوسازی بسیاری که در قرن سوم میلادی و در زمان حکومت ساسانیان صورت گرفته است، چشمپوشی کرد.
اما جذابترین بخش سازه، صخرههای تماشایی است که از روی آنها آب به آبگیر پاییندست جاری میشود. سپس به دشتهای جنوبی شوشتر وارد شده و به کشاورزی و باغبانی منطقه رونق میبخشد. سازه باستانی شوشتر بهمدت هزاران سال نیاز آب این منطقه را تامین کرده و تا چند دهه گذشته نیز مورد استفاده قرار میگرفت.
۲. بقعه براءبن مالکیکی از جاذبههای مذهبی و جاهای دیدنی شوشتر، آرامگاهی است متعلق به براءبن مالک، از اصحاب پیامبر (ص) که در جنگ شوشتر، به شهادت رسید. این آرامگاه که به «بقعه براءبن مالک» شهرت دارد، در شمال این شهرستان قرار گرفته است. جالب است بدانید که این بنای تاریخی، تا دوران حکومت صفویان دارای گنبد و بارگاه بوده است اما پس از آن بهدلایل مختلف ویران شده است. سرانجام در بدو قرن یازدهم قمری، به دستور «مهدی قلی خان شاملو» که در زمان «شاه عباس صفوی» به حکومت شوشتر رسید، بازسازی و مرمت شد. متاسفانه در طول تاریخ بارها ویران شده، اما باز به بازسازی و مرمت آن پرداخته شده است. امروزه نیز این بارگاه مقدس که به ثبت ملی ایران رسیده است، میزبان دستههای عزاداران و سینهزنان امام حسین(ع) در روز عاشورا است.
دراین میان بسیار بهجاست که به آرامگاه یعقوب لیث صفاری اشاره کنیم که برای اولین بار پس از حکومت اعراب در ایران، حکومت ایرانی را بنیان و زبان پارسی را در این سرزمین رسمی اعلام کرد و عجیب از اینکه بسیار مورد بیمهری سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته است.