امام مهدى جلوه جمال الهى

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

اخلاق وسيره رسول خدا در سيماي حضرت مهدي

اخلاق وسيره زندگي امام مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف هنگام ظهور، همانند اخلاق جدّش رسول خداست، اما آنچه بعضي مي پندارند که باظهور آن حضرت، خون هاي بسيار ريخته مي شود وامثال آن، مطالبي است که دليلي بر آن نداريم.

از جابر بن يزيد جُعفي نقل شده که جابر بن عبدالله انصاري گفت، رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم فرمود: (المهديُّ من وُلدي، اسمُهُ اِسمي، وکنيَتُهُ کُنيتي، اَشبَهُ الناسِ بي خلقاً وخُلقاً، تکون بِهِ غيبةٌ وخيرةٌ..). مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف از فرزندان من مي باشد، هم نام وهم کنيه من واز نظر جمال وکمال شبيه ترين انسان ها به من است، او داراي غيبتي طولاني است که همين موجب حيرت وسرگرداني مردم مي گردد).(34)

ودر حديث ديگر آمده است، ابوبصير گويد: امام صادق عليه السلام از رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم نقل کرد که فرمود: (مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف از من است، وشبيه ترين انسان ها در صورت وسيرت به من مي باشد).(35)

حديث ديگر در همين باب در کتاب آمده: وقال ابو جعفر عليه السلام: (في صاحب هذا الأمر سُنة من موسي عليه السلام وسُنة من عيسي عليه السلام وسنة من يوسف عليه السلام وسُنة من محمد صلي الله عليه وآله وسلم... وأما من محمد فالقيام بسيرته وتبيين آثاره).(36)

در حديث امام باقر عليه السلام در شأن حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف آمده: (صاحب الامر عجل الله تعالي فرجه الشريف داراي سنت هايي از پيامبران است، سنتي از موسي عليه السلام، وسنتي از عيسي (عليه السلام)، وسنتي از يوسف (عليه السلام)، وسنتي از محمّد صلي الله عليه وآله وسلم... دارد، اما آن سنتي که از محمّد صلي الله عليه وآله وسلم دارد، اين است که در مسير ونور هدايت او، گام بر مي دارد، ورفتار خود را همانند سيره وشيوه او، هماهنگ مي سازد).(37)

وامام باقر عليه السلام فرمود: (علم به کتاب خدا وسنت پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم در قلب مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف آن گونه روييده مي شود(38) که زراعت به بهترين شکل خود در زمين روييده مي شود). واحاديث ديگر.

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

روايات بسيار پيرامون حضرت مهدي

احاديث قدسي ورواياتي که از رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم وامامان معصوم عليهم السلام درباره حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف وويژگي هاي آن حضرت به ما رسيده، بسيار است، در اين جا نظر شما را به بخشي از اين روايات، از کتاب ارزشمند کمال الدين، شيخ صدوق، جلب مي کنيم:.

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

حديث قدسي درباره حضرت مهدي

در روايت آمده، رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم فرمود: در شب معراج، خداوند به من خطاب کرد وچنين فرمود: (وبه تو عطا کردم اين راکه از نسل او (علي) يازده هدايت شده، آشکار کنم که همه آنها از نسل تو از ناحيه حضرت زهرا سلام الله عليها هستند، که آخرين آنها مردي است، که حضرت عيسي بن مريم سلام الله عليها پشت سر او نماز مي خواند، او سراسر زمين را همان گونه که پر از ظلم وجور شده، پر از عدل وداد مي کند، من به وسيله او مردم را از هلاکت نجات بخشم، به وسيله او آنها را از گمراهي به سوي هدايت آورم، به وسيله او نابينا را بينا، وبيمار را شفا دهم).

به خداوند عرض کردم: (اي خداي من، واي سرور ومولاي من، اين موهبت در چه زماني رخ مي دهد؟)

خداوند به من وحي کرد: (اين موضوع در عصري واقع مي شود که علم (حقيقتي) نابود، وجهل آشکار گردد، قاريان قرآن زياد، ولي عمل به آن اندک شود، کشت وکشتار زياد شود، فقيهان هدايت کننده کم، وفقهاي گمراه کننده وخائن زياد شوند وبه تعداد شاعران افزوده شود، وامت تو، قبرهاي خود را مسجد خود قرار دهند، قرآن ها را زينت نمايند، ومسجد ها آرايش شود، وجور وفساد بسيار ومنکرات آشکار، وامت تو امر، به منکر ونهي از معروف نمايند، ومردان، در امور جنسي به مردها اکتفا نموده، وزن ها به زن ها بسنده نمايند، سلاطين کافر، ودوستان وطرفداران شان فاسق وياران شان ستمگر شوند، وصاحبان انديشه وفکر آنها، راه فسق وانحراف را اختيار کنند).(39)

ودر حديث ديگر از رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم نقل شده که فرمود: (خداوند متعال در شب معراج به من چنين خطاب کرد؛ سرت را بلندکن، سرم را به سوي آسمان بلند کردم، ناگاه نورهاي وجود علي، فاطمه، حسن، حسين، علي بن حسين، محمد بن علي، جعفر بن محمد، موسي بن جعفر، علي بن موسي، محمد بن علي، علي بن محمد، حسن بن علي ومحمد بن حسن را ديدم؛ در ميان آنها حضرت قائم (ايستاده) بود، چهره اش مانند ستاره درخشان مي درخشيد). به خداوند عرض کردم: پروردگارا اين ها کيستند؟

خداوند فرمود: (اين ها امامان عليهم السلام هستند، واين شخصي که در ميان آنها قائم است، کسي است که حلال مرا در (سراسر جهان) حلال، وحرام مرا حرام مي کند، من به وسيله او از دشمنانم انتقام مي گيرم، وجود او مايه آرامِش دوستان من است، او دو بت لات وعُزّي را تر وتازه از قبر خارج مي کند، وآنها را مي سوزاند، که فتنه آن دو در آن روز (عصر خود) از فتنه گوساله وسامري (عصر حضرت موسي) شديدتر است).(40)

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

پى‏نوشتها:‌

(1) (... وانْشَقَّ الْقَمَرُ) سوره قمر، آيه1.

(2) سوره حج، آيه 47، وارشاد مفيد، ج 2، ص 385؛ کشف الغمه، ج2 ص 466 باب: ذکر علامات قيام القائم عجل الله تعالي فرجه الشريف، وروضة الواعظين: ص 264، وکشف الغمه ج 1، ص 424 و526 وج2 ص 474 و484 و507 و521 و534، والصراط المستقيم، ج 2 ص 114 و116 و132 و144 و220، والخرائج والجرائح:ص 1135 و1137، وتأويـل الأيات الظاهرة: ص 53، روضة الواعظين: ص 272 والأحتجاج: ص 289، وارشاد القلـوب: ص298، واعلام الوري ص391 و427 و463، والعمده: ص430 ح 901، وغيبة الطوسي، 191، وغيبة النعماني: 57 و74، وجامع الاخبار: ص8، والفضائل: ص142، وکشف اليقين: ص 328، وکتاب سُليم بن قيس: ص 152 و154، وکفاية الأثر: ص 79 و98، ومنتخب الانوار المضيئة: ص 22 و88.

(3) موسوعة الفقه، ج 94 - 97.

(4) بشارة المصطفي، ص 184؛ تأويل الآيات، ص212.

(5) الأنوار المضيئة: ص 69، وکمال الدين، ص 672 باب في نوادر الکتاب: ح 22.

(6) کمال الدين، ص 316؛ باب 29، کشف الغمة: ج2 ص 521، الصراط المستقيم: ج 2 ص 128، الاحتجاج: ص 289 اعلام الوري: ص 427، کفاية الأثر: ص 422.

(7) کمال الدين، ص 652 باب ما روي في علامات القائم، ح 12، والخرائج، ص 1170.

(8) خصال، ص 626، علم اميرمؤمنان عليه السلام اصحابه في مجلس واحداربعمائة باب ما يصلح للمسلم في دينه ودنياه، وتحف العقول، ص 115 آدابه عليه السلام لأصحابه وهي اربعمائة باب للدين والدنيا.

(9) سوره اعراف، آيه 43 وسوره حجر، آيه 47.

(10) ارشاد شيخ مفيد، ص 386 عن ابي عبدالله؛ اعلام الوري، ص 464؛ الصّراط المستقيم، ج2، ص 454؛ بحارالانوار، ج 53، ص90و 91.

(11) سوره ابراهيم، آيه 48.

(12) کمال الدين شيخ صدوق، ص 653، حديث 17.

(13) کمال الدين، ص 675 ح31 باب في نوادر الکتاب.

(14) ارشاد شيخ مفيد؛ بحار الانوار، ج 52، ص 330. باب 27 ح 52 وص 337 ح77 روايت متن قسمتي از متن حديثي است که در بحارالانوار با اين عبارت نقل شده است عن ابي عبدالله: (ان قائمنا إذا قام اشرقت الارض بنور ربها واستغني العباد مِن ضوء الشمش، ويعمر الرجل في ملکه حتي يولد له ألف ذکر لايولد فيهم اثني، ويبني في ظهر الکوفه مسجداً له ألف باب، ويتصل بيوت الکوفه بنهر کربلاء وبالحيرة حتي يخرج الرجل يوم الجمعه علي بغلة سوقاًء يريد الجمعه فلايدرکها).

(15) خصال شيخ صدوق، ص 541؛ ابواب الأربعين فمافوقه ح 14کمال الدين، ص 673 حديث 27؛ مشکاة الانوار، ص 79، غيبة النعماني: ص310.

(16) اختصاص شيخ مفيد، ص 8 وانظر ايضاً الخرائج والجرائح: ص839؛ اعلام الوري، ص465؛ دلائل الامامة، ص243.

(17) کمال الدين شيخ صدوق، ص 672، باب في نوادر الکتاب، حديث 23.

(18) کمال الدين: ص 672، باب في نوادر الکتاب، حديث 24.

(19) سوره نور، آيه 55.

(20) کمال الدين، ص 423، باب ما روي في نرجس سلام الله عليها.

(21) در اين که ذوالقرنين کيست اختلاف است، ولي آنچه مسلّم است يک حاکم قدرقدرتي بوده است که به بخش عظيمي از دنياي آن زمان حکومت مي کرد ولذا در کشور گشايي ضرب المَثَلْ شده است. وآنچه مشهور است دو نفر در تاريخ به اين نام خوانده شده اند، دومي به ذوالقرنين ثاني مشهور است که در تاريخ بيشتر به اسکندر رومي اطلاق مي شود وامّا درباره ذوالقرنين اوّل که در قرآن در سوره کهف آيه 83 از اين شخص نامي هم به ميان آمده است احتمالات زيادي داده اند که حضرت علامه طباطبايي قُدّس سرّه در ذيل همين آيه در جلد سيزدهم الميزان به طور مفصل بحث کرده است واحتمال اين که ذوالقرنين همان کوروش کبير باشد را، تقويت کرده است. (ويراستار).

(22) کمال الدين، ص 394، حديث 4 باب ماروي من حديث ذي القرنين.

(23) کمال الدين، ص 671، باب في نوادر کتاب حديث 19.

(24) همان مدرک، حديث 21. نظير اين روايت، در ارشاد شيخ مفيد (ترجمه شده) ج2، ص 361 آمده است.

(25) همان مدرک، ص 673 باب في نوادر دارالکتاب، حديث 26.

(26) چنان که اين مطلب در آيه 160 اعراف آمده است. _ (مترجم) کمال الدين، ص 671، ح17.

(27) کمال الدين، ص 671 باب في نوادر الکتاب ح 17.

(28) سوره نحل، آيه 1؛ کمال الدين، ص 671، حديث 18.

(29) در اين باره به کمال الدين، ص 527، باب 47 باب حديث الدال وما يتصل به من امرالقائم مراجعه شود.

(30) کمال الدين، ص672، حديث 24.

(31) کمال الدين، ص 335 و336، حديث 7. باب 33 باب ماروي عن الصادق عليه السلام من النص عن القائم عجل الله تعالي فرجه الشريف وذکر غيبة وأنه الثاني عشر من الأئمة عليهم السلام.

(32) سوره توبه، آيه 33؛ سوره فتح ـ آيه 28؛ سوره صف، آيه 9.

(33) بحار الانوار، ج 99، ص 101. باب7 ح2.

(34) کمال الدين: ص 286، حديث 1 باب ما اخبر به النبي صلي الله عليه وآله وسلم من وقوع الغيبة بالقائم عجل الله تعالي فرجه الشريف.

(35) کمل الدين، ص287، حديث4.

(36) همان مدرک، ص329، حديث11. ومطابق بعضي از روايات؛ حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف سنتي از رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم دارد که شمشيراست، يعني با شمشير در راه دفاع از حق بر مي خيزد، وجنگ هايش جنبه دفاعي دارند، وجز اندکي را نمي کشد، که چنين جنگ هايي قبل از اسلام وبعد از آن، بي نظير است.

(37) کمال الدين، ص 351، حديث 45. باب 33.

(38) همان مدرک، ص 653، حديث 18.

(39) کمال الدين، ص 239، باب 23، حديث 1.

(40) همان، ص 240، باب 23، حديث

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

مشير در راه دفاع از حق بر مي خيزد، وجنگ هايش جنبه دفاعي دارند، وجز اندکي را نمي کشد، که چنين جنگ هايي چند سخن از رسول خدا درباره حضرت مهدي

رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم فرمود: (علي از من است، ومن از علي هستم، علي همسر دخترم، پدرِ نوه هايم حسن وحسين است. آگاه باشيد، خداوند متعال، من وآنها را حجت هاي خود بر بندگانش قرار داده واز نسل حسين عليه السلام اماماني قرار داده که آنها براي اجراي فرمان من قيام مي کنند، ووصيّت مرا حفظ مي نمايند، نهمين آنها قائم خاندان من است، که مهدي امت من است، وشبيه ترين انسان ها در شکل وقيافه وگفتار وکردار به من مي باشد، بعد از غيبت طولاني، ظهور مي کند، که دراين مدت مردم در حيرت گمراه کننده به سر مي برند، آن حضرت، پس از ظهور، فرمان خدا را اعلان مي کند، ودين خدا را آشکار سازد، از ناحيه خداوند وفرشتگانش ياري وتأييد مي شود، پس سراسر زمين را همان گونه که پر از ظلم وجور شده، پر از عدل وداد نمايد).(1)

نيز رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم به علي عليه السلام فرمود: (امامان بعد از من دوازده نفرند، نخستين آنها تو هستي، وآخرين آنها قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف است، که خداوند به وسيله او سراسر جهان از مشرق تا مغرب را فتح مي کند).(2)

نيز آن حضرت فرمود: (مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف از فرزندان من، هم نام وهم کنيه من است، واز نظر صورت وسيرت، شبيه ترين انسان ها به من مي باشد، سپس همانند شهاب ثاقب مي آيد، وسراسر زمين را همان گونه که پر از ظلم وجور شده، پر از عدل وداد مي نمايد).(3)

نيز پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله وسلم فرمود: مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف از فرزندان من است، داراي غيبت طولاني وحيرت آور است که امت ها،بر اثر ناآشنايي با او، گمراه مي شوند، او ذخيره پيامبران (يعني امور معنوي وکتاب هاي آسماني آنها) را مي آورد، پس سراسر زمين را همان گونه که پر از ظلم وجور شده، پر از عدل وداد مي نمايد).(4)

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

چند سخن از حضرت امام علي درباره مهدي

در حديثي از اصبعْ بن نُباته نقل شده گفت: (به محضر اميرمؤمنان علي عليه السلام رفتم: ديدم در فکر فرو رفته، وچشم بر زمين دوخته است). عرض کردم: (آيا به زمين علاقه يافته اي؟) فرمود: (من هرگز حتي يک روز علاقه به زمين ودنيا نيافته ام، ولي در مورد آن مولود که فرزند دهمين پسرم در فکر فرو رفته بودم، او مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف است که سراسر زمين را همان گونه که پر از ظلم وجور شده پر از عدل وداد مي کند، او داراي غيبت حيران کننده اي است که اقوام بسياري درباره آن غيبت گمراه مي شوند، واقوام بسياري هدايت مي گردند).(5)

نيز روايت شده: هر گاه در محضر علي عليه السلام نام حضرت قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف برده مي شد، آن حضرت مي فرمود: (مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف غايب مي گردد) تا آن جا که انسان جاهل مي گويد: خداوند مردم را نيازمند آل محمّد صلي الله عليه وآله وسلم ننموده است).(6)

نيز اميرمؤمنان علي عليه السلام فرمود: (براي قائم از ما، غيبت طولاني است، گويي شيعيان را مي نگرم که در عصر غيبت او همانند گوسفند هاي بي چوپان، سرگردانِ بيابان ها هستند، وبه دنبال چوپان مي گردند، ولي او را نمي يابند. مگر آن کسي که در دينش ثابت واستوار است، وطولاني شدن غيبت، قلب او را سخت وتيره نکرده است، چنين کسي با من در درجه من در روز قيامت خواهد بود).

سپس فرمود: (وقتي که قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف ما قيام کند، هيچ کسي (از جبّاران وطاغوتيان) در عهده او بيعتي ندارند (وتسليم هيچ کسي نمي شوند) از اين رو ولادتش مخفي، وخودش پنهان است).(7)

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

سخن حضرت زهرا در شأن مهدي

جابر بن عبدالله انصاري (يکي از اصحاب معروف وخوب رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم) مي گويد: (به محضر حضرت زهرا سلام الله عليها شرفياب شدم، در حضورش لوحي(8) را ديدم که نام هاي امامان از فرزندانش در آن نوشته شده بود، آن نام ها را شمردم دوازده نفر بودند، وآخري آنها قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف بود، سه نفر از آنها محمد، وچهار نفر از آنها علِي نام بودند).(9)

عبدالله بن عباس گويد: رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم فرمود: (من سرور پيامبران، وعلي بن ابي طالب عليه السلام سرور اوصيـا است، واوصيـاي مـن بعد از من دوازده نفـرند، اوّليـن آنها علي بن ابي طالب عليه السلام وآخـرين آنهـا قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف مي باشد).(10)

جابر بن عبدالله انصاري مي گويد: روز ولادت امام حسين عليه السلام به حضورسرورم حضرت زهرا سلام الله عليها رفتم تا به او تبريک بگويم، ناگاه در دستش لوحي درخشان وسفيد ديدم، نوشته آن را خواندم، ودر آن چنين نوشته شده بود: (ابوالقاسم محمّد بن عبدالله مصطفي، مادرش آمنه دختر وهب؛ ابوالحسن علي بن ابي طالب مرتضي،مادرش فاطمه دختر اسد بن هاشم بن عبدمناف؛ ابو محمّد بن علي نيکوکار، حسن مجتبي؛ ابو عبدالله حسين بن علي پاک سرشت، مادر اين دو، فاطمه دختر محمّد صلي الله عليه وآله وسلم؛ ابومحمّد علي بن حسين عادل، مادرش شهربانو، دختر يزدگردبن شاهنشاه؛ ابوجعفر محمّد بن علي باقر، مادرش ام عبدالله دختر حسن بن علي؛ ابوعبدالله جعفر بن محمّد صادق، مادرش ام فَروَه دختر قاسم بن محمّد بن ابوبکر؛ ابوابراهيم موسي بن جعفر موثّق، مادرش حميده؛ ابوالحسن علي الرّضا، مادرش نجمه؛ ابوجعفر محمّد بن علي پاکيزه، مادرش خيزران؛ ابوالحسن علي بن محمّد امين، مادرش سوسن؛ ابومحمد حسن بن علي ارجمند، مادرش سَمانه با کنيه ام الحسن؛ ابوالقاسم محمد بن حسن، حجّت خدا در روي زمين است، قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف، مادرش نرجس (درودهاي خدا بر همه آنها باد)).(11)

وفي حديث آخر عن جابر ابن عبدالله الأنصاري قال: (دخلت علي فاطمة وبين يديها لوح فيه اسماءِ الأوصيأ فعددت اثني عشر إسماً آخرهم القائم، ثلاثه منهم محمد، واربعة منهم علي صلوات الله عليهم اجمعين).(12)

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

سخن امام حسن مجتبي درباره مهدي

امام حسن مجتبي عليه السلام در ضمن گفتاري فرمود: (آيا نمي دانيد که هيچ يک از امامان از ما نيست مگر اين که بيعت با طاغوت عصرش (به اجبار) بر عهده اش قرار گيرد، مگر قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف که حضرت عيسي (روح الله) بن مريم در نماز به او اقتدا مي کند، خداوند متعال ولادت او را پنهان داشته، ووجود مبارکش را مخفي نموده، تا هيچ کس بر او براي بيعت گرفتن، دست نيابد، اين شخص نهمين فرزند برادرم حسين عليه السلام است، پسر سرور کنيزان (نرجس سلام الله عليها) مي باشد، خداوند در غيبتش، عمرش را طولاني کند، سپس او را به قدرتش به صورت جوان کمتر از چهل سال آشکار سازد، اين براي آن است که همه بدانند خداوند بر هر چيزي توانا است).(13)

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

سخن امام حسين درباره مهدي

امام حسين عليه السلام فرمود: (نهمين فرزندم داراي سنتي از يوسف، وسنتي از موسي بن عمران است، او قائم خاندان ما است، خداوند متعال کار او را در يک شب، سامان مي بخشد).(14)

نيز آن حضرت فرمود: (ازما دوازده نفر مهدي (هدايت شده) است، نخستين آنها اميرمؤمنان علي بن ابي طالب عليه السلام وآخرين آنها، نهمين نفر، از فرزندان من است که امام وقائم به حق مي باشد، خداوند به وسيله او زمين را بعد از مرگش زنده مي کند، وبه وسيله او دين حق را آشکار مي سازد وبر همه آيين ها چيره وپيروز مي نمايد، اگرچه مشرکان نمي پسندند، او داراي غيبتي است که بر اثر طولاني بودنش، عدّه اي مرتد مي شوند، وعدّه اي ديگر ثابت قدم مي مانند، ومورد آزار قرار مي گيرند، به آنها به حالت مسخره، مي گويند: (اگر راست مي گوييد، اين وعده کي محقق مي شود؟) آن کس که در طول غيبتش صبر واستقامت کند، ودر اين راه، آزار ها ورنج ها وتکذيب ها را تحمّل نمايد، پاداشش، همانند مجاهدي است که در رکاب رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم با شمشير با دشمنان مي جنگد).(15)

[راحیل السادات* تورا من چشم در راهم*]

سخن امام سجاد درباره حضرت مهدي

سعيد بن جُبيـر مي گويد: از امام زين العابدين عليه السلام شنيدم فرمـود: (در وجود قائم عجل الله تعالي فرجه الشريف، سنتي از نوح عليه السلام هست که آن طول عمر آن حضرت مي باشد).(16)

نيز فرمود: قائم از ما، ولادتش بر مردم مخفي است، به طوري که مي گويند: (هنوز متولد نشده است. ووقتي که خروج کرد، هيچ يک از جباران براي بيعت گرفتن به او دست نيابد).(17)

نيز فرمود: (براي قائم ما دو غيبت است، غيبت صغرا وغيبت کبرا، يکي از اين غيبت ها طولاني تر از ديگري است، غيبت اولي شش روز يا شش ماه يا شش سال(18) است، اما ديگري، مدتش طولاني است، تا وقتي که بيشتر معتقدان به او متزلزل شده واز عقيده خود منصرف شوند، آن کس در اين راه ثابت قدم مي ماند که يقين قوي، وشناخت صحيح داشته باشد، ودر انجام آنچه که ما مقرّر کرده ايم، در خود احساس رنج نمي کند، وتسليم ما خاندان است).(19)