اما واژه ای که قرآن برای این مفهوم به کار برده استضعاف است که درست در قالب و معنای خود به کار می رود، یعنی تضعیف مردم به معنای وسیع خود، ضعف سیاسی، ضعف اقتصادی، ضعف فرهنگی، ایدئولوژی و اعتقادی وضعف هویتی و اصالتی که نتیجه چنین ضعفهایی،استثمارگری و چپاول گری، استعمارگران را به همراه دارد.
مسلمانان باید با اتکا به فرهنگ اصیل خود به خودباوری و خود اتکائی رسیده. و در مقابل فرهنگ و تمدن استعمارگران مرغوب نشوند بلکه با اتحاد حول هویت دینی و اصالت اسلامی به مبارزه ونفی سلطه سلطه گران همت گمارند، چنانکه قرآن کریم در راستای احیای خود باوری در میان مسلمانان به برتری هویت اسلامی و اصالت فرهنگی در برابر بیگانگان ستمگر، اشاره کرده است:
« ولا تهنوا و لا تحزنوا و انتم الاعلون ان کنتم مؤمنین »(2)
« واگر مؤمنید، سستی مکنید و غمگین مشوید که شما برترید.»
« فلاتهنوا و تدعوا الی السلم وانتم الاعلون و الله محکم.... »(3)
« پس سستی نورزید و (کافران را) به آشتی مخوانید (که) شما برترید و خدا با شماست.»
پس با عنایت به درس آموزی قرآن برای باورمندان قرآنی، آیات مطرح شده مؤلفه های چهارگانه ای نظیر هویت سازی اسلامی، اصالت اندیشی اسلامی، خود باوری فرهنگی و هم اندیشی اسلامی، جهت رسیدن به تمدن عظیم اسلامی که به خودی خود نفی سلطه استعمارگران را به همراه دارد، پیشنهاد می گردد.
6-2 آرامش و آسایش
آرامش و آسایش از جمله خواسته های فطری است که ندای درونی و وجدان انسان آن را همراهی می کند، همه انسانها با فرهنگ و باورهای مختلف و با ملیت و نژاد های گوناگون در اصل گرایش به
ص:12
1- مکارم، ناصر، تفسیر نمونه ج 9 ص 151
2- آل عمران 3 آیه 139
3- محمد (47) آیه 35
تحقق آرامش و آسایش هماهنگی و همگونی دارند، تحقق آرامش و پاسخ گفتن به ندای فطرت در سایه تحقق وحدت و انسجام در میان بنی آدم حاصل می شود.
اگر در جامعه وحدت کلمه وجود نداشته باشد، آرامش و آسایش در جامعه رخت بر می بندد جنگ و درگیری جای آن را خواهد گرفت و مردم یک سره در نگرانی و دل هره به سر خواهند برد چنانکه قرآن کریم به این نکته اشاره دارد:
« قل هو القادر علی ان یبعث علیکم عندا باً من فوقکم او من تحت ارجلکم او یلبسکم شیعآ ویذیق بعضکم باس بعض.... »(1)
« بگو: او توانا است که از بالای سرتان یا از زیر پاهایتان عذابی بر شما بفرستد یا شما را گروه گروه به هم اندازد ( ودچار تفرقه سازد ) و عذاب بعضی از شما را به بعضی ( دیگر ) بچشاند. »
« این تعبیر نشان می دهد که مسئله اختلاف کلمه و پراکندگی در میان جمعیت به قدری خطرناک است که در ردیف عذابهای آسمانی و صاعقه ها وزلزله ها قرار گرفته است، و راستی چنین است، بلکه گاهی ویرانی های ناشی از اختلاف و پراکندگی به درجات بیشتر از ویرانی های ناشی از صاعقه ها و زلزله ها است، کرارآ دیده شده است کشورهای آباد در سایه شوم نفاق و تفرقه به نابودی مطلق کشیده شده است و این جمله هشداری است به همه مسلمانان جهان »(2)
3. ابعاد و مراتب اتحاد
اشاره
اتحاد به جهت اهمیت و خطیر بودن آن در قلمرو وسیعی یعنی در ابعاد مختلف نظیر فرهنگی، اعتقادی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و.... مطرح است و نیز از لحاظ مراتب، اتحاد در سطوح و لایه های مختلف قابل طرح است.
اما توضیح مطلب:
ص:13
1- سوره انعام آیه 65
2- مکارم ناصر، تفسیر نمونه ج5 ص284