سلامتى تن و روان

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

و در حدیث است :
کنت کنزاً لم اُعرف فاحببت أن اُعرف ، فخلقت الخلق وتعرّفت إلیهم فعرفونی
.
گنجی نهان بودم و کس مرا نمی شناخت .
دوست داشتم که مرا بشناسند .
پس آفریدگان را بیافریدم و خود را بدانان شناسانیدم و آنان مرا شناختند .
چه خدا بخواهد خود را در غیر ذات ببیند و چه هر شاهدی بخواهد ، خدا را ببیند ، انسانِ کامل ، آینه و مظهر اوست .
بنابراین ، خداوند عشق را شرط راه قرار داده و این دلیل دیگری هم دارد که خدا می خواهد بنده را به خود برساند; یعنی او را مظهر و تجلّی خود قرار دهد و بین همه مخلوقات ، انسان است که می تواند از نقص به کمال برسد و انسان کامل صلاحیت عشق بازی با معبود و بندگی را پیدا می کند .
صبر ، یکی از مَرکبهای خوب پیمودن راه سلوک صبر و شکیبایی است .
صبر از مقامات پیامبران است; همان طور که خداوند در مورد ایوب(علیه السلام) می فرماید :
(إنّا وجدناه صابراً)
ما او را شکیبا یافتیم .

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

و در ادامه آیه می فرماید :
(نعم العبدُ إنَّه أوّاب)
چه نیکو بنده ای! به راستی او توبه کار بود .
یا درباره داوود(علیه السلام) ، خطاب به رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) در آیه 17 سوره ص می فرماید :
(إصبر علی ما یقولون واذکر عبدنا داوود ذا الأید إنّه أوّاب)
بر آنچه می گویند صبر کن ، و داوود ، بنده ما را که دارای امکانات [ متعدّد ] بود به یادآور ، آری ، او بسیار بازگشت کننده [ به سوی خدا ] بود .
صبر نیز از لوازم توبه است; چرا که باید پیوسته در مقام توبه و بازگشت و توجه به خدا ، از
مقام صبر کمک گرفت .

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

نتایج بیداری
نتایجی که در اثر حرکت در پناه نور (= بیداری) حاصل می آید ، اوّل توجه به کمال خداوندی ، دوم شوق رسیدن به این کمال و سوم حضور قلب است .
1 _ توجه به کمال خداوندی :
در پناه نور بیداری ، سالک می فهمد که بی نهایت همه بی نهایتها نزد خداست و در جاذبه این کمال و عظمت قرار می گیرد .
2 _ شوق رسیدن به کمال :
هنگامی که سالک ، این کمال را درک می کند ، در جاذبه آن قرار می گیرد و مسلّماً شوق رسیدن به بی نهایت کمال را دارد .
3 _ حضور قلب :
موقعی که سالک ، به مقام قلب و روح می رسد ، قلب و روحش ، که مقام اصلی اوست ، محلّ تجلّی اسمای حُسنای پروردگار می شود و هر قدر حضور قلب ما بیشتر شود ، تجلّی شدیدتر می گردد .
در پناه نور بیداری ، انسان حلاوت حضور خدا را می یابد و این حلاوت ، آن روی حضور قلب است .

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

3 _ مرتبه تزکیه نفس
مرتبه تزکیه نفس
تزکیه همان پاکیزگی تن و روان است از آلودگیها; همان طور که در قرآن کریم داریم :
(والله یحبّ المطهّرین)
و خدا کسانی را که خواهان پاکی اند دوست می دارد .
پاکیزگی انواعی دارد :
پاکیزگی ظاهر :
همان پاکی بدن و پاکی لباس است که وظیفه همه است و داشتن وضو ، در همه حال .
پاکیزگی جوارح و اندام :
یعنی پاکی از معصیت; مثل دوری از خوردن حرام و انجام معصیت ، که این مقام پارسایان است .
پاکیزگی دل :
پاکی از رذایل اخلاقی و زشتیهاست که مقام متقیان است .
پاکیزگی سرّ دل :
یعنی دل را
از هر چه غیر خداست پاک کردن ، که مقام صدیقان است که :
(قل الله ثمّ ذرهم)
بگو :
«خدا [ همه را فرستاده ] »; آن گاه وابگذار .
درباره تزکیه نفس در قرآن کریم ، اشارات فراوانی داریم; من جمله در سوره مبارکه شمس ، بعد از این که خداوند در هشت آیه اوّل سوره ، هشت بار قسم می خورد (و این علامت اهمیّت مطلب است) ، سپس می فرماید :
(قد أفلح من زکّها)
که هر کس آن را پاک گردانید ، قطعاً رستگار شد .
(وقد خاب من دسّها)
رستگار آن کس که خود را پاپ گردانید .
و نیز در سوره اعلی ، آیه 14 ، می فرماید :
(قد أفلح من تزکّی)
کسی که نفس خود را تزکیه کند ، نجات می یابد .
حاصل سخن این که ، انسان با الهام خدایی ، تقوا را از فجور و نیک را از بد تمیز می دهد و اگر بخواهد رستگار شود ، باید خود را تزکیه کند .
در این جا شایسته می نماید به مطالب زیر اشاره کنیم :
1 _ عبودیت;2 _ یقین;3 _ ایمان و تقوا;4 _ اخلاص;5 _ نیّت;6 _ حُسن خلق;7 _ صبر;8 _ رضا;9 _ شکر;10 _ قناعت;11 _ توکل و تسلیم;12 _ زهد;13 _ خوف و رجا;14 _ کلام و سکوت;15 _ ترک تکلیف;16 _ رعایت حقوق دیگران;17 _ تکلیف الهی .
عبودیّت

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

اگر پرسیده شود که غرض از هستی و خلق انسان چیست ، قرآن کریم پاسخ می گوید :
(وما خلقت الجنّ والإنس إلاّ لیعبدون)
و جن و إنس را نیافریدم جز برای آن که مرا بپرستند .
در قسمت راه و رسم مشخص زندگی ،
در باره عبودیت بحث شده و به علت اهمیّت مطلب ، در این جا نیز اشاراتی خواهیم کرد .
بندگی عبارت است از این که احساس کنیم که هیچ هستیم و در این نقص ، می خواهیم به کمال توجه کنیم; توجه به حق که بی نهایت کمال و همه کمال نزد اوست .
سپس ، به این کمال عشق می ورزیم; چرا که بی نهایت و همه کمال را دوست داریم .
و آن گاه که به عشق رسیدیم ، در عشق به ایثار می رسیم .
بنابراین ، بنده ، در عبودیّت در مثلث سازنده ای ، که از کمال و عشق و ایثار به وجود آمده است ، متعالی می شود .
و از این جا به خوبی به معنای حدیث «العبودیّه جوهر کنهها الرّبوبیّه»
که بندگی جوهره ربوبیّت است ، پی می بریم ، و یا معنای دیگر آن این است که انسان ، سکه ای است که یک روی آن بندگی و روی دیگرش ربوبیّت است .

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

هر چه پایه در بندگی ما دارد ، سرمایه همیشگی ماست و باقیات صالحات است .
و هر چه پایه در بندگی ما ندارد ، می تواند سرمایه موقت ما باشد ، اما سرمایه دایم ما نیست .
و همین است که در قرآن کریم آمده است :
(واعبد ربّک حتّی یأتیک الیقین)
و پروردگارت را پرستش کن تا این که مرگت فرا رسد .
مراحل سیر بندگی در قرآن کریم
در قرآن کریم آمده است :
(کلّ شیء هالک إلاّ وجهه)
جز ذات او همه چیز نابود شونده است .
و در آیه دیگر داریم :
(کلّ من علیها فان ویبقی وجه ربّک ذوالجلال والإکرام)
هر چه بر زمین است
فانی شونده است و ذات باشکوه و ارجمند پروردگارت باقی خواهد ماند .
از دو آیه فوق ، نتیجه می گیریم که وجه الخلقی هستی و انسان ، که نمود است ، از بین می رود و وجه ربّی یا وجه الهی می ماند .
چگونه به وجه الهی می رسیم؟ به دو آیه زیر توجه کنید :
(ومن یسلم وجهه إلی الله وهو محسن)
و هر کس خود را _ در حالی که نیکوکار باشد _ تسلیم خدا کند .

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

(کتاب أنزلناه إلیک لتخرج النّاس من الظّلمات إلی النّور بإذن ربّهم إلی صراط العزیز الحمید)
کتابی است که آن را به سوی تو فرود آوردیم تا مردم را به اذن پروردگارشان از تاریکیها به سوی روشنایی بیرون آوری; به سوی راه آن شکست ناپذیر ستوده .
از دو آیه فوق برمی آید که اگر انسان به طرف وجه خدا برود و در فضای اسمای خدا قرار گیرد :
(ذلک خیرللّذین یریدون وجه الله أُولئک هم المفلحون)
این برای کسانی که خواهان خشنودی خدایند بهتر است ، و اینان همان رستگارانند .
و ما در بندگی در فضای اسمای الهی قرار می گیریم که اسمای خدا وجه خدایند .
در سوره بقره نیز بعد از این که فرشتگان ، به خدا در خلقت انسان اعتراض کردند ، خداوند فرمود :
اسما را به او آموختم و بعد او مسجود فرشتگان شد .
و همین است که درباره بندگی آیات زیبایی در قرآن کریم داریم ، من جمله :
(وقضی ربک ألاّ تعبدوا إلاّ إیّاه)
خدا حکم کرد که شما بندگی او را بکنید و بندگی دیگری را نکنید .

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

(ألم أعهد إلیکم یا بنی آدم أن لاّ تعبدوا الشّیطان)ای فرزندان آدم!
آیا با شما پیمان نبستیم که شیطان را نپرستید؟!(أن اعبدونی هذا صراط المستقیم)
مرا بپرستید که این است راه مستقیم .
بنابراین ، اگر انسان بتواند در عین توجه به بی نهایت بودن پروردگار ، بندگی خود را حفظ کند و بنده باشد و به او نزدیک شود ، به مقام رفیع بندگی رسیده و حالات بندگی را می چشد .
اما سؤال مهمی که مطرح است این است که نزدیک شدن و قرب خدا ، که در اثر بندگی به وجود می آید ، یعنی چه؟ جواب این است که بنده هر چه به خدا نزدیک شود (و بندگی بیشتری داشته باشد) ، خدا در او تجلّی بیشتری پیدا می کند و بنابراین ، خداست ، نه بنده ، و مواظب باشیم که عکس آن را گمان نکنیم ، که گمان کنیم _ نعوذ بالله _ بنده ، خدا می شود ، بلکه ، بنده فانی می شود و فانی شدن ، یعنی محو شدن در خدا ، که این بقای بعد از فناست .
فنا شدن ، محو شدن است ، نه نابود شدن .
اما بنده ، به هرحال مخلوق خداست و باید فقر خود را احساس و ادب این فقر را رعایت کند ، اما در این حال ، نصیب بنده حلاوت عبودیّت ، حیرت ، چشیدن و دیدن به باطن خواهد بود که مقام اولیای خداست .
سرانجام بنده به مقامی می رسد که در اثر عبودیّت ، خداوند در حق او می فرماید :
«من می شوم دست او ، من می شوم چشم او و زبان او . »
در حدیث است که :
إذا تمّت العبودیّه
للعبد یکون عیشه کعیش الله تعالی .
یعنی زندگی او زندگی الهی می شود که همان در عین فنا ، بقاست .
گر تو خواهی حری و دل زندگی
بندگی کن بندگی کن بندگی
از خودی بگذر که تا یابی خدا
فانی حق شو که تا یابی بقا
گر تو را باید وصال راستین
محو شو والله اعلم بالیقین ،

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

یقین
یقین عبارت است از مشاهده عالم غیب از راه دل ، و دارای سه مرتبه است :
مرتبه اوّل :
علم الیقین ، که دانستن است با اطمینان و خالی از شک و تردید .
مرتبه دوم :
عین الیقین ، که رؤیت و مشاهده است .
مرتبه سوم :
حق الیقین ، که شدن و یافتن و رسیدن است .
مادامی که علم و شناخت ، در مرحله دانستن است ، عَرَض است و زوال پذیر ، گرچه اثرات آن در جوهر وجودی ما می تواند باقی بماند .

[مریم منتظر*خادمه مولای منتظران*]

ما بایستی بعد از پیدا کردن معرفت ، آن را در جان خود بنشانیم و این معرفت ، باطن ما را منوّر کند و همیشه در صدد شدن و رسیدن باشیم ، نه در صدد دانستن و انباشته کردن .
گروهی به سوی خدا هستند و گروهی عین وجه او می شوند :
آن یکی را روی او شد سوی دوست
وان دگر را روی او خود روی دوست
در قرآن کریم به هر سه مرتبه فوق اشاره شده است .
خداوند در سوره تکاثر ، آیه 5 _ 7 می فرماید :
(کلاّ لو تعلمون علم الیقین لترونّ الجحیم ، ثمّ لترونّها عین الیقین)
هرگز چنین نیست ، اگر علم الیقین داشتید ، دوزخ را می بینید .
سپس آن را قطعاً به عین الیقین درمی یابید
.