قرائت قرآن با ادای صحیح حروف و آرامش کامل، همچنین تولید هر حرفی از مخرج مربوط به خود با
رعایت صفات آن» تعریفی که صاحب نظران برای ترتیل کرده اند، از مجموعه سخنانی اخذ شده که در
قرآن و روایات معصومین ـ علیهم السّلام ـ آمده است
دانشمندان علم تجوید اعتقاد دارند که خداوند در قرآن کریم مسلمانان را به رعایت قواعد تجوید دعوت نموده
است؛ زیرا پروردگار خطاب به رسول گرامی خود فرمود: «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلاً»؛ ای پیامبر ـ صلّی الله
علیه و آله ـ قرآن را با ترتیل و شمرده بخوان.
دانشمندان علم تجوید اعتقاد دارند که خداوند در قرآن کریم مسلمانان را به رعایت قواعد تجوید دعوت نموده
است؛ زیرا پروردگار خطاب به رسول گرامی خود فرمود: «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلاً»[1]؛ ای پیامبر ـ صلّی الله علیه
و آله ـ قرآن را با ترتیل و شمرده بخوان.
امام علی ـ علیه السّلام ـ در تعریف و توضیح واژه ترتیل فرمود:
«التّرتیلُ تَجْویدُ الحُرُوفِ وَ مَعْرِفَةُ الوُقُوفِ»[2]؛
ترتیل عبارت از نیکو ادا کردن حروف و شناخت محل وقف های قرآن است.[3] از طرفی علم تجوید نیز از
کیفیت ادای صحیح حروف و هم چنین حفظ وقوف بحث می کند.
نتیجه گیری از آیه: واژه «ترتیلا» در آیه بالا مصدر است و چون بعد از فعل امر آمده، دلیل بر مبالغه و تأکید
بر فعل امر می کند. از سویی توصیه های نبی مکرم اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ در زمینه صحیح خوانی
قرآن نشان می دهد که حضرتش خود، «مُجَوّد» بوده و قرآن را با لحن زیبایی می خوانده است، بنابراین
منظور آیه دعوت امت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ به قرائت قرآن به صورت ترتیل است.[4]
معنای ترتیل: همان گونه که در فصل دوم به اختصار بیان شد، این واژه مصدر لغت «رتل» از باب تفعیل
است و در لغت به معنی «نیکو کردن صدا»[5] می باشد. امّا اصطلاح ترتیل در نظر عالمان تجوید
عبارت است از:
«قرائت قرآن با ادای صحیح حروف و آرامش کامل، همچنین تولید هر حرفی از مخرج مربوط به خود با رعایت
صفات آن»[6]
تعریفی که صاحب نظران برای ترتیل کرده اند، از مجموعه سخنانی اخذ شده که در قرآن و روایات معصومین
ـ علیهم السّلام ـ آمده است.
تفسیر کلمه «ترتیل» به وسیله امیر مؤمنان مبنای اصلی در تعریف ترتیل می باشد. آن جا که فرمود:
«ترتیل عبارت است از: ادای نیکوی حروف و شناخت محلّ وقف های قرآن». «ابن عبّاس»، «مجاهد»
و دیگران نیز که به شرح و تعریف این واژه پرداخته اند، تعریف خود را از امام علی ـ علیه السّلام ـ اخذ
کرده اند.[7]
امام صادق ـ علیه السّلام ـ در توضیح ترتیل می فرماید:«هُوَ اَنْ تَمکثَ وَ تُحَسّنَ بهِ صَوْتَک»[8]؛ ترتیل
یعنی این که مکث کنی و با صدای خوش قرآن بخوانی.