روشهای مرور و مطالعه نهج البلاغه
به منظور و مطالعه نهج البلاغه و سیر در معارف والای آن می توان به یکی از سه روش زیر یا ترکیبی از آنها عمل کرد:
1. روش ترتیبی
2. روش تجزیه ای
3. روش موضوعی
روش ترتیبی
هدف از این روش مرور و غوری است به ترتیب از ابتدای نهج البلاغه تا انتهای آن و بررسی ترتیبی خطبه ها و سخنان، نامه ها و مکتوبات، حکمتها و کلمات قصار آن حضرت، چنانکه شارحان بزرگ نهج البلاغه بدین روش نهج البلاغه را شرح کرده اند، چونان: ظهیر الدین ابوالحسن علی بن زید بیهقی معروف به فرید خراسان، در گذشته به سال 565 هجری، در معارج نهج البلاغة؛ قطب الدین ابوالحسن سعید بن هبة الله بن حسن راوندی معروف به قطب راوندی، در گذشته به سال 573 هجری، در منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة؛ ابوالحسن محمد بن حسین بیهقی نیشابوری معروف به قطب الدین کیذری، از عالمان بزرگ شیعه قرن ششم، در حدائق الحقائق فی شرح نهج البلاغة؛ علی بن ناصر سرخسی، از عالمان بزرگ قرن ششم، در أعلام نهج البلاغة؛ عزالدین عبدالحمید بن هبة الله ابن ابی الحدید معتزلی، در گذشته به سال 656 هجری در شرح نهج البلاغة؛ کمال الدین میثم بن علی بین میثم بحرانی، در گذشته به سال 679 هجری، در شرح نهج البلاغة؛ مولی فتح الله کاشانی، در گذشته به سال 988 هجری، در تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین؛ میر حبیب الله بن محمد خویی، در گذشته به سال 1324 هجری، در منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة.
این شارحان بزرگ و گرانقدر هر یک با توجه به بینش و گرایش خود از منظری به نهج البلاغه نگریسته اند و هر یک به شرح و تفسیر وجوهی از این مجموعه پرداخته اند و با توجه به نوع دیدگاه خود برخی از جنبه ها را گسترده تر مطرح نموده اند.
سخنان امیر مؤمنان علی (علیه السلام) دارای وجوه گوناگون و جلوه ها و جاذبه های مختلف است و برای درک مفیدتر و همه جانبه آن بهتر است آن سخنان از زوایای مختلف و جهات گوناگون مورد بحث و بررسی قرار گیرد، از جمله:
1. از جنبه لغت و ادب و بلاغت
2. از جنبه شأن صدور
3. از جنبه تاریخی
4. از جنبه اجتماعی و سیاسی
5. از جنبه حقوقی
6. از جنبه اعتقادی
7. از جنبه فلسفی و عرفانی
8. از جنبه تربیتی و تعلیمی
9. از جنبه روانشناسی فردی و اجتماعی
10. از جنبه اقتصادی و مالی
11. از جنبه حکومتی و مدیریتی
12. از جنبه فقهی
13. از جنبه تفسیری
14. از جنبه اخلاقی
و از جوانب دیگر که هر بخش از کلام امام (علیه السلام) دارای جنبه هایی از موارد ذکر شده و ذکر نشده است.