اوقات شرعی اصطلاحی است که حتما به گوشتان خوردهاست. مثلا شنیدهاید که در اخبار میگویند فلان ساعت زمان غروب آفتاب است و فلان ساعت زمان وقت شرعی مغرب.
خب این دوتا چه فرقی با هم دارند و اصلا چرا هردویشان برای ما مهم است؟
از آنجاییکه در دین اسلام، زمان نمازهای روزانه با روشهایی که براساس طبیعت هستند، تعیین میشود، اوقات شرعی شکل گرفته است و مردم آن را زمانهایی برای بهجا آوردن نماز و واجبات میشناسند. به این ترتیب زمان اذان صبح ، ظهر و مغرب با وقتهای شرعی تعیین میشوند که همه آنها براساس شرایط طبیعت و جایگاه خورشید در آسمان است. مثلا زمان نماز صبح براساس مشاهده اولین روشنایی سپیده صبحگاهی (فجر صادق) تعریف میشود. شاید بپرسید سپیده صبحگاهی چه فرقی با طلوع دارد، سوال خیلی خوبی است.
لحظهای که لبه بالایی قرص خورشید از زیر افق سربرمیآورد، زمان طلوع خورشید است ولی زمان سپیده یا فجر موقعی است که خورشید هنوز زیر افق است و خودش دیده نمیشود اما نورش آسمان را کمی روشن میکند و این زمان را میشود براساس رصدها بهدست آورد و در تقویمها به ثبت رساند. زمان ظهر شرعی هم براساس رسیدن خورشیدبه وسط آسمان تعیین میشود؛ یعنی وقتی که در هر شهری هستید، خورشید دقیقا بالای سرتان باشد. در این زمان، طول سایهها به کمترین مقدار میرسد (در بعضی مناطق حتی هیچ سایهای دیده نمیشود).
درنهایت میرسیم به لحظه شرعی مغرب که با زمان دقیق غروب تفاوت دارد. بعد از آنکه خورشید غروب میکند، تا مدتی آسمان همچنان روشن است. خب زمان غروب خورشید که دقیقا مشخص است اما لحظه مغرب شرعی به موقعی میگویند که خورشید از نگاه ما غروب کردهاست ولی سایهای قرمز یا صورتی در سمت شرق آسمان (دقیقا روبهروی محل غروب خورشید) ایجاد میشود که با گذشت زمان این نوار کمرنگتر ولی بزرگتر میشود. درست زمانی که این نوار محو شود، لحظه اذان مغرب است.