آداب ازدواج و زندگی خانوادگی

[مهراوه* باران اشک *]

البته بايد در انتخاب همسر و با چه كسي مي‌خواهد پيوند زناشوئي ببندد و مال و اولاد خويش را در آينده به دست كهِ بسپارد وو دقت كامل نمايد كه ندامت و پشيماني در پي نداشته باشد.
۱ - محمد الأصم: از أبي عبد اللَّهعليه‌السلام روايت كرده است: رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم فرمود:
رذّال موتاكم العزّاب. پست ترين مردگان شما عزبها (مجرّدها) هستند.«۲»
۲ - محمد بن علي بن حسين گفت: روي أن رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم قال: أكثر أهل النّار العزّاب. روايت شده است رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: بيشتر اهل آتش مجرّدها هستند.«۳»
۳ - شرار موتاكم العزّاب. بدترين مردگانتان مجردها هستند.«۴»
۴ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم به مردي كه نامش عكاف است فرمود: ألك زوجة؟ قال: لا يا رسول اللَّه قال: ألك جارية؟ قال: لا يا رسول اللَّه قال: أفأنت موسر؟ قال: نعم قال: تزوّج وإلّا فأنت من المذنبين.
آيا زن داري؟؛
گفت: نه اي رسول خدا؛
كنيز (برده) داري؟؛
نه اي رسول خدا؛
آيا ثروت (و امكان ازدواج) داري؟؛
بلي اي رسول خدا؛
(برو) ازدواج كن وگرنه تو از گناهكاراني«۱»
۵ - در روايت ديگر فرمود: تزوّج وإلّا فأنت من رهبان النصاري. ازدواج كن و گرنه تو از راهبان نصارا هستي.«۲»
۶ - در روايت ديگر فرمود: تزوّج وإلّا فأنت من إخوان الشياطين وگرنه از برادران شيطان‌ها هستي.«۳»
۷- و فرمود: شراركم عزّابكم والعزّاب إخوان الشياطين شرورترين شما مجردهايتانند و مجردها برادران شيطانند.«۴»
و فرمود: خيار امّتي المتأهّلون و شرار امّتي العزّاب بهتربن امت من متأهل‌ها و بدترين امتم مجردهاهستند.«۵»
ابن فضال، از امام صادق، از پدرش از پدران بزرگوارشعليهم‌السلام از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم فرمود:
شرار امتي عزّابها. بدترين امت من عزب‌هاي آنهاست.«۶

[مهراوه* باران اشک *]

۲ - نكوهش فرار از تزويج‌
در مقدرات الهي براي هر جنبنده‌اي و جانداري: رزقي: تعيين گرديده است و از آسايشگاهها و محل زندگي آنها، اطلاع كامل دارد و هيچ موجودي از نظر قدرت او پنهان نيست،«۱» پس رزق هركسي در هرجا باشد به او مي‌رسد و سوخت و سوزي ندارد؛
با توجه به مطلب فوق آنان كه از ترس نداري، تن به ازدواج نمي‌دهند: يا توكلشان به خدا كم و يا اساساً باور ندارند كه خدا روزي رسان است و يا به مفهوم زندگي و فراز و نشيب آن، پي نبرده اند.
۱ - حريز: از وليد بن صبيح: از أبي عبد اللَّهعليه‌السلام فرمود: من ترك التزويج مخافة العيلة فقد أساء بالله الظنّ. هركس ترك ازدواج كند به خاطر ترس از عيال باري و فقر و نداري، به يقين برخدابد گمان است! (زيرا خداوند كفيل روزي زن و فرزنداست).«۲»
۲ - محمد بن جعفر، از پدرش، از پدرانشعليهم‌السلام گفت: رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم فرمود: من ترك التزويج مخافة العيلة فقد ساء ظنّه با اللَّه عزّ و جلّ إن اللَّه عزوجل يقول:( إِن يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّـهُ مِن فَضْلِهِ ) . هركس به خاطر ترس از نداري، ترك تزويج كند، گمان بد به خداي عزّ و جلّ برده، در حالي كه خداي عزّ و جلّ (در قرآن) مي‌فرمايد: «اگر (ازدواج كنندگان) فقير باشند، خداوند آنها را از فضل و كرم خود بي نياز مي‌سازد».«۳»
۳ - أبي بصير: از أبي عبد اللَّهعليه‌السلام گفت: أتي رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم شاب من الأنصار فشكا إليه الحاجة، فقال له: تزوّج، فقال الشاب: انّي لأستحيي أن أعود إلي رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم ، فلحقه رجل من الأنصار فقال: انّ لي بنتاً وسيمة، فزوّجها إيّاه، قال: فوسّع اللَّه عليه، فأتي الشاب النبيعليه‌السلام فأخبره، فقال رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم : يا معشر الشباب عليكم بالباه. جواني از انصار پيش رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم آمد از نياز مندي (و نداري خود) به رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم شكايت كرد فرمود: ازدواج كن!، جوان گفت من حيا مي‌كنم دوباره پيش رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم برگردم، مردي از انصار خود را به او رساند و گفت: من دختري (رسيده) و زيبا دارم (مي‌خواهي او را به تو تزويج كنم؟! آري) پس به او تزويج نمود و خداوند به او وسعت داد (و زندگي‌اش بالا گرفت) جوان جريان را به اطلاع رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم رسانيد حضرت فرمود: اي گروه جوانان بر شما باد لذّت نفس (و ازدواج).«۱»
۴ - إسحاق بن عمار گفت: قلت لأبي عبد اللَّهعليه‌السلام الحديث الذي يروونه (يرويه) الناس حقّ انّ رجلا أتي النبيصلى‌الله‌عليه‌وآله� �� ��وسلم فشكي إليه الحاجة فأمره بالتزويج ففعل، ثم أتاه فشكي إليه الحاجة فأمره بالتزويج حتي أمره ثلاث مرات؟ فقال أبو عبد اللَّهعليه‌السلام : هو حقّ، ثم قال: الرّزق مع النساء والعيال. به ابي عبداللَّهعليه‌السلام گفتم: حديثي كه مردم آن را روايت مي‌كنند حقّ است كه مردي پيش رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم آمد و از احتياجش شكايت نمود و حضرت سه بار او را امر به ازدواج نمود؟! فرمود: (بلي) حق است سپس فرمود: (وسعت) رزق با زنان و عيال است.«۲»
۵ - عاصم بن حميد گفت: نزد أبي عبد اللَّهعليه‌السلام بودم فأتاه رجل فشكي إليه الحاجة فأمره بالتزويج، قال: فاشتدّت به الحاجة فأتي أبا عبد اللَّهعليه‌السلام فسأله عن حاله فقال له:
اشتدّت بي الحاجة فقال: ففارق، ثم أتاه فسأله عن حاله؟ فقال: أثريت وحسن حالي، فقال أبو عبد اللَّهعليه‌السلام : إني أمرتك بأمرين أمر اللَّه بهما، قال اللَّه عزوجل (وانكحوا الايامي منكم- إلي قوله- والله واسع عليم) و قال: (ان يتفرّقا يغن الله كلًّا من سعته). مردي پيش او آمد و از نيازمندي اش شكايت نمود، حضرت او را امر به ازدواج كرد (رفت و ازدواج نمود وضع زندگي اش بدتر شد) دوباره آمد و از شدت فقر شكايت نمود، حضرت از حالش پرسيد؟ گفت: حالم وخيم‌تر شده است، فرمود از زنت جدا شو!، رفت و جدا شد (بعد از مدتي برگشت) امام حالش را پرسيد؟ گفت دارا شده‌ام و حالم خوب است، ابو عبداللَّهعليه‌السلام فرمود من هردو دستور را از امر خدا به تو گفتم، آنجا كه فرمود: به بيوه‌ها زن دهيد تا خداوند وسعت دهنده و عالم است، و فرمود: «اگر از هم جدا شدند خداوند همه را بي نياز مي‌سازد».«۳»
۶ - سعيد بن هبة اللَّه راوندي در (الخرايج والجرايح) از امام حسينعليه‌السلام انّ رجلا استشاره في تزويج امرأة، فقال: لا أحبّ ذلك، وكانت كثيرة المال وكان الرجل أيضا مكثرا، فخالف الحسينعليه‌السلام وتزوّج بها فلم يلبث الرجل حتي افتقر، فقال له الحسينعليه‌السلام : قد أشرت عليك! الآن فخلّ سبيلها، فإنّ اللَّه يعوّضك خيراً منها، ثم قال: عليك بفلانة، فتزوجها فما مضي سنة حتّي كثر ماله وولدت له ورأي منها ما يحبّ. مردي با او در باره ازدواج با زني ثروتمند، مشورت نمود، مرد خود نيز مال زياد داشت فرمود: من دوست ندارم، آن مرد با امام مخالفت نمود و با آن زن ازدواج كرد و در مدت كمي به فقر و نداري افتاد، حضرت به او فرمود: من به تو اشاره كردم (ولي تو نپذيرفتي) حالا او را رها كن خداوند بهتر از او را به تو عوض مي‌دهد، سپس فرمود: برتو باد فلان زن (آن شخص) با او ازدواج كرد يك سال نگذشت وضع مالي‌اش خوب شد و بچه به دنيا آورد و آنچه را كه دوست داشت، به آن رسيد!.«۱
۳ - تشويق به ازدواج‌
در روايات اسلامي كمتر مطلبي پيدا مي‌شود كه مانند تشويق به ازدواج و تشكيل خانواده: سخن گفته و اهميت داده باشد: زيرا ازدواج زير بناي زندگي و تحكيم جوامع بشري است: هر اجتماع و جامعه‌اي فاقد اين نعمت و اجراي فرامين الهي در اين مورد باشد روي سعادت و خوشبختي را نديده و مزه آن را نخواهد چشيد:
اساساً بدون ازدواج، اجتماعي وجود ندارد كه بتوان به آن متكي شد و يا در باره آن سخن گفت!.
قرآن مجيد براي ازدواج كننده‌ها قاطعانه وعده بي نيازي را داده است كه در فصل اول آيات بيان آن گذشت.
۱ - از ابي جعفرعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: مابني بناء في الإسلام أحبّ اليّ من التّزويج. هيچ بنائي در اسلام بنا نشده است براي من دوست داشتني‌تر از ازدواج باشد.«۲»
۲ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: مابني بناء في الإسلام أحبّ الي‌اللَّه عزّ و جلّ من التّزويج در اسلام بنائي بنا نشده است كه به خداي عز و جل دوست داشتني‌تراز ازدواج باشد.«۱»
۳ - ابي عبداللَّهعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: «من تزوّج (فقد) أحرز نصف دينه«۲»
(فليتّق اللَّه في النّصف الأخر«۳» ) الباقي هركس ازدواج كند نصف دينش را نگهداشته، پس از خدا بترسد در (حفظ) نصف باقي.«۴»
۴ - قال الصّدوق: وقال رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم : اتّخذوا الأهل فإنّه أرزق لكم رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: متأهّل شويد ازدواج روزي شما را بيشتر مي‌كند«۵» .
۵ - در كتاب (الخصال) باسند خود از عليعليه‌السلام در حديث الأربعمأة فرمود تزوّجوا فإنّ التّزويج سنّة رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم ، فانّه كان يقول: من كان يحبّ أن يتبع سنّتي فإنّ من سنّتي التّزويج، واطلبوا الولد، فإنّي مكاثر بكم الأمم غداً، وتوقّوا علي أولادكم من لبن البغي من النّساء والمجنونة فإن اللّبن يعدي. ازدواج كنيد همانا ازدواج سنّت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم است و مي‌فرمود: هر كس دوست دارد به سنّت من تبعيت كند، از سنّت من ازدواج است، فرزند طلب نماييد من فردا به سبب شما به امّت هاي ديگر مباهات مي‌كنم، و اولاد خود را از شير زنان زناكار و ديوانه نگهداريد، زيرا شير اثر گذار است.«۶»
۶ - محمد بن مسلم: از أبي عبداللَّهعليه‌السلام گفت: اميرمؤمنانعليه‌السلام فرمود: تزوّجوا فانّ رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم قال: من أحبّ أن يتّبع سنّتي فإنّ من سنّتي التزويج. ازدواج كنيد چون رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: هركس دوست دارد پيرو سنّت من شود، از سنّت من.ازدواج است.«۱»
۷ - محمد بن محمد (شيخ مفيد در (المقنعة) گفت: رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم فرمود: من أحبّ أن يلقي اللَّه طاهراً مطهراً فليلقه بزوجة. هركس دوست دارد خدا را پاك و مطهّر ملاقات كند، او را بازوجة ملاقات نمايد.«۲»
۸ - وقال: قال النبيصلى‌الله‌عليه‌وآله� �� ��وسلم : ركعتان يصلّيهما متزوّج أفضل من رجل عزب يقوم ليله ويصوم نهاره. و باز فرمود: دو ركعت نماز متأهل بهتر است از نماز مجرّد كه شب تا صبح قيام كند و روزش را هم روزه بگيرد.«۳»
۹ - ابن القداح از أبي عبد اللَّهعليه‌السلام فرمود: جاء رجل إلي أبيعليه‌السلام فقال له: هل لك من زوجة؟ قال: لا، فقال أبي: ما احبّ أنّ لي الدّنيا وما فيها وانّي بتّ ليلةً وليست لي زوجةٌ، ثمّ قال: الركعتان يصلّيهما رجل متزوج أفضل من رجل أعزب يقوم ليله ويصوم نهاره. ثم أعطاه أبي سبعة دنانير ثم قال: تزوّج بهذه. ثم قال أبي: قال رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم : اتّخذوا الأهل فإنه أرزق لكم امام صادقعليه‌السلام فرمود: مردي پيش پدرم آمد، پدرم به او فرمود آيا زن گرفته‌اي؟! گفت: نه، پدرم فرمود: من دوست ندارم تمامي دنيا مال من شود، اما من يك شب بدون زن بخوابم! سپس فرمود: دو ركعت نماز زن دار بهتر است از نماز مجرد كه شب تا بامداد قيام و روزش را روزه بدارد؛ سپس پدرم هفت دينار به او داد و فرمود: (برو) با اين (پول) ازدواج كن سپس پدرم گفت: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود:
زن بگيريد زيرا اين كار روزي را زياد مي‌كند.«۴»
۱۰ - و فرمود: ركعتان يصليهما المتزوج أفضل من سبعين ركعة يصلّيها غير متزوج. دو ركعت نماز متأهل از هفتاد ركعت غير متأهل افضل است.«۵»
۱۱ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: ركعتان يصلّيهما المتزوّج أفضل من سبعين ركعة يصلّيها عزب
دو ركعت نمازي كه متأهل بخواند بهتر از هفتاد ركعت مجرد است.«۱»
۱۲ - در روايت فريقين آمده رسول خدا فرمود: «النّكاح سنّتي فمن رغب عن سنّتي فليس منّي» ازدواج سنّت من است هر كس از سنت من دوري جويد از من نيست. «۲»
۱۳- رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: يا معشر الشّباب من استطاع منكم الباه فليتزوّج فانّه أغضّ للبصر و أحصن للفرج و من لم يستطع فليصم فانّ الصّوم له وجاءٌ» اي گروه جوان‌ها هركس مي‌تواند، ازدواج كند زيرا ازدواج پوشانانده چشم و نگهدارنده اندام جنسي است، اگر توان ازدواج نداشتيد، روزه بگيريد چون روزه بازدارنده است.«۳»
۱۴ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: من بركةالمرئة سرعة تزويجها. از بركت زن زود تزويج نمودن (و زود شوهر كردن) اوست.«۴»
۱۵ - جميل بن دراج، گفت: أبو عبداللَّه (عليه‌السلام ) فرمود: ما تلذّذ النّاس في الدنيا والآخرة بلذة أكثر لهم من لذة النساء، وهو قول اللَّه عزوجل «زُيِّنَ للنّاس حب الشّهوات من النّساء و البنين» إلي آخر الآية ثمّ قال: وإن أهل الجنّة ما يتلذّذون بشئ من الجنة أشهي عندهم من النكاح لا طعام و لا شراب. مردم لذت نبرده است در دنيا وآخرت كه لذتش بيشتر از لذت زنان باشد، و آن است (معناي) فرموده خداي عز و جل «براي مردم زينت داده شده است دوست داشتن شهوات از زنان و فرزندان» تا آخر آيه سپس فرمود: و همانا اهل بهشت لذتي نمي برند در بهشت كه گواراتر باشد نزد آنها از نكاح، نه خوردني و نه آشاميدني (يعني هيچ يك از اينها مانند نكاح لذت بخش تر نخواهد بود).«۵»
۱۶ - راوندي: باسند خود از موسي بن جعفر، از پدرانشعليهم‌السلام از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم فرمود:
ما من شابّ تزوّج في حداثة سنّه إلّا عجّ شيطانه يا ويله يا ويله عصم منّي ثلثي دينه، فليتّق اللَّه العبد في الثّلث الباقي. نيست جواني كه در نوجواني ازدواج نمايد مگر اينكه شيطانش فرياد زند واي بر او واي بر او از (شر) من دو سوم دينش را حفظ نمود پس بنده در يك سوم باقيمانده از خدا بترسد.«۱»
۱۷ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: الدّنيا متاع و خير متاعها الزّوجة الصالحة. دنيا متاع است و بهترين متاعش زن صالحه است.«۲»
۱۸ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: زوّجوا أياماكم فان اللَّه يحسن لهم في أخلاقهم ويوسع لهم في أرازقهم ويزيدهم في مروّاتهم. بي زنهايتان را زن دهيد زيرا خداوند آنها را در اخلاقشان، زيبا نمايد و در روزي هايشان وسعت دهد و مروّتشان را زياد نمايد.«۳

[مهراوه* باران اشک *]

۳ - تشويق به ازدواج‌

در روايات اسلامي كمتر مطلبي پيدا مي‌شود كه مانند تشويق به ازدواج و تشكيل خانواده: سخن گفته و اهميت داده باشد: زيرا ازدواج زير بناي زندگي و تحكيم جوامع بشري است: هر اجتماع و جامعه‌اي فاقد اين نعمت و اجراي فرامين الهي در اين مورد باشد روي سعادت و خوشبختي را نديده و مزه آن را نخواهد چشيد:
اساساً بدون ازدواج، اجتماعي وجود ندارد كه بتوان به آن متكي شد و يا در باره آن سخن گفت!.
قرآن مجيد براي ازدواج كننده‌ها قاطعانه وعده بي نيازي را داده است كه در فصل اول آيات بيان آن گذشت.
۱ - از ابي جعفرعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: مابني بناء في الإسلام أحبّ اليّ من التّزويج. هيچ بنائي در اسلام بنا نشده است براي من دوست داشتني‌تر از ازدواج باشد.«۲»
۲ - امام باقرعليه‌السلام فرمود: مابني بناء في الإسلام أحبّ الي‌اللَّه عزّ و جلّ من التّزويج در اسلام بنائي بنا نشده است كه به خداي عز و جل دوست داشتني‌تراز ازدواج باشد.«۱»
۳ - ابي عبداللَّهعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: «من تزوّج (فقد) أحرز نصف دينه«۲»
(فليتّق اللَّه في النّصف الأخر«۳» ) الباقي هركس ازدواج كند نصف دينش را نگهداشته، پس از خدا بترسد در (حفظ) نصف باقي.«۴»
۴ - قال الصّدوق: وقال رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �‌وسلم : اتّخذوا الأهل فإنّه أرزق لكم رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: متأهّل شويد ازدواج روزي شما را بيشتر مي‌كند«۵» .
۵ - در كتاب (الخصال) باسند خود از عليعليه‌السلام در حديث الأربعمأة فرمود تزوّجوا فإنّ التّزويج سنّة رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �‌وسلم ، فانّه كان يقول: من كان يحبّ أن يتبع سنّتي فإنّ من سنّتي التّزويج، واطلبوا الولد، فإنّي مكاثر بكم الأمم غداً، وتوقّوا علي أولادكم من لبن البغي من النّساء والمجنونة فإن اللّبن يعدي. ازدواج كنيد همانا ازدواج سنّت رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم است و مي‌فرمود: هر كس دوست دارد به سنّت من تبعيت كند، از سنّت من ازدواج است، فرزند طلب نماييد من فردا به سبب شما به امّت هاي ديگر مباهات مي‌كنم، و اولاد خود را از شير زنان زناكار و ديوانه نگهداريد، زيرا شير اثر گذار است.«۶»
۶ - محمد بن مسلم: از أبي عبداللَّهعليه‌السلام گفت: اميرمؤمنانعليه‌السلام فرمود: تزوّجوا فانّ رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �‌وسلم قال: من أحبّ أن يتّبع سنّتي فإنّ من سنّتي التزويج. ازدواج كنيد چون رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: هركس دوست دارد پيرو سنّت من شود، از سنّت من.ازدواج است.«۱»
۷ - محمد بن محمد (شيخ مفيد در (المقنعة) گفت: رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �‌وسلم فرمود: من أحبّ أن يلقي اللَّه طاهراً مطهراً فليلقه بزوجة. هركس دوست دارد خدا را پاك و مطهّر ملاقات كند، او را بازوجة ملاقات نمايد.«۲»
۸ - وقال: قال النبيصلى‌الله‌عليه‌وآله� �� �� ��وسلم : ركعتان يصلّيهما متزوّج أفضل من رجل عزب يقوم ليله ويصوم نهاره. و باز فرمود: دو ركعت نماز متأهل بهتر است از نماز مجرّد كه شب تا صبح قيام كند و روزش را هم روزه بگيرد.«۳»
۹ - ابن القداح از أبي عبد اللَّهعليه‌السلام فرمود: جاء رجل إلي أبيعليه‌السلام فقال له: هل لك من زوجة؟ قال: لا، فقال أبي: ما احبّ أنّ لي الدّنيا وما فيها وانّي بتّ ليلةً وليست لي زوجةٌ، ثمّ قال: الركعتان يصلّيهما رجل متزوج أفضل من رجل أعزب يقوم ليله ويصوم نهاره. ثم أعطاه أبي سبعة دنانير ثم قال: تزوّج بهذه. ثم قال أبي: قال رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �‌وسلم : اتّخذوا الأهل فإنه أرزق لكم امام صادقعليه‌السلام فرمود: مردي پيش پدرم آمد، پدرم به او فرمود آيا زن گرفته‌اي؟! گفت: نه، پدرم فرمود: من دوست ندارم تمامي دنيا مال من شود، اما من يك شب بدون زن بخوابم! سپس فرمود: دو ركعت نماز زن دار بهتر است از نماز مجرد كه شب تا بامداد قيام و روزش را روزه بدارد؛ سپس پدرم هفت دينار به او داد و فرمود: (برو) با اين (پول) ازدواج كن سپس پدرم گفت: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود:
زن بگيريد زيرا اين كار روزي را زياد مي‌كند.«۴»
۱۰ - و فرمود: ركعتان يصليهما المتزوج أفضل من سبعين ركعة يصلّيها غير متزوج. دو ركعت نماز متأهل از هفتاد ركعت غير متأهل افضل است.«۵»
۱۱ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: ركعتان يصلّيهما المتزوّج أفضل من سبعين ركعة يصلّيها عزب
دو ركعت نمازي كه متأهل بخواند بهتر از هفتاد ركعت مجرد است.«۱»
۱۲ - در روايت فريقين آمده رسول خدا فرمود: «النّكاح سنّتي فمن رغب عن سنّتي فليس منّي» ازدواج سنّت من است هر كس از سنت من دوري جويد از من نيست. «۲»
۱۳- رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: يا معشر الشّباب من استطاع منكم الباه فليتزوّج فانّه أغضّ للبصر و أحصن للفرج و من لم يستطع فليصم فانّ الصّوم له وجاءٌ» اي گروه جوان‌ها هركس مي‌تواند، ازدواج كند زيرا ازدواج پوشانانده چشم و نگهدارنده اندام جنسي است، اگر توان ازدواج نداشتيد، روزه بگيريد چون روزه بازدارنده است.«۳»
۱۴ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: من بركةالمرئة سرعة تزويجها. از بركت زن زود تزويج نمودن (و زود شوهر كردن) اوست.«۴»
۱۵ - جميل بن دراج، گفت: أبو عبداللَّه (عليه‌السلام ) فرمود: ما تلذّذ النّاس في الدنيا والآخرة بلذة أكثر لهم من لذة النساء، وهو قول اللَّه عزوجل «زُيِّنَ للنّاس حب الشّهوات من النّساء و البنين» إلي آخر الآية ثمّ قال: وإن أهل الجنّة ما يتلذّذون بشئ من الجنة أشهي عندهم من النكاح لا طعام و لا شراب. مردم لذت نبرده است در دنيا وآخرت كه لذتش بيشتر از لذت زنان باشد، و آن است (معناي) فرموده خداي عز و جل «براي مردم زينت داده شده است دوست داشتن شهوات از زنان و فرزندان» تا آخر آيه سپس فرمود: و همانا اهل بهشت لذتي نمي برند در بهشت كه گواراتر باشد نزد آنها از نكاح، نه خوردني و نه آشاميدني (يعني هيچ يك از اينها مانند نكاح لذت بخش تر نخواهد بود).«۵»
۱۶ - راوندي: باسند خود از موسي بن جعفر، از پدرانشعليهم‌السلام از پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �‌وسلم فرمود:
ما من شابّ تزوّج في حداثة سنّه إلّا عجّ شيطانه يا ويله يا ويله عصم منّي ثلثي دينه، فليتّق اللَّه العبد في الثّلث الباقي. نيست جواني كه در نوجواني ازدواج نمايد مگر اينكه شيطانش فرياد زند واي بر او واي بر او از (شر) من دو سوم دينش را حفظ نمود پس بنده در يك سوم باقيمانده از خدا بترسد.«۱»
۱۷ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: الدّنيا متاع و خير متاعها الزّوجة الصالحة. دنيا متاع است و بهترين متاعش زن صالحه است.«۲»
۱۸ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: زوّجوا أياماكم فان اللَّه يحسن لهم في أخلاقهم ويوسع لهم في أرازقهم ويزيدهم في مروّاتهم. بي زنهايتان را زن دهيد زيرا خداوند آنها را در اخلاقشان، زيبا نمايد و در روزي هايشان وسعت دهد و مروّتشان را زياد نمايد.«۳

[مهراوه* باران اشک *]

۴ - نهي از ترك ازدواج!

بعضي از زنها و مردها، به گمان تقرب جستن به خدا و به خاطر فراغت خاطر وو
از ازدواج صرف نظر كرده ترك تزويج مي نمايند!، غافل از اينكه اين عمل بر خلاف رضاي خدا و خواسته اسلام و مبارزه با طبيعت است، زيرا خدائي كه «نر و ماده» را آفريده، براي آنها لازم كرده است كه غريزه جنسي خود را خاموش نمايند ولي نه از راه نامشروع بلكه آن گونه كه خداوند دستور داده است، پس رهبانيت مخصوصاًترك تزويج براي زن و مرد، اگر بتواند خود را از حرام نگهدارد، مكروه و در غير اين صورت حرام قطعي مي باشد!. به روايات ذيل دقت نمائيد.
۱ - رساله محكم و متشابه از تفسيرالنعماني: از عليعليه‌السلام نقل مي نمايد فرمود:
جماعتي از اصحاب، زنها و خوردن روز و خوابيدن شبها را بر خود حرام نمودند، ام سلمه اين جريان را به رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم خبرداد، حضرت به سوي آن اصحاب رفت و فرمود: انّي آتي النّساء و آكل بالنّهار و أنام باللّيل فمن رغب عن سنّتي فليس منّي و أنزل اللَّه تعالي: «لا تحرّموا طيّبات ما أحلّ اللّه لكم و لا تعتدواانّه لا يحبّ المعتدين* و كلوا ممّا رزقكم اللّه حلالًا طيّباً و اتّقواللّه الّذي أنتم به مؤمنون» فقالوايا رسول اللَّه انّا حلفنا علي ذالك فأنزل اللّه: «لايؤاخذكم اللّه باللّغو في أيمانكم» الي قوله «ذالك كفّارة أيمانكم اذا حلفتم واحفظوا أيمانكم» من با زنها مباشرت دارم و روزها مي خورم و شبها مي خوابم پس هركس از سنّت من دوري جويد، از من نيست و خداي عزّوجلّ (اين آيات را) نازل نمود: «اي كساني كه ايمان آورده‌ايد چيزهاي پاكيزه را كه خداوند براي شما حلال كرده است، حرام نكنيد؛ و از حد تجاوز ننماييد زيرا خداوند متجاوزان را دوست نمي‌دارد» و از نعمت‌هاي حلال و پاكيزه‌اي كه خداوند به شماروزي داده است، بخوريد و (از مخالفت) خداوندي كه به او ايمان آورده‌ايد، بپرهيزيد، گفتند: اي رسول خدا ما براي اين كار قسم خورده‌ايم! پس خداوند نازل نمود: «خداوند شما را به خاطر سوگندهاي بيهوده (و خلاف سنّت الهي) مؤاخذه نمي‌نمايد؛ (تا فرمود:) اين است كفاره سوگندهايتان اگر قسم خورده‌ايد و سوگندهاي خود را حفظ نماييد» (تا آخر آيه).«۱»
۲ - ابي يعفور از امام صادقعليه‌السلام فرمود: نهي رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �‌وسلم النّساء أن يتبتّلن و يعطّلن أنفسهنّ من الأزواج. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم نهي نمود زنها را كه خود را منقطع نمايند و از ازدواج معطل نمايند!.«۲»
۳ - زني به امام صادقعليه‌السلام وارد شد و گفت: أصلحك اللَّه انّي امرأة متبتّلة فقال، ماالتّبتّل عندك؟! قالت لاأتزوّج! قال: و لِمَ؟ قالت: ألتمس بذلك الفضل فقال: انصرفي، فلوكان ذلك فضلًا لكانت «فاطمة» أحقّ به منك انّه ليس أحديسبقها الي الفضل. خدا تورا اصلاح نمايد من زني «متبتّله» هستم! فرمود: پيش تو (منظور از) تبتّل چيست؟
گفت: (يعني) ازدواج نمي‌نمايم! فرمود: چرا؟ گفت: با اين كار فضيلت (و شرافت) مي جويم! فرمود: منصرف شو، اگر اين كار فضيلت داشت «فاطمهعليها‌السلام » از تو پيش قدم مي شد زيرا كسي از فاطمهعليها‌السلام براي كسب فضيلت، سبقت نمي‌كند (و پيشي نمي‌گيرد).«۳»
۴ - دعائم الإسلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم انّه نهي عن التّبتّل و نهي النّساء أن يتبتّلن و يقطعن أنفسهنّ من الأزواج. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم از محروم ساختن خود و زنها را از انقطاع از ازدواج، نهي نموده است.«۱»

[مهراوه* باران اشک *]

۵ - راهنمائي ناتوانان از ازدواج!
در جوامع بشري، خيلي‌ها هستند كه با اين وضع تورّم و چشم و هم چشمي‌ها و خودنمائي‌ها و نبود كار و مسكن وو ...، به ازدواج تن در نمي‌دهند و يا قدرت آن را ندارند، كار به جائي رسيده است كه زندگي مجردي را به اين گونه ازدواج‌ها ترجيح مي‌دهند و غرايز جنسي خود را از بازار آزاد، اشباع مي‌كنند و يا مي‌سوزند و مي‌سازند؛
حالا اگر كسي داراي ايمان و دين قوي باشد، آيا براي رفع اين مشكل در صورت امكان، با «ازدواج موقت» خود را آرام كند يا راه ديگري نيز براي مهار كردن خود وجود دارد؟!، به راهنمائي ها و صلاح ديد روايات ذيل دقت نماييد.
۱ - مردي پيش رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم آمد و گفت: اي رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم ليس عندي طول فانْكح النّساء فالَيْكَ أشكوا العزوبة فقال: وَفّرْ شعرجسدك و أدِمِ الصّيام، ففعل فذهب مابه من الشّبق من امكان ازدواج ندارم و (از ناراحتي‌هاي تجرد نيز) برايت شكايت مي‌كنم فرمود: اندام (جنسي ات) را پرپشت نما (و نتراش) و روزه را ادامه ده، پس اين كار را كرد، تا (آتش) غريزه جنسي اش خاموش شد.«۲»
۲ - اسماعيل بن زياد از ابي زياد از امام صادق از عليعليهما‌السلام فرمود: ما (أ) كثر شعر رجل قطّ الّا قلّت شهوته به يقين موي مردي زياد نگشت مگر اينكه شهوتش كم شد.«۳»
۳ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم در باره كسي كه قدرت ازدواج ندارد فرمود: و من لم يستطع فليصم فانّ الصّوم له وجاءٌ» اگر توان ازدواج نداشتيد، روزه بگيريد چون روزه بازدارنده است.«۱» به فصل بعدي نيز توجه نماييد.

[مهراوه* باران اشک *]

۶ - واسطه گري ميان دو جوان!
انسان در دوران زندگي اش، با فيصله دادن و آشتي برقرار نمودن ميان دو يا چند نفر سر و كار دارد يعني اين اقدام با زندگي آدميان عجين شده است، اگر دركارهاي خداپسندانه سعي و كوشش نمايد، در دنيا محبوب خدا و خلق خواهد شد و در آخرت مستحق پاداش و اجر مهمي خواهد گرديد؛
پس اگر كسي در ميان خانواده‌ها رفت و آمد نمايد و سعي و كوشش بخرج دهد كه امر ازدواج دو جوان سر بگيرد و بهم برسند، خداوند او را در روز قيامت در پناه خود گرفته و امنيت خواهد بخشيد.
۱ - امام صادق از اميرمؤمنانعليهما‌السلام «أفضل الشّفاعات ان تشفع بين اثنين في نكاح حتي يجمع اللَّه بينهما» بهترين واسطه گريها، واسطه بودن در ازدواج دو نفراست تا خداوند ميان آنها را جمع نمايد.«۲»
۲ - امام كاظمعليه‌السلام فرمود: «ثلاثة يستظلّون بظلّ عرش اللَّه يوم القيامة يوم لاظلّ الا ظلّه، رجل زوّج أخاه المسلم، أو أخدمه، أو كتم له سرّاً» سه نفر روز قيامت در زير سايه عرش خدا قرار مي‌گيرند روزي كه سايه‌اي غير از آن نخواهد بود، ۱ - مردي كه برادر مسلمانش را (زن دهد و) تزويج نمايد، ۲ - يا او را به خدمتي وادارد (ياخدمتكار دهد كه كارهاي او را انجام دهد)، ۳ - يا سرّ او را پنهان نمايد.«۳»
۳ - سماعة بن مهران از ابي عبداللَّهعليه‌السلام فرمود: أربعة ينظر اللَّه اليهم يوم القيامة من أقال نادماً أو أغاث لهفاناً أو أعتق نسمة أو زوّج عزباً چهار نفرند خداوند در روز قيامت (به آنهابا رحمت) نظر نمايد، هركس نادمي را برگرداند (كسي كه در معامله يا درباره چيزي پشيمان شود آن را پس دهد)، يا به فرياد گرفتاري برسد، يا برده‌اي را آزاد نمايد، يا مجردي را زن دهد (و واسطه سرگرفتن ازدواج او شود).«۱»
۴ - امام صادق فرمود: من زوّج أعزب كان ممّن ينظر اللَّه عزّ و جلّ اليه يوم القيامة. هركس مجردي را زن دهد از كساني مي‌شود كه خداي عز و جل در قيامت به او نظر (رحمت) نمايد.«۲»
۵ - در روايت عبداللَّه بن سليمان نوفلي آمده است در حديث طولاني امام صادقعليه‌السلام به عبداللَّه نجاشي نوشت، حديث كرد مرا پدرم از پدرانشعليهم‌السلام از عليعليه‌السلام از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: و من زوّج أخاه المؤمن امرئة يأنس بها و تشدّعضدها و يستريح بها، زوّجه اللَّه من الحورالعين و آنسه بمن أحبّه من الصّدّيقين من أهل بيت نبيّهصلى‌الله‌عليه‌وآله� �� ��وسلم و اخوانه و آنسهم به. و هركس به برادر مؤمنش زن دهد كه با او انس گيرد و بازوانش را محكم نمايد (در شدايد ياور او شود) و با او آرام گيرد، خداوند از حورعين او را تزويج نمايد و با راستان از اهلبيت پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �‌وسلم و برادرانش، او را مأنوس نمايد و آنها را هم با او مأنوس كند.«۳»
۶ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: «من عمل في تزويج بين مؤمنين حتي يجمع بينهما زوّجه اللَّه عزوجل ألف امرئة من الحور العين كلّ امرأة في قصر من درّ و ياقوت، و كان له بكل خطوة خطاها او بكل كلمة تكلّم بها في ذلك عمل سنة قام ليلها و صام نهارها و من عمل في فرقة بين امرأة و زوجها كان عليه غضب اللَّه و لعنته في الدنيا و الاخرة و كان حقّاً علي اللَّه ان يرضخه بألف صخرة من نار و من مشي في فساد ما بينهما و لم يفرّق كان في سخط اللَّه عزوجل و لعنته في الدنيا و الاخرة و حرّم عليه النظر الي وجهه» هر كس در تزويج ميان مؤمنان كاري كند تا آنها را بهم برساند، خداي عز و جلّ به او هزار نفر از زنان حورعين تزويج نمايد، هر زني در قصري از درّ و ياقوت باشد، و به هر گامي كه در اين راه برداشته، يا حرفي كه زده است، ثواب يك سال عبادت كه روزهايش روزه و شب هايش عبادت كرده باشد را، مي‌دهد؛
وهركس سعي كند ميان زن و شوهرش جدائي بيفكند، غضب خدا و لعنتش در دنيا و آخرت بر او خواهد بود، و شايسته است خداوند او را با هزار سنگ آتشين سنگ باران نمايد (و بكوبد)، و هركس در بهم زدن ميان آنها، قدمي بردارد امّا موفق نشود كه آنها را جدا كند، در غضب خداي عزّ و جلّ و لعنت او در دنيا و آخرت بوده و بر او ديدن وجه خدا را، حرام خواهد نمود.«۱»
۷ - رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: من عمل في تزويج حلال حتي يجمع اللَّه بينهما زوّجه اللَّه من الحور العين، وكان له بكل خطوة خطاها وكلمة تكلّم بها عبادة سنة. هركس در تزويج حلال كار كند تا ميان آن‌ها را جمع نمايد (و بهم رساند) خداوند از حوريان ممتاز، براي او تزويج و به هر قدمي (دراصلاح اين كار) برداشته و به هركلمه‌اي زده، عبادت يك سال مي نويسد.«۲»
۸ - از عليعليه‌السلام فرمود: وأفضل الشفاعات أن يشفع بين اثنين في نكاح حتي يجمع شملهما. و بهترين ميانجي‌گري آن است كه براي ازدواج (ميان دو نفر) وساطت نمايد تا آنها را بهم رساند.«۳

[مهراوه* باران اشک *]

۷ - سه چيز بي حساب‌
در تشكيلات خداوندي، همه چيز حساب و كتابي دارد و محاكمه‌اي!، پس انسان بايد خود را براي پاسخ گوئي به سؤالات مأمورين الهي آماده ساخته و بگونه‌اي خود را از دست بازجويان روز قيامت برهاند اما در اين ميان در باره سه چيز بازجويي نخواهد شد!.
۱ - علي بن رئاب از حلبي، از أبي عبد اللَّهعليه‌السلام فرمود: ثلاثة أشياء لا يحاسب (اللَّه عليها) عليهنّ المؤمن: طعام يأكله، وثوب يلبسه، وزوجة صالحة تعاونه ويحصن بها فرجه. سه چيز براي مؤمن محاسبه نخواهد شد،
۱ - طعامي كه مي‌خورد؛
۲ - لباسي كه مي‌پوشد؛
۳ - همسر صالحه‌اي كه ياور او باشد و ناموس او را پاسداري نمايد و خود را از شهوات نفساني مهار كند، (زيرا اين‌ها ضروريات زندگي است كه خداوند متكفّل آنهاست).«۱

[مهراوه* باران اشک *]

۸ - آرامش مؤمن‌

در زندگي دنياي مادي ما، براي فرد فرد انسان‌ها آرامش و راحتي فكر، از آرزوهاي مهم و شرط اصلي آن است زيرا در غير اين صورت: زندگي برايش معنا و مفهومي نخواهد داشت،! از جمله آرامش بخش ها سه چيز است.
۱ - سعيد (شعيب) بن جناح: از مطر مولي معن: از أبي عبد اللَّهعليه‌السلام فرمود: ثلاثة للمؤمن فيها راحة: دار واسعة تواري عورته وسوء حاله من الناس، وامرأة صالحة تعينه علي أمر الدنيا والآخرة، وابنة يخرجها إما بموت أو بتزويج. سه چيز مايه آرامش مؤمن است،
۱ - خانه وسيع كه آبروي خود و بدي حالش را از مردم بپوشاند؛
۲ - و همسر صالحه كه كمك او باشد در كارهاي دنيا و آخرتش؛
۳ - دختري كه از خانه بيرون فرستد يا با مرگ و يا با عروسي (كه آبروي خود را نگه داشته و از غم او بياسايد).«۲»
۲ - حسن (بن حسن)، ازمادرش فاطمه دخترامام حسين از پدرش حسين بن علي، از پدرش علي بن أبي طالبعليهم‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: من اعطي أربع خصال فقد اعطي خير الدنيا والاخرة وفاز بحظه منهما: ورعٌ يعصمه عن محارم اللَّه، و حسن خلق يعيش به في الناس، وحلم يدفع به جهل الجاهل، و زوجة صالحة تعينه علي أمر الدنيا والاخرة به هركس چهار خصلت داده شده، همانا خير دنيا و آخرت به او داده شده و در هردو آن به حق خود رسيده است،
الف‌ خويشتن داري كه او را از حرام‌ هاي خدا نگهدارد؛
ب اخلاق نيكو كه با آن با مردم زندگي نمايد؛
ج حلمي كه با آن جهالت نادانان را (از خود) دور سازد؛
د - همسر شايسته‌اي كه به كار دنيا و آخرت او كمك نمايد.«۱»
۳ - حسين بن علوان، از امام صادق، از پدرانشعليهم‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: حسن البشر نصف العقل، والتقدير نصف المعيشة، والمرأة الصالحة أحد الكاسبين خوشروئي نصف عقل و اندازه‌گيري نصف معيشت و زن صالحه يكي از كسب كنندگان (يعني وجودش سبب جلب روزي وبركت زندگي) است.«۲»
۴ - در كتاب دعوات راوندي: از ربيعة بن كعب گفت: شنيدم پيامبرصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �‌وسلم مي فرمود من اعطي خمساً لم يكن له عذر في ترك عمل الاخرة: زوجة صالحة تعينه علي أمر دنياه وآخرته، وبنون أبرار، ومعيشة في بلده، وحسن خلق يداري به الناس، وحب أهل بيتي. به هركسي پنج چيز داده شود، ديگر براي ترك عمل آخرت عذري برايش باقي نمي‌ماند؛
۱ - همسر شايسته‌اي كه او را براي كارهاي دنيا و آخرت، ياري رساند؛
۲ - وفرزندان نيكوكار؛
۳ - و (وسيله كسب) معيشت او در شهرش باشد؛
۴ - و اخلاق نيكو كه با آن با مردم مدارا داشته باشد؛
۵ - و دوست داري اهل بيت منعليهم‌السلام .«۳

[مهراوه* باران اشک *]

ازدواج با چه كساني‌
اشاره
زماني كه شخصي تصميم گرفت براي خودش همسري اختيار نمايد، چه دختر يا پسر و چه مرد و چه زن، بايد خيلي هوشيار باشد و بداند كه تا پايان عمر مي‌خواهد با كهِ زندگي كند و مادر يا پدر بچه هايش: كهِ خواهد بود و با كدام خانواده افت و خيز خواهد كرد چون يكي از مشكلات مهم و قابل توجه زندگي، انتخاب همسر و همسرّ شايسته و لايق، و مادر و يا پدر بچه هاست، بايد بداند كه يك نسل را تا ابد الدّهر، مي‌خواهد روي چه بنيان پي ريزي و بالاي چه فونداسيون، بنا نمايد، پس هيچ وقت اسير هوا و هوس و غرايز جنسي زود گذر و سپري شونده نباشد! زيرا نسل ادامه مي‌يابد و ماندگار است و پايان ناپذير.
و مي دانيم كه اصالت و نجابت در انتخاب همسر، حرف اول را مي زند و شرط اول زندگي و تشكيل خانواده است، پس در انتخاب شريك زندگي، شتاب زده نشويد تا دچار اشتباه شويد، در اين باره به روايات ذيل دقت نماييد
۱ - رسول خدا صلى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم چه فرمود؟!
۱ - دركتاب‌هاي شيعه و سنّي از رسول خدا صلي الله عليه و آله روايت شده است، النّاس معادن كمعادن الذّهب والفضّة، خيارهم في الجاهليّة خيارهم في الإسلام، اذا فقهوا«۱» (اذا تفقهوا«۲» ) النّاس معادن كمعادن الذّهب والفضّة، من كان له أصل في الجاهلية فله أصل في الإسلام«۳» النّاس معادن، في الخير و الشّرّ، خيارهم في الجاهلية، خيارهم في الإسلام اذافقهوا. فرمود: مردم معدنهائي همانند معادن زر و سيم، هستند خوبان آنها در جاهليت، خوبانند در اسلام اگر بفهمند و هوشيار باشند، و هر كس در جاهليت أصالت داشت، در اسلام نيز اصيل است؛
و همچنين در خير و شر (خوبي و بدي)، مانند معادن مختلف هستند.«۴»
اين حديث، علاوه بر اينكه، از احاديث علمي مورد قبول شيعه و سنّي است، خيلي از مسائل و پيش آمدهاي گوناگون زندگي را براي ما، معنا مي‌كند،
باز از رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم روايت شده است «اذاسمعتم بجبل زال عن مكانه فصدّقوا وإذا سمعتم برجل زال عن خلقه فلا تصدقوا فإنّه يصير إلي ما جبل عليه»
«اگر شنيديد كوهي از جايش زايل (و بركنده) شده است باور كنيد، اما اگر شنيديد مردي (و آدمي) از اخلاق (ونهاد خود) دست برداشته‌است، باور نكنيد!! زيرا او برنهاد و طبيعت خود بر مي گردد!!.«۱»
۲ - ابي عبد اللَّهعليه‌السلام فرمود: قام النبيصلى‌الله‌عليه‌وآله� �� �� ��وسلم خطيباً فقال: أيّها النّاس ايّاكم و خضراء الدّمن قيل: يا رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �‌وسلم وما خضراء الدّمن؟ قال: المرأة الحسناء في منبت السوء. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم بلند شد و سخنراني كرد و فرمود: اي مردم مبادا به خضراء دِمَنْ نزديك شويد (و به سراغ آن رويد) گفتند: اي رسول خدا خضراء دمن چيست؟! فرمود: زن زيبا در رويشگاه (و خانواده) بد.«۲»
۳ - محمد بن أبي طلحة: از امام صادق: از پدرانشعليهم‌السلام از رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �‌وسلم قال للناس: ايّاكم وخضراء الدمن، قيل: يا رسول اللَّه وما خضراء الدمن؟ قال: المرأة الحسناء في منبت السوء. به مردم فرمود: مبادا به خضراء دِمَنْ نزديك شويد (و به سراغ آن رويد) پرسيدند اي رسول خدا خضراء دمن چيست؟! فرمود: زن زيبا در رويشگاه (و خانواده) بد (كه طبعاً به اصل ونسبش مي رود).«۳

[مهراوه* باران اشک *]

۲ - بهترين بانوان‌
در ميان انسان‌ها كساني هستند كه داراي امتيازات فراوان و از هم نوعان خود ممتاز و پرارزش و بهترينند، در مقابل آنها افرادي هم هستند كه هميشه از قافله عقب و هيچ خير و بركتي در وجود آنها پيدا نمي‌شود و بدترينند.
در سؤال از بهترين زنان و بدترين آنها، ممكن است هركسي نظري را اظهار و پاسخي فراخور برداشت و اطلاعات خود: ابراز دارد: حالا ببينيم روايات در اين باره در فصل بعدي (باب پرهيز از چه كساني) و در فصل (بدترين زنان) چه مي‌گويد!.
۱ - جابر بن عبداللَّه گويد: نزد رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم بوديم فرمود: ألا أخبركم بخير نسائكم، الولود الودود السّتيرة العفيفة العزيزة في أهلها الذّليلة مع بعلها المتبرّجة مع زوجها الحصان مع غيره الّتي تسمع قوله و تطيعه فاذا خلا بها بذلت له ما أراد منها و لم تبذل كتبذّل الرّجل.
آيا به شما خبر دهم بهترين زنانتان را؟!، زاينده، دوست دارنده، باحجاب، پاك دامن، در خانواده‌اش عزيزه، با شوهرش ذليلة، با شوهر خود نما و دريده، با بيگانه خود نگهدار، زني كه گفته شوهر را مي‌شنود و اطاعت مي‌نمايد، هرگاه با شوهر خلوت كرد، هرچه دلبخواه اوست به او مي‌بخشد، و مانند مردان با او رفتار نمي‌كند (بلكه رفتارهاي زنانه و تحريك كننده انجام مي‌دهد وو ..).«۱»
۲ - سكوني: از أبي عبداللَّهعليه‌السلام گفت: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: أفضل نساء أمتي أصبحهن وجهاً وأقلهنّ مهراً. بهترين زنان امت من، زيبارويان و كم مهران آنها است.«۲»
۳ - شيخ صدوق فرمود: وروي أن من بركة المرأة قلّة مهرها، ومن شؤمها كثرة مهرها. و روايت شده است از بركت زن كمي مهر و شومي او در زيادي مهر اوست.«۳»
۴ - سليمان جعفري: از أبي الحسن الرضاعليه‌السلام گفت: امير مؤمنانعليه‌السلام فرمود: خير نسائكم الخمس، قيل: وما الخمس؟ قال: الهيّنة اللّيّنة المؤاتية الّتي إذا غضب زوجها لم تكتحل بغمض حتي يرضي، وإذا غاب عنها زوجها حفظته في غيبته فتلك عامل من عمّال اللَّه، و عامل اللَّه لا يخيب. بهترين زنان شما پنج (گروه) است، پرسيدند پنج (گروه) كدامند؟! فرمود: خوش رفتار و نرم خو و شوهر داري كه اگر شوهرش عصباني شد تا راضي شدن شوهرش، سرمه نكشد (و آرايش نكند) و زماني كه شوهرش از او غايب شود، (ناموس) او را محافظت نمايد پس همچون زني كار گزاري از كارگزاران خداوند است و كارگزار خدا هيچ وقت ضرر نمي‌بيند (و مأيوس نمي‌شود).«۱»
۵ - فرمود: وجاء رجل إلي رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �� �‌وسلم فقال: انّ لي زوجة إذا دخلت تلقّتني، وإذا خرجت شيّعتني، وإذا رأتني مهموماً قالت لي: ما يهمّك إن كنت تهتمّ لرزقك فقد تكفّل لك به غيرك، وإن كنت تهتم بأمر آخرتك فزادك اللَّه همّاً، فقال رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �� �‌وسلم : إنّ اللَّه عمّالًا و هذه من عمّاله لها نصف أجر الشهيد. مردي پيش رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم آمد و گفت: من زني دارم هروقت داخل (خانه) مي‌شوم به استقبالم مي‌آيد و اگر خارج شوم بدرقه‌ام مي كند، و اگر مرا غمگين ببيند مي‌گويد: اگر براي روزي ات نگراني، آن را غير تو (يعني خدا) متكفل شده است، و اگر براي آخرتت فكر مي‌كني خداوند آن را زياد كند (و موفق باشي)،! رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: همانا براي خداوند عمّال هائي (در زمين) هست اين هم يكي از آن هاست و براي او نصف پاداش شهيد است.«۲»
۶ - يعقوب احمر: از محمد بن مسلم: از أبي جعفرعليه‌السلام فرمود: أتي رجل رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �� �‌وسلم يستأمره في النكاح، فقال: نعم انكح و عليك بذوات الدّين تربّت يداك، و قال: انما مثل المرأة الصّالحة مثل الغراب الأعصم الذي لا يكاد يقدر عليه، قال: وما الغراب الأعصم؟
قال: الأبيض إحدي رجليه مردي به محضر رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم آمد در باره ازدواج از او اجازه مي‌خواست، فرمود: بلي (حتماً) ازدواج كن، و به سراغ دين داران برو تا دستانت نمناك شود (و خير و بركت بيني)؛ فرمود: زن صالحه مانند غراب اعصم، سخت گير مي‌آيد (و كمياب و كم پيداست!): پرسيدند غراب اعصم چگونه است؟
فرمود: يك پايش سفيدباشد. «۳»
۷ - جميل بن دراج: از أبي عبد اللَّهعليه‌السلام فرمود: خير نسائكم التي ان غضبت أو اغضبت قالت لزوجها: يدي في يدك لا أكتحل بغمض حتي ترضي عنّي قال: وكان النبيصلى‌الله‌عليه‌وآله� �� �� �� ��وسلم يقول في دعائه: اللّهم إنّي أعوذ بك من ولد يكون عليّ رباً ومن مال يكون عليّ ضياعاً، ومن زوجة تشيبني قبل أوان مشيبي، ومن خليل ماكر الحديث. زنان خوب شما آن است كه اگر مردش از او ناراحت شود يا او را عصباني نمايد، به او مي‌گويد: دست من در دست تو است (و من دراختيار توأم)، آرايش نمي‌كنم تا از من راضي شوي! و پيغمبرصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �� �‌وسلم در دعايش مي‌گفت: خدايا من به تو پناه مي‌برم از (شرّ) فرزندي كه براي من بزرگي كند (و مايه شرمندگي من شود)، و از مالي كه سبب ضايع شدن من باشد، و از (شرّ) همسري كه مرا زود هنگام پيرم كند، و از دوست حيله گر (كه مرا با مكر و نيرنگ‌هاي خود بفريبد و ضايعم نمايد، تا آخر حديث).«۱»
۸ - ورّام بن أبي فراس در كتابش گفت: امامعليه‌السلام فرمود: ما اعطي أحد شيئاً خيراً من امرأة صالحة إذا رآها سرّته، وإذا أقسم عليها أبرّته وإذا غاب عنها حفظته (في نفسها و ماله) به كسي چيزي بهتر از زن صالحه، داده نشده است كه هر وقت او را ببيند شاد شود و اگر براي او (به خاطر چيزي قول دهد و) سوگند بخورد، به او وفا نمايد، اگر از او غايب شود، نگهبان (ناموس و مال) او باشد.«۲»
۹ - سكوني از ابي عبداللَّهعليه‌السلام فرمود: من سعادةالمرء الزّوجة الصّالحة. از خوش بختي مرد (داشتن) زن صالحه است.«۳»
۱۰ - صفوان بن يحيي: از أبي الحسن علي بن موسي الرضاعليهما‌السلام فرمود: ما أفاد عبد فائدة خيراً من زوجة صالحة إذا رآها سرّته وإذا غاب عنها حفظته في نفسها وماله. هيچ كس (در زندگي) فائده‌اي نبرده است كه بهتر از زن صالحه باشد، هر وقت او را ببيند شاد نمايد: اگر از او غايب شود، نگهبان (ناموس و مال) او باشد.«۴»
۱۱ - حنان بن سدير: از پدرش: از أبي جعفرعليه‌السلام فرمود: قال رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� �� �� �‌وسلم إنّ من القسم المصلح للمرء المسلم أن تكون له امرأة إذا نظر إليها سرّته، وإن غاب عنها حفظته، وإن أمرها أطاعته. رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: از قسمت (و نصيب) صالح براي مرد مسلمان آن است كه زني داشته باشد، هروقت به او نگاه كند شاد شود، و اگر از او غايب گردد، حفظش نمايد، و اگر به او امري كرد، از او اطاعت نمايد.«۱»
۱۲ - محمد بن مسلم: از أبي عبد اللَّهعليه‌السلام فرمود: من بركة المرأة خفّة مؤنتها (وتيسير ولدها) (وتيسر ولدها)، ومن شومها شدة مؤنتها وتعسير ولدها (ولادتها). از بركت زن سبك بودن مؤنة و آسان زائيدن اوست و شومي اش زيادي مخارج و سخت‌زائي اوست.«۲»
۱۳ - امام صادقعليه‌السلام فرمود: رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم در حديثي كه سؤال نمود چه چيزي براي زنان بهتر است، فاطمهعليها‌السلام گفت:
خير للنساء (ألا يرين الرجال ولا يراهن الرجال) فقال رسول اللَّهصلى‌الله‌عليه‌وآل� �� � وسلم : إنّها منّي. براي زنان بهتر آن است (بهترين زنان آنست) كه نه آنها مردان (نامحرم) را ببينند و نه زنها مردان نامحرم را، پس رسول خداصلى‌الله‌عليه‌وآله‌و سلم فرمود: او (فاطمه) از من است.«۳» در فصل‌هاي بعدي روايات مناسب اين فصل مي‌خوانيد