عملی که انسان را جزو شرورترین افراد قرار می‌دهد
یکی از آفات زبان و گناهان کبیره، سخن‌چینی یا «نمّامی» است. این عمل که به دور از شأن انسان مؤمن است، سبب زدودن وجهه ایمانی فرد نیز می‌شود. فرد نمّام یا سخن‌چین همواره تصور می‌کند با ارتکاب این عمل زشت، آبرویی نزد دیگران کسب می‌کند، در حالی که همواره در نگاه دیگران فردی پست محسوب می‌شود به گونه‌ای که همگان از چنین شخصیتی دوری می‌جویند تا روزی مورد آسیب او قرار نگیرند.
این عمل غالباً با برخی دیگر از رذایل اخلاقی همچون غیبت و تهمت همراه است و از برخی از آنها مانند حسادت نشأت می‌گیرد. سخن‌چینی به معنای آن است که قول دو طرف را به همدیگر برسانند، از این جهت نوعی افشای سرّ محسوب می‌شود. در نتیجه فساد زیادی در سطح اجتماع به وجود می‌آورد. خداوند در قرآن از نمّامی سخن گفته و آن را در کنار سه عمل پست دیگر قرار داده است. در این باره در آیات 10 تا 12 سورۀ قلم می‌خوانیم «وَ لا تُطِعْ کُلَّ حَلاَّفٍ مَهینٍ؛ و از هر قَسَمخورنده فرومایهاى فرمان مبر»، «هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمیمٍ؛ [که] عیب‌جوست و براى خبرچینى گام برمىدارد،»، «مَنَّاعٍ لِلْخَیْرِ مُعْتَدٍ أَثیمٍ؛ مانع خیر، متجاوز، گناه‌پیشه».
پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل‌بیت بزرگوار ایشان نیز در روایات متعددی ما را از این عمل برحذر داشته‌اند. امام صادق علیه‌السلام به نقل از پیامبر (ص)، بدترین افراد را سخن‌چینان معرفی کرده، فرمود «آیا شما را به بدترین خودتان آگاه نکنم؟ گفتند: بله یا رسول الله. فرمود: آنها که به سخن‌چینى روی آورند و میان دوستان جدایى افکنند و برای پاکان عیب‌ها جویند؛ أَ لَا أُنَبِّئُکُمْ بِشِرَارِکُمْ قَالُوا بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ- قَالَ الْمَشَّاءُونَ بِالنَّمِیمَةِ الْمُفَرِّقُونَ بَیْنَ الْأَحِبَّةِ الْبَاغُونَ لِلْبُرَآءِ الْمَعَایِب». یا آن حضرت به نقل از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نزدیک به این روایت فرمود: بدترین شما آن کسانى هستند که سخن‌چینى کنند و میان دوستان جدایى افکنند و براى و برای پاکان عیب‌ها جویند؛ شِرَارُکُمُ الْمَشَّاءُونَ بِالنَّمِیمَةِ - الْمُفَرِّقُونَ بَیْنَ الْأَحِبَّةِ الْمُبْتَغُونَ لِلْبُرَآءِ الْمَعَایِبَ.» در این روایت، عمل سخن‌چینی در کنار جدایی انداختن بین دو دوست و عیب‌جویی کردن از پاکدامنان قرار داده شده تا قبح این عمل بیشتر آشکار شود.
در برخی از کتاب‌های اخلاقی انگیزه‌هایی برای آن بیان شده است؛ از جمله: ضربه‌زدن به کسی که سخنش بازگو می‌شود، اظهار محبت به کسی که نزد او سخن دیگری نقل می‌شود، تفریح و سرگرمی، هرزه‌گویی، تفرقه‌افکنی و حسادت.
فیض کاشانی توصیه‌هایی در برخورد با سخن‌چین داشته است که عبارتند از عدم تصدیق سخنان سخن‌چین، بازداشتن او از سخن‌چینی(نهی از منکر)، گمان بد به دیگران نبردن با شنیدن سخنان سخن‌چین، عدم تجسس درباره درستی یا نادرستی کلام سخن‌چین، بازگو نکردن سخنان نمّام و دشمن داشتن او.«المحجة البیضاء،، ج5، ص277-278.»
نقل قول
