توبه اساس دین و نور معرفت و ایمان است؛ زیرا جدا شدن از بدیها و بازگشت به خوبیهاست. بازگشت از معصیت به طاعت تنها کار ایشان است؛ زیرا برای نجات عقل از دست شیطان نیاز به توبه و مجاهده است .
توبه درجاتی دارد: توبه کافر، توبه مسلمان تقلیدی، توبه از ظاهر، توبه از باطن ، توبه از افکار شیطانی ، توبه از غفلت از ذکر خدا ، توبه از فراموش کردن خدا برای یک لحظه، توبه از قانع بودن به درجه نقصان در ذکر و فکر، توبه نسبت به قدم قبلی.
حقیقت توبه سه رکن دارد : علم به اهمیت زیان گناه ، ترک گناه در حال و آینده، جبران گناه نسبت به گذشته.
علامت توبه : خیرخواهی بندگان خدا، ترک باطل، ملازمت با حق و تلاش برای انجام کار خیر است.
خدا از توبه بنده اش بسیار شاد می شود بیش از کسی که مرکب خود
ص: 134
را در بیابان خطرناک در شب تاریک گم کرده و آن را یافته است. و خدا به توبه کاران حقیقی سه فضیلت داده که اگر یکی از آن را به اهل آسمان و زمین می داد نجات می یافتند.
بهترین گناهکاران توبه کنندگان اند و توبه کننده حبیب خداست . خداوند صبور است تا بنده بر گناه خود یا توبه کند یا استغفار.
نقل قول
