بدانيد آنچه را كه بيان كرده ايم ترسيمى كوتاه از سيماى واقعى عصر ظهور است؛ زيرا ترسيم آن زمان به گونه كامل، براى ما ممكن نيست. اندكى بردبارى و شكيبايى را پيشه خود سازيد و بدانيد آنچه را درباره روزگار پرشكوه ظهور بيان كرده ايم به مقدار برداشت ما مى باشد و گرنه «عنقا را بلند است آشيانه»!
گفتم همه ملكِ حسن سرمايه تست خورشيد فلك چو ذرّه در سايه تست
گفتا غلطى زمان شان نتوان يافت از ما تو هر آنچه ديده اى پايه تست
براى اثبات اين مطلب گفتار خود را با روايتى از شكافنده علوم اوّلين و آخرين، حضرت امام باقرعليهالسلام از كتاب «بحار الأنوار» زينت مى بخشيم:
قلت لأبى جعفرعليهالسلام :إنّما نصف (صاحب) هذا الأمر بالصفة الّتي ليس بها أحد من الناس .
فقال:لا واللَّه لايكون ذلك أبداً حتّى يكون هو الّذي يحتجّ عليكم بذلك و يدعوكم إليه .
بيان: قوله «بالصفة الّتي ليس بها أحد» أي نصف دولة القائم وخروجه على وجه لايشبه شيئاً من الدول، فقال عليهالسلام : لايمكنكم معرفته كما هي حتّى تروه ...»(۱)
به امام باقرعليهالسلام عرض كردم: ما (صاحب) حكومت الهى را به طورى توصيف مى كنيم كه هيچ يك از مردم داراى آن صفت نيستند.
حضرت فرمودند: نه به خدا سوگند؛ اين گونه كه شما مى گوييد نيست، تا آن كه او خود به آن احتجاج نموده و شما را به سوى آن فرا خواند.
مرحوم علّامه مجلسى در توضيح اين روايت مى گويد: ما حكومت حضرت مهدى صلوات اللَّه عليه و قيام او را به گونه اى توصيف مى كنيم كههيچ يك از دولت ها شبيه آن نيست .
امامعليهالسلام فرمودند: شناخت آن روزگار، آن گونه كه خواهد بود، براى شما ممكن نيست تا اين كه آن دوران را ببينيد.
____________________
۱. بحار الأنوار: ۵۲/۳۶۶ ح ۱۴۹.