اتحاد و همگرایی در پرتو مهدویت و مو عود گرایی

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

وحدت در کنار توحید عبادی
در کلام رسول خدا اتحاد مسلمانان در کنار تو حید عبادی قرار گرفته است.
« ان الله تعالی رضی لکم ثلاثاً وکره لکم ثلاثاً رضی لکم ان لا تعبدوا الا الله ولا تشر کوا به شیناً و ان تعتصموا بحبل الله جمیعا ولا تفرقوا.... »(2)
« خداوند برای شما سه چیز را پسندیده وسه چیز را برای شما مکروه داشته است. برای شما رضایت دارد که مورد پرستش قرار ندهید مگر خدا را، هیچ چیز را شریک خدا قرار ندهیدو اینکه به ریسمان خدا چنگ زنید و متفرق نشوید.
ص:19
________________________________________
1- ابن شعبه العقول ص34
2- متقی هندی الحرانی، تحف کنز العمال ج1 ص177
در روایت فوق اعتصام به حبل الله و اتحاد مسلین در کنار توحید عبادی قرار گرفته است که خود این نشان از اهمیت و خطیر بودن اتحاد از منظر رسول گرامی اسلام می باشد.

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

وحدت نشانه مسلمانی
رسول اکرم فرموده است:
«من فارق جماعه المسلمین فقد خلع ربقه الاسلام من عنقه »(1)
« هر کس از جمع مسلمانان فاصله بگیرد در ریسمان اصلی ارتباط با اسلام را از گردن خود گسسته است. »
اتحاد و اجتماع مسلمانان به قدری مهم و خطیر است که پیامبر اکرم خروج از اجتماع مسلمانان به مثابه خروج از اسلام قلمداد می نماید.

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

نیاز اسلام به وحدت
در روایت دیگری از پیامبراکرم (ص) اتحاد و اجتماع مسلمانان به حدی عالی و در مرتبه بالا تصور شده که حیات اسلام و تداوم آن مرهون همگرای مسلمانان قلمداد شده است.
« الاسلام احوج الی الجماعه من الجماعه الی الاسلام »
« اسلام احتیاجش به جماعت، بیشتر از احتیاج جماعت به اسلام است. »
باز حضرت فرموده است:
« من فارق الجماعهشبراً فمات میته جاهلیه »
« کسی که از جماعت مسلمانان یک وجب دوری گزیند و آن گاه بمیرد، مرگ وی مرگ دوران جاهلیت است»

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

3-4. وحدت در کلام امامان
اشاره
به شهادت تاریخ، امامان در راستای فرامین قرآن و در راستای سیره و روش پیامبر اکرم (ص) به اتحاد و یک دلی مسلمانان اهمیت بسزایی می دادند. از باب نمونه می توان به زندگی امیر مؤمنان علی (ع)
ص:20
________________________________________
1- الکلینی، محمد، الکافی، ج 1 ص45، الطبرانی، معجم الکبیر، ج12 ص336
امام اول شیعیان نظر انداخت که چگونه در کنار غصب خلافت به خاطر حفظ اسلام و صیانت از اتحاد و همدلی مسلمانان با غاصبان مهاشات ومدارا کرده و به تحریک افراد سود جو که به دنبال اختلاف و تفرقه در میان مسلمانان بودند اعتنا نکرده است.
از این رهگذر امیرمؤمنان طی نامه ای به ابوموسی اشعری چنین فرمودند:
« ولیس رجل (فاعلم) احرص علی جماعه امه محمد و الفتها منی ابتغی بذلک حسن الثواب و کرم الماب » (1)
« بدان که هیچ کس چون من به اتحاد، اجتماع و ائتلاف امت اسلامی حریص نیست من در این آزمندی، پاداش نیک و فرجام کریمانه را از خداوند درخواست دارم. »
آن حضرت درباره ناکثین، که اول کسانی بودند که با ایشان بیعت نمودند و بعد بیعت را شکستند فرمودند:
« ان هذا قد تمالؤوا علی سخطه اماراتی، و ساصبر مالم اخف علی جماعتکم: فانهم ان ثمموا علی فیاله هذا الرای انقطع نظام المسلمین.... »(2)
« این گروه (ناکثین) به خاطر نارضایتی از حکومت من به یکدیگر پیوسته و من تا هنگامی صبر می کنم که بر اجتماع ضرری وارد نشود، چه اینکه آنان اگر بر این افکار سست و فاسد باقی بمانند و بخواهند اهداف خود را عملی کنند، نظام جامعه اسلامی از هم گسسته خواهد شد.... »
در کلام امیرمؤمنان علی (ع) حد نصاب صبر و تحمل در برابر مخالفان بر همخوردن اتحاد وهمدلی مسلمانان، دانسته شده، که اگر به اتحاد و یک دلی مسلمانان ضربه بخورد، طبق مرام علی (ع) این جای صبر و سکوت نیست، بلکه باید فتنه را از میان برد.

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

شیطان در کمین متفرقین
امیرمؤمنان علی (ع) می فرماید:
« والزموا السواد الا عظم فان یدالله مع الجماعه وایاکم والفرقه، فان الشاذ من الناس للشیطان، کما ان الشاذ من الغنم للذئب »(3)
ص:21
________________________________________
1- نهج البلاغه، نامه 78
2- نهج البلاغه خطبه 169
3- نهج البلاغه، خطبه 127
« با اکثریت جامعه همراه شوید زیرا دست خدا با جماعت است. از پراکندگی بپرهیزید که جدا شده از مردم طعمه شیطان است، همچنان که گوسفند جدا شده از رمه طعمه گرگ است. »
در مقابل انسان و شاخصه های انسانی، شیطان و شاخصه های شیطانی قرار دارد اتحاد و همدلی از شاخصه های انسانی، تفرقه و اختلاف از شاخصه های شیطانی به حساب می آید به طورطبیعی اگر انسان از شاخصه های انسانی فاصله بگیرد در زمره شیاطین و شاخصه های شیطانی در می آید پس هر چه همگرایی در میان انسان ها بیشتر شود، خصال انسانی در جامعه بیشتر می شود که نتیجه آن دوری شیطان از آن جامعه است.

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

اتحاد عامل استحکام و استواری جامعه
پیشرفت و ترقی جامعه مرهون اقتدار و استواری انسان ها است جامعه ای که در آن انسان ها از شاخصه اقتدار تهی بوده و ضعف و سستی بر آن جامعه حکم فرما باشد، نه تنها چنین جامعه ای روی تکامل و ترقی را به خود نمی بیند بلکه به سوی انحطاط و زبونی به پیش می رود، شاخصه اقتدار نیز با این همه جایگاه مرهون اتحاد و همدلی مردم است، پس چنین می توان نتیجه گرفت که پیشرفت در پرتو اقتدار و اقتدار در پرتو اتحاد نصیب جامعه می شود.
چنانکه امام حسن (ع) در این زمینه فرموده:
« انه لم یجتمع قوم قط علی امر واحد الا اشتد امر هم والستحکمت عقدتهم »(1)
« هرگز گروهی در کاری یکدست و متحد نشوند مگر آن که کارشان استحکام یافته و پیوندشان استوار گشت»

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

4-4. سیره و رفتار علمای اسلامی در ایجاد اتحاد و همبستگی
اشاره
در راستای دستورات قرآن، سیره و روش معصومان، علمای اسلامی مردم را به اتحاد و همدلی دعوت کرده و خود در این مسیر با سیره و روش همگرایی، دیگران را در تحقق اتحاد و یک دلی تشویق
ص:22
________________________________________
1- شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید : ج3 ص180
و ترغیب نموده اند ذکر اقوال شخصیت های مهم علمی جهان تشیع به عنوان رهبران معنوی درباره اهمیت مساله انسجام اسلامی برای روشن شدن بیشتر ضرورت انسجام و اتحاد برای مسلمین امری ضروری است. امید است با الگو قرار دادن این گفتارها بتوانیم گامی مهم و موثری در ایجاد وحدت اسلامی برداریم.

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

علمای شیعه و اتحاد
حضرت امام خمینی به عنوان احیا گر اسلام در دوران معاصر ومنادی وحدت در این باره می فرماید:
« در جامعه ای که انبیاء الهی و قرآن کریم در صدد تشکیل آن بوده اند، واحد و به هم پیوستگی حقیقی است که مفهومی بسیار فراتر از قوم و ملت و دولت باتعاریف متداول است. »
ایشان تفرقه را از شیطان و وحدت کلمه را از خداوند رحمان می داند و ادامه می دهد:
« مگر می توان تفکر توحیدی داشت، خدای یگانه را پرستید، اراده الهی را در همه اشیاء و عالم هستی، ساری و جاری دانست اما در میدان عمل و ارتباط با خلق خدا، نسبت به سرنوشت دیگران بی تفاوت ماند ؟ »
« قیام برای نفس است که بیش از ده ها میلیون شیعه را به طوری از هم متفرق و جدا کرده که طعمه مشتی شهوت پرست پشت میز نشین شدند. »(1)
«وحدت مذهبی لازم است. وحدت مذهبی است که این اجتماع عظیم و فشرده را ایجاد می کند، اگر علاقه به استقلال ایران دارید، وحدت مذهبی داشته باشید. »(2)

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

آیت الله بروجردی
ایشان از پیش گامان اخوت اسلامی و وحدت دینی و مدارای مذهبی بودند و در این راه هم از بعد علمی و هم عملی اقدامات مؤثری انجام دادند. چهارجوب و روش فقهی و استنباطی ایشان، مبتنی بر رجوع به فتوای فقهای سایر مذاهب اسلامی بود که خود از این تفکر سر چشمه می گرفت و روایات فقهی اهل بیت غالباً به صورت حاشیه یا تعلیقه ای بر رفتار رایج مذاهب مخالف اسلامی معاصرشان بود. به
ص:23
________________________________________
1- صحیفه نور ج1 ص2
2- صحیفه نور ص 64
همین دلیل ایشان رجوع به فتوای علمای اهل سنت را برای فقهای شیعه که مقدمه ای به اجتهاد است، لازم می دانستند و به این ترتیب ایشان پایه گذار فقه مقارن شدند و با اهمیت دادن به مبانی فقهی و علمی اهل سنت، راه را برای برخورد متقابل آنان با فقه شیعه هموار ساختند،(1) آن چنان که شیخ شلتوت، مرجع فقهی وقت جامع الازهر مصر، تحت تاثیر روش خوب و پسندیده ایشان، ضمن تاکید بر مدارا، مذاهب فقهی شیعه را نیز به رسمیت شناخته ومی گوید:
اسلام بر هیچ یک از پیروان خود، تبعیت از مذهب معینی را الزام نکرده است بلکه می گوید هر مسلمانی حق دارد در ابتدا از هر یک از مذاهب اسلامی منقول و گردآوری شده در مکتب خاص، تقلید کند و هر کسی که از مذهبی تقلید کرد می توان مذهب دیگری را بر گزیند.مذهب جعفریه، معروف به مذهب شیعه امامیه اثنا عشریه مذهبی است که می توان مانند سایر مذاهب اهل سنت از آن تقلید کرد، پس شایسته است که مسلمانان ضمن درک درست از این موضوع، از هر گونه تعصبی پرهیز کنند، زیرا دین و شریعت خداوند تابع مذهب معینی نیست.(2)

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

علامه طباطبائی
شیعیان صدر اول، هرگز از صف اکثریت کنار نرفته ودر پیشرفت امور عامه اسلامی با عموم مسلمانان تشریک مساعی و بذل نصح می نمودند و هم اکنون نیز بر عموم مسلمانان لازم است که اتفاق خود را در اصول آیین مقدس اسلامی در نظر گرفته و از این همه فشار و ناراحتی که در طول این مدت از بیگانگان و عوامل خارجی کشیده اند، به خود آمده وتفرقه عملی را کنار گذاشته و در یک صف قرار گیرند.