ازدواج : الگوها، معیارها و ارزشها

[مهراوه* باران اشک *]

هاله حیا !
همان طور که گفتیم امروز کار به جایی رسیده که در کشورهای «غربی» و «غرب زده» پسران و دختران برای یافتن همسر آینده خود در جراید به صورت «زننده» و «زشتی» آگهی می کنند، مشخّصات اعضای بدن خود و
________________________________________
1- بحارالانوار، ج 43، صفحه 102 (با تلخیص).
2- بحارالانوار، ج 43، صفحه 104.
ص:36
جزئیّات آن را شرح می دهند، و چیزی که در میان آنها مفهوم ندارد، پوشش زیبای حیاست.
در حالی که حیا هنوز بر خانواده های مذهبی حاکم است وزن را در هاله زیبایی از قداست و پاکی قرار می دهد، و به گوهر گرانبهایی تبدیل می کند که دارای ارزش فوق العاده ای است؛ در صورتی که نبود حیا زن را به ابتذال می کشاند و از ارزش و بهای او می کاهد.
هنوز در میان قشر دین دار، معمول است که در مجالس عقد به هنگام گرفتن وکالت از دختر برای اجرای صیغه ازدواج، شخص وکیل باید چند مرتبه پیشنهاد وکالت را تکرار کند تا زن با آن موافقت نماید، آن هم با گفتن یک کلمه «بله» که تمام گوشهای حاضران منتظر شنیدن آن است، و حیا مانع می شود که عروس بسرعت این کلمه را بگوید، و به هنگامی که این واژه کوچک آمیخته با آن همه حیا در فضای مجلس می پیچد،غریوهلهله وشادی ازحاضران برمی خیزد.
این حیا و شرم، به زن ارزش می بخشد. حال آن را با ازدواجهای نامناسب و روزنامه ای مقایسه کنید و ارزش واعتبار هر دو را مقایسه نمایید.
جالب اینکه در روایات اسلامی آمده است که در مورد دوشیزگان شنیدن «بله» نیز لازم نیست، همان سکوت
ص:37
معنادار و آمیخته با حجب و حیا که حاکی از رضایت آنها باشد، کافی است.
این الگو از بانوی بزرگ اسلام فاطمه زهرا علیها السلام بجا مانده، هنگامی که افرادی از سرشناسان مکّه و مدینه خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله به خواستگاری دخترش زهرا علیها السلام آمدند و پیشنهاد آنها را برای بانوی اسلام بازگو کرد، فاطمه علیها السلام قیافه درهم کشید، و روی برگردانید و نشان داد که ته دلش هرگز از این گونه پیشنهادها راضی نیست.
ولی هنگامی که علی علیه السلام برای خواستگاری زهرا علیها السلام خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله آمد، پیامبر صلی الله علیه و آله خوشحال شد و فرمود : همینجا باش تا من نزد تو برگردم.
پیامبر صلی الله علیه و آله وارد منزل شد، دخترش زهرا علیها السلام برخاست، عبا از دوش پدر برگرفت، و نعلین از پای او بیرون آورد، و آب آورد و با دست خود سر و صورت پیامبر صلی الله علیه و آله و پاهای مبارکش را شستشو داد، سپس در برابرش نشست. پیامبر فرمود:
فاطمه!
بانوی اسلام علیها السلام عرض کرد :
لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ.
رسول اللّه! مطلبتان را بفرمایید.
ص:38
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود :
تو علیّ بن ابی طالب را بخوبی می شناسی، از نظر خویشاوندی اش با ما، و فضایل و سابقه اسلامی اش، و من از پروردگارم خواسته ام بهترین و محبوبترین خلق را نزد خودش به همسری تو برگزیند، او الآن نزد من برای خواستگاری آمده است، نظر تو چیست؟
فاطمه علیها السلام سکوت کرد و صورت برنگرداند، و هیچ نارضایتی از خود نشان نداد.
پیامبر صلی الله علیه و آله برخاست و این جمله را (با خوشحالی) فرمود :
اَللّهُ أکْبَرُ سُکُوتُها اِقْرارُها؛(1)
خدا بزرگتر از آن است که توصیف گردد، سکوت دخترم به منزله اقرار او است!
* * *
________________________________________
1- بحارالأنوار، جلد 43، صفحه 93.
ص:39

[مهراوه* باران اشک *]

بخش دوم: مهریه
اشاره
ص:40
ص:41
بحران مهریّه
برخلاف آنچه بعضی می پندارند اسلام اهمّیّت کمی برای مهریّه قایل است، تا آنجا که اگر زن و مردی ازدواج دایم کنند، و سخنی از مهریّه به میان نیاورند، هیچ مشکلی ایجاد نمی شود و ازدواجشان صحیح است، و باید برای چنین زنی مهریّه ای همانند زنان امثال او قایل شد (مهرالمثل).
افراط و تفریط در این مسأله، مانند بسیاری از مسایل دیگر، هنوز بر جامعه ما حاکم است؛ بعضی چنان به سراغ تعیین مهریّه های سنگین می روند که گویی تمام افتخار وارزش زن در آن خلاصه می شود و کم بودن مهریّه را دلیل بر بی شخصیّتی زن، و زیادی آن را مایه افتخار و مباهات ونشانه عظمت او می پندارند.
ص:42
بسیاری از مردم چنان برای مهریّه چانه می زنند که گویی می خواهند خانه و ملکی را خریدوفروش کنند و نه تنها به مهریّه های نسیه و در ذمّه، بلکه به مهریّه های نقدی از نوع «پول رایج» نیز قانع نیستند، چراکه با گذشت زمان کاهش پیدا می کند و ارزش آن کاسته می شود.
باید حتمآ «سکّه های طلا» و «املاک ششدانگ» و مانند آن باشد.
در برابر این گروه اخیر، بعضی (به تقلید اروپاییها که مهریّه ندارند) بطور کلّی با مهریّه مخالفند، و آن را بی معنا می دانند؛ درحالی که مهریّه فلسفه هایی دارد که این گروه از آن غافل وبی خبرند.
فلسفه مهریه را در چند مورد می توان خلاصه کرد:
مهریّه یک نوع اکرام و احترام نسبت به مقام والای زن است، و در واقع هدیه ای است از سوی شوهر که دلیل محبّت، و نشانه جدّی بودن پیمان زناشویی است.
همه جا معمول است که زن با خود جهیزیّه ای به خانه شوهر می برد و اغلب در تهیّه این جهیزیّه گرفتار مشکلات می شوند، «مهریّه نقدی» کمکی است از سوی شوهر برای تهیّه جهیزیّه و نشانه ای است از وفاداری و قبول مسئولیّت نسبت به زندگی آینده.
ص:43
مهریّه می تواند تا حدّی خسارت اقتصادی زن را در صورت جدایی جبران کند، زیرا می دانیم زنانی که از شوهر خود طلاق می گیرند شانس کمتری برای ازدواج مجدّد دارند تا مردان آنها.
مهریّه غیر نقدی عامل بازدارنده ای است در برابر طلاق، و شاید به همین دلیل شارع مقدّس اسلام به هیچ وجه حدّ ومرزی برای آن تعیین نکرده و نوع خاصّی قایل نشده، از اموری که تنها جنبه معنوی دارد مانند «تعلیم قرآن» گرفته، تا مهریّه های فراوان مادّی را شامل می شود، چرا که شرایط مختلف اند و اشخاص متفاوت.

[مهراوه* باران اشک *]

در عین حال در اسلام توصیه مؤکّد برای سبک کردن مهریّه شده است؛ چنانکه علی علیه السلام می فرماید :
لا تُغالُوا بِمُهُورِ النِّساءِ فَتَکُونَ عَداوَهً؛(1)
مهریّه های زنان را گران و سنگین نکنید، چرا که سبب عداوت و کینه توزی می شود.
مرحوم شیخ صدوق در روایت مرسله ای از معصومین علیهم السلام چنین نقل می کند :
مِنْ بَرَکَهِ الْمَرأهِ قِلَّهُ مَهْرِها وَمِنْ شُومِها کَثْرَهُ
________________________________________
1- وسائل الشّیعه، جلد 15، صفحه 11، حدیث 12.
ص:44
مَهْرِها؛(1)
از برکات زن این است که مهرش کم باشد و از شوم ونامیمونی او، زیادی مهر او است.
مهریّه های سنگین در عصر ما اغلب از سه عامل سرچشمه می گیرد :
گاه از چشم و هم چشمی ها و مسابقه در این گونه مسایل است که افرادی از این طریق می خواهند به پندار خویش شخصیّت والاتری برای خود یا فرزندان خویش کسب نمایند.
گاه از غلبه روح مادّیگری و ارزشهای مادّی است که اساسآ تمام تلاشهای گروهی برای رسیدن به آن است، و از آنجا که مهریّه زیاد در کوتاه مدّت یا درازمدّت درآمد بیشتری را همراه دارد، آن را ترجیح می دهند.
و بالاخره گاهی از عدم اعتماد متقابل میان دو همسر یا خانواده های آنها سرچشمه می گیرد، زیرا از این بیم دارند که زندگانی مشترک آن دو، دوام پیدا نکند، و می خواهند این مهریّه سنگین مانعی بر سر راه جدایی گردد، و یا در فرض جدایی، کمکی به زن در مشکلات ناشی از آن نماید.
________________________________________
1- وسائل الشیعه، صفحه 10، حدیث 8.
ص:45
روشن است که اگر سه عامل فوق از بین برود، چشم وهم چشمی ها و رقابتها در میان نباشد، و نخواهند به وسیله ازدواج، تجارت کنند، و به زندگی مشترک آینده در سایه ایمان و تقوا امیدوار باشند، دلیلی ندارد که به دنبال این گونه مهرهای کمرشکن بروند.

[مهراوه* باران اشک *]

مهر «بانوی اسلام»
اکنون به سراغ «خانواده نمونه» برویم تا از آن الگو بگیریم و در پرتو هدایتش راه و رسم زندگی توأم با خوشبختی را پیدا کنیم، و مهریّه اسلامی را از غیر اسلامی باز شناسیم.
در حدیث آمده است که تمام مهریّه بانوی اسلام، فاطمه زهرا علیها السلام و هزینه های جهیزیّه و عطریات او از پول زرهی تأمین شد که علی علیه السلام برای جنگ خریده بود.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:
زره خود را بفروش، علی علیه السلام می گوید زره را فروختم و پول آن را در دامان مبارک پیامبر صلی الله علیه و آله ریختم، بی آن که از من سؤال کند چه مقدار است، و یا من خبر دهم، دست کرد ومشتی از آن را گرفت و به بلال داد و فرمود :
با این برای فاطمه عطر و بوی خوش بخر.
باز دست کرد و یک مشت دیگر به جمعی از اصحاب داد
ص:46
وفرمود برای فاطمه آنچه نیاز دارد، از لباس و اثاثیه منزل تهیّه کنید.(1)
در حدیث دیگری آمده است که صداق و مهریّه فاطمه علیها السلام، زرهی از آهن بود....(2)

[مهراوه* باران اشک *]

در حدیث دیگری آمده است که صداق و مهریّه فاطمه علیها السلام، زرهی از آهن بود....(2)
ولی در حدیثی آمده است که پیامبر صلی الله علیه و آله، دخترش فاطمه علیها السلام را به هنگام تزویج با علی علیه السلام به چهارصد و هشتاد درهم مهر نمود.
و در حدیثی پانصد درهم آمده است.(3)
در حدیث دیگری آمده، هنگامی که سخن از کمی این مهریّه به میان آمد رسول اللّه صلی الله علیه و آله به بانوی اسلام فرمود:
من تو را به علی تزویج نکردم، بلکه خدا تو را به علی تزویج فرموده، و مهر تو را یک پنجم تمام دنیا تا زمانی که آسمان و زمین برپاست، قرار داده است! (وَ جَعَلَ مَهْرَکِ خُمْسَ الدُّنْیا مادامَتِ السَّمواتُ والاَْرْضُ).(4)
این مهریّه عظیم معنوی و الهی پاداش آن گذشتی است که زهرا علیها السلام از خود نشان داد؛ حتّی در حدیثی که در
________________________________________
1- بحارالانوار، جلد 43، صفحه 94.
2- بحارالانوار، جلد 43، صفحه 104 .
3- بحارالانوار، ج 43، صفحه 122.
4- بحارالانوار، ج 43، صفحه 144.
ص:47
«مصباح الانوار» آمده است می خوانیم که پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود:
اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ زَوَّجَکَ فاطِمَهَ وَ جَعَلَ صَداقَهَا الاَْرْضَ فَمَنْ مَشی عَلَیْها مُبْغِضآ لَکَ مَشی عَلَیْها حَرامآ؛(1)
خداوند فاطمه را به همسری تو درآورد، و مهر او را تمام زمین قرار داد، کسی که بر روی آن راه رود در حالی که دشمن تو باشد، قدم به حرام برداشته است (و استفاده از زمین و آنچه بر آن است حرامش باد)!
معمولا نزدیکان داماد نسبت به اموال خانواده عروس کنجکاو و حسّاسند، همچنین اقوام عروس نسبت به ثروت داماد؛ و لذا اغلب به جای تحقیق در ارزشهای معنوی وکمالات انسانی و فضایل اخلاقی طرفین، جستجو از ثروتهای موجود یا بالقوّه یکدیگر می کنند، و آن را به رخ هم می کشند.
از پست و مقامهای بستگان عروس و داماد سخن می گویند که پدرش چه کاره است و پسر عمویش چه کاره، وپسر پسر عمویش یا نوه دایی اش چه پست و مقامی دارد!
________________________________________
1- بحارالانوار، جلد 43، صفحه 145 .
ص:48

[مهراوه* باران اشک *]

ولی در حدیث می خوانیم هنگامی که علی علیه السلام به محضر پیامبر صلی الله علیه و آله برای خواستگاری فاطمه علیها السلام آمد، پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود :
چه چیز صداق و مهریّه قرار خواهی داد؟
عرض کرد :
شمشیر و اسب و زره و شتری را که با آن آبیاری می کنم (یعنی تمام دارایی ام).
فرمود :
«شتر» و «شمشیر» و «اسب» مورد نیاز تو است و بدون آن نمی توانی با دشمن جهاد کنی، اما زرهت مانعی ندارد!
اینجا بود که علی علیه السلام رفت و زره را فروخت و پول آن را در دامان پیامبر صلی الله علیه و آله ریخت...
* * *
ص:49

[مهراوه* باران اشک *]

بخش سوم: جهیزیه
اشاره
ص:50
ص:51
مسأله بغرنج جهیزیّه
هر کسی فلسفه جهیزیّه را درک می کند.
دو همسر که می خواهند زندگی مشترک جدیدی را آغاز کنند باید حدّاقلّ وسایل زندگی داخلی را دارا باشند، وگرنه مجبورند سربار پدر و مادر گردند که این موضوع هم مایه ناراحتی آنهاست، و هم استقلال زوجین را از بین می برد.
لذا همه جا معمول است که بستگان عروس، لوازم اوّلیّه زندگی را همراه او به خانه داماد می فرستد، و در مقابل، داماد هزینه های دیگر عروسی، و حتّی بخشی از هزینه های جهیزیّه را (از طریق پرداختن مهریّه نقدی) پذیرا می گردد، وبا این همکاری و همیاری مشکلات حل می شود.
ولی بیشتر مردم این حقیقت را فراموش می کنند که صلاح و مصلحت دو همسر آن است که زندگی را از جای
ص:52
ساده ای شروع کنند و اگر می خواهند توسعه دهند، این کار را به تدریج انجام دهند؛ چرا که کشیدن بار چنین زندگی آسانتر است، وروح محبّت و دوستی و صفا و معنویّت در چنین زندگی ساده ای موج می زند، و ارزشهای والای اخلاقی در زیر آوارهای جهیزیّه سنگین دفن نمی شود.
ولی ما در جامعه شاهد آن هستیم که چگونه رقابتها وچشم هم چشمی ها، تجمّل پرستیها و خرافات و موهومات در این مسأله ساده نفوذ کرده است! گاه از سالیان دراز، هَمّ وغمّ پدر و مادر دختر تهیّه جهیزیّه است، حتّی از خوراک روز، و شام شب، باید بکاهند، تا یک جهیزیّه سنگین را تهیّه کنند، و به اصطلاح آبروی خود را حفظ کرده، و به پندار خود دخترشان را سربلند سازند!
در بسیاری از نقاط هنگام فرستادن جهیزیّه، طی یک نمایش مسخره و خنده دار قافله حاملان جهیزیّه با یک دنیا سروصدا به راه می افتد، چنان جار و جنجالی برپا می کنند که نه تنها همسایگان، بلکه تمام محل، و گاهی همه شهر با خبر شوند که فلان کس فلان مقدار جهیزیّه را برای دختر خود به خانه داماد فرستاده است، و این مایه فخر و مباهات آنها است!
در بعضی از مناطق هنگامی که قافله حمل جهیزیّه کار
ص:53
خود را تمام کرد، آنها را در اطاق یا اطاقهای متعدّدی در کنار هم می چینند، و به صورت موزه های تماشایی درمی آورند، واز فامیل و دوستان دعوت می کنند که به تماشای این موزه بیایند!
چه عادت شوم و زشت و رسم ناپسندی!
بدیهی است اگر جهیزیّه از نظر کیفیّت و کمیّت در سطح پایین باشد، عرق شرمساری بر چهره عروس و نزدیکان او می نشیند، و بگومگوها شروع می شود، یکی طنز می گوید، دیگری پشت چشم نازک کرده و با نیشخند می گوید : انشاءاللّه مبارکشان باشد! دیگری از روی ترحّم می گوید : اینها مهم نیست مهم آن است که یکدیگر را دوست بدارند!
و اگر زیاد باشد، باد به غبغب انداخته، به شرح گسترده ای درباره تهیّه هر یک از قسمتهای آن پرداخته، و زحماتی را که برای تهیّه آن از بازارها به قیمتهای گزاف، از سفر مکّه وزیارت سوریه، از فروشگاههای درجه اوّل و منحصر به فرد کشیده اند، می پردازند.
کسی نیست از این افراد بپرسد اگر جهیزیّه برای زندگی خصوصی عروس و داماد تهیّه شده، نمایش آن برای دیگران چه معنایی دارد! هدف از این نمایش مضحک و بی معنا چیست!
ص:54
مگر ما هر وقت وسایلی برای خانه خود می خریم دیگران را دعوت برای تماشا می کنیم!
متأسفانه گاه بگومگوها و گله های مربوط به آن، سالها در میان فامیل باقی می ماند و آثار شوم و سوءِ آن در روحیّه عروس و داماد، شَهْد شیرین زندگی را در کام آنها تلخ می سازد.
در حالی که می دانیم فلسفه جهیزیّه، آغاز یک زندگی ساده و آبرومند و توأم با خوشبختی و شادکامی است، نه مسابقه های زشت و نمایشهای مسخره و شرم آور.
از همه بدتر این که، در چنان مجلسی به سرعت مقایسه ها شروع می شود و جهیزیّه این دختر و آن دختر را با هم می سنجند، در نتیجه این مقایسه آتش کینه و حسد و عداوت را در دل گروهی از حاضران می افروزد، و مفاسد دیگری را به دنبال دارد، چراکه همیشه کارِ بد، زنجیروار کارهای بد دیگری را سبب می شود.

[مهراوه* باران اشک *]

جهیزیّه دختر گرامی پیامبر صلی الله علیه و آله
حال به سراغ «خانواده نمونه» برویم و جهیزیّه ازدواج برترین زنان جهان با برگزیده ترین مردان تاریخ بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را مورد توجّه قرار دهیم و از آن الهام بگیریم.
ص:55
در بحثهای گذشته خواندیم که تمام سرمایه مولای متّقیان علیه السلام برای مراسم ازدواج تنها پول زرهی بود که به فرمان پیامبر صلی الله علیه و آله آن را فروخت و از آن «عطریات» و «لباس» و «جهیزیّه» حضرت زهرا علیها السلام تهیّه شد.
قیمت این زره به روایتی، سی درهم، و به روایات دیگر 480 یا 500 درهم بود(1) و با توجّه به این که «درهم» تقریباً
نیم مثقال نقره مسکوک است، مجموع قیمت زره و بهای تمام وسایلی را که به عنوان جهیزیّه تهیه کردند، به آسانی می توان محاسبه نمود.
از روایتی استفاده می شود که تنها یک سوم قیمت زره برای جهیزیّه مصرف شد، و از آن بخوبی برمی آید که تا چه حد وسایل زندگی جدید این دو زوج خوشبخت جهان بشریّت ساده وبی آلایش ودورازهرگونه تشریفات بوده است.
صورت جهیزیّه بانوی اسلام علیها السلام و به اصطلاح ریز اقلام آن را نیز مورّخان در تاریخ های خود ثبت کرده اند که مطالعه آن، انسان را با عالَمی از صفا و زهد و وارستگی عجیب روبه رومی سازد،که عظمت وشکوه بی نظیروخیره کننده اش
________________________________________
1- مرحوم علّامه مجلسی در «بحارالانوار» می گوید: ممکن است قیمت واقعی آنهمان 30 درهم بوده، ولی بعضی از علاقه مندان، آن را به مبلغ زیادتری خریدهباشند.
ص:56
هر انسان آزاده ای را به خضوع در برابر آن وامی دارد.

[مهراوه* باران اشک *]

صورت جهیزیّه ای که یاران پیامبر صلی الله علیه و آله با آن وجه مختصر برای یگانه دختر پیامبر صلی الله علیه و آله تهیّه کردند به این ترتیب بود :
- یک فرش مصری که داخل آن پشم بود.
- یک سفره چرمی.
- یک متّکای چرمی که داخل آن لیف درخت خرما بود.
- یک عبای خیبری.
- یک مشک آب.
- چند کوزه.
- چند ظرف و کاسه سفالین.
- یک ظرف برای آب و آب کشی (مطهره).
- یک پرده نازک پشمی.
این بود مجموعه جهیزیّه زهرا علیها السلام طبق روایت.(1)

[مهراوه* باران اشک *]

هنگامی که وسایل فوق را نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آوردند نگاهی به آن کرد و گریست، سپس سر به سوی آسمان بلند کرد ودعای عجیبی کرد و گفت :
اَللّهُمَّ بارِکْ لِقَوْمٍ جُلُّ آنِیَتِهِمُ الْخَزَفُ؛(2)
خداوندا به قومی که غالب ظروف آنها سفالین است، مبارک
________________________________________
1- بحارالانوار، جلد 43، صفحه 130.
2- بحارالانوار، جلد 43، صفحه 130.
ص:57
گردان!
دقّت در اقلام این جهیزیّه عجیب و تاریخی، و دعایی که پیامبر صلی الله علیه و آله به دنبال آن فرمود، چیزهای بسیاری به انسان می آموزد. عظمت و شکوهی که در این جهیزیّه ساده نهفته است، و پیام و الهامی که به فرزندان اسلام در تمام قرن ها می دهد، غیرقابل توصیف است.
پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله با این کار می خواهد درس بزرگی برای تمام اعصار و برای تمام نسلها به یادگار بگذارد، و نشان دهد که اسلام بر محور تجمّل پرستی و رقابتهای کمرشکن مادّی که مایه سختی کار ازدواج، و به تأخیر افتادن برنامه جوانان، وآلودگی اجتماع مسلمین می گردد، نیست. اساس و پایه کار، همه جا بر سهولت و سادگی، و وارستگی و آزادگی و صفا و صمیمیّت استوار است.
آنچه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله به عنوان نمونه و سرمشق نشان داد نه تنها در مقیاس امروز ساده و بی تکلّف بود، بلکه در اجتماع آن زمان نیز بسیار ساده تلقّی می شد، تا آنجا که دنیاپرستان آن عصر که هنوز رسوبات «ارزشهای جاهلی» در اعماق روح و جان تاریکشان بود، زهرای عزیز را بر این زندگی ساده شوهرش سرزنش کردند، و جوابی با آن عظمت را از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله شنیدند که قبلا ذکر کردیم.
ص:58
اینها همه هشداری است به آنها که نه تنها روی قلم به قلم وسایل تجمّلی جهیزیّه که گاه بسیاری از آنها در تمام طول عمر هم یک بار مورد استفاده قرار نمی گیرد، اصرار دارند، بلکه حتّی روی مارکهای مختلف داخلی یا خارجی و رنگ ونقش و نگار آنها نیز حسّاسیت آمیخته با وسواس نشان می دهند؛ آری هشداری است به همه آنها!
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با امکاناتی که در آن زمان داشت، می توانست وسایلی بسیار بهتر و با ارزشتر از آنچه گفتیم برای تنها دخترش زهرا علیها السلام و تنها یادگار همسر محبوبش خدیجه، و تنها یار و یاور همیشگی اش علی علیه السلام فراهم سازد، ولی به عمد این کار را نکرد، که اگر می کرد دستور جاویدان: (لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی رَسُولِ اللّهِ اُسْوَهٌ حَسَنَهٌ) ارزش خود را از دست می داد.
جالب این که، گروهی از مسلمانان، این سخنان را می شنوند، و بی خیال از کنار آن بسادگی می گذرند، و گاه اسم این بی اعتنایی را ضرورتهای عصر و زمان می گذارند، ضرورتی که آبرو و حیثیّت آنها در گرو آن است!
در حالی که ضرورت بودن آن، «بهانه» یا «خیال» و«توهّمی» بیش نیست، مانند همه خیالها و پندارها در صحنه زندگی که:
ص:59