بخشى‏ از زيبايى‏هاى‏ نهج ‏البلاغه

[نصرالله عاشق خداومولا]

دو دسته على « ع » درباره دوستان و دشمنان خود مى گويد :

بزودى دو دسته درباره من هلاك خواهند شد : يكى دوستى كه در اثر افراط در محبت به باطل ميگرايد ، و ديگر دشمنى كه به سبب تجاوز از عداوت به باطل رهسپار مى گردد . بهترين مردم درباره من كسانى هستند كه ميانه رو مى باشند ، پس با آنان همراه باشيد و از اكثريت پيروى نمائيد زيرا دست خدا با جماعت است در مورد ديگرى درباره اين گروه مى گويد :

دو كس درباره من هلاك شدند : دوستى كه در محبت خود افراط كند و دشمنى كه در عداوتش زياده روى نمايد .

سهل بن حنيف انصارى از بزرگترين ياران امام « ع » بشمار ميرفت . او پس از آنكه به همراه حضرت از جنگ صفين بازگشت در كوفه وفات كرد . على

« ع » پس از مرگ وى فرمود :

اگر كوهى مرا دوست داشته باشد درهم فرو خواهد ريخت

صفحه[ 211 ]

[نصرالله عاشق خداومولا]

پيشوايان دادگر

علاء بن زياد حارثى از اصحاب على « ع » به شمار ميرفت . هنگامى كه على « ع » در بصره به عيادت او آمد و وسعت خانه اش را ديد به او فرمود :

تو با اين خانه وسيع در دنيا چه كردى ؟ در حالى كه به چنين خانه اى در آخرت نيازمندترى ؟ آرى اگر بخواهى بوسيله اين خانه به آخرت نائل گردى به اينكه در آن از مهمان پذيرائى كنى و با خويشاوندانت در آن ارتباط داشته باشى و حقوق را آنچنان كه لازم است از آن آشكار سازى ، در اين صورت بوسيله آن به آخرت رسيده اى علاء به آن حضرت عرض كرد : يا امير المؤمنين ، از برادرم عاصم بن زياد بتو شكايت مى كنم . امام « ع » فرمود : چرا ؟

گفت : عبائى پوشيده و از دنيا دست كشيده است . حضرت فرمود : او را نزد من بياوريد ، وقتى آمد حضرت فرمود :

اى دشمنك خود ، پليد ناپاك ترا سرگردان كرده ، آيا به زن و فرزندت رحم نكردى ؟ آيا فكر مى كنى خدا چيزهاى پاك را براى تو حلال كرده و دوست ندارد تو از آنها استفاده كنى تو در برابر خدا از اين

صفحه[ 212 ]

پست ترى [ 1 ] .

عاصم گفت : يا امير المؤمنين ، اين تو هستى كه لباست خشن و خوراكت سخت است امام « ع » فرمود :

واى بر تو ، من مانند تو نيستم . خداوند بر پيشوايان دادگر لازم

دانسته كه خود را با مردم ناتوان تطبيق دهند تا فقير را رنج فقر نگران نسازد .

[نصرالله عاشق خداومولا]

هر كه اعتدال را از دست داد از حق منحرف گرديد . دوست كسى است كه نهان او راست باشد . چه بسا نزديكى كه از دور هم دورتر است و بسا دورى كه از نزديك هم نزديكتر است . غريب كسى است كه دوست نداشته باشد . پيش از راه از رفيق و پيش از خانه از همسايه بپرس .

هرگاه زمامدار تغيير كند زمانه دگرگون ميشود

به سخنم گوش فرا دهيد . . .

على « ع » هنگامى كه به اردوگاه خوارج رفت به آنان چنين خطاب كرد :

آيا همه شما در صفين با ما حاضر بوديد ؟

در پاسخ گفتند : بعضى از ما حاضر بوده و برخى حاضر نبوده ايم .

على « ع » فرمود : پس دو دسته شويد ، كسانى كه در صفين حاضر بوده اند يك دسته و آنانكه حاضر نبوده اند دسته ى ديگر شوند تا با هر

كدام سخن خودشان را بگويم .

آنگاه ندا در داد :

از سخن گفتن خوددارى كنيد و به سخنم گوش فرا دهيد و دلهاى خود را به من متوجه سازيد ، و اگر از كسى گواهى خواستم به همان اندازه كه اطلاع دارد سخن بگويد .

سپس با آنان سخنان زيادى گفت ، از جمله فرمود :

صفحه[ 220 ]