درسى كه حسين عليه السلام به انسانها آموخت

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

ثروتهائى كه از بيت المال بدست آمد!

حكومت عثمان به جمعى از مردم بى ايمان و متملق فرصت داد تا با خدمت صادقانه خود به دستگاه وى و عمل بر طبق هوسها و رضاى خليفه حداكثر بهره بردارى را از بيت المال مسلمين بنمايند. و ما اكنون بعضى از آنان را با قسمتى از ثروتهائى كه اندوخته بودند در اينجا نام مى بريم . يعلى بن اميه در هنگام مردن پانصد هزار دينار طلا از خود بجاى گذارد و ارزش ‍ املاك و بقيه ماترك او سيصد هزار دينار طلا بود(10)عبد الرحمن بن عوف زهرى صد اسب و هزار شتر و ده هزار گوسفند داشت و هنگامى كه از دنيا رفت چهار زن داشت و 8/1 ماترك او را بين چهار زن تقسيم كردند با اين حال به هر زن هشتاد و چهار هزار دينار رسيد(11)طلحة بن عبدالله تنها در آمد روزانه او از املاك عراق به هزار دينار طلا مى رسيد(12)زيدبن ثابت هنگامى كه مرد آنقدر طلا و نقره از او بجاى ماند كه آنها را با تبر شكستند و بين ورثه تقسيم كردند و قيمت بقيه ماترك او هم هزار دينار طلا شده بود(13)

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

خواننده عزيز

اينان از كار گردانان مهم دستگاه خلافت بودند، كسانى كه همه چيز (حتى قانون و مقررات اسلامى ) را فداى رضاى خليفه و تامين هوسها و خواسته هاى او مى كردند. اينجاست كه انسان به ياد گفته على عليه السلام در خطبه شقشقيه مى افتد هنگامى كه آن بزرگوار درباره عثمان و بنى اميه و كارگردانان حكومت او و وضع بيت المال مسلمين در دست آنان سخن مى گويد...

وقام معه بنو ابيه يخضمون مال الله خضمة الابل نبتة الربيع (14)

يعنى هنگامى كه عثمان به خلافت قيام كرد اقوام و خويشاوندانش (بنى اميه ) هم با او برخاستند و مال خدا (بيت المال ) را خوردند مانند شترى كه علفهاى (نرم و لطيف ) ايام بهار را مى بلعد.

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

حكومت عثمان با مردان خدا چه مى كند؟

ما تا اينجا روش حكومت عثمان را نسبت به كسانى كه تامين رضاى خليفه و خدمت به شخص او را بر همه چيز مقدم مى داشتند روشن ساختيم اكنون مى خواهم عكس العمل خليفه را درباره كسانى كه نه تنها قانون و مقررات اسلامى را در زندگى شخصى خود دقيقا رعايت مى نمودند. بلكه همواره در برابر قانون شكنيهاى صريح عثمان و تجاوز روشن او به بيت المال و حقوق طبقات محروم اعتراض مى كردند، نشان دهيم .

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

عمار ياسر مورد غضب واقع مى شود.

عمار ياسر يكى از اصحاب بزرگوار و با فضيلت رسول خدا است مردى كه پيغمبر درباره او فرمود عمار به منزله دو چشم من است و كسى نتواند او را برنجاند(15)همين عمار مورد غضب عثمان واقع مى شود و به دستور او كتك مى خورد و جرم او هم تنها اين بود كه بخود جرئت داد و نامه اى كه اصحاب پيغمبر در مدينه به عثمان نوشتند و در آن ضمن بر شمردن كارهاى غير اسلامى و قانون شكنيهاى او از وى خواستند كه از روش خود دست بر دارد. اين نامه را عمار به عثمان داد هنگامى كه عثمان نامه را خواند سخت بر آشفت و به غلامان خود دستور داد تا فرزند ياسر را فراوان زدند و خليفه خود آنقدر با لگد بر شكم عمار زد كه او را بيهوش ساخت و مبتلا به مرض ‍ فتق گرديد.(16)

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

اباذر تبعيد مى گردد.

اباذر آن بزرگ مردى كه سخت مورد علاقه و احترام پيغمبر اسلام بوده و درباره وى فرموده بود:

ما اظلت الخضراء ولا اقلت الغبراء على ذى لهجة اصدق من اباذر(17)

يعنى آسمان سايه نيفكنده و زمين بر بالاى خود نديده كسى را كه راستگوتر از اباذر باشد، اين صحابى بافضيلت ، تنها به جرم اعتراض و مخالفت در برابر قانون شكنيهاى صريح عثمان و تجاوز او و همدستانش به اموال عمومى ، دچار انواع شكنجه و زجر و محروميت گرديد. ابتداء خليفه دستور داد او را به شام تبعيد كردند تا در مدينه نباشد و با اعتراضات و مخالفتهاى قانونى و صريح خود خاطر خليفه را رنجيده نسازد!! ولى اباذر مردى نبود كه مهر سكوت بر لب زند و وظيفه مذهبى نهى از منكرخويش را فراموش نمايد. اباذر از مدينه به شام تبعيد شد اما بالاخره اين شام جزء همان كشور پهناور اسلامى است كه عثمان بر آن حكومت مى كند و استاندار آنجا معاويه است كه همكار نزديك و از خويشاوندان خليفه مى باشد. در كشورى كه خليفه وقت با بيت المال مسلمين و اموال عمومى آن گونه معامله كند طبعا روش استاندار او هم اگر به مراتب ننگين تر از روش ‍ خليفه نباشد. بهتر از آن نخواهد بود، با اين حساب اباذر در شام هم در برابر قانون شكنيهاى معاويه و تجاوزات صريح و آشكار او نسبت به اموال عمومى و حقوق طبقات محروم قرار مى گيرد و طبعا راهى را در پيش ‍ خواهد گرفت كه در مدينه در پيش داشت .

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

از اين جا است كه مى بينيم در شام اعتراضات اباذر به معاويه شروع مى شود و اين اعتراضاتمنطقى و قانونى گاهى در برابر شخصى معاويه و گاهى در برابر مردم نسبت به معاويه انجام مى شد. پيدا است كه اين روش ‍ اباذر براى استاندار شام غير قابل تحمل است (چنان كه براى خليفه قابل تحمل نبود) و بالاخره معاويه جريان شام و اعتراضات اباذر را نسبت به خليفه و استاندار وى به عثمان نوشت و از او خواست كه اباذر را به مدينه فرا خواند. عثمان در پاسخ معاويه چنين نگاشت :

اباذر را با شترى تندرو و مردى بدخو و خشن كه شب و روز او را براند. به مدينه نزد من فرست معاويه فرمان خليفه را درباره اباذر اجراء كرد و او را بر شترى بى جامه و تندرو، به اتفاق مردى خشن و بدخو به سوى مدينه فرستاد. اباذر كه مردى لاغر اندام بود تعب و رنج فراوانى در بين راه تحمل كرد و هنگامى كه به مدينه رسيد پاهاى وى مجروح گرديده و گوشت رانهاى او از بين رفته بود. ولى با اين حال اباذر همان مرد خدا است و اين گونه مشكلات او را از انجام وظايف مذهبى اش باز نمى دارد، او مانند گذشته اعتراضات خود را عليه خليفه شروع كرد، خليفه كه ديد، نه تهديد و نه تطميع و پولهاى سرشارى كه او براى اباذر فرستاد و اباذر آنها را نپذيرفت هيچ يك در وى و اراده خدائى او اثر نگذارد، تصميم گرفت كه براى هميشه خود را از اعتراضات او آسوده سازد از اين نظر دستور داد وى را به ربذه (كه يك محيط بسيار نامساعدى بود) تبعيد كردند و فرمان داد تا كسى از اباذر مشايعت ننمايد. اما على بن ابى طالب و حسين عليهم السلام و جمعى از بنى هاشم از اباذر مشايعت نمودند و در هنگام وداع . امير المومنين (ع ) مطالبى را خطاب به اباذر بيان فرمود كه از اين جمله شروع مى شود:

يا اباذرانك غضبت الله . فارج من غضبت له ان القوم خافوك على دنياهم و خفتهم على دينك ...(18)

يعنى اى اباذر تو براى خدا غضب كردى . پس به كسى اميدوار باش كه براى رضاى او خشم نمودى . اين قوم (عثمان و همكاران او) از تو بر دنيا و حكومت و قدرت خود ترسيدند ولى تو از آنان بر دين خود ترسيدى ...بالاخره اباذر بر بذه تبعيد شد ولى آن مرد خدا و آن صحابى عاليقدر آنقدر در آن جا با مشكلات دست به گريبان بود تا بالاخره در اثر گرسنگى در آن وادى جان داد. در حالى كه تنها فرزند او كه يك دختر بود بر بالين وى حضور داشت و وضع رقت بار آن پيرمرد با فضيلت را با چشم خود نظاره مى كرد(19)

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

ابن مسعود مورد غضب واقع مى شود

ابن مسعود كه از قراء بزرگ و مشهور و از اصحاب رسول خدا (ص ) بوده است به علت اعتراضى كه به اعمال غير قانونى عثمان مى كند. خليفه دستور مى دهد او را از مسجد بيرون ببرند و مورد اهانت قرار دهند، دستور خليفه اجراء شد و ابن مسعود را كشان كشان از مسجد خارج ساختند و در آن جا آن چنان آن پيرمرد را بر زمين كوبيدند كه استخوان پهلوى وى درهم شكست !! هر چند خليفه در اين جا (مانند موارد ديگر) مورد اعتراض على عليه السلام و ديگران (حتى عايشه ) واقع گرديد، اما به اعتراض آنان كوچكترين ترتيب اثر نداد.(

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

استانداران حكومت عثمان

از انحرافات مهمى كه عثمان از روش حكومت اسلامى داشت . همكارى كردن با كسانى بود كه به گناه و ناپاكى و تجاوز به اموال عمومى تظاهر مى كردند. عثمان اين گونه افراد را بر مردم مسلط مى ساخت و در برابر اعتراضات و شكاياتى كه مردم مسلمان نسبت به رفتار و روش ننگين آنها و همكاران آنان به او مى نمودند بى تفاوت بود و كوچكترين عكس العمل از خود نشان نمى داد. ما براى نمونه تنها به نقل يك مورد اكتفا مى كنيم .

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

استاندار كوفه مست به مسجد آمد!

وليد بن عقبه به آن سابقه سوئى كه در زمان حكومت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله در مدينه داشت از جانب عثمان به سمت استاندارى كوفه نصب مى شود. اما اين مرد مشروب مى نوشيد و در بسيارى از اوقات مست بود، يك شب وليد در حال مستى تا به صبح با كنيزان خود سر گرم بود و هنگامى كه اذان صبح را گفتند وى با همان حال به مسجد آمد ولى چون مست بود نماز صبح را چهار ركعت گذارد. و در برابر اعتراض مردم نسبت به اين عمل گفت من امروز در حال نشاطم و اگر مى خواهيد بيشتر نماز بگذارم . اين جمله را ادا نمود و پس از چند لحظه (به علت افراط در نوشيدن مى ) در ميان محراب مسجد قى كرد.(21)

[پروانه*یاس ها یاد اور پروانه اند*]

تجاوز عثمان به قوانين عبادى اسلام

آنچه كه ما تا به اينجا از روش خاص عثمان و تجاوزات صريح او به قوانين و مقررات اسلامى نقل كرديم تنها در انحرافات اجتماعى و اقتصادى و سياسى خليفه بوده است . اما تصور نشود خليفه تنها در اين قسمتها قوانين و وظايف اسلامى را رعايت نمى كرد، ولى در آن دسته از دستورات و مقررات كه جنبه عبادت داشت كاملا فرامين الهى را اجراء مى نمود. نه - اين تصور باطل است .

خليفه به موازات قانون شكنيهائى كه در جنبه هاى اجتماعى ، اقتصادى و نظام خاص حكومت اسلام داشت در قسمت هاى عبادى و دستوراتى كه جنبه عبادت در اسلام را دارا بود، هم اعمال غير قانونى فراوانى مرتكب شده و بدعت هاى زيادى را به وجود آورد كه تا آن روز سابقه نداشت . مانند اضافه كردن اذان سوم در روز جمعه ، خواندن نماز در منى چهار ركعت ، گرفتن زكوة از اسب ، راى خاص او در جبابت . و امثال آن كه فراوان است اينها جزء بدعت هائى است كه دانشمندان بزرگ سنى مذهب در كتب معتبره خود مانند صحيح بخارى ، صحيح مسلم ، انساب بلاذرى و مانند آن براى عثمان بر شمرده اند(22)