دنیای حیوانات از دیدگاه قرآن و حدیث

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

آیا عنکبوت آبی هم وجود دارد ؟

عنکبوت ها در هوا تنفس می کنند ، امّا یک نوع از آنها وجود دارد که در آب زندگی می کند . او با شنا کردن در زیر آب و بافتن اتاق ابریشمی کوچکی در لابه لای گیاهان دریایی لانه درست می کند و سپس حباب هایی از هوا را برای پر کردن این اتاقک به پایین حمل می کند و در آنجا منتظر حشرات دریایی می شود .
 

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

ملخ
حشره معروفی است که داستان های زیادی از زیان های شدیدش بر کشت و کشتکار و مزارع و حمله ملخ ها بر مزارع که آنها را بعد از حمله ، نابود می کنند و صاحبانشان را به فلاکت و بدبختی می اندازند و باعث قحطی می شوند شنیده شده است.

نام ملخ 2 بار در قرآن آمده است .(1)

(فَاَرْسَلْنا عَلَیْهِمُ الطُّوفانَ وَ الْجَرادَ وَ الْقُمَّلَ وَ الضَّفادِعَ وَ الدَّمَ ایاتٍ مُفَصَّلاتٍ فَاسْتَکْبَرُوا وَکانُوا قَوْمامُجْرِمینَ) سپس(بلاهارا پشت سرهم برآن ها نازل
____________________________________________
1- محمدبیستونی، تفسیر جوان، جلد 6، صفحه 348 و 349.

کردیم ) طوفان و ملخ و آفت گیاهی و قورباغه ها و خون را که نشانه هایی از هم جدابودند ، بر آن ها فرستادیم (ولی باز بیدار نشدند) و تکبر ورزیدند و جمعیت گنهکاری بودند(1)

(خُشَّعا اَبْصارُهُمْ یَخْرُجُونَ مِنَ الاَْجْداثِ کَاَنَّهُمْ جَرادٌ مُنْتَشِرٌ) آن ها از قبرها خارج می شوند در حالی که چشم هایشان از وحشت به زیر افتاده و ( بی هدف ) همچون ملخ های پراکنده به هرسو می دوند . (2)
____________________________________________
1- 133 / اعراف .
2- 7 / قمر .

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

 
آفرینش ملخ از زبان نهج البلاغه

اگر می خواهید به آفرینش و شگفتی های ملخ پی ببرید با دقّت بنگرید که خدا برای او دو چشم سرخ ، دو حدقه چونان ماه تابان آفرید و به او گوش پنهان و دهانی متناسب با اندامش بخشیده است . (1)
ملخ دارای حواس نیرومند است . دو دندان پیشین دارد که گیاهان را می چیند و دو پای داس مانند که اشیاء را برمی دارد .
کشاورزان برای مزارع خود از آنها می ترسند و آنها را نوعی
______________________________________
1- خطبه 185 ، صفحه 21 22 ، ترجمه مرحوم دشتی .
 
آفت بی رحم می دانند و قدرت دفع آنها را هنگامی که دسته جمعی حمله می کنند ، ندارند اگر چه همه متحّد شوند ، ملخ ها نیرومندانه وارد کشتزار می شوند و آنچه میل دارند می خورند و آنجا را ویران می سازند .
در حالی که اندام ملخ از یک بندانگشت تا یک انگشت انسان بیشتر نیست . (1)
_________________________________________
1- نهج البلاغه ، خطبه 158 ، صفحه 21 و 22 .
 

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

شپش
(فَاَرْسَلْنا عَلَیْهِمُ الطُّوفانَ وَ الْجَرادَ وَ الْقُمَّلَ وَ الضَّفادِعَ وَ الدَّمَ ایاتٍ مُفَصَّلاتٍ فَاسْتَکْبَرُوا وَ کانُوا قَوْما مُجْرِمینَ) سپس ( بلاها را پشت سرهم بر آن ها نازل کردیم ) طوفان و ملخ و شپش و قورباغه ها و خون را که نشانه هایی از هم جدا بودند ، بر آن ها فرستادیم ( ولی باز بیدار نشدند ) و تکبر ورزیدند و جمعیت گنهکاری بودند.(1)
اَلْقُمَّل به معنی شپش مکنده و کنه و نوعی انگل است که در سر و بدن انسان باعث اذیّت او می شود و از مکیدن خون ، باعث خارش شدید و التهاب و ناراحتی های دیگر می شود . دارای زندگی انگلی است و ناقل میکروب است و بیماری های واگیرداری مانند تب تیفوس و تب نوبه (2) را باعث می گردد . تب
___________________________________________
1- 133 / اعراف .
2- تب ناگهانی و یک دفعه .

تیفوس ، تب شدیدی است که یک مرض عفونی از طریق شپش سرایت می کند و علائم ظاهری آن شبیه تیفوئید (حصبه) است و همراه با جوش های پوستی است . این نوع تب ها ، در مناطق جنگی و زلزله زده به علامت عدم رعایت نظافت و بهداشت و آلودگی آب و غذا ، سلامتی همه انسان ها را به خطر می اندازد .
اگر قومی به قُمّل گرفتار شوند معنایش ویرانی و نابودی است مخصوصا به هنگام حوادث طبیعی و در قرآن ابتلاء به این بلا ، را از جانب خداوند بر گمراهان بی دین برشمرده است (1) نام قمّل در قرآن یکبار آمده است . (2)
________________________________________
1- تفسیر جوان، محمد بیستونی ، قطع جیبی ، 27 جلدی ، جلد 6 ، صفحه 348 .
2- 133 / اعراف .
 

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

تقسیم بندی هشتگانه حشرات در قرآن کریم

موریانه

(فَلَمّا قَضَیْنا عَلَیْهِ الْمَوْتَ ما دَلَّهُمْ عَلی مَوْتِه اِلاّ دابَّهُ الاَْرْضِ تأْکُلُ مِنْسَاَتَهُ فَلَمّا خَرَّ تَبَیَّنَتِ الْجِنُّ اَنْ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ الْغَیْبَ ما لَبِثُوا فِی الْعَذابِ الْمُهینِ) (با این همه جلال و شکوه سلیمان) هنگامی که مرگ را بر او مقرر داشتیم، کسی آن هارا از مرگ وی آگاه نساخت، مگر جنبنده زمین (موریانه) که عصای او را می خورد (تا شکست و پیکرسلیمان فروافتاد) هنگامی که بر زمین افتاد، جنیان فهمیدند که اگر از غیب آگاه بودند در عذاب خوار کننده باقی نمی ماندند .(1)

(دابَّهُ الاَرْض) به معنی موریانه است که جزء حشرات می باشد . موریانه ها موجوداتی کوچک هستند که سر بسیار قوی دارند و موریانه سرباز دارای
____________________________________
1- 14 / سبأ .

شاخک های انبرمانند است و این حیوان کاملاً کور می باشد و به جای چشم دو عدد شاخک حسی دارد که به صورت مروارید دانه هایی روی آن به هم پیوسته است و توسط آنها (شاخک ها) محل را جستجو می کند . حدود ده سال زندگی می کند و تعداد تخم هایش در این مدّت به صدها میلیون می رسد . موریانه ها پناهگاه هایی خیلی مستحکم می سازند .

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

راز معماری موریانه ها

از بناهای موریانه ها ، معماران و بنّاها در شگرفند چون اگر انسان می خواست متناسب جثّه اش مانند آنها ساختمان بسازد لازم بود آسمان خراشی به ارتفاع کوه مِنْ بِلان بسازد.
ساختمانی که موریانه ها می سازند با روشی که مهندسین امروزه به کار می برند بسیار مشابه است و آنها قطعات ساختمانی خود را قرینه می سازند و با اینکه کور هستند چنان ساختمان خود را زیبا می سازند که دانشمندان را در برابر پدیده ای شگفت و لاینحل قرار داده و تاکنون دانش بشری نتوانسته است کوچک ترین توضیحی برای این معمّا پیدا کند و این نیز از عجایب خلقت است
 

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

موریانه و داستان سلیمان نبی

در قرآن در سوره سبأ آیه 14 قصه موریانه نقل شده است . یعنی همان حشره ای که از چوب تغذیه می کند و روزی می خورد و برای طایفه جِنّ مرگ حضرت سلیمان را کشف کرد . حضرت سلیمان پس از مرگ خود همچنان با تکیه بر عصایش ایستاده بود و کسی از گروه جِنّیان نیز به مرگش پی نبردند چراکه کسی جرأت و جسارت نزدیک شدن به وی را نداشت تا حقیقت را دریابد .
جِنّ با همه جنّیان از مرگ سلیمان نبی با خبر شدند تا آنکه این راز را دابَّه الاَرْض کشف کرد (1) و در عین حال پیام مهمی را برای مردم در مورد ادعای جنیان افشاء کرد . زیرا اگر جنّ و انس را یارای دسترسی به غیب بود حتما از مرگ سلیمان باخبر می شدند .
پیام آیه شریفه این است که ارزش و اهمیّت مخلوقات را نباید به حجم و بزرگی آنها مرتبط نمود و به یاد داشته باشیم چه بسا موجودات ضعیف کوچک تری که دست به کارهای فوق العاده ای بزنند که جِن و انس از آن عاجزند .

نام موریانه 16 بار در قرآن ذکر شده است . (2)
_______________________________________
1- 133 / اعراف .
2- برای مثال 14 / سبأ ، 82 / نمل ، 164 / بقره .
 

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

شگفتی های دنیای موریانه ها

ملکه موریانه ها هر دو ثانیه یک تخم می گذارد . ملکه به حدی بزرگ می شود که به صورت شکمبه ای بدشکل و بزرگ به طول 10 سانتی متر درمی آید و به منزله ماشین بی حرکتی است که تخم می گذارد و شاه موجودی ذره بینی است که گهگاهی پدیدار می گردد . خوراک ملکه را کارگران ، از بُزاق خود تهیّه می کنند .
اگر موریانه ها گرسنه باشند از موریانه ای که کمی از آنها سیرتر است استفاده می کنند و از محتویات بزاقی او می گیرند و به این ترتیب هیچکدام گرسنه نمی مانند!!! ...
یکی دیگر از عجایب موریانه ها این است که ملکه فقط یک نوع تخم می گذارد ولی از یک نوع تخم ، موجودات بسیار متفاوتی مانند : سربازان ، کارگران و موریانه های مختلف که هم چشم دارند و هم بال به وجود می آیند .
ملکه از راه پوستش شیره ای غلیظ ، بیرون می دهد که به سرعت توسط گارد مخصوص بین دیگران تقسیم می شود و این مادّه بسیار اسرارآمیز است !!...
تاکنون هیچ بیوشیمیستی نتوانسته بفهمد این مادّه از چه ترکیبی ساخته شده است و اثراتش چیست ؟!...
در بین موریانه ها علاوه بر کارگران و سربازان مأمورین غذا ، بنّاها ، جنگجویان و مأمورین پلیس نیز انجام وظیفه می کنند .

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

کار مأمورین پلیس موریانه ها چیست ؟
این مأمورین پلیس ، بیماران و معلولین و تنبل ها را که نمی توانند
کار بکنند ، کشته و جسد آنها را در روی هم انباشته و برای روزهای قحطی نگهداری می کنند .
جنگجویان نیز مانند مدارس جنگی ، برای جنگ تربیت می شوند و در آنجا دو به دومشغول جنگ تن به تن و تمرین و مبارزه هستندوجالب این است که این تمرینات بدون خونریزی و مجروح شدن طرفین خاتمه می پذیرد .

[رعنا ریاحی*خادمه قرآن*]

شهر موریانه ها و همکاری در بین آنها چگونه است ؟

در شهر موریانه ها ، کارها به صورت گروهی انجام می شود . مثلاً اگر باران شدیدی ببارد تعدادی از کارگران به داخل قلعه رفته و راهی را برای خروج آب باز می کنند . گروهی بیرون قلعه رفته و به فاصله های مساوی دور سوراخ را می گیرند و دایره ای به قطر 30 سانتی متر تشکیل می دهند ، آنگاه کارگران دیگر گلوله ای از خاک با خود بالا می آورند و با آن خمیری سیمانی درست می کنند و کارگران دیگر مشغول بُتن سازی می شوند و از دهانشان نوعی خمیر چوبِ نیمه هضم شده بیرون می آورند و با آب دهان گلوله خاک را به صورت مادّه ای متحدالشکل درمی آورند و با آن ستون هایی می سازند که بعد از اتمام با طاق هایی هلالی شکل آنها را به هم متّصل می کنند . پس از آن سقف ساختمان را می سازند. این حیوانات کور در مدّت چند ساعت خانه ای زیبا و مقاوم در برابر حوادث طبیعی می سازند .